Chuyện minh họa Tin Mừng Chúa Nhật Bài 77 - TN 30-C: CẦN BIẾT SỰ THẬT VỀ BẢN THÂN --------------------------------
Ngày kia, Khổng Tử dẫn học trò từ nước Lỗ sang nước Tề.
Trong đám học trò có Nhan Hồi và Tử Lộ là hai môn sinh được Khổng Tử sủng ái nhất.
Thời Đông Chu, loạn lạc khắp nơi, khiến dân chúng lâm cảnh lầm than đói khổ. Thầy trò Khổng Tử cũng có nhiều ngày nhịn đói cầm hơi.
Ngày đầu tiên khi đến đất Tề, Khổng Tử và các môn sinh được một người giàu có biếu cho một ít gạo. Khổng Tử liền phân công: Tử Lộ và một số môn sinh khác vào rừng kiếm rau, còn Nhan Hồi đảm nhận việc nấu cơm ở nhà.
Đang khi nằm đọc sách ở nhà trên, Khổng tử bỗng nghe tiếng động ở nhà bếp, nhìn xuống, ngài bắt gặp Nhan Hồi đang mở vung xới cơm cho vào tay, nắm lại từng nắm nhỏ, rồi từ từ đưa vào miệng.
Thấy cảnh học trò đang ăn vụng, Khổng Tử nhìn lên trời than thở: “Người học trò tin cẩn nhất của ta lại là kẻ ăn vụng ?”
Khi Tử Lộ và các môn sinh khác trở về thì nồi cơm cũng vừa chín. Khổng Tử cho tập họp tất cả lại và nói:
- Bữa cơm đầu tiên này trên đất Tề làm cho thầy chạnh lòng nhớ đến quê hương. Thầy nhớ đến cha mẹ, cho nên muốn xới một bát cơm để cúng cha mẹ, các con nghĩ có nên không ? Nhưng liệu nồi cơm này có sạch chăng ?
Nhan Hồi liền chắp tay thưa:
- Dạ thưa thầy, nồi cơm này không được sạch. Khi cơm vừa chín, con mở nắp vung ra xem thử, chẳng may một cơn gió tràn vào, bò hóng, bụi trần rơi xuống, làm bẩn cả nồi cơm, con đã nhanh tay đậy nồi cơm lại, nhưng không kịp. Sau đó, con định xới lớp cơm bẩn vất đi, nhưng lại nghĩ rằng: Cơm thì ít, mà anh em lại đông, nên con đã ăn phần cơm ấy. Thưa thầy, như vậy là hôm nay con đã ăn cơm rồi.
Nghe Nhan Hồi nói xong, Khổng Tử lại ngẩng mặt lên trời mà than rằng:
- Chao ôi ! Thế ra, trên đời này, có những việc chính mắt mình trông thấy rành rành ra đó, mà vẫn không hiểu được đúng sự thật. Suýt nữa Khổng Tử này đã trở thành kẻ hồ đồ !
*****
Cho dù là bậc hiền triết như đức Khổng Tử, thế mà suýt nữa đã trở thành kẻ hồ đồ, suýt chút nữa đã phê phán người học trò rất mực chân thật và khiêm tốn, sẵn sàng chịu thiệt về phần mình, để được lợi cho anh em.
Đó cũng là cám dỗ rất thường gặp nơi những người được xem là đạo đức thánh thiện, những người đã đắc thủ được một số nhân đức nào đó, đã làm được nhiều việc lớn lao, đã leo lên được chức vụ cao trong xã hội, đã đạt được một số thành tích trong đạo, ngoài đời. Họ dễ tự mãn và khinh rẻ người khác lắm, nếu chẳng công khai thì cũng ngấm ngầm, lúc thì giấu được, khi thì lộ ra.
Chuyện ấy thường tình lắm, nên Chúa Giêsu mới nhắc nhở chúng ta qua dụ ngôn: “Người Pharisêu công chính và người thu thuế tội lỗi”.
*****
Người Pharisêu lên đền thờ cầu nguyện, nhưng thực ra là để khoe khoang thành tích của mình.
Ông thưa chuyện với Chúa, nhưng thực ra ông đang độc thoại một mình.
