“Cha ngươi, Ðấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho ngươi”.
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu. Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: “Các con hãy cẩn thận, đừng phô trương công đức trước mặt người ta để thiên hạ trông thấy, bằng không các con mất công phúc nơi Cha các con là Ðấng ở trên trời. Vậy khi các con bố thí, thì đừng thổi loa báo trước, như bọn giả hình làm ở nơi hội đường và phố xá, để cho người ta ca tụng họ. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Các con có bố thí, thì làm sao đừng để tay trái biết việc tay phải làm, để việc con bố thí được giữ kín và Cha con, Ðấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con. “Rồi khi các con cầu nguyện, thì cũng chớ làm như những kẻ giả hình: họ ưa đứng cầu nguyện giữa hội đường và các ngả đàng, để thiên hạ trông thấy. Quả thật, Ta bảo các con rằng: họ đã được thưởng công rồi. Còn con khi cầu nguyện, thì hãy vào phòng đóng cửa lại mà cầu xin với Cha con, Ðấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con, Ðấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con. “Khi các con ăn chay, thì đừng làm như bọn giả hình thiểu não: họ làm cho mặt mũi ủ dột, để có vẻ ăn chay trước mặt người ta. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Còn con khi ăn chay, hãy xức dầu thơm trên đầu và rửa mặt, để thiên hạ không biết con ăn chay, nhưng chỉ tỏ ra cho Cha con, Ðấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con”.- Ðó là lời Chúa.
MÙA CHAY là mùa ăn năn thống hối tội lỗi, cải thiện đời sống, cùng chết với Chúa Kitô để được sống lại vinh hiển với Ngài. Việc lãnh nhận một chút tro trên đầu nhắc lại một thực hành thời xa xưa khi những tội nhân tỏ lòng ăn năn thống hối bằng cách mặc áo nhặm và bỏ tro trên đầu.
HÃY NHỚ NGƯƠI LÀ BỤI ĐẤT:
Hãy nhớ ngươi là bụi đất…” Hãy nhớ! Dù được nhắc nhở, đôi khi ta vẫn quên điều này: không có Chúa, ta chẳng là gì cả.
“Không có Chúa, tất cả sự vĩ đại của con người chỉ là nhúm tro bụi, nằm trên chiếc đĩa đặt cạnh bàn thờ trong ngày Thứ Tư lễ Tro. Đó là thứ mà Hội Thánh dùng để ghi dấu trên trán chúng ta”.
Việc xức tro trên đầu nhắc nhở chúng ta về thân phận hữu hạn, tro bụi của kiếp người. Vì thế, Tổ Phụ Abraham đã thưa với Chúa: “Con chỉ là thân tro bụi” (St 18, 27).
Thật vậy, con người được hiện hữu trên trần gian này là do tình thương của Thiên Chúa. Nhưng tiếc thay, tình thương ấy đã bị con người lạm dụng và hướng chiều về tội lỗi thay vì biết ơn! Mỗi khi xức tro, Giáo Hội nhắc chúng ta: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1, 14) để được Thiên Chúa tha thứ.
Hôm nay, ngày lễ Tro như muốn nhắc nhở về thân phận mỏng dòn của kiếp người. Thân phận tro bụi rồi cũng trở về bụi tro.
Kiếm tìm công danh sự nghiệp rồi cũng có ngày buông tay để trở về với bụi đất. Vun quén của cải trần gian rồi cũng ra đi với hai bàn tay trắng.
Quá mải miết tìm kiếm danh lợi thú để rồi cũng có ngày nuối tiếc vì mình quá bận tâm với của phù vân. Cuộc đời thật vắn vỏi nhưng con người lại chẳng an hưởng hiện tại mà lao công vất vả tìm kiếm những thứ chẳng trường tồn.
“ĂN CHAY – KIÊNG THỊT”:
TUỔI GIỮ CHAY: Từ 18 tuổi trọn đến hết 59 tuổi.
TUỔI KIÊNG THỊT: Từ 14 tuổi trở lên
CÁCH GIỮ CHAY: Trong ngày chay chỉ được ăn một bữa no (chọn bữa nào cũng được), còn những bữa khác chỉ được ăn chút ít để bụng còn đói. Trong ngày chay không được ăn vặt như kẹo, bánh v.v
CÁCH KIÊNG THỊT: Cấm ăn thịt loài máu nóng (heo, bò, gà, vịt…) bao gồm thịt và tất cả những thứ khác như tim, gan, lòng chay…. Nhưng được dùng các nước thịt và các đồ ăn có pha chất thịt, như cháo nước thịt. Được ăn cá và loài máu lạnh (như ếch, rùa, sò, cua, tôm). Ngày kiêng thịt cũng được phép dùng trứng và các sản phẩm từ sữa như bơ và phó mát …
NGÀY BUỘC GIỮ CHAY VÀ KIÊNG THỊT: Thứ Tư Lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh.
Cầu xin cho tất cả Kitô hữu được tràn đầy hồng ân Chúa trong Mùa Chay thánh 2019 này.
Có một công thức được lặp đi lặp lại ở đây sau mỗi ý:
“ …….THẦY BẢO THẬT ANH EM, CHÚNG ĐÃ ĐƯỢC PHẦN THƯỞNG RỒI.
CÒN ANH …… VÀ CHA CỦA ANH, ĐẤNG THẤU SUỐT NHỮNG GÌ KÍN ĐÁO, SẼ TRẢ LẠI CHO ANH.”
Công thức này áp dụng cho cả 03 công việc đạo đức được đề cập trong Bài Tin mừng (tương ứng vị trí chấm chấm). Công thức gồm có 02 vế:
1/. VẾ ĐẦU: CHÚNG ĐÃ ĐƯỢC PHẦN THƯỞNG RỒI
Áp dụng cho việc đạo đức được làm với thái độ PHÔ TRƯƠNG và GIẢ HÌNH, làm với mục đích cho người ta nhìn thấy. Đức Giêsu nói, họ đã được phần thưởng rồi.
Nhưng ai sẽ là người thưởng công cho họ? thưa: NGƯỜI ĐỜI. Cụm từ “đã được phần thưởng rồi” thật mai mỉa, vì thưởng công rồi sẽ không còn thưởng nữa.
Người ta chỉ thưởng 01 lần cho 01 công việc, mà phần thưởng ở đây là phần thưởng của người đời, phần thưởng đó cũng mỏng dòn chóng qua, như thân phận của người thưởng nó. Hóa ra, người làm việc đạo đức với thái độ phô trương, giả hình ta chẳng được gì hết, nó rất xứng với cách làm việc đạo đức như vậy.
Matthêu còn sâu sắc ở chỗ khi ông dùng cụm từ “ĐÃ ĐƯỢC PHẦN THƯỞNG RỒI”, nó giống như cuộc mua bán, trao đổi. Người làm việc đạo đức với thái độ giả hình, coi như họ đã bán việc đạo đức để lấy phần thưởng, họ không còn việc đạo đức đó vì đã bán, họ sẽ lấy phần thưởng, nhưng đó lại là thứ tiền mau hư nát. Cuối cùng họ chẳng được gì.
Và sau khi chấm dứt cuộc đời này, đối diện với tòa Chúa phán xét, họ chẳng có gì hết. Đây mới là sự trừng phạt khủng khiếp cho người làm việc đạo đức với thái độ giả hình, lấy tiếng.
2/. VẾ SAU: ĐẤNG THẤU SUỐT NHỮNG GÌ KÍN ĐÁO, SẼ TRẢ LẠI CHO ANH
Áp dụng cho việc đạo đức được làm trong sự KHIÊM TỐN và KÍN ĐÁO, làm chỉ mình Thiên Chúa biết, vì Ngài là Đấng thấu suốt những gì kín đáo.
Ở đây Matthêu không nói, Thiên Chúa sẽ thưởng cho người ấy, nhưng ông nói: Ngài sẽ “SẼ TRẢ LẠI CHO ANH”.
Cụm từ “TRẢ LẠI” có nghĩa, nó hoàn toàn không phải chuyện mua bán. Người làm việc đạo đức với tinh thần khiêm tốn và kín đáo, khi làm xong, cho dù việc đó có biến mất, không còn nữa, nhưng người ấy sẽ được Thiên Chúa “TRẢ LẠI” trong ngày sau hết, như vậy việc họ làm sẽ còn mãi. Đây chính là phần thưởng rất lớn khi họ ra trước tòa Chúa phán xét.
Và khi nói Thiên Chúa “TRẢ LẠI”, bao giờ cái trả lại cũng lớn gấp bội so với việc lành phúc đức mà người khiêm tốn đã làm, đó là điều chắc chắn, vì không lẽ lòng quảng đại của Thiên Chúa lại thua sự tử tế của con người sao!
Những việc làm cụ thể để thể hiện lòng sám hối, thể hiện quyết tâm thay đổi cuộc đời bằng ba việc mà Bài Tin mừng hôm nay đã nêu ra:
A/. BỐ THÍ
“VẬY KHI BỐ THÍ, ĐỪNG CÓ KHUA CHIÊNG ĐÁNH TRỐNG, NHƯ BỌN ĐẠO ĐỨC GIẢ THƯỜNG BIỂU DIỄN TRONG HỘI ĐƯỜNG VÀ NGOÀI PHỐ XÁ, CỐT ĐỂ NGƯỜI TA KHEN.
THẦY BẢO THẬT ANH EM, CHÚNG ĐÃ ĐƯỢC PHầN THƯỞNG RỒI. CÒN ANH, KHI BỐ THÍ, ĐỪNG CHO TAY TRÁI BIẾT VIỆC TAY PHẢI LÀM, ĐỂ VIỆC ANH BỐ THÍ ĐƯỢC KÍN ĐÁO. VÀ CHA CỦA ANH, ĐẤNG THẤU SUỐT NHỮNG GÌ KÍN ĐÁO, SẼ TRẢ LẠI CHO ANH.”
Việc bố thí đã phổ biến thời Đức Giêsu, đó là công việc chính yếu trong các việc đạo đức tương quan với tha nhân.
Tại sao ta phải bố thí?
thưa: Vì trong cuộc sống, qua mọi thời đại luôn có người giàu, người nghèo. Người lắm bạc nhiều tiền, nhưng bên cạnh đó, là vô số người nghèo, người cơ nhỡ, người bất hạnh.
Sự chênh lệch này thường khác nhau trong mỗi quốc gia, quốc gia nào mà nạn tham nhũng hoành hành, nạn con ông cháu cha trở thành phổ biến, như xã hội Việt Nam hôm nay thì chênh lệch đó sẽ càng khủng khiếp.
Như vậy, việc bố thí phải hiểu là sự thể hiện mối tương quan với tha nhân, và đối với môn đệ Đức Giêsu, nó còn nâng lên mức cao hơn nữa, vì khi ta giúp đỡ cho người anh em là ta làm cho chính Chúa.
“KHI BỐ THÍ, ĐỪNG CÓ KHUA CHIÊNG ĐÁNH TRỐNG, NHƯ BỌN ĐẠO ĐỨC GIẢ”
Có người nghĩ: Đức Giêsu đang ám chỉ người Pharisêu, vì Ngài đã từng lên án họ giả hình trong suốt chương 23 của Matthêu. Nhưng ở đây không có bằng chứng nào xác nhận.
Còn việc “KHUA CHIÊNG ĐÁNH TRỐNG” khi làm các việc đạo đức, đó chỉ là cách nói, ám chỉ về những người làm việc bố thí thích khoe khoang, phô trương cho người ta thấy, chứ không có tài liệu nào xác nhận khua chiêng đánh trống như vậy. Dường như nó có tính khuếch đại để nhấn mạnh hơn nữa lời giáo huấn của Đức Giêsu.
“BIỂU DIỄN TRONG HỘI ĐƯỜNG VÀ NGOÀI PHỐ XÁ, CỐT ĐỂ NGƯỜI TA KHEN”.
Sự giả hình đã len lỏi mọi ngõ ngách: trong hội đường, trong nhà thờ và ngoài phố xá. Càng ở những nơi nghiêm trang, những nơi đạo đức, người ta càng giả hình nhiều hơn vì đó là dịp làm cho người ta chú ý hơn. Thiên Chúa thật ghê tởm những con người đó.
KHI BỐ THÍ, ĐỪNG CHO TAY TRÁI BIẾT VIỆC TAY PHẢI LÀM Cụm từ “đừng cho tay trái biết việc tay phải làm” là một kiểu nói, có nghĩa phải giữ kín, giữ kín tuyệt đối việc tốt mình đã làm. Tay trái không biết việc tay phải làm, cụm từ thật sâu sắc và ấn tượng, ngay chính mình cũng không biết việc mình làm, huống chi người khác. Chỉ có “CHA CỦA ANH, ĐẤNG THẤU SUỐT NHỮNG GÌ KÍN ĐÁO, SẼ TRẢ LẠI CHO ANH”
B/. CẦU NGUYỆN.
“VÀ KHI CẦU NGUYỆN, ANH EM ĐỪNG LÀM NHƯ BỌN ĐẠO ĐỨC GIẢ: CHÚNG THÍCH ĐỨNG CẦU NGUYỆN TRONG CÁC HỘI ĐƯỜNG, HOẶC NGOÀI CÁC NGÃ BA NGÃ TƯ, CHO NGƯỜI TA THẤY. THẦY BẢO THẬT ANH EM: CHÚNG ĐÃ ĐƯỢC PHẦN THƯỞNG RỒI”
Cầu nguyện, đó là giây phút ta sống thân mật với Chúa, tâm sự với Chúa. Đó là những giây phút riêng tư. Nó rất cần thiết cho đời sống người môn đệ Đức Giêsu, vì từ giây phút cầu nguyện, ta mới kín múc ân sủng từ Thiên Chúa cho cuộc sống trần gian đầy thử thách cam go này.
Đối với Đức Giêsu, việc cầu nguyện phải có các đặc tính sau:
Nhưng ta hãy chú ý: Đức Giêsu không bao giờ đả phá việc cầu nguyện công khai và cộng đồng như trong các buổi cầu nguyện chung trong cộng đoàn, nơi nhà thờ, nơi các Trung tâm hành hương,…. Ngài chỉ lên án bọn đạo đức giả, họ dùng việc cầu nguyện để khoe khoang.
