Tìm hiểu vài nét về đất nước và Giáo Hội tại Papua New Guinea

Chủ nhật - 08/09/2024 04:02

Nhân chuyến tông du của Đức Thánh Cha Phanxicô tại Indonesia, Papua New Guinea, đông Timor, Singapore.

từ ngày 02 – 13/09/2024,

*** chúng ta tìm hiểu vài nét về đất nước và Giáo Hội tại Papua New Guinea

*****

Tổng quan

Papua New Guinea là một quốc gia quần đảo ở châu Đại Dương bên bờ Thái Bình Dương, gồm phía Đông của đảo New Guinea và nhiều đảo xa bờ biển (phía Tây của New Guinea là hai tỉnh Papua và Tây Papua của Indonesia). Papua New Guinea nằm vào phía Tây Nam Thái Bình Dương, ở một vùng được gọi là Mélanésie từ đầu thế kỷ 19. Thủ đô của Papua New Guinea, Port Moresby là một trong số các thành phố lớn của nước này.

Papua New Guinea là một trong những quốc gia có nhiều dân tộc nhất trên thế giới, với hơn 850 ngôn ngữ thổ dân và nhiều dân tộc như vậy, nhưng chỉ vào khoảng 5 triệu người. Đây cũng là một trong những nước có dân số sống tại nông thôn nhiều nhất, chỉ 18% người sống ở những trung tâm thành thị. Đây cũng là nước ít được thám hiểm nhất trên thế giới, không chỉ về địa lý mà còn về văn hóa, nhiều loài động thực vật được cho là chỉ có ở Papua New Guinea.

Papua' là một từ ngữ dùng để chỉ dạng tóc xoăn tít của dân bản xứ. Một nhà thám hiểm đã tình cờ phát hiện ra thổ dân trên hòn đảo này, nhưng ông lại ngạc nhiên vì ngờ ngợ đây là thổ dân da đen ở Guinée với mái tóc xoăn tít. Người Guinea có tóc xoăn nhưng không có tóc xoăn theo kiểu như thế, và lại ở rất xa Guinea, nên ông đặt tên cho thổ dân mới phát hiện là Papua New Guinea. Và tên đó trở thành tên quốc gia.

Lịch sử cận đại

Nửa phía bắc nước này rơi vào tay người Đức năm 1884 với tên gọi New Guinea Đức. Sau Thế Chiến thứ Nhất, Australia được Hội Quốc Liên uỷ quyền cai quản New Guinea Đức. Phần phía Nam do Australia quản lý trong Thế Chiến thứ Nhất và được gọi là Papua.

Chiến dịch New Guinea từ 1942 đến 1945 là một trong những chiến dịch quân sự lớn thời Thế Chiến thứ Hai. Xấp xỉ 216,000 binh sĩ, thủy thủ và phi công Nhật, Australia và Mỹ đã chết trong Chiến dịch này.

Sau Thế Chiến thứ Hai, hai vùng lãnh thổ đã được gộp vào chung và được gọi đơn giản là “Papua New Guinea” và do Australia quản lý.

Quá trình giành độc lập một cách hoà bình từ Australia đạt đến mục tiêu vào ngày 16 tháng 9 năm 1975, và hai bên vẫn có quan hệ gần gũi. Australia vẫn là nhà cung cấp viện trợ song phương lớn nhất cho Papua New Guinea.

Chính trị

Papua New Guinea là một thành viên Khối thịnh vượng chung, và Quốc vương Charles Đệ Tam của Vương Quốc Anh là nguyên thủ quốc gia. Ông Bob Dadae, là Toàn Quyền, thay mặt cho nhà vua.

Quyền hành pháp thực tế nằm trong tay Thủ tướng, người lãnh đạo nội các. Thủ tướng hiện nay là James Marape, đắc cử vào năm 2019. Nghị viện quốc gia đơn viện có 109 ghế, trong số đó 20 ghế thuộc các thống đốc của 19 tỉnh và Quận thủ đô quốc gia.

Giáo Hội Công Giáo tại Papua New Guinea

Thánh lễ Công Giáo đầu tiên được cử hành trên Quần đảo Louisiade vào năm 1606. Trong giai đoạn đầu việc truyền giáo diễn ra thuận lợi nhưng sau đó Giáo Hội bị cấm cách vì không chấp nhận tập tục đa thê. Nhà truyền giáo người Ý Cha Giovanni Battista Mazzuccini đã bị tử đạo trên Đảo Woodlark ở Tỉnh Milne Bay vào năm 1845.

Các nhà truyền giáo người Đức của Dòng Ngôi Lời đã thành lập các phái bộ trên Sông Sepik và các vùng ven biển phía bắc từ những năm 1890. Đức Cha Louis Couppe đã thành công ở Đông New Britain. Nhưng ngài hành động quyết liệt để chống lại nạn buôn bán nô lệ bản địa kết quả là năm nhà truyền giáo nam và năm nữ tu đã bị bọn buôn người thảm sát ở vùng Baining của New Britain vào năm 1904.

Năm 1995, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã phong chân phước cho Peter To Rot, một giáo lý viên và là người bản xứ New Guinea từ New Britain tử đạo vào năm 1945, khi ông từ chối chấp nhận chế độ đa thê và bị quân Nhật xâm lược giết chết. Nhiều người Công Giáo và nhà truyền giáo địa phương khác đã phải chịu cái chết, tra tấn và giam cầm dưới tay người Nhật. Bốn mươi lăm nhà truyền giáo đã bị thảm sát trên tàu khu trục Akikaze của Nhật Bản vào năm 1943.

Một phái bộ Dòng Đức Bà Truyền Giáo ở Bougainville, bắt đầu vào năm 1901, đã rất thành công và phần lớn dân số đã theo Công Giáo. Đức Cha Thomas Wade đã bảo đảm được sự hỗ trợ mạnh mẽ cho phái bộ từ Úc và Hoa Kỳ.

Kể từ khi giành được độc lập, Giáo hoàng Đức Gioan Phaolô II đã đến thăm Papua New Guinea vào năm 1984 và 1995.

Những người Công Giáo nổi bật trong chính trường Papua New Guinea bao gồm Michael Somare, John Momis (người đã là một linh mục trong nhiều năm) và Bernard Narokobi.

Ngày nay, Giáo Hội Công Giáo ở Papua New Guinea có 2.476.000 tín hữu chiếm 30,5% trong tổng số 8.125.000 dân.

Anh chị em giáo dân sinh hoạt trong 453 giáo xứ, 804 cứ điểm truyền giáo (56 cứ điểm có linh mục thường trú, 748 không có linh mục thường trú), và 165 trung tâm khác

Giáo Hội tại đây có 27 giám mục bao gồm 17 Giám Mục đang coi sóc giáo phận, và 10 vị là Giám Mục hiệu tòa, nghĩa là đã nghỉ hưu, 599 linh mục, bao gồm 304 linh mục triều, và 295 linh mục dòng, và 1 phó tế vĩnh viễn

Giáo Hội tại Papua New Guinea cũng có 995 tu sĩ bao gồm 179 nam tu sĩ, và 816 nữ tu, 306 đại chủng sinh, 12 nhà truyền giáo, và 2.709 giáo lý viên.

Sứ thần Tòa Thánh tại Papua New Guinea là Đức Tổng Giám Mục Mauro Lalli, người Ý, sinh ngày 17 tháng 9 năm 1965.

---------------------------------

Tác giả: Nguyễn Văn Mễn