Ông “tạ ơn Chúa”, nhưng thực ra là ông muốn Chúa hãy biết ơn ông.
Quả thật, bảng liệt kê công trạng của ông không có gì là sai. Những điều luật cấm ông đã không dám làm, còn những điều luật buộc thì ông đã làm, và còn làm hơn mức qui định.
Ông thật là một con người đúng mực, một con người hoàn hảo, không có gì để chê trách, một tín đồ trung thành với lề luật, một mẫu gương thật tuyệt vời.
Nhưng, chỉ tiếc có một điều, là ông quá tự mãn, quá tự kiêu, nên bao việc lành phúc đức của ông đều đã theo “cái tôi” bọt bèo của mình, mà trôi ra sông, ra biển hết.
Cái tôi của ông quá to, đến nỗi, ông chỉ nhìn thấy mình, mà không thấy Chúa;
Công trạng của ông quá nhiều, đến nỗi ông chỉ nhìn thấy nó là đức độ của ông, chứ không phải là do ơn Chúa ban cho;
Cái tự mãn của ông quá lớn, cho nên ông thẳng thừng khinh miệt anh em mình.
Sai lầm trầm trọng của ông Pharisêu bắt đầu từ câu này:
“Vì con không giống như bao kẻ khác: tham lam, bất chính, ngoại tình, hoặc như tên thu thuế kia”.
Giá như ông đừng so sánh cuộc sống của ông với người khác, mà biết đem cuộc sống của mình đối chiếu với cuộc sống thánh thiện của Đức Kitô, thì ông sẽ nhận ra mình còn thiếu sót biết là bao nhiêu, mình còn bất toàn biết là dường nào.
Chính khi đó, ông mới cần đến lòng nhân từ xót thương của Chúa, cần đến sự tha thứ và khoan dung của Người.
Chính lúc đó, ông mới biết cầu nguyện bằng những lời lẽ chân thành và khiêm tốn của người thu thuế:
“Lạy Thiên Chúa, xin thương xót con là kẻ tội lỗi”.
Sai lầm căn bản của người Pharisêu còn ở chỗ: Ông đã không nhận ra sự công chính của mình là một ân huệ Chúa ban, chứ không phải do tự ông mà có, chứ không phải tự ông tuân giữ hoàn hảo các lề luật mà được.
Chính khi tự mãn, thiếu khiêm tốn, và nhận sự công chính ấy là của riêng mình, thì ngay lúc đó, ông đã mất ơn nghĩa với Chúa và không còn là công chính nữa.
Người thu thuế nhận mình lầm lỗi, ông biết rõ tội mình vô phương cứu chữa, chẳng dám ngước mắt nhìn lên, chỉ biết đấm ngực ăn năn và kêu xin lòng thương xót Chúa. Ông bất lực hoàn toàn, nên chỉ biết phó thác cho lòng Chúa khoan dung. Ngay lúc đó, ông đã trở nên công chính tự bên trong. Chính tâm tình ấy, mà Chúa đã nhìn xuống và làm cho ông nên công chính.
Như thế, những kẻ cho mình là thánh thiện, là đầy đủ, thì sẽ trở về con số không; còn những kẻ nhận mình là không, thì sẽ đủ chỗ cho “Đấng Vô Cùng” hiện diện.
Vì phàm “Ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống, còn ai tự hạ mình xuống sẽ được tôn lên”.
Lạy Chúa, lỗi lầm của người Pharisêu trong bài Tin Mừng hôm nay (Luca 18,9-14), cũng là lỗi lầm thường có nơi con: Con quên “Tất cả đều là do ân huệ Chúa ban cho”. Và cũng vì quên mất điểm giáo lý căn bản này, cho nên con không biết đích thực con là ai, để rồi thường hay chê bai, khinh khi, coi thường, gièm pha, chỉ trích, phê bình kẻ này người nọ.
Xin Chúa thương giúp con luôn ý thức và sống triệt để điểm giáo lý căn bản này, để con biết con là ai, để con biết khiêm tốn hơn, và để con xứng đáng Chúa được Chúa yêu thương hơn nữa. Amen.