CHÚNG THÍCH ĐỨNG CẦU NGUYỆN
Matthêu rất sâu sắc khi dùng cụm từ “chúng thích đứng cầu nguyện”, tư thế “ĐỨNG” là tư thế muốn nhô lên, muốn nổi bật, muốn cho mọi người nhìn thấy.
Tại sao họ không “QUỲ”?
Vì thói thích phô trương luôn đẩy họ đứng lên để cho mọi người thấy.
“CÁC NGÃ BA NGÃ TƯ”
Đã đứng như vậy, họ còn thích đứng nơi các ngã ba ngã tư. Có nghĩa thích đứng ở nơi ai cũng thấy! ở đây Đức Giêsu nói: chỉ vì muốn cho người ta thấy. Và dĩ nhiên khi cầu nguyện với tư thế như vậy, họ chỉ nói chuyện với họ hoặc với nhau, chứ không nói chuyện với Chúa..
“CÒN ANH, KHI CẦU NGUYỆN, HÃY VÀO PHÒNG, ĐÓNG CỬA LẠI, VÀ CẦU NGUYỆN CÙNG CHA CỦA ANH, ĐẤNG HIỆN DIỆN NƠI KÍN ĐÁO. VÀ CHA CỦA ANH, ĐẤNG THẤU SUỐT NHỮNG GÌ KÍN ĐÁO, SẼ TRẢ LẠI CHO ANH.”
Đoạn này thuộc về công thức ta đã phân tích, nên không cần nhắc lại.
C/. ĂN CHAY: CHỚ LÀM BỘ RẦU RĨ NHƯ BỌN ĐẠO ĐỨC GIẢ “RỒI KHI ĂN CHAY, ANH EM CHỚ LÀM BỘ RẦU RĨ NHƯ BỌN ĐẠO ĐỨC GIẢ: CHÚNG LÀM CHO RA VẺ THIỂU NÃO, ĐỂ THIÊN HẠ THẤY LÀ CHÚNG ĂN CHAY. THẦY BẢO THẬT ANH EM, CHÚNG ĐÃ ĐƯỢC PHẦN THƯỞNG RỒI.
CÒN ANH, KHI ĂN CHAY, NÊN RỬA MẶT CHO SẠCH, CHẢI ĐẦU CHO THƠM, ĐỂ KHÔNG AI THẤY LÀ ANH ĂN CHAY NGOẠI TRỪ CHA CỦA ANH, ĐẤNG HIỆN DIỆN NƠI KÍN ĐÁO. VÀ CHA CỦA ANH, ĐẤNG THẤU SUỐT NHỮNG GÌ KÍN ĐÁO, SẼ TRẢ LẠI CHO ANH.”
Từ rất lâu, dân Is-ra-en có thói quen ăn chay mỗi khi có tang chế (2 Sm 3,35), khi cầu xin Chúa một ơn đặc biệt (2Sm 12,16). Ăn chay theo luật Mô-sê là nhịn ăn uống vào ban ngày.Trong thời gian ăn chay, người ta không được tắm rửa, phải để râu tóc mọc dài, và mặc một loại quần áo bằng vải thô đặc biệt.
Thời Đức Giê-su, dân Do thái chỉ buộc phải ăn chay trong ngày lễ Xá tội (Lv 16, 29-31; Cv 27, 9), và trong ngày kỷ niệm Đền thờ bị tàn phá hoặc trong những lúc gặp thiên tai. Riêng các người Pha-ri-sêu còn tự nguyện ăn chay thêm mỗi tuần hai lần (Lc 18,12).
Đức Giêsu lên án thói giả hình, đạo đức giả. Họ làm ra “RA VẺ THIỂU NÃO”, để thiên hạ thấy họ ăn chay. Ngài dạy, các môn đệ của Ngài và cả chúng ta nữa, không được làm như thế, “khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thấy là anh ăn chay ngoại trừ Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo”.
Ăn chay là cuộc trở về với Chúa ngay trong tâm hồn mình, chứ không ở những hình thức bên ngoài. Chỉ mình Chúa và mình ta biết, thế là đủ, đâu cần cho người khác biết, mà người khác biết để làm gì! Nếu cần nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai nghĩ ta ăn chay. Chỉ mình Chúa và ta biết mà thôi.
Lễ Tro khởi đầu Mùa Chay Thánh, là dịp để mọi Ki-tô hữu làm mới lại cách sống của mình theo tinh thần Phúc Âm qua ba phương thế đạo đức: ăn chay, cầu nguyện và làm việc lành phúc đức. Ăn chay thì có thể làm kín đáo, cầu nguyện thì có thể “vào phòng đóng cửa lại”.
Còn làm phúc bố thí thì làm sao có thể “không cho tay trái biết việc tay phải làm” được?
Thật ra, Chúa dạy ta phải làm những việc tốt đẹp, để giống như “ánh sáng chiếu giãi trước mặt thiên hạ,”người ta “xem thấy mà ngợi khen Cha anh em ở trên trời” (Mt 5,16). Vì thế điểm phân biệt việc làm phúc thật với việc “làm phúc giả” chính là ở ý hướng và thái độ của người làm: làm việc lành phúc đức không phải để “phô trương cho thiên hạ thấy” mà chỉ vì vinh danh Chúa.
Lạy Chúa, xin giúp con khi làm việc lành phúc đức biết loại bỏ những ý hướng tìm kiếm hư danh, nhưng biết chia sẻ bằng chính tấm lòng bác ái chân thành để làm vinh danh Chúa, nhờ đó trong Mùa Chay Thánh này chúng con được đổi mới và hưởng trọn vẹn niềm vui Ơn Cứu Độ. Amen.
Cầu nguyện ai cũng biết, ai cũng làm được, ngày nay người ta luôn nhắc nhở nhau cầu nguyện, qua lời giáo huấn của Chúa Giêsu, Giáo Hội luôn cầu nguyện và dạy con cái mình cầu nguyện mỗi giờ, mỗi ngày, mỗi khắc.
Tin Mừng theo thánh Mat-thêu hôm nay, được trình thuật hằng năm vào Thứ Tư Lễ Tro, cho chúng ta một sự khởi đầu để bước vào Mùa Chay Thánh. Vậy, Mùa Chay Thánh là gì? Thưa là “ Mùa luyện tập chiến đấu thiêng liêng”.
Như chúng ta biết, Mùa Chay trong Cựu Ứơc nhắc nhớ con dân Israel nhớ đến thân phận lưu đày bốn mươi năm trong sa mạc. Thiên Chúa đã nuôi dưỡng, săn sóc, bảo bọc, dẫn đường về “Đất Hứa”. Ngày thì cho Man-na, (bánh như sương sa từ trời rơi xuống), và thịt chim cút xà xuống, để cho dân chúng có lương thực mà ăn.
Chúng ta thấy, một Vị Thiên Chúa quá đỗi thương xót con người là thụ tạo của Ngài, để giải thoát khỏi sự áp lực của một đế chế đàn áp.
Theo đó, theo lịch phụng vụ của Giáo Hội, chúng ta có 5 Mùa trong một chu kỳ năm phụng vụ, là 02 Mùa Thường Niên, Mùa Chay, Mùa Phục Sinh, Mùa Vọng, Mùa Giáng Sinh.
Như vậy, khi đến Mùa Chay là thời kỳ Giáo Hội nhắc nhớ chuẩn bị tâm hồn để tưởng niệm Cuộc Thương Khó của Đức Giêsu- Kitô, đồng thời hướng đến Lễ Phục Sinh Vinh Quang của Người.
Qua đó, Mùa Chay như một hành trình nhắc nhớ lại lịch sử Cựu Ứơc của dân Thiên Chúa. khởi đi từ bài đọc I hôm nay ( Ge 2, 12 -18). Tiên Tri Gio-en kêu gọi dân chúng ăn chay một cách thành tâm “ Hãy xé lòng, đừng xé áo”, và “ hãy thành tâm trở về với Thiên Chúa”.
Chúng ta thấy, Thiên Chúa rất đỗi “ hạ mình”, Ngài biểu lộ một lòng trắc ẩn bao la, một Lòng Thương Xót hải hà vô bờ bến cho kẻ thành tâm.
Sở dĩ mà Chúa Giêsu dạy cho chúng ta cách ăn chay, làm phúc bố thí và cầu nguyện là người Dothai họ làm những việc đạo đức nầy theo hình thức, họ chuộng hình thức bên ngoài. Việc ăn chay của họ rất lộ liễu, họ đập đầu vào vách tường, than khóc ở những nơi công cộng phố xá, la rống to tiếng, để cho mọi người biết. thì việc bố thí làm phúc cũng vậy, họ khua chiêng, đánh mõ, để cho thiên hạ chú ý. Cùng lúc việc cầu nguyện của họ cũng ầm ĩ không kém, họ mang sách kinh ra ngoài đường vừa đi, vừa đọc, việc cầu nguyện của họ thường biểu lộ ra bên ngoài, bất cứ nơi đâu. Nhưng, những việc đạo đức của họ không có thật tâm, giống như “ đạo đức giả”, giống như “ thùng rỗng kêu to”. Khi đến Mùa Chay của dân Dothai là xã hội gần như “ náo loạn”. tất cả những việc làm của họ không mang lại giá trị tâm linh, chỉ như một thông lệ làm lấy vui, chứ không xuất phát từ tâm, điều mà Thiên Chúa đòi hỏi.
(Một cảnh như đi lễ hội đền chùa một cách nhốn nháo, đến nơi tâm linh dùng tiền đổi lấy lộc,gây mất trật tự vào những ngày đầu năm tại Việt Nam, mà VTV 1 đã đưa tin, trong đó có nhiều vị chức sắc của các tôn giáo, như những vị Thượng Tọa, Đại Đức của Đaọ Phật đã lên tiếng xác nhận là mê tín. Những, tập tục ấy chỉ là theo tín ngưỡng dân gian truyền miệng, chứ giáo lý Đạo Phật không có.)
Vì vậy, Chúa Giêsu “lên án“ họ, người Dothai, bởi vì nếu làm việc đạo đức, mà không xuất phát từ lòng thành tâm, thì chỉ là “cái mã tô vôi”.Nên chi, Chúa Giêsu đã giáo huấn chúng ta khi làm việc làm phúc đức thì đừng khoe khoang, tất cả những việc lành phúc đức như cầu nguyện, ăn chay hãm mình, làm phúc bố thí là chúng ta làm cho chính chúng ta, hầu làm cách kín đáo để Thiên Chúa là Đấng thấu suốt mọi bí ẩn sẽ trả công cho chúng ta, chứ những việc đạo đức không phải chúng ta làm cho Chúa, chúng ta làm vì Chúa, nhưng lợi ích cho chúng ta.
Như vậy, cầu nguyện thành tâm là “thông hiệp “ với Thiên Chúa, Đấng vô cùng “ bí ẩn”. Theo đó, cầu nguyện thành tâm là như thế nào? Vào tại sao phải cầu nguyện?
Thưa: Cầu nguyện thành tâm là: Thông hiệp với Thiên Chúa Kín múc tình yêu và sự can đảm từ Thiên Chúa Phát sinh ân sủng, có ân sủng là có tất cả
Như chúng ta biết, con người cần giao tiếp, mới có sự hiệp thông, Thiên Chúa đứng trên muôn loài, muôn vật, Đấng Hằng Hữu, Đấng Nguyên Thủy, Đấng Tạo Thành, nhưng Ngài siêu nhiên, bởi vì Ngài là Đấng Vô Biên, nghĩa là không có giới hạn. Loài người hữu hạn, tức hữu hình, có giới hạn, làm sao vượt qua Đấng Vô Biên. Vì vậy, muốn “Thông hiệp” với Ngài, chúng ta phải cầu nguyện, đó là “ phương pháp tối ưu và duy nhất” đế đến cùng Thiên Chúa. Vậy, cầu nguyện thành tâm chính là “ ân sủng siêu nhiên”, không thể đổi lấy bằng bất cứ giá nào ngoài “ thành tâm”. Như vậy, ân sủng chính là Thiên Chúa được phát sinh từ tình yêu vô điều kiện, và sức mạnh từ Thiên Chúa, sức mạnh công chính và vô biên, thì không thế lực nào làm hại được, dù thế gian, ma quỷ, thần dữ mưu mô.
Như vậy, cầu nguyện là phương pháp hữu hiệu để “có “ Thiên Chúa bên mình. Sở dĩ, có nhiều người cầu nguyện, nhưng chưa nhận được ân sủng, là chưa cầu nguyện thành tâm, như Lời dạy của Chúa Giêsu, Đấng đến từ Thiên Chúa.
Nếu chúng ta biết được ba yếu tố của việc cầu nguyện thành tâm, chắc chắn lời cầu nguyện của chúng ta sẽ đạt được gía trị.
Theo đó, việc cầu nguyện chân thành không phải là “xin ơn”, mà là được “ thông hiệp “ với Thiên Chúa, vì có Thiên Chúa là có tất cả.
Lạy Chúa Giêsu, xin cho chúng con biết cầu nguyện thành tâm như Chúa dạy, vì như vậy, chúng con mới được diễm phúc thông hiệp với Chúa như cành liền cây,dù cho có bão táp mưa sa, sóng gió cuộc đời, chúng con sẽ không bị chìm bây giờ và mãi mãi.
Xin cho những ai chưa biết giá trị của việc cầu nguyện thành tâm, họ sẽ có người hướng dẫn đến với Chúa, để họ biết cầu nguyện theo Ý Chúa . Amen
Mùa Chay là mùa sám hối đặc biệt để chuẩn bị mừng lễ Vượt Qua của Đức Kitô. Lời Chúa thứ Tư Lễ Tro nhắc nhở chúng ta về thân phận mỏng dòn yếu đuối của con người, đồng thời mời gọi mỗi người hoán cải nội tâm trong tương quan với Thiên Chúa và tha nhân.
Con người dễ hướng chiều về sự dữ và sa ngã phạm tội lỗi nghĩa với Thiên Chúa và xúc phạm đến người khác. Do vậy, con người dần trở nên xa cách, có khi lìa xa Thiên Chúa và sống không tốt mối tương quan với mọi người. Nhận thức được điều này, chúng ta luôn cần sự hoán cải tự bên trong để có thể nối lại mối dây hiệp thông với Thiên Chúa. Muốn vậy, chúng ta cần khiêm tốn cầu nguyện lên Chúa "Lạy Chúa, xin thương xót con, vì con đã xúc phạm đến Chúa". Đó là lời cầu nguyện đẹp lòng Chúa vì diễn tả tâm tình khiêm tốn tin cậy nơi lòng nhân hậu của Thiên Chúa, và chắc chắn sẽ được Thiên Chúa nhận lời. Bên cạnh đó, chúng ta không thể giao hoà với Thiên Chúa mà lại không hòa giải với tha nhân. Do vậy, nếu chúng ta cầu mong ơn giải hòa với Thiên Chúa, chúng ta cũng hãy tìm mọi cách xóa đi những xích mích, bất hòa hờn giận với người khác.
Sự hoán cải nội tâm cần thiết phải được thể hiện cách sâu xa tận đáy lòng mình và được thể hiện bằng những hành động cụ thể như từ bỏ tập quán xấu, kìm hãm con người xác thịt, thực hành chay tịnh. Nói cách khác, mỗi người cần thiết phải thay đổi cái nhìn, thay đổi tư tưởng và ước muốn sao cho phù hợp với giao ước tình yêu của Thiên Chúa. Theo như lời tên tri Giôen đã tuyên sấm: “Các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van. Đừng xé áo nhưng hãy xé lòng”. Bới Thiên Chúa luôn thấu hiểu tâm can mỗi người từng gang tấc nên việc hối cải nội tâm đòi hỏi phải loại trừ đi những thói giả hình, phô trương, đạo đức giả trước mắt người ta.
Chúa Giêsu trong bài Tin Mừng đã nói rất tỉ mỉ cho các môn đệ thực hành làm việc bác ái, cầu nguyện và ăn chay: “Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy,… Vậy khi bố thí, đừng có khua chiêng đánh trống, như bọn đạo đức giả thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá cốt để người ta khen”. Và khi cầu nguyện, Chúa Giêsu bảo các ông “hãy vào phòng, đóng cửa lại và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo”. Rồi khi ăn chay, Chúa Giêsu cũng khuyên nhủ "anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả...”
Thánh Phaolô đã nói Mùa Chay là thời gian đặc biệt: “Đây là lúc thuận tiện, đây là ngày cứu độ” (2 Cr 6,2). Quả thật, đây là thời gian thuận tiện để mỗi người quyết tâm hoán cải, tăng cường việc lắng nghe Lời Chúa, cầu nguyện, thống hối, mở rộng tâm hồn đón nhận thánh ý Chúa, quảng đại giúp đỡ tha nhân. Ngày hôm nay, với việc xức tro là để nhắc nhở mỗi người ý thức về thân phận thụ tạo mỏng dòn yếu đuối chóng qua, vì thế phải sống với thái độ khiêm tốn trước mặt Chúa để nhận ra và sám hối về những lầm lỗi thiếu sót của mình. Ngoài ra, việc ăn chay hãm mình và giúp đỡ người khác là để cho mỗi người tập luyện chiến đấu thiêng liêng, được thêm vững mạnh để chiến thắng được ác thần. Trong sứ điệp Mùa Chay năm 2019, ĐGH Phanxicô mong muốn: "Mùa Chay mời gọi các Kitô hữu thể hiện mầu nhiệm Vượt Qua cách sâu sắc và cụ thể hơn trong đời sống cá nhân, gia đình và xã hội của họ, trên hết qua việc ăn chay, cầu nguyện và bố thí". Xin Chúa giúp chúng con biết sống tâm tình mùa Chay sao cho xứng đáng để có thể đón nhận được nhiều hồng phúc của Chúa Kitô Phục Sinh.
-------------------------------- LễTro ABC155: THỨ TƯ LỄ TRO 2019
Mùa Chay là thời gian linh thiêng đong đầy tình yêu để cầu nguyện, để ăn năn sám hối và để hy sinh hãm mình, nhờ đó mà canh tân bản thân mình ngày mỗi hoàn thiện hơn. "Mùa Chay mời gọi các Kitô hữu thể hiện mầu nhiệm Vượt Qua cách sâu sắc và cụ thể hơn trong đời sống cá nhân, gia đình và xã hội của họ, trên hết qua việc ăn chay, cầu nguyện và bố thí." (Sứ điệp Mùa Chay năm 2019, số 3).
1. Mùa Chay linh thiêng
Mùa Chay linh thiêng lại về với đời sống tín hữu Công giáo. Mùa Chay là thời gian 40 ngày dọn lòng mừng lễ Phục Sinh, trải dài từ Lễ Tro cho đến Tuần Thánh, lặp lại thời gian 40 ngày chay tịnh của Chúa Giêsu năm xưa khi chuẩn bị bước vào đời công khai rao giảng Tin Mừng (Mt 4,2). Con số 40 còn lặp lại nhiều biến cố khác trong lịch sử cứu độ như 40 ngày của Êlia trên núi Horeb dọn mình thực thi sứ vụ Chúa trao (1 V 19,8), như 40 ngày của Môsê trên núi Sinai chuẩn bị đón nhận thập điều Chúa dạy (Xh 34,28), và như 40 năm dân Chúa lưu lạc trong hoang địa dọn lòng đặt chân vào đất hứa. Mùa Chay như vậy là thời điểm thuận lợi để sống mầu nhiệm Tử Nạn của Chúa Kitô thông qua việc chay tịnh để sẵn sàng mừng lễ Phục Sinh. Nhưng Mùa Chay không chỉ là việc chay tịnh, cho dẫu khởi đầu và kết thúc Mùa Chay được diễn ra bằng việc buộc ăn chay và kiêng thịt thứ tư Lễ Tro và thứ sáu Tuần Thánh. Mùa Chay còn là mùa xuân tâm hồn với những sinh hoạt đổi mới đời sống đức tin.
Cầu nguyện, canh tân, chia sẻ: đó là ba sinh hoạt mỗi người chúng ta cố gắng thực hiện trong Mùa Chay năm nay, cũng là ba chiều kích với Chúa, với mình, với tha nhân dệt nên nhịp sống Giáo Hội.
Mùa Chay là thời gian đặc biệt như lời Thánh Phaolô nói: “Đây là lúc thuận tiện, đây là ngày cứu độ” (2 Cr 6,2). Đây là thời gian thuận tiện để mỗi người quyết tâm hoán cải, tăng cường việc lắng nghe Lời Chúa, cầu nguyện, thống hối, mở rộng tâm hồn đón nhận thánh ý Chúa, quảng đại giúp đỡ tha nhân.
2. Mùa Chay là mùa tình thương
Hành trình thiêng liêng của Mùa Chay bắt đầu từ tình thương: cầu nguyện, chay tịnh để sống đức ái chia sẻ.
Mùa Chay với hành trình bốn mươi ngày là “thì mạnh” của Năm Phụng Vụ, là “thời Thiên Chúa thi ân và là ngày Thiên Chúa cứu độ” (2Cr 6,2). Bước vào Mùa Chay, Giáo Hội nhấn mạnh đến những cách thế hy sinh hãm mình để qui hướng về Thiên Chúa, tôn vinh Người, đồng thời cũng qui hướng về tha nhân, để lưu tâm giúp đỡ, sống tình bác ái huynh đệ.
Mùa Chay là thời điểm mà Chúa Giêsu Kitô tuôn đổ muôn vàn ân sủng cho Giáo Hội qua mầu nhiệm Thánh Giá. Mùa Chay thúc đẩy mỗi tín hữu sống tinh thần hy sinh, sám hối và hòa giải cách chân thành và triệt để hơn, theo đúng tinh thần Tin Mừng.
Ngay đầu Mùa Chay, Phụng vụ đã nhắc nhở ta cần phải trầm tư để chiêm niệm về thân phận: "Hỡi người, hãy nhớ mình là bụi tro và sẽ trở về tro bụi". Ý nghĩa của Lời Chúa quá rõ ràng: mọi người sẽ phải chết. Vậy ta lao tâm khổ trí, vất vả ngược xuôi, ganh đua tranh dành để tìm kiếm của cải, danh vọng, thú vui..., ta nỗ lực học hỏi, tìm tòi, phát minh, xây dựng... nhưng khi cái chết đến, ta mang theo được thứ gì, tất cả có nghĩa gì cho ta? Cuối cùng thì cái gì là đáng quan tâm nhất trong đời? Ðâu là bậc thang giá trị đời ta?
Xin đừng sống dửng dưng, thờ ơ, khép kín trước người nghèo. Hãy luôn chạnh lòng xót thương như Chúa Giêsu đã thương những người cùng khốn. Hãy sống quảng đại cho đi, vui vẻ chia sớt, không chỉ của cải vật chất mà có khi chỉ là một nụ cười thân thiện, một cái bắt tay khích lệ, một lời nói an ủi đở nâng, một lần viếng thăm, một cuộc gặp gỡ kiến tạo sự hiệp nhất bình an. Khi chia nụ cười, ta sẽ nhận về vô số niềm vui. Khi chia vòng tay, ta sẽ nhận về mênh mông ấm áp. Khi chia quan tâm, ta sẽ nhận về bao la yêu thương. Khi chia yêu thương, ta sẽ nhận về rất nhiều hạnh phúc.
3. Mùa Chay và các việc đạo đức
Ba việc đạo đức được nhắc nhở rất nhiều trong Mùa Chay là: bác ái, ăn chay và cầu nguyện. Đây là ba vũ khí tuyệt hảo để chống lại sự tấn công của ma quỷ và đền bù tội lỗi mình. Những việc lành phúc đức này, khi được thi hành thì hãy làm với tất cả tấm lòng của mình; không làm để khoe khoang. Chỉ cần Thiên Chúa thấu hiểu và biết cho chúng ta là đã đủ rồi. Đừng làm để được người đời khen và vì thế mà chúng ta mất đi lời khen tặng của Thiên Chúa. (x.Mt 6,1-6).
Ăn chay và kiêng thịt, chịu tro chỉ là hình thức bên ngoài mà thôi. Canh tân nội tâm vẫn là trọng tâm của Mùa Chay. Kiêng bớt các tội là điều mà Thiên Chúa mong muốn. Sửa đổi tính nết để trở thành người tốt hơn, đạo đức hơn, thánh thiện hơn. Bớt nói hành, giảm nói xấu, siêng năng việc đạo đức.
Trong sứ điệp Mùa Chay 2019, Đức Thánh cha Phanxicô đề nghị những việc làm cụ thể để những thực hành Mùa Chay truyền thống này mang một ý nghĩa mới: “Ăn chay có nghĩa là học để thay đổi thái độ của chúng ta đối với người khác cũng như đối với mọi loài thụ tạo: từ cơn cám dỗ muốn “ngấu nghiến” mọi thứ để thỏa mãn sự thèm muốn của mình, đến chỗ có khả năng hy sinh vì tình yêu, và khả năng lấp đầy sự trống rỗng của con tim chúng ta. Cầu nguyện để học biết cách khước từ sự sùng bái thần tượng cũng như tự mãn về cái tôi của mình, đồng thời thú nhận rằng, chúng ta cần tới Thiên Chúa và Lòng thương xót của Ngài. Chia sẻ bác ái để tự giải thoát khỏi tính ngông cuồng, khiến chúng ta chỉ sống cho mình, với ảo tưởng rằng mình sẽ có được một tương lai bảo đảm, trong khi tương lai đó không thuộc về chúng ta” (số 3).
Theo lời dạy của Đức Thánh Cha, chúng ta sống Mùa Chay năm nay trong niềm vui bằng việc ăn chay và cầu nguyện được liên kết với việc làm phúc bố thí. Qua đó chúng ta đem niềm vui có Chúa đồng hành đến với người nghèo, làm cho họ nhận ra sự hiện diện của một vị Thiên Chúa tình yêu luôn quan tâm săn sóc họ và còn tự đồng hóa với họ qua Con yêu dấu của Ngài là Đức Giêsu Kitô.
Tình yêu là một đề tài vừa phong phú, vừa hấp dẫn của văn chương, nghệ thuật, phim ảnh… và luôn mang tính thời sự. Thử hỏi thế nào là yêu thương thì quả thật không dễ trả lời cách rõ ràng và có tính thuyết phục. Ngay cả những việc to lớn như “đem hết gia tài cơ nghiệp mà bố thí hay nộp cả thân xác để chịu thiêu đốt” thì cũng chưa hẳn là đã yêu thương (x.1Cor 13,3).
Tình yêu là huyền nhiệm vì “Thiên Chúa là Tình Yêu” (1Ga 4,8). “Tình yêu cốt ở điều này: Không phải chúng ta đã yêu mến Thiên Chúa, nhưng chính Người đã yêu thương chúng ta, và sai Con của Người đến làm của lễ đền tội cho chúng ta” (1Ga 4,10). Như thế, có thể nói yêu thương là thực hiện điều tốt đẹp nhất cho người mình yêu.
Yêu thương thể hiện bằng hành vi cụ thể, thực tế. Đã yêu là yêu đến cùng. Hoa trái của tình yêu là kết quả của nhiều nỗ lực hy sinh, quên mình. Yêu thương cách đích thực thì sẵn sàng hiến dâng cả mạng sống (x.Ga 15,13).
Ngôi Lời nhập thể là cách Thiên Chúa diễn tả tình yêu của Người đối với nhân loại. Tình yêu Thiên Chúa đã bước xuống, chấp nhận nhập thể để làm người. “Người đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang, mặc lấy thân phận nô lệ, trở nên giống phàm nhân, sống như người trần thế” (Pl 2,7).Tình yêu được diễn tả như vậy nói lên sự từ bỏ mình vì yêu thương. Sự từ bỏ mình như thế là chọn lựa rất tự do của Thiên Chúa toàn năng, vô cùng khôn ngoan, vô cùng sáng suốt, vô cùng thông hiểu. Chính vì thế, mà chọn lựa ấy là vô cùng cao quý.
Mùa Chay giúp ta sống hy sinh từ bỏ, thực hành yêu thương.
Tình yêu đích thực là tình yêu dâng hiến, tình yêu hy sinh quên mình, tình yêu sẵn sàng chết cho kẻ mình yêu. Tình yêu chân chính đòi hỏi phải chết đi mỗi ngày cho tính ích kỷ và sự hẹp hòi nơi bản thân. Hôm qua cầm trái cây, thấy đẹp cắt ra, bị sâu bên trong. Hư cả trái phải vất bỏ. Ích kỷ, chỉ nghĩ tới mình, chỉ lo cho mình: đó là con sâu nằm trong quả ngọt tình yêu, đục khoét tình yêu. Đức Thánh Cha Phanxicô viết: “Trong Tông Huấn Niềm Vui Tin Mừng, tôi đã tìm cách mô tả những dấu hiệu rõ nhất về những dấu hiện thiếu vắng tình yêu này: ích kỷ và tinh thần lười biếng, bi quan vô ích, cám dỗ chỉ quan tâm đến mình, chiến tranh liên lỉ giữa chúng ta và tinh thần thế gian khiến chúng ta chỉ quan tâm đến vẻ bề ngoài, và do đó giảm đi lòng nhiệt thành truyền giáo của chúng ta” (Tông Huấn Niềm Vui Tin Mừng, 76-109).
“Chúng ta đừng để mùa hồng ân này trôi qua vô ích! Chúng ta hãy xin Chúa giúp chúng ta cất bước trên con đường hoán cải thực sự. Chúng ta hãy bỏ lại sau lưng tính ích kỷ và sự tự hấp thụ vào chính mình, nhưng hướng đến sự Phục sinh của Chúa Giêsu. Chúng ta hãy đứng bên cạnh những anh chị em đang túng thiếu của chúng ta, chia sẻ những của cải tinh thần và vật chất của chúng ta với họ” (Sứ điệp Mùa Chay 2019).
Thánh Phaolô nói đến những đặc tính của tình yêu là: nhẫn nhục, hiền hậu, khiêm nhường, không ghen tương, không nóng giận, không tìm tư lợi, luôn tin tưởng nhau, chịu đựng nhau và tha thứ cho nhau (x.l Cr 12,31-13,8).
Mùa Chay thêm đức tin cho những ai sống yêu thương. Đặc biệt các đôi bạn trẻ bước vào đời sống hôn nhân.Tình yêu phải có niềm tin. Tin nhau để trao tay cho nhau, thề hứa chung thủy trọn đời trước mặt Thiên Chúa. Gởi ai một đồ quý giá là đã tin tưởng người ấy. Tin yêu là đôi mắt cho đôi bạn nhìn thấu lòng nhau. Tin yêu là đôi chân giúp đôi bạn vượt qua mọi khó khăn. Tin và yêu là đôi cánh giúp đôi bạn nắm tay nhau bay vào bầu trời hạnh phúc. Yêu thì phải tin. Tin sẽ càng yêu. Không tin sẽ khó mà yêu. Không yêu thì không thể tin được.
Tin Chúa đôi bạn sẽ biết tin nhau vì Chúa là Sự Thật, là sự Trung Tín. Tin Chúa đôi bạn sẽ tránh xa những giả tạo và ích kỷ. Yêu Chúa đôi bạn sẽ biết yêu nhau, vì Chúa là Tình Yêu, một tình yêu lớn lao đến nỗi đã hy sinh mạng sống cho người mình yêu. Yêu Chúa đôi bạn sẽ biết hy sinh quên mình quảng đại trong một tình yêu chân thực.
Mùa Chay thiêng liêng là mùa xuân tâm hồn cho những ai sống vững vàng trong đức tin và dạt dào lòng yêu mến.
Ngày hôm nay, Giáo Hội mời gọi chúng ta cử hành Thứ Tư Lễ Tro để bước vào mùa chay, ngay sau thời gian chúng ta đón mừng Năm Mới, nghĩa là ngay trong bầu khí của mùa xuân diễn tả sự sống mới. Chính vì thế, chúng ta có thể nhận ra nhiều tương phản.
– Tương phản giữa việc chiêm ngắm hoa xuân rực rỡ đủ loại và hiện diện ở khắp nơi, trong nhà, khuôn viên nhà xứ, nơi công cộng, ngoài đường phố… và việc phải đối diện với nắm tro tàn!
– Tương phản giữa tiếng cười đón nhận phong bì lì xì cùng với những lời chúc tốt lành cho năm mới và sự thinh lặng đón nhận vết tro được ghi trên trán, với lời mời gọi: “Hãy ăn năn sám hối và đón nhận Tin Mừng”!
– Và tương phản giữa những bữa ăn xum họp, những bữa tiệc mừng tất niên, tân niên và việc giữ chay kiêng thịt để bước vào hành trình bốn mươi ngày ăn chay hãm mình.
Tuy nhiên, đó lại là khuôn mặt thật của sự sống, mà chúng ta đang sống và phải sống. Bởi vì, tro tàn nói lên thân phận chóng qua của chúng ta: chúng ta đang hiện hữu, nhưng có lúc đã không hiện hữu và đến một lúc sẽ không còn hiện hữu, và chúng ta không biết lúc nào và như thế nào, nhưng chắc chắn sẽ đến, và nhiều khi rất bất ngờ, đau thương và cả bi đát nữa.
Vì thế, trong Thánh Lễ hôm nay và trong suốt mùa chay, chúng ta được mời gọi nhìn ngắm nắm tro tàn sẽ được xức lên đầu chúng ta, để suy niệm về ý nghĩa của bụi tro đối với sự sống và hành trình làm người của chúng ta. Và để định hướng cho hành trình làm người, để tìm kiếm ý nghĩa, nhất là niềm vui, bình an và hạnh phúc bền vững, chúng ta dựa vào đâu, nếu không phải là dựa vào một điểm qui chiếm tuyệt đối là chính Thiên Chúa. Chỉ có một mình Thiên Chúa là tuyệt đối và vĩnh hằng; nhưng Người không hề xa lạ với chúng ta:
Thiên Chúa tỏ mình ra ngang qua những điều kì lạ và kì diệu, và nhất là khởi đi từ những gì chúng ta đón nhận, những ân huệ, không thể đến từ con người.
Thiên Chúa tỏ mình ra nhất là nơi Đức Giê-su Ki-tô, để đi vào tương quan thiết thân, để trở nên một với chúng ta, qua Lời của Ngài và Mình Thánh của Ngài, để tỏ bày tình yêu đến cùng và mở ra cho chúng ta niềm hi vọng về sự sống viên mãn cùng nhau trong tình yêu.
Xin cho mỗi người chúng ta, trong mùa chay thánh này, được nhận ra và tín thác nơi tình yêu và lòng thương xót muôn ngàn đời của Thiên Chúa, được thể hiện nơi Đức Giê-su Ki-tô, ngay trong thân phận tro bụi đầy thách đố của chúng ta, và quảng đại đáp lại với tâm tình của lời kinh Dâng Hiến: “Lạy Chúa, Chúa đã ban cho con tất cả, con xin dâng lại cho Chúa tất cả. Tất cả đều là của Chúa” (Linh Thao, số 234).
Đó là con đường chắc chắn, hợp lẽ và đáng sống dẫn chúng ta đến với chính Thiên Chúa, Mùa Xuân đích thật và vĩnh cửu.
2. Bố thí, cầu nguyện và ăn chay
a. Chữ và Lời
Bài Tin Mừng của ngày Lễ Tro hôm nay, là một phần của Bài Giảng Trên Núi theo Tin Mừng của thánh Mát-thêu. Đó là bài giảng đầu tiên của Đức Giê-su; và vì thế, có tầm quan trọng đặc biệt. Thật vậy, trong bài giảng này, Đức Giê-su công bố thân phận con người như thế đó, là mối phúc (x. Mt 5, 1-12), và Người mời gọi những người đi theo Ngài thuộc mọi thời, trong đó có chúng ta hôm nay, “kiện toàn” Lề Luật (x. Mt 5, 17-48), bằng cách đặt nền tảng cho đời sống của chúng ta, cá nhân cũng như cộng đoàn, không phải chỉ trên chữ của Luật, nhưng còn trên lời của Ngài.
Chữ của Luật, như chúng ta biết, là một nguyên tắc vô tư áp dụng cho mọi người và trong mọi hoàn cảnh; vì thế, ai trong chúng ta cũng có kinh nghiệm về sự “nặng nề” của Lề Luật và sự “yếu đuối” của chính mình. Trong khi đó, lời của Đức Giê-su là tiếng nói sống động của một Ngôi Vị ngỏ với từng người chúng ta, vốn cũng là một ngôi vị tự do. Cùng với lời mời gọi lắng nghe và sống theo lời của Ngài, để cho chúng ta được sống và sống dồi dào, Ngài xây dựng tương quan tình yêu với chúng ta: Ngài yêu mến chúng ta đến cùng và Ngài mời gọi chúng ta ở lại trong tình thương của Ngài (x. Ga 13 và 15). Và tình yêu này được lập lại và làm mới lại mỗi ngày trong Thánh Lễ và trong mỗi ngày sống của chúng ta.
Trong hành trình 40 ngày của Mùa Chay, chúng ta hãy xin Chúa cho chúng ta hiểu biết và cảm nếm sâu xa hơn tình yêu của Chúa dành cho chúng ta, để chúng ta yêu mến Ngài hơn. Bởi vì, chỉ có tình yêu mới làm cho LỜI của Ngài trở nên rực sáng và êm ái, mới làm cho việc chúng ta lắng nghe và sống lời của Ngài trở nên nhẹ nhàng và mang lại cho chúng ta bình an, niềm vui và hạnh phúc (x. Mt 11, 28-30). Và lời đầu tiên của Đức Giê-su ngỏ với chúng ta trong Mùa Chay, là lời giảng dạy về bố thí, cầu nguyện và ăn chay.
b. “Đừng như những người giả hình”
Lời giảng dạy của Đức Giêsu về ba việc đạo đức căn bản này được công bố cho chúng ta vào thứ tư Lễ Tro. Vì thế, những lời này của Đức Giêsu có giá trị định hướng cho toàn bộ hành trình Mùa Chay của chúng ta. Trong mùa chay, hiển nhiên là chúng ta sẽ, ở cấp độ cá nhân và cộng đoàn, bố thí, cầu nguyện và ăn chay nhiều hơn bình thường. Tuy nhiên, lời của Đức Giêsu không nhấn mạnh đến số lượng, nghĩa là phải bố thí bao nhiêu, phải cầu nguyện bao lâu và phải ăn chay như thế nào và bao nhiêu lần (vốn là chức năng của Lề Luật), nhưng đến cách thức chúng ta thực hành ba việc đạo đức căn bản này.
Bố thí, cầu nguyện và ăn chay là ba việc đạo đức căn bản không chỉ của Do Thái giáo, nhưng trong mọi tôn giáo, trong đó có Kitô giáo của chúng ta.
– Bố thí diễn tả tương quan của chúng ta với tha nhân. – Cầu nguyện diễn tả tương quan của chúng ta với Thiên Chúa. – Ăn chay diễn tả tương quan của chúng ta với chính mình.
Trong cả ba việc đạo đức này, Đức Giê-su mời gọi chúng ta một cách thật mạnh mẽ:
Anh em đừng bố thí, cầu nguyện và ăn chay như những người giả hình. (c. 2.5.16)
Giả hình là chỉ có bề ngoài thôi, không có bên trong, không có sự thật. Thật vậy, những người muốn tỏ ra mình là người đạo đức, trong mọi tôn giáo và thuộc mọi thời, thường thực hành những việc này một cách phô trương; phô trương là làm vì người khác và tìm sự chú ý của người khác. Hoàn toàn không có chiều kích “thiêng liêng”, nghĩa là vì Thiên Chúa, hướng về Thiên Chúa và trong Thiên Chúa.
3. Thiên Chúa là “Đấng kín đáo”
Thay vì phô trương, Đức Giêsu mời gọi chúng ta thực hành các việc đạo đức một cách kín đáo. Trong bài Tin Mừng, Đức Giê-su dùng tới sáu lần từ “kín đáo”, trong đó 5 lần được dùng để nói về Thiên Chúa Cha:
Còn anh, khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, để việc anh bố thí được kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh. Còn anh, khi cầu nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh.
Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thấy là anh ăn chay ngoại trừ Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh.
(c. 4.6 và 18)
Chúng ta cứ nghiệm lại mà xem: Thiên Chúa hiện diện và hành động kín đáo biết bao trong sáng tạo, trong lịch sử loài người, nơi cuộc đời chúng ta, trong mỗi ngày sống của chúng ta và nhất là nơi bí tích Thánh Thể, diễn tả và được hoàn tất nơi mầu nhiệm Thập Giá của Đức Giê-su. Chúng ta phải có ngũ quan biết chiêm niệm, như các tác giả Thánh Vịnh (x. Tv 8; 19; 139..), mới nhận ra Thiên Chúa hiện diện, lên tiếng và hành động được.
* * *
Như thế, Thiên Chúa, Cha của Đức Giêsu và cũng là Cha của chúng ta, là “Đấng kín đáo” và Ngài mời gọi chúng ta cũng trở nên “những người con kín đáo” như Cha của mình. Không phải để thi thố hay chứng tỏ thứ bậc khiêm nhường, nhưng để trở nên giống Cha của mình là Thiên Chúa, Đấng hiện diện nơi kín đáo và hành động một cách kín đáo.
Như chúng ta đều biết và có kinh nghiệm, phụ nữ vốn “kín đáo”. Vì thế, các Ma Sơ, các Dì các bà và các cô gần với Thiên Chúa hơn và dễ trở nên giống Thiên Chúa hơn! Và điều này hoàn toàn phù hợp với mặc khải về ơn sáng tạo người phụ nữ, vốn được tạo thành từ “tinh hoa của tạo vật”, nghĩa là từ xương từ thịt con người thay vì từ bùn đất! (x. St 2, 21-22) Mùa Chay 2019
Hôm nay là Thứ Tư lễ Tro, ngày khai mạc Mùa Chay thánh. Theo lời thánh Phaolô: Đây là lúc thuận tiện, đây là ngày cứu độ” (2Cr 6,2b)). Mùa Chay giúp chúng ta thực hành tinh thần thống hối, điều chỉnh lại hướng đi của mình và biết quay trở về với Chúa.
Mỗi người được xức tro trên đầu để chỉ sự khiêm nhường thống hối. Chúng ta hãy tìm hiểu ý nghĩa việc xức tro, đồng thời cầu xin Chúa giúp sức để thi hành trong Mùa Chay này những lời Chúa dạy trong bài Tin Mừng hôm nay là cầu nguyện, ăn chay và làm phúc bố thí.
TÓM TẮT VỀ LỄ TRO
Ngày Thứ Tư lễ Tro, chúng ta nghe văng vẳng lời thánh ca từ sách Sáng thế:”Hỡi người hãy nhớ mình là bụi tro và sẽ trở về bụi tro”. Lời Kinh Thánh này nhắc nhở chúng ta ý thức về thân phận con người, biểu hiệu “bụi tro” được dùng trong Kinh Thánh và trong lễ nghi Thứ Tư đầu Mùa Chay.
Về nghi thức làm phép tro và xức tro, qua thời gian lễ nghi này đã có sự biến đổi từ một nghi thức thống hối trong định chế về tập tục thống hối công cộng ngày xưa. Theo đó, những người đã phạm một số tội nặng công khai, mà mọi người biết, như chối bỏ đức tin, giết người, ngoại tình… là những người bị loại ra khỏi cộng đoàn tín hữu. Để được nhận lại trong cộng đoàn, họ phải làm việc thống hối công cộng: vào ngày thứ tư trước Chúa nhật thứ nhất Mùa Chay, họ tập trung tại nhà thờ chính tòa để, sau khi xưng thú tội mình, Đức Giám mục trao cho chiếc áo nhâm mang trên mình, rồi lãnh nhận tro trên đầu và trên mình.
Sau đó họ bị đuổi ra khỏi nhà thờ và được chỉ định tới một tu viện để ở đó và thi hành một số việc thống hối đã ra cho họ. Vào sáng thư Năm Tuần thánh, các hối nhân này tụ tập tại nhà thờ chính tòa, được Đức Giám mục xem xét việc thực hành sám hối của họ trong Mùa Chay, sau đó ngài đọc lời xá giải tội lỗi của họ để giao hòa với cộng đoàn. Từ dây, họ được quyền tham dự các buổi cử hành bí tích.
Sau một thời gian lễ nghi tiếp tục biến chuyển. Vào năm 1091, công đồng Benevento (Nam Italia) đã truyền cử hành nghi lễ xức tro cho tất cả các nơi trong Giáo hội. Trong khi xức tro, vị Linh mục đọc:”Ta là thân cát bụi và sẽ trở về cát bụi” (St 3,19). Tro này lấy từ những cành lá đã được làm phép trong ngày Lễ Lá năm trước để lại.
Trước công cuộc canh tân phụng vụ của công đồng Vatican II, lễ nghi làm phép tro và xức tro được cử hành trước lễ. Vào năm 1970, khi công bố sách lễ Rôma được tu chỉnh, thì lễ nghi này được cử hành sau phần phụng vụ Lời Chúa. Ngoài câu trích từ sách Sáng thế, còn có thêm một công thức khác dùng khi xức tro, lấy từ Phúc âm:”Hãy ăn năn sám hối và đón nhận Tin Mừng”(Mc 1,15).
Ý NGHĨA VIỆC XỨC TRO
Tro chỉ sự thống hối
Trong Cựu ước, việc xức tro và mặc áo nhâm được dùng để thực hành và biểu lộ lòng thống hối cá nhân hay toàn thể cộng đoàn dân Israel.
Ngày xưa, khi ai làm việc gì không chính đáng, họ thường xức tro trên đầu để tỏ dấu chỉ ăn năn hối lỗi, quyết tâm làm điều lành, lánh sự dữ.
Tro là tập tục biểu hiệu của lòng ăn năn sám hối bên Trung Đông. Theo tập tục bên Do thái, trong Kinh Thánh còn ghi lại: Tro được dự trữ làm nước tẩy uế (Ds 19,9). Ông Abraham đã khiêm hạ trước mặt Thiên Chúa nhận mình là thân tro bụi (St 18,27). Rắc tro trên đầu cũng là lễ nghi sám hối trong niềm tin đạo giáo văn hóa thời xa xưa bên Do thái (2Sm 13,19; Mac 3,47). Mặc áo vải thô và rắc tro trên đầu là dấu chỉ lòng ăn năn thống hối của con người với Thiên Chúa (Eth 4,1; Mt 11,21).
Từ đây chúng ta nhận ra, trước tiên Giáo hội đã đặt nền tảng cho việc thống hối, đó là nhìn nhận lại tình trạng nguyên tuyền của ơn thánh đã bị mất do tội nguyên tổ, và hậu quả là con người xa Chúa, trốn tránh Thiên Chúa. Con ngươi sẽ phải chết như là hậu quả của tội lỗi. Vì thế cần phải “quay trở lại” một cách tận căn, như ý nghĩa diễn tả qua từ “canh tân” trong ngôn ngữ Do thái, là quay ngược lại với 360 độ.
Tro chỉ sự chóng qua
Việc xức tro mời gọi chúng ta ý thức về thân phận nhỏ nhoi mỏng dòn nơi bản tính con người của mình, vốn dễ bị tội lỗi thống trị. Nghi thức xức tro chính là nghi thức khai mạc Mùa Chay, nó là hành động hữu hiệu và cụ thể nhất nhắc nhở ta về thân phận và kiếp người mỏng dòn ấy: thân phận con người là tro bụi.
Trong lễ an táng, chúng ta thường hát bài thánh vịnh đáp ca 102. Bài thánh vịnh nói lên sự mong manh của kiếp con người, đời sống con người giống như loài hoa sớm nở chiều tàn, không có gì là bền vững:
Kiếp phù sinh, tháng ngày vắn vỏi, Tươi thắm như cỏ nội hoa đồng, Một cơn gió thoảng là xong Chốn xưa mình ở cũng không biết mình. (Tv 102, 15-16)
Thi sĩ Nguyễn Khuyến, nhìn cuộc đời chóng qua của kiếp người cũng phải kêu lên bằng những hình ảnh sống động:
Ôi ! nhân sinh là thế ấy ! Như bóng đèn, như mây nổi, Như gió thổi, như chiêm bao !
Trong bài “Cát bụi” nhạc sĩ Trịnh công Sơn cũng nói lên kiếp mong manh của con người: Cát bụi, con người chỉ là cát bụi. Hạt bụi tuyệt vời khi hóa kiếp thân tôi. Hạt bụi mệt nhoài khi tôi trở về làm cát bụi. Một vòng quay. Trăm năm một kiếp người có là mấy:”Chợt một chiều tóc trắng như vôi”…
Trịnh công Sơn không bi quan. Ông chỉ nói lên điều ông cảm nghiệm thấm thía về sự mong manh của kiếp người. Cuộc đời đẹp biết bao ! Sự sống cao quí biết bao ! Nhưng cũng chỉ như một “đóa hoa vô thường” như tên gọi của một bài hát khác của ông. Đó là thực tế, nhìn nhận đúng thực tế đó, đối diện với nó một cách can đảm có thể đưa đến một cuộc sống tốt đẹp và hữu ích hơn.
Tro không những chỉ được dùng trong lễ nghi thống hối xức tro hằng năm, mà còn được dùng trong nghi lễ nhậm chức đăng quang của Đức Giáo hoàng mới được bầu lên. Theo tập tục lễ nghi, vị hồng y niên trưởng đốt những sợi chỉ ra tro để nhắc nhở vị tân Giáo hoàng với câu:”Sic transit mundi gloria”: vinh quang thế gian cũng mau qua như thế.
Tro nhắc nhở về sự chết
Trong Cựu ước, tro chỉ thân xác chúng ta là tro bụi và sẽ phải chết:”Ngươi sẽ phải đổ mồ hôi trán mới có bánh ăn, cho đến khi trở về với đất, vì từ đất, ngươi đã được lấy ra. Ngươi là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất” (St 3,19. x. Gb 34,4 ; Gr 6,26; Is 58,5).
Chết là án lệnh của Thiên Chúa sau khi nguyên tổ phạm tội:”Người sẽ trở về với bụi đất”(St 3,19). Vì thế không ai có thể tránh được cái chết.
Người Á Đông quan niệm: con người phải trải qua 4 giai đoạn là sinh, lão, bệnh, tử. Có người thoát được lão và bệnh vì chết quá sớm, còn không ai thoát được tử, vì đã có sinh thì phải có tử, sinh tử luôn nối kết với nhau.
Kinh nghiệm ngàn đời đã giúp ông Văn Thiên Trường suy nghĩ về cuộc sống mong manh của con người nên đã phát biểu ý kiến bằng một câu để đời:
Nhân sinh tự cổ thùy vô tử, Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh. Ngàn xưa, người thế ai không chết, Chết, để lòng son rạng sử xanh.
Vì thế, trong truyền thống các đan sĩ và tu viện, tro được dùng để nói lên mối liên hệ với sự chết và khiêm nhường thống hối trước mặt Chúa. Do đó, các tu sĩ, các đan sĩ có tục lệ tại một số nơi, muốn nằm trên đống tro với chiếc áo nhặm để chết. Thánh Martinô thành Tours ở bên Pháp đã nói:”Không gì xứng hợp hơn cho một tu sĩ là việc nằm chết trên đống tro bụi”. Các vị này lấy tro đã được làm phép trong ngày Thứ Tư Lễ Tro, rồi vẽ hình thánh giá trên đất, trên đó con trải thêm áo nhặm và rồi các vị nằm trên đó khi hấp hối và khi chết.
Chớ gì việc xức tro trên đầu khiến cho chúng suy nghĩ về sự chết để biết dọn mình sẵn sàng vì giờ chết đến như kẻ trộm, luôn có tinh cách bất ngờ như người ta nói:
Sinh hữu hạn, tử bất kỳ.
Ai cũng mong đời sống của mình được trở thành “cây bách niên” (agavé). Người ta cho biết: cứ một trăm năm một lần nở hoa, nhưng hoa đẹp lạ lùng. Trong một thế kỷ cây ấy đã sửa soạn cho cái ngày tươi đẹp ấy, nó dồn sức lực, nó trang điểm, nó làm cho đẹp, bằng công việc kín đáo, không ai trông thấy. Cả một thế kỷ ! Và khi đã hết thời nó nở những cánh hoa trắng muốt để làm đẹp lòng người đến xem cái phi thường của nó.
III. MÙA CHAY VÀ THÂN TRO BỤI
Trong việc xức tro hôm nay Giáo hội đã đặt nền tảng cho việc thống hối, đó là nhìn nhận lại tình trạng nguyên tuyền của ơn thánh đã bị mất do tội nguyên tổ, và hậu quả là con người lìa xa Chúa, trốn tránh Thiên Chúa. Con người sẽ phải chết như là hậu quả của tội lỗi. Vì thế, phải “quay trở lại” một cách tận căn, như ý nghĩa diễn tả qua từ “canh tân” trong ngôn ngữ Do thái, là quay ngược lại với 360 độ.
Để thể hiện sự thống hối trong Mùa Chay, chúng ta phải làm gì ? Chắc chắn có nhiều việc phải làm và mỗi người có một chương trình riêng, nhưng thiết tưởng chúng ta phải thực hiện 3 điều mà Chúa Giêsu muốn cho chúng ta thực hành theo bài Tin Mừng hôm nay: đó là cầu nguyện, ăn chay và làm phúc bố thí. Hãy cầu nguyện
Cầu nguyện là một việc làm đẹp ý Chúa, mà ai cũng có thể làm được, ở đâu ta cũng có thể cầu nguyện được; chính vì thế Chúa Giêsu đã dạy:”Các con hãy cầu nguyện luôn kẻo sa chước cám dỗ”(Lc 22,40). Mà không những Chúa chỉ dạy chúng ta cầu nguyện, mà Chúa còn làm gương cầu nguyện nữa, nhiều chỗ trong Tin Mừng đã nói rõ (Lc 22,42; Ga 11,41-42). Còn rất nhiều đoạn khác trong Tin Mừng nói về việc Chúa Giêsu cầu nguyện, đặc biệt Chúa dạy chúng ta kinh Lạy Cha (Mt 6,9-13).
Cầu nguyện là một vấn đề cần thiết và rất quan trọng, nó là vấn đề sinh tử.
Thánh Gioan Kim Khẩu đã so sánh sự cần thiết của lời cầu nguyện với chuyện cá trong nước. Bao lâu cá ở trong nước, nó vẫn sống, hoạt động và tăng trưởng, nhưng nếu nó bị bắt ra ngoài, chắc chắn nó sẽ chết. Cũng vậy, con người muốn sống siêu nhiên thì phải cầu nguyện, nếu không cầu nguyện họ sẽ mất ơn Chúa giúp, rồi dần dà họ sẽ mất sự sống siêu nhiên không khác nào cá phải chết vì không có nước.
Thánh Bênađô cũng đã so sánh sự hô hấp cần thiết cho con người như thế nào, thì lời cầu nguyện cũng cần thiết cho con người như vậy. Đối với linh hồn, cầu nguyện cần thiết cũng như hô hấp cần cho cơ thể con người. Nếu con người hô hấp khó khăn thì thân xác sẽ trở thành tiều tụy, và nếu hô hấp đình chỉ thì con người sẽ chết. Cũng thế, khi ta ít cầu nguyện, thì linh hồn biến thành bạc nhược, và khi ta không cầu nguyện tí nào, thì linh hồn ta sẽ chết trước mặt Chúa.
Thế nào là cầu nguyện ?
Các nhà tu đức học thường định nghĩa cầu nguyện là nâng tâm hồn lên cùng Chúa, hay cầu nguyện là cuộc trò chuyện giữa ta với Chúa. Thật thế, cầu nguyện là tâm tình với Chúa, thưa truyện với Chúa bằng tâm tư và ngôn ngữ của chính ta, như con cái thỏ thẻ với cha mẹ những tình cảm yêu mến, những nhu cầu xin Chúa thương ban, hoặc kể cho Chúa nghe những tâm sự vui buồn, lòng biết ơn…
Có những khi ta vui quá, hay buồn quá tự lòng ta không biết nói gì với Chúa, hoặc khi có đông người muốn có chung một lời cầu nguyện thì Giáo hội mới lập nên những lời kinh chung giúp chúng ta cùng nhau cầu nguyện. Do đó, cầu nguyện không chỉ là đọc kinh, đọc những công thức một cách máy móc, còn lòng trí thì để vào chuyện đâu đâu. Với kinh nguyện thì miệng đọc lòng ta phải kết hợp với lời kinh để suy gẫm với Chúa, với Đức Mẹ, các thánh… theo nguyên tắc “khẩu tụng tâm suy”.
Chúng ta thường nghe rất nhiều, đôi khi đã tham dự buổi cầu nguyện nhờ những kỹ thuật như: thiền, yoga, cầu nguyện theo cách của cộng đoàn Taizé, Béatitude (cộng đoàn Phúc thật), Chemin neuf (Con đường mới)… Những buổi tổ chức cầu nguyện như thế càng ngày càng được nhiều nơi tổ chức và hấp dẫn nhiều người vì những lợi ích sau: làm cho chúng ta “dễ nâng lòng lên với Chúa” , tạo cho chúng ta những bầu khí và tâm tình sốt sắng, ham thích cầu nguyện và thấy như Thiên Chúa ở bên chúng ta, lắng nghe chúng ta và an ủi chúng ta thật nhiều. Tóm lại, những kỹ thuật này góp phần tích cực vào cho buổi cầu nguyện. Điều này không ai có thể chối cãi được.
Nhưng nếu, cầu nguyện là trò chuyện với Chúa như bạn bè, cũng như tình bạn bè không cần kỹ thuật, thì cầu nguyện cũng không cần theo một kỹ thuật nào mà nó phải phát xuất tự trong lòng với những tâm tình riêng tư một cách tự nhiên và chân thành.
Truyện: Con chỉ nghe.
Một cụ già có thói quen ngồi bất động hằng giờ ở cuối nhà thờ. Một ngày nọ, cha xứ hỏi cụ là Chúa đã nói gì với cụ . Cụ trả lời:
– Thưa cha, Chúa chả nói gì cả, Ngài chỉ nghe con. – Vậy à ? Thế thì cụ nói gì với Chúa ? – Dạ, con cũng chẳng nói gì, con chỉ nghe Chúa !
Thực ra, đỉnh cao của cầu nguyện là hoàn toàn kết hợp với Chúa, lúc đó không còn ai nói ai nghe mà chỉ có sự im lặng, để con tim nói với nhau. Chúng ta có thể nói đây là một sự thinh lặng hùng biện, không nói gì mà lại nói rất nhiều. Vì thế cầu nguyện có 4 mức độ:
– Tôi nói, Chúa nghe. – Chúa nói, tôi nghe. – Không ai nói, cả hai cùng nghe. – Không ai nói, không ai nghe. Đây là sự thinh lặng tuyệ đối. Phải chăng người đời cũng hiểu sự thinh lặng hùng biện là thế nào:
Nước mắt nói lời của mắt, Hương hoa nói lời của hoa, Lặng im nói lời đôi ta !
Ngoài ra chúng ta còn thực hiện lời Chúa dạy:”Các con hãy cầu nguyện luôn kẻo sa chước cám dỗ”(Lc 22,40). Làm sao chúng ta có thể cầu nguyện luôn khi chúng ta có trăm ngàn công việc phải làm ? Cầu nguyện ở đây là biến mọi công việc thành lời nguyện.
Cầu nguyện đẹp lòng Chúa nhất là trong mọi công việc hằng ngày, ta hãy có tâm lòng cùng làm việc với Chúa, và làm vì yêu mến Chúa và phục vụ tha nhân. Qua đó những việc ta làm, những lời ta nói luôn luôn hướng về Chúa, cho Chúa và cho tha nhân… biến những lời nói việc làm của ta thành những việc lành, việc thiện như thánh nữ Têrêsa Hài Đồng nhặt một cọng rác, khâu một mũi kim cũng làm vì mến Chúa. Chúa muốn ta cầu nguyện liên tục là như vậy, chứ Chúa không bảo ta đọc kinh liên tục để khỏi sa chước cám dỗ đâu !
Hãy ăn chay
Chúng ta bắt đầu bước vào Mùa Chay, đã là Mùa Chay thì phải ăn chay. Nhưng phải ăn chay như thế nào thì mới đúng cách và hữu ích ?
Mùa Chay gợi nhớ 40 ngày chay tịnh của Chúa Giêsu trong hoang địa, mà Ngài đã trải qua trước khi đi vào sứ vụ công khai. Chúng ta đọc thấy trong Tin mừng:”Đức Giêsu được Thần Khí dẫn vào trong hoang địa, để chịu quỉ cám dỗ. Ngài ăn chay ròng rã 40 đêm ngày, và sau đó, Ngài thấy đói” (Mt 4,1-2).
Giống như ông Maisen đã ăn chay trước khi đón nhận những tấm bia lề luật (x.Xh 34,28), và việc ông Êlia ăn chay trước khi gặp Chúa ở núi Horép (x. 1V 19,8). Đức Giêsu cũng vậy, qua việc cầu nguyện và ăn chay, đã chuẩn bị cho sứ vụ đặt trước mặt Ngài, sứ vụ được đánh dấu vào lúc khởi đầu, bằng một cuộc chiến đấu nghiêm trọng với kẻ cám dỗ.
Tôn giáo nào cũng có ăn chay như Do thái giáo, Hồi giáo, Phật giáo… nhưng phương cách và mục đích của họ lại khác nhau.
Người Do thái ăn chay bằng cách nhịn ăn từ sáng đến chiều (Giona 3,7-8; Samuel 14,24). Tập tục ăn chay bằng cách nhịn ăn từ rạng đông cho đến khi mặt trời lặn, ngày nay vẫn còn được anh chị em Hồi giáo tuân giữ trong suốt tháng Ramadan. Trong khi ấy, anh chị em Phật giáo lại ăn chay vào mồng một và ngày rằm, bằng cách vẫn ăn no, nhưng kiêng không ăn thịt của bất cứ động vật nào, chỉ ăn thực vật.
Ngày xưa, người Công giáo cũng ăn chay giống như người Do thái là nhịn ăn từ sáng cho đến chiều. Ngày nay người Công giáo chúng ta ăn chay một năm có hai lần vào ngày thứ Tư Lễ Tro và Thứ sáu Tuần thanh, và chỉ cần ăn ít đi vào buổi sáng và buổi chiều, đồng thời kiêng thịt vào hai ngày đó.
Chúng ta thấy việc ăn chay ngày nay rất đơn giản, đơn giản hơn các tôn giáo khác, nhưng việc ăn chay này có ý nghĩa nào đối với người Kitô hữu ? Thánh Tôma tiến sĩ đã giải thích cho chúng ta:
– Thứ nhất: để kềm chế sự thèm muốn của xác thịt. Nhờ chay tịnh, sẽ giữ được sự trong sạch. Trong Cựu ước cũng đề cập đến:”Sự thèm muốn bị kềm chế lại bởi kiêng rượu, thịt”.
– Thứ hai: nhờ vào sự chay tịnh để tâm hồn chúng ta gia tăng một cách tự do, hướng đến sự chiêm niệm về những điều thiện hảo của thiên đàng. Tiên tri Daniel cũng được Thiên Chúa mạc khải sau khi ăn chay ba tuần lễ.
– Thứ ba: ăn chay để đến bù cho những tội lỗi của mình. “Hãy đến với ta bằng cách thay đổi hoàn toàn tâm hồn ngươi, trong chay tịnh và trong khóc lóc”.
Thánh Augustinô cũng đã nhấn mạnh trong một bài giảng về cầu nguyện và ăn chay:”Chay tịnh làm sạch sẽ tâm hồn, gia tăng trí khôn, hướng xác thịt đến thần linh, thể hiện con tim thống hối và khiêm nhường, chẻ nhỏ những đám mây thèm muốn, dập tắt đám lửa dâm dục và đốt lên ánh sáng thật sự của đức ái”.
Từ xa xưa, tiên tri Isaia đã có ý kiến về việc ăn chay và đã vạch vẽ cho dân Do thái biết cách ăn chay cho đẹp lòng Thiên Chúa:”Chính ngày các ngươi muốn ăn chay để tiếng các người kêu tới trời cao thẳm, thì các ngươi lại ăn chay không đúng cách. Phải chăng đó là cách ăn chay mà Ta ưa chuộng trong ngày các ngươi phải thực hành khổ chế ? Cúi rạp đầu như cây sậy cây lau, nằm trên vải thô và tro bụi, phải chăng như thế mà gọi là ăn chay trong ngày các ngươi muốn đẹp lòng Đức Chúa” ?
“Cách ăn chay mà Ta ưa thích chẳng phải là thế này sao: mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị áp bức, đập tan mọi gông cùm ? Chẳng phải là chia cơm cho người đói, rước vào nhà những người nghèo không nơi trú ngụ, thấy ai mình trần thì cho áo che thân, không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục ? Bấy giờ ánh sáng ngươi sẽ bừng lên như rạng đông, vết thương ngươi sẽ mau lành”(Is 58,4-8).
Trong sứ điệp Mùa Chay 2009, Đức Thánh Cha bênêdictô XVI đã nói:”Trong thời đại chúng ta, chay tịnh dường như đã đánh mất điều gì thuộc về ý nghĩa thiêng liêng, và trong một nền văn hóa có đặc điểm là tìm kiếm hạnh phúc vật chất, nó đảm nhiệm vai trò chữa bệnh để chăm sóc thân thể. Chắc hẳn chay tịnh đem lại lợi ích cho hạnh phúc thể lý, nhưng đối với người tín hữu, trước tiên nó là “một phương thế chữa trị” để chữa lành tất cả những gì ngăn cản họ sống phù hợp với thánh ý Thiên Chúa. Trong tông hiến Paenitemini năm 1966, Người Tôi Tớ Thiên Chúa Phaolô VI thấy nhu cầu trình bầy chay tịnh trong khuôn khổ ơn gọi của mọi Kito hữu “không còn sống cho chính mình, nhưng cho Đấng đã yêu thương và hiến thân vì mình, và sống cho anh chị em của mình”(x. Ch. 1).
Như vậy ăn chay thể xác không quan trọng bằng ăn chay tinh thần, nghĩa là từ bỏ ý riêng của mình để sống theo ý Chúa, loại bỏ tính ích kỷ và mở rộng con tim để yêu mến và đón nhận tha nhân, phục vụ anh chị em và đem hạnh phúc đến cho mọi người. Đúng là:
“An mặn nói ngay, còn hơn ăn chay nói dối” (Tục ngữ).
Hãy làm phúc bố thí
Mùa Chay là thời gian khám phá ra các nhu cầu của anh chị em mình và nhắc nhở chúng ta tìm mọi cách để gặp gỡ và giúp đỡ những người đau khổ thể xác cũng như tinh thần. Trong sứ đệp Mùa Chay năm 2002, Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II trích dẫn câu nói của thánh Phaolô trong thư thứ nhất gửi cho tín hữu Côrintô:”Bạn có gì mà bạn đã không lãnh nhận(1Cr 4,7). Và ngài tiếp:”Một khi đã nhìn nhận như thế thì bạn phải yêu mến anh chị em và hy sinh cho họ”.
Làm phúc bố thí và ăn chay là những phương thế liên hệ mật thiết với nhau để giúp chúng ta ăn năn hối cải. Làm phúc bố thí có nghĩa là chia vui sẻ buồn với người khác, giúp đỡ người ta, nhất là những ai lâm cảnh thiếu thốn, phân phát cho người ta không nguyên của cải vật chất mà cả tinh thần nữa. Chính vì thế, chúng ta phải tỏ ra cởi mở đối với người khác, biết nhận ra những nhu cầu của họ và cảm thông những nỗi đau buồn của họ, đồng thời tìm cách đáp ứng những nhu cầu đó và làm cho những đau thương của họ vơi nhẹ đi.
Như vậy, cầu nguyện để kết hợp với Thiên Chúa đồng thời cũng hướng chúng ta tới tha nhân. Khi chúng ta đòi hỏi đối với bản thân và quảng đại đối với tha nhân, nhất là đối với những ai đau khổ và thiếu thốn là chúng ta sống kết hợp với Đức Kitô chịu đau khổ và bị đóng đinh vì Người tự đồng hóa với họ như Người nói:”Nào những kẻ Cha Ta chúc phúc, hãy đến thừa hưởng Vương Quốc dọn sẵn cho các ngươi từ thưở tạo thiên lập địa. Vì xưa Ta đói, các ngươi đã cho ăn; Ta khát các ngươi đã cho uống; Ta trần truồng, các ngươi đã cho mặc; Ta đau yếu, các ngươi đã viếng thăm; Ta ngồi tù, các ngươi đã hỏi han”(Mt 25,35-36). Truyện: Cho đi tất cả.
Một người kia rất nghèo và vẫn thường nghĩ mình là người nghèo khổ nhất trên khắp mặt đất này. Thế rồi, một hôm ông ta lên đường và gặp một người hành khất khác còn nghèo khổ hơn mình hơn nữa. Ông dừng lại chào hỏi và nói:
– Từ trước tới nay tôi vẫn tưởng mình là người nghèo khổ nhất trong thiên hạ, thế mà hôm nay gặp anh tôi thấy anh còn nghèo hơn tôi nữa, vì đến cái che nắng che mưa trên đầu anh cũng không có.
Người hành khất đáp:
– Này ông bạn ơi, xin ông đừng quên rằng mỗi người nghèo trên đường đi của mình đều gặp thấy những người khác còn nghèo khổ hơn nữa. Đó là điều duy nhất an ủi chúng ta hơn cả, bởi vì mình vẫn còn có thể cho đi người khác một cái gì đó.
Nghe vậy, người ấy liền giơ tay lên đầu lấy mũ trao cho người nghèo không có mũ. Dọc đường, người ấy lại gặp một người khác nghèo hơn nữa không có manh áo che thân, và người ấy liền cởi áo mình ra trao cho người kia. Tiếp tục con đường hành trình, người ấy lại gặp những người khác nghèo hơn nữa và trao cho mỗi người một chút cái mình có. Sau cùng, người ấy chỉ còn đôi dép trong chân và cảm thấy hài lòng sung sướng vì còn có thể tiếp tục đường đi.
Khi hoàn tất cuộc hành trình, người nghèo ấy thấy mình đến trước cửa thiên đàng và nhận ra mình chỉ còn hai bàn chân đi đất, thân mình hoàn toàn ở trần Mẩu truyện trên đây nói lên ý nghĩa sâu xa của tinh thần nghèo khó là gì. Thật vậy, chúng ta thường nghe nói:”Không ai nghèo khó đến nỗi không có gì để cho đi và cũng không ai giầu có đến nỗi không có thể lãnh nhận được gì thêm nữa”.
Cái phải cho đi khó hơn là chính bản thân mình, khi nào chúng ta chưa biết cho đi chính mình chúng ta vẫn chưa phải là người nghèo khó nhất. Cho đi chính bản thân mình mới là điều kiện căn bản không thể thiếu sót để nhận lãnh tất cả, tức là nhận lấy tình yêu và chọn con đường yêu thương.
