VỀ SỰ RA ĐỜI CỦA TÂY LỊCH Chuyện Đời Đạo - Bài 182

Chủ nhật - 22/01/2023 05:22

VỀ SỰ RA ĐỜI CỦA TÂY LỊCH
Bước vào năm mới dương lịch 2023, chúng ta cùng tìm hiểu
SỰ RA ĐỜI CỦA TÂY LỊCH

(Chuyện Đời Đạo - Bài 182)

--------------------------------
*** Chuyện hy hữu trong lịch sử:
Nǎm 1582 không có ngày 5-14 tháng 10.

Sau một buổi tối ngày thứ Năm và một buổi sáng ngày thứ Sáu, tất cả các nước Công Giáo tại Châu Âu đều thǎng nhảy, từ ngày 4 tháng 10 của lịch Ju-li-us sang ngày 15 tháng 10 của lịch Gregorius.
Đây là điểm khởi đầu của lịch Grê-gô-ri-us, lịch mà cả thế giới ngày nay đều đang sử dụng.

*****

*** SỰ RA ĐỜI CỦA DƯƠNG LỊCH

1. Trước thế kỷ 16, thế giới Kitô Giáo ở phương Tây sử dụng lịch Julius, là loại lịch do Julius Caesar ban hành, từ thời La Mã Cổ Đại.

Tuy nhiên cho tới giữa thế kỷ 16, các quan sát thiên văn cho thấy: Llịch Julius đã sai lệch quá nhiều, so với năm Mặt Trời (tức là năm được xác định bằng cách tính toán vị trí của Mặt Trời, so với Trái Đất, và quỹ đạo biểu kiến của nó), dù đã được điều chỉnh bằng các quy tắc tính năm nhuận khá rắc rối. Điều này làm cho mùa màng và một số ngày lễ (như Lễ Phục Sinh) bị lệch theo, và sự đòi hỏi cần có một bộ lịch mới, trở nên cấp bách.

Vì vậy, Đức Giáo hoàng Grê-gô-ri-us XIII đã trao phó trách nhiệm cho một nhóm giáo sĩ đứng đầu, là khoa học gia, Linh mục Dòng Tên, Christopher Clavius, tiến hành các nghiên cứu đo đạc, và dựa vào sự hoàn thiện của nhiều công trình trước đó, để thực hiện cuộc cải cách này
.
Các quan sát của họ cho thấy: Lịch Julius, tính đến thế kỷ 16, đã lệch với năm Mặt Trời khoảng 10 ngày, vì thế Đức Giáo hoàng đã ra một sắc chỉ, rút bớt 10 ngày trong tháng 10 năm 1582, để cho mùa màng ăn khớp với lịch trở lại.

Lịch Gregorius chính thức áp dụng vào năm 1582.

Sau một đêm, tất cả các nước Công Giáo tại châu Âu, đã thăng nhảy, từ ngày 4/10 sang ngày 15/10.

Và do năm Mặt Trời có độ dài xấp xỉ bằng 365.2422 ngày, nên lịch Gregorius sử dụng bộ quy tắc tính năm nhuận mới (366 ngày, rút ra được từ các tính toán phức tạp), để cho thời gian của lịch dần khớp lại với năm Mặt Trời như sau:

- Cứ 4 năm, lại có một năm nhuận, những năm có số năm chia hết cho 4 tính là năm nhuận, nhưng trừ những năm tận cùng bằng 00 thì phải chia hết cho 400 mới được tính là năm nhuận. Vẫn có sai số, nhưng nhỏ ở mức có thể chấp nhận được (chỉ khoảng 26 giây một năm).

Vì bộ lịch mới, do Giáo hội Công Giáo đưa ra, nên các nước Tin Lành phương Tây không theo, mãi cho tới cả trăm năm sau, mới áp dụng bộ lịch này, chỉ vì lý do tôn giáo và chính trị.

Các nước Á Đông biết tới bộ lịch Grê-gô-ri-us này từ thế kỷ 19.

Riêng tại Nga và các nước Đông Âu, vẫn tiếp tục xài lịch Julius, theo như truyền thống Chính Thống Giáo, chỉ ít năm sau cuộc Cách mạng 1917, họ mới chuyển dần sang sử dụng lịch Grê-gô-ri-us.

Nếu vẫn sử dụng lịch Julius, thì hiện tại (2023), họ đang ở ngày 19/12/2021.

Ngày nay, lịch Grê-gô-ri-us được hầu hết các nước trên thế giới sử dụng, như bộ lịch chính thức, cho mục đích tính thời gian đơn thuần, cũng như trong thương mại và các giao dịch, hiệp định quốc tế.

Từng có nhiều nỗ lực, nhằm xóa bỏ ảnh hưởng của Công Giáo trong niên lịch, bằng cách thay thế lịch Grê-gô-ri-us:

- Chính quyền Cách mạng Pháp muốn xóa bỏ hoàn toàn "tàn dư của Công Giáo", nên ra lệnh hủy bỏ lịch Grê-gô-ri-us, mà thay thế bằng một loại lịch của Cách Mạng Pháp, với những quy tắc khác, so với lịch Grê-gô-ri-us.

Và "Năm I của Kỷ nguyên Tự do" được lấy từ năm bắt đầu cuộc Cách mạng (1789), thay vì "năm Chúa Giáng Sinh".

Nhưng rồi, do phát sinh quá nhiều sai lệch và quá bất tiện, cho nên sau khi chính quyền Cách Mạng Pháp bị lật đổ, thì nước Pháp lại quay về xài lịch Grê-gô-ri-us.

Triều Tiên sử dụng lịch Juche, với năm Juche Thứ Nhất, là năm sinh chính thức của nhà lãnh tụ Kim Nhật Thành (1912), mục đích để nhồi sọ dân chúng.

Nhưng khi ra quốc tế, họ vẫn buộc phải sử dụng lịch Grê-gô-ri-us do Giáo Hội Công Giáo tạo ra.

Đó là lý do vì sao chúng ta đón mừng năm mới vào hôm nay, 1/1/2023.

Nguồn: Chiến Sĩ Chúa Ki-tô.

-------------------------------

Tác giả: Nguyễn Văn Mễn