Làm sao có thể chọn yêu thươngkhi chúng ta cảm nghiệm được tình thương quá ít ỏi, khi chung quanh chúng ta vẫn còn nhiều hận thù và mọi hình thức ích kỷ?
Phải, chúng ta vẫn có thể chọn yêu thương bắt đầu từ những bước nho nhỏ có thể được. Có thể bắt đầu từ một nụ cười, từ một lời nói âu yếm, một lời khích lệ cảm thông, một lời chào hỏi thân tình, một sự quan tâm chú ý, một đồng tiền nhỏ bé, một món quà đơn sơ. Đó là những bước tiến nho nhỏ trên con đường yêu thương, như những cái chấm nối lại thành một đường thẳng. Cũng vậy, những hành động yêu thương nho nhỏ sẽ ghép lại thành con đường yêu thương dài cho đến khi đạt tới nguồn tình yêu là chính Thiên Chúa (R. Veritas).
Mùa Chay đòi hỏi chúng ta thống hối để kết hiệp mật thiết vào cuộc tử nạn của Chúa Giêsu, để cùng hưởng sự Phục sinh vinh hiển của Người. Vì vậy, cầu nguyện, ăn chay và làm phúc bố thí là thực hành sống những điều cốt yếu của tinh thần Mùa Chay.
Các việc đạo đức nhằm thể hiện tinh thần bác ái, cầu nguyện, làm chủ bản thân. Mùa Chay giúp ta làm các việc ấy cách thật lòng trước mặt Cha, với ý hướng thi hành Thánh Ý Cha.
1.Ghi nhớ: “Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời ban thưởng” (Mt 6,1).
2.Suy niệm: Ăn chay, cầu nguyện, bố thí là ba việc đạo đức được nhắc nhở thực hành trong suốt mùa Chay. Lời Chúa Giêsu dạy ta biết giá trị của nền đạo đức đích thực, và thi hành như thế nào thì mới phù hợp với tinh thần của Chúa. Cái cốt lõi của các việc đạo đức là sống thật trước mặt Chúa và cần phải được thực hiện bằng cả tấm lòng. Việc bố thí chẳng hạn, cần phải thực hiện bằng tấm lòng yêu mến tha nhân; còn nếu làm để khoe khoang, thì việc làm này mất hết công phúc.
3.Sống Lời Chúa: Ăn chay để hãm dẹp dục vọng, cầu nguyện để gặp gỡ Chúa và bố thí là yêu thương tha nhân.
4.Cầu nguyện: Lạy Chúa, xin cho con luôn biết yêu thương trong khiêm tốn để việc làm của con luôn là vì tình yêu thương chứ không vì phô trương công đức. Amen.
Cầu nguyện: Lạy Chúa Giêsu, cùng với toàn thể Hội Thánh, con bước vào mùa Chay để sám hối trở về cùng Chúa. Con tạ ơn Chúa đã cho con thời gian thuận tiện này để duyệt xét lại cuộc đời và chấn chỉnh những thiếu xót, lệch lạc, thái quá. Con đặt mình trước Tôn Nhan Chúa, xin Chúa chiếu dọi ánh sáng của Chúa để con nhìn rõ con người của con. Và nhất là xin Chúa ban ơn nâng đỡ sự yếu hèn của con. Chỉ có ơn Chúa mới có thể làm cho con chỗi dậy trở về với Chúa để canh tân đời sống.
Xin Chúa giúp con biết sống tinh thần bác ái của Chúa. Con thường sống khép kín, ích kỷ, thường bỏ rơi, xúc phạm đến chính Chúa đang hiện diện nơi anh chị em con. Đôi lúc con làm được vài việc bác ái, nhưng lại muốn hãnh diện phô trương. Xin Chúa mở rộng trái tim con để con yêu mến tha nhân cách chân thành và quảng đại.
Lạy Chúa, xin dạy con biết sống tinh thần cầu nguyện. Con không muốn dừng lại ở vài câu kinh hoặc những hình thúc lễ nghi, nhưng con muốn đi sâu vào lòng Chúa và kết hợp mật thiết với Chúa. Xin Chúa tỏ Tôn Nhan Chúa cho con, xin cho con cảm mến sự ngọt ngào được sống trong Chúa.
Và sau hết, trong mùa Chay này, xin Chúa giúp con chế ngự bản thân. Bao nhiêu những đam mê lệch lạc, vị kỷ, thấp hèn, bao nhiêu những khuynh hướng xấu, xin Chúa giúp con loại bỏ tất cả. Xin Chúa dạy con sống tinh thần hy sinh, từ bỏ theo gương Chúa.
Mùa Chay đã về. Sắc tím của phẩm phục phụng vụ, cung điệu của các bài thánh ca cũng như các lời kinh cầu nguyện tạo cho ta một cảm giác trầm buồn, sâu lắng. Trong nghi lễ khai mạc Mùa Chay, khi khiêm tốn đón nhận một chút tro bụi trên đầu, lời thánh ca gọi ta về với thực tại của thân phận con người:
“Hỡi người hãy nhớ, mình là bụi tro,
Một mai người sẽ trở về bụi tro”
Những bài thánh ca cùng chung một tâm trạng, vừa thống thiết than van vừa quyết tâm mãnh liệt: Con nay trở về, trở về cùng Chúa Chúa ơi!
Sự trở về dựa trên lòng thương xót vô bờ của Thiên Chúa: Ngài là Thiên Chúa, rất nhân hậu và hay tha thứ.
Khi nhìn lên thánh giá, chúng ta tưởng niệm một sự kiện lịch sử đã xảy ra cách đây hai ngàn năm, qua lời kinh cầu nguyện thống thiết:
-Chúa Giêsu chịu các quan lấy hết áo chia nhau
-Chúa Giêsu còn trên thánh giá chịu thiên hạ nhạo cười (Kinh cầu Chịu nạn).
Cảm nhận thân phận tội lỗi, con người thấy cần được ơn thứ tha. Mùa Chay là mùa sám hối, là mùa trở về để được sống trong tình thân nghĩa với Chúa và với anh chị em mình.
Khi phạm tội, con người hối hận và dằn vặt khôn nguôi, vì tội không chỉ là xúc phạm đến đồng loại mà còn xúc phạm đến Chúa. Người phạm tội chạy trốn chính bản thân mình, đi đâu cũng không thể tìm được nơi ẩn nấp. Tội ác luôn bám sát và ám ảnh tội nhân. Chỉ có tâm tình sám hối và khiêm nhường xưng thú tội lỗi qua bí tích Hòa giải mới có thể đem lại cho họ sự thanh thản, bình an. Cùng với vua Đavít trong Thánh vịnh 50, chúng ta thú tội với Chúa qua lời kinh sám hối đẫm lệ, được thốt lên với tâm trạng hối hận day dứt:
“Vâng, con biết tội mình đã phạm, Lỗi lầm cứ ám ảnh ngày đêm. Con đắc tội với Chúa, với một mình Chúa, Dám làm điều dữ trái mắt Ngài” (Tv 50, 5-6).
Những tâm tình được trải nghiệm trên đây giúp chúng ta trở về với Chúa. Tuy vậy, trước khi trở về với Chúa, chúng ta cần phải hồi tâm cảnh tỉnh, phải trở về với chính mình, nhìn nhận thân phận con người còn vương nhiều lầm lỗi cần được thương xót thứ tha. Trong cuộc sống bon chen quay cuồng, con người có nguy cơ quên mất chính bản thân, thậm chí đánh mất chính mình. Vì không ý thức mình là ai nên người ta dễ kiêu ngạo. Vì cho mình là chuẩn mực nên người ta dễ phủ nhận và loại trừ người khác. Trở về với chính mình để xem xét lại hành vi cử chỉ đã làm, để canh tân sửa đổi, nên con người tốt hơn. Trở về với chính mình còn là việc nhận ra những điểm tốt nơi anh chị em, cảm thông những khiếm khuyết của họ, xây tình liên đới để nâng đỡ và bổ túc cho nhau. Chỉ sau khi đã hồi tâm cảnh tỉnh, chúng ta mới có thể trở về với Chúa, tôn nhận Ngài là chủ đích của đời sống chúng ta và chuyên tâm tuân giữ lời Ngài dạy. Thiên Chúa như người Cha luôn chờ đợi chúng ta trở về.
Một điều kiện căn bản để chứng minh chúng ta có lòng sám hối thật, đó là chúng ta trở về với anh chị em mình. Trở về để nhận ra những người xung quanh là anh chị em con cùng một Cha trên trời, là khiêm tốn nhìn nhận nhiều lần mình đã làm tổn thương họ. Sám hối ăn năn mà không làm hòa với đồng loại, thì chỉ là sám hối giả tạo bề ngoài. Kêu van: Lạy Chúa! Lạy Chúa! mà không thực thi lời Ngài dạy, thì chỉ là những tiếng kêu suông mà thôi. Mùa chay như điểm dừng của người lữ khách để nhìn lại quãng đường đã đi. Mùa chay còn là cơ hội để rũ bỏ mọi lỗi lầm bất xứng. Lòng sám hối giúp ta lấy lại nghị lực và niềm tin để tiếp bước lên đường trong sự thanh thản và bình an.
Nghi thức khai mạc Mùa Chay là lời kêu gọi sám hối trở về. Qua nghi thức lãnh nhận tro trên đầu, chúng ta cảm nhận nguồn cội của mình. Qua việc tưởng niệm Chúa chịu chết, chúng ta tuyên xưng tình Chúa yêu thương. Những thực hành truyền thống trong Mùa Chay như ăn chay, cầu nguyện và chia sẻ, phải hướng chúng ta đến canh tân hối cải, nếu không, sẽ giống như diễn kịch hay trò chơi giải trí hay những hình thức giả tạo bề ngoài (x.Tin Mừng Lễ Tro).
Như người con thứ hoang đàng nhận ra mình lầm lỗi, chúng ta hãy xin Chúa thương tha thứ và ban cho chúng ta niềm vui được sống trong tình Chúa và tình người.
Con người là sa ngã, nhưng thiên thần thì chỗi dậy (Thánh Mary Euphrasia Pelletier)
“Một tấm lòng tan nát khiêm cung” (Tv 51, 19), một lễ phẩm mùa chay dâng Chúa chẳng kinh chê. Hành vi trở về với chính mình với lòng sám hối ăn năn, để tìm lại chính mình trong tương quan với Chúa, với anh chị em, sửa lại lỗi lầm, nên hoàn thiện như Chúa mời gọi. Đó là con đường mùa chay, xé lòng chứ đừng xé áo, khó khăn và nhọc nhằn của từng mùa sám hối.
Xé lòng.
Tại sao cần xé lòng chứ đừng xé áo. Chúa mời gọi nhìn vào trong con người thật của mình để sám hối và loại bỏ những hành vi xé áo như đổ lỗi cho người khác, rút lui vào phòng thủ, hoặc dựa vào số đông.
Như Chúa dạy: “Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình; kẻ xấu thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu. Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra.” (Xem Lc 6, 45). Người hay xét đoán người khác, họ đang phóng chiếu cái xấu của mình trên người khác như một tấm bình phong để che đậy cái xấu của mình. Trong một xã hội sống nhiều phức tạp, né tránh về chính mình, đổ lỗi trên người khác là một phóng chiếu thường xuyên.
Thu về phòng thủ. Như người ta thường nhận định về lối sống đối phó và cô lập. Trong hành vi đối phó như những nhà độc tài, thu vào vỏ ốc tiền của, quyền lực, cái tôi của mình để phòng thủ. Nghi ngờ và xem ai cũng như kẻ thù đang tìm cách tấn công mình. Không thể sống với người khác cách hài hoà, lúc nào cũng sống giả tạo với người khác mà lòng đầy những ức chế, thù nghịch. Giống như người tâm bệnh, khổ não, muộn phiền, kéo lê cuộc sống bị ức chế.
Từ bỏ cái tôi. Như người thanh niên giàu có, đến hỏi Chúa “Tôi phải làm gì để nên trọn lành?”. Dễ thôi, buông bỏ cái tôi ích kỷ của mình đi! Không chỉ là không phạm các giới răn nào, mà cuộc sống còn cần sống với người khác, cho người khác và vì người khác, nên Chúa mời gọi người thanh niên: “Về bán tất cả những gì anh có rồi đi theo Chúa” (xem Mc 10, 17 – 27)
Dựa vào số đông. Phô trương cho người khác thấy công đức tu hành của mình như những người đạo đức giả (Mt 6, 5). Một lối sống lấy cái hào nhoáng bên ngoài che lấp cái xấu xa, bỉ ổi con người mình bên trong, như Chúa nói giống “Mồ mả tô vôi” (Mt 23, 27).
Việc chống đối người khác cũng giống như người phóng chiếu lỗi lầm của mình lên người khác, nhưng ở đây có thêm những hành động, lời nói tấn công. Sự chống đối này biểu hiện ở nơi những kinh sư và kỳ lão, họ không thể làm gì được Chúa Giêsu, họ dựa vào lề luật, dựa và truyền thống cha ông để chống đối Chúa công khai. Chúa vẫn ôn tồn dạy các ông: “Sự thật sẽ giải thoát” (Ga 8, 23) và sự thật đó là trở về để nghe tiếng Chúa: “Ai đứng về phía sự thật thì nghe tiếng tôi” (Ga 18, 37)
Dựa vào số đông. Trong lịch sử nhiều lần chứng minh: Sự giả dối lên tiếng nhiều lần, nhiều cách, đến một khi người ta cũng nghĩ đó là sự thật. Đó là sự thật của giả dối lên ngôi. Trong cuộc sống nhiều sự giả dối lên ngôi, không có tội trở nên có tội, điển hình nhất là thập tự giá dành cho Chúa Giêsu, Người vô tội chết như kẻ có tội. Sự giả dối ấy lên ngôi vì lười biếng suy nghĩ, thích những gì người khác mồi sẵn. Lười biếng truy tìm chân lý, để công lý sai lầm chiếm ngôi.
Không dám chịu trách nhiệm về mình, đồng hoá với số đông: “Ai cũng như thế cả!”. Chúa dạy: “Hãy để ý tới điều anh em nghe. Anh em đong đấu nào, thì Thiên Chúa cũng sẽ đong đấu ấy cho anh em, và còn cho anh em hơn nữa.” (Mc 4, 24).
Trở về với chính mình: Xé lòng đừng xé áo. Không ích gì cứ xé áo bên ngoài, sống với anh chị em với lòng ích kỷ, thu về mình, lợi ích cá nhân, mất tính hiệp thông, sống giả hình với Chúa, với anh chị em… Trờ về để sống thật thà, tử tế, yêu thương, gắn bó với Chúa, với tha nhân, sửa chữa lỗi làm chính mình và khiêm cung với lòng sám hối.
Xin Chúa giúp con xé lòng đừng xé áo! Sống điều tích cực hơn, để thấy sự sống Chúa ban phong phú và dồi dào hơn!
Một câu chuyện dạy con xin lỗi với bà lão bán vé số lan nhanh như “virus” trên mạng xã hội Facebook trong những ngày gần đây. Câu chuyện chỉ xảy ra trong một thời gian rất ngắn, xoay quanh 3 nhân vật: đứa con trai, bà mẹ và bà lão bán vé số nhưng chứa đựng trong đó rất nhiều triết lý nhân sinh về lòng thương người, biết nói lời xin lỗi, và đặc biệt là cách giáo dục con của bà mẹ Việt khiến mọi người đầy ngưỡng mộ.
Câu chuyện được diễn ra vào buổi tối hôm ấy trongquán ăncó bà mẹ và đứa con trai đang ngồi ănsángg. Chợt có bà cụ bán vé số tới mời mua, bà mẹ nhẹ nhàng mỉm cười và mua cho bà 2 tờ. Bà thấy thằng nhóc kế bên bà nựng nó tí. Thế là nó la lên và hất bà cụ ra tỏ vẻ khóchịu. Bà mẹ thấy thế xin lỗi bà cụ rối rít. Bà cụ gật đầu và lủi thủi đi trong sự im lặng. Có 1 điều làm tôi khá bất ngờ, nếu đứng ở khía cạnh khác, người mẹ đã la đứa con hay tỏ vẻ khó chịu. Nhưng không, bà mẹ nói với con trai: “Nếu sau này mẹ già mẹ ra ngoài đường bán vé số, bị người ta làm như vậy con sẽ làm gì?”. Cậu con trai bối rối im lặng và thủ thỉ xin lỗi mẹ, mai mốt cậu không làm như vậy nữa. Hai mẹ con mỉm cười và tiếp tục ăn tiếp.
Có thể nói cách giáo dục của bà mẹ này rất hay, không la con, nói từ tốn nhẹ nhàng nhưng làm cho cậu nhóc đau, và hiểu được những gì mình đã gây ra. Đôikhi những lời nhắc nhẹ nhàng của cha mẹ, thầy cô, bạn bè lại giúp chúng ta sửa đổi nhiều hơn là những lời răn đe roi vọt. Từ những chuyện nhỏ nhặt cho đến chuyện lớn lờidạy của mọi người đã làm cho chúng ta thay đổi rất nhiều.
Đúng là không phải ngẫu nhiên mà câu chuyện nhỏ được chia sẻ trên mạng xã hội này lại khiến nhiều người phải suy ngẫm đến thế! Mỗi người khi đọc câu chuyện này đều có những suy nghĩ khác nhau… Có thể là một bài học về cách giáo dục con, hay là về lời xin lỗi của bà lão, và cũng có thể là lờixin lỗi đầy hối hận như cậu bé.
Nhiều lần trong cuộc sống, chúng ta đã “đóng vai” cậu con bé ích kỷ đó. Dè bỉu, coi thường, thậm chí là có những lời nói hoặc hành động xúc phạm đến những người ăn xin, người bán hàng rong,… Có bao giờ sau mỗi lần như thế, về nhà chúng ta ngẫm nghĩ lại: Họ là những người không may mắn như chúng ta, không được đến trường, không có một công việc ổn định, “cơm ăn không đủ no, áo mặc không đủ ấm”, nên chúng ta chí ít cũng phải tỏra cảm thông với những người mảnhđời lầm than đó!
Hôm nay, ngày khởi đầu cho mùa chay thánh,vớihành vi xức tro trên đầu như nhắc nhở chúng ta: “Hỡi người hãy nhớ mình là tro bụi và sẽ trở về bụi tro”. Tro bụi là biểu tượng của sự dòn mỏng của con người, nay còn mai mất, nên khi nhận một ít tro, người tín hữu phải nhớ mình là kiếp phù du. Hãybiết sống đẹp trước mặt mọi người khi ta đang có cơ hội sống bên nhau. Hànhvi này cũng nhắc nhở các tín hữu về nguồn gốc của mình “Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người, thổi sinh khí vào lỗ mũi và con người trở nên một sinh vật”.
Nghi thức xức tro cũng là khởi đầu của mùa thống hối, gợi nhớ cho tín hữu về một thời điểm quan trọng đang bắt đầu liên hệ tới ơn cứu rỗi của họ, đó là Mùa Chay. Tro là dấu chỉ để mỗi người chúng ta đều nhìn nhận mình là tội nhân. Nếu chúng ta thú nhận tội lỗi, Thiên Chúa sẽ tha tội cho chúng ta và sẽ thanh tẩy chúng ta sạch mọi điều bất chính.Với điều kiện chúng ta phải biết nhìn nhận tội lỗi của mình để xin lỗi Chúa và với anh em mà mình đã lỗi phạm.
Tóm lại, mặc dù nguồn gốc của con người hèn kém như tro, như bụi đất nhưng con người được Thiên Chúa yêu thương, cứu chuộc và sau này sẽ được sống lại để hưởng phúc đờiđời. Vì vậy, hãy cố gắng ăn năn đền tội, lập công phúc để được hạnh phúc muôn đời.
Ước gì người ky-tô hữu chúng ta luôn có một lương tâm ngay chính để có thể nhận ra lỗi lầm của mình mà sám hối ăn năn trước mặt Chúa, mà xin lỗi tha nhân. Ước gì đời sống của chúng ta luôn nhận ra sự bất toàn của mình để trông cậy vào ơn Chúa để thắng vượt những cám dỗ của ma quỷ, để luôn trung tín với Chúa. Amen
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã sáng tác được nhiều bài hát có giá trị. Những bài hát đó còn sống với thời gian, nghe mãi không chán. Những bài hát đó không những có giá trị về phương diện âm nhạc, mà nhiều bài còn có giá trị về triết lý nhân sinh, một số bài lại bàng bạc tư tưởng Thánh Kinh. Một trong các bài hát của ông là bài “Kiếp con người” đã mang mầu sắc của sách Sáng thế khi ông mở đầu bằng câu: “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi, để một mai vươn hình hài lớn dậy”.
Nhân dịp Lễ Tro sắp tới, ngâm nga và cảm hứng theo bài hát trên, chúng tôi có một vài suy tư về ngày lễ đó để chuẩn bị tâm hồn chúng ta đi vào Mùa Chay thánh mà Hội thánh sắp mở ra cho chúng ta.
I. THIÊN CHÚA DỰNG NÊN CON NGƯỜI
1. “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi – Để một mai vươn hình hài lớn dậy”
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn không phải là người Công giáo, nhưng ông có những tư tưởng về kiếp sống con người như chúng ta.
Sách Sáng thế nói đến việc Thiên Chúa dựng nên trời đất vạn vật từ hư không. Sau khi hoàn tất công việc tạo dựng, Thiên Chúa mới dựng nên con người. Thiên Chúa phán: “Chúng ta làm ra con người theo hình ảnh chúng ta, giống như chúng ta, để con người làm bá chủ cá biển, chim trời, gia súc, dã thú, tất cả mặt đất và mọi giống vật bò dưới đất” (St 1,26). Thiên Chúa đã dựng nên con người như thế nào? Thì đây, sách Sáng thế đã mô tả: “Đức Chúa là Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người” (St 2,7).
Theo định nghĩa thì “Bụi” là tên chung cho các vật chất rắn có đường kính nhỏ cỡ vài micromét đến nửa milimét. Nghĩa là nhỏ lắm! Với mắt phàm xác thịt thì không thể nào ta nhìn thấy hạt bụi được. Cho dù bạn có đi cắt mắt bằng tia Laser, hoặc đi thẩm mỹ viện sửa mắt cho to thành hai ba mí cũng không thể nào thấy hạt bụi nhỏ li ti này được. Nhưng bạn sẽ “cảm thấy” rất rõ ràng nếu hạt bụi này vướng trong mắt…
Đối với con người, bụi là cái gì dơ bẩn, là biểu hiệu của cái gì hoang tàn và chết chóc. Thế mà Thiên Chúa đã dựng nên con người bằng những hạt bụi li ti như vậy đó. Vì thế, ngày nay người ta thường nói về thân xác con người là “xác đất vật hèn”.
2. “Ôi! cát bụi tuyệt vời” Là người Công giáo, chúng ta tin là nếu hạt bụi có được hoá kiếp là nhờ tình thương của Thiên Chúa. Vì nếu không, muôn đời hạt bụi vẫn mãi mãi là hạt bụi.
Sách Sáng thế đoạn 2 câu 7 nói rõ: “Đức Chúa là Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người, thổi sinh khí vào lỗ mũi, Vài thái độ cần thực hiện trong Mùa Chay
1. Về CÁCH SỐNG 2. VỀ CÁCH ĂN NẾT Ở: 3. VỀ CÁCH CƯ XỬ: 4. ĐẶT RA KẾ HOẠCH GIÚP ĐỠ NGƯỜI NGHÈO.
------------------- 1. Về CÁCH SỐNG
- Bất cập: “Đâu phải việc của tôi đâu mà tôi phải “xía” vào. Đổi thành quan tâm và tích cực hơn: “Tôi có thể giúp được gì không?”
- Ôm đồm: “Không có tôi thì chẳng có ai làm được gì cả.” Đổi thành chia sẻ, cộng tác và thoát ly – không dính bén: “Tôi cần sự giúp đỡ của bạn.”
- Hấp tấp – Nhiều người tự bào chữa rằng làm nhanh làm lẹ tức là nhanh nhẹ, tháo vác, sáng trí. Nhiều công việc kéo dài trì trệ vì hấp tấp. Đổi lại thành điềm đạm, thận trọng và nhẫn nại hơn.
- Lê thê – chậm chạp cà rề. Nói cách khác, lười. Đổi lại thành phấn khởi, tổ chức và chủ động hơn. 2. VỀ CÁCH ĂN NẾT Ở:
- Dọn dẹp phòng ở hằng ngày. - Gìn giữ vệ sinh cá nhân thường xuyên: đầu tóc, quần áo, thân thể . . . - Tập thể dục thường xuyên để gìn giữ sức khỏe - Bớt ăn bớt uống. - Bỏ bớt những đam mê về phim ảnh, rượu bia, thuốc lá. - Đọc kinh cầu nguyện thường xuyên hơn - Đọc một đoạn Thánh Kinh mỗi ngày và suy niệm. 3. VỀ CÁCH CƯ XỬ:
- Thay vì âu sầu, đổi thành tươi vui với người. - Thay vì dửng dưng, đổi thanh niềm nở tiếp đón – chào hỏi người thân, khách lạ hoặc bạn đồng nghiệp. - Thay vì nói lại chuyện xấu của người khác – tức là phao đồn tin xấu, thì tìm những điều tốt để bản thảo và noi theo. - Thay vì chê trách nhau, khen ngợi và cảm ơn nhau nhiều hơn. - Thay vì nói một lời có nhiều ngụ ý ám chỉ, thì nói lời đơn thành yêu mến, khích lệ người nghe. - Thay vì nói lời làm buồn lòng hoặc gây hoang mang, nghi kỵ và phân bì cho người nghe, thì ta quyết tâm nói những điều có lợi, tức là tạo niềm vui, bình an và tin tưởng cho người nghe. 4. ĐẶT RA KẾ HOẠCH GIÚP ĐỠ NGƯỜI NGHÈO.
Để dành tiền lẽ, đồ hộp, quần áo, thức ăn khô, rồi chọn một ngày trong tháng, đem đến Nhà Xứ, hoặc một cơ quan từ thiện nào đó để để trao tặng, hoặc âm thầm giúp mội ai đó gần nơi ta sinh sống, hay làm việc… ----------------- Nguồn: http://www.mehangcuugiup.org và con người trở nên một sinh vật” (St 2,7).
Con người sinh ra từ bụi đất nhưng con người không bằng bụi đất, vì con người có hơi thở và hơi thở này là hơi thở sự sống của Thiên Chúa, đến từ Thiên Chúa. Các muông thú động vật cũng có hơi thở, nhưng sẽ chết đi và biến thành tro bụi. Con người khác xa các loài thụ tạo, vì sự sống của con người đến từ Thiên Chúa, Đấng hằng sống. Ngài là sự sống: “Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh mình, Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh Thiên Chúa, Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ” (St 1,27).
Con người được Thiên Chúa dựng nên giống Ngài, nên con người cũng sẽ được như Ngài là sống bất diệt, chứ không phải để chết như vạn vật. Chính vì tình yêu mà Thiên Chúa đã biến đổi thân phận của hạt bụi. Và hạt bụi đó được Thiên Chúa biến hoá thành con người giống hình ảnh Chúa để được sống và sống dồi dào trong tình Chúa yêu thương, trong sự thuận hoà với đồng loại.
Ôi! Cát bụi tuyệt vời! Cảm nghiệm về tình yêu Thiên Chúa đối với con người hèn mọn, từ đời đời đã yêu thương và đưa con người lên làm bạn thân thiết với Ngài, nhất là cho con người được tham gia vào chức vụ linh mục của Chúa Kitô, linh mục nhạc sĩ Kim Long đã sáng tác bài “Tình yêu Thiên Chúa”, trong đó có câu:
Bụi tro, ôi thân con là bụi tro đâu đáng Mà Chúa cao siêu ngập tầng trời Đã khắc tên con vào lòng Người Nên bạn tâm phúc từ đây Giữa hàng khanh tướng quyền uy.
II. NHƯNG CON NGƯỜI ĐÃ ĐI HOANG
“Bao nhiêu năm làm kiếp con người – Chợt một chiều tóc trắng như vôi”
Thiên Chúa là Đấng thiện hảo. Sau khi dựng nên vạn vật và con người, Thiên Chúa rất hài lòng: “Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm ra là rất tốt đẹp” (St 1,31)
Sau khi đã dựng nên con người, Thiên Chúa đã đặt con người vào trong vườn địa đàng, để hưởng mọi thành quả Thiên Chúa đã dựng nên, và Ngài lại còn ban cho con người có quyền trên tất cả.
Tuy thế, con người cũng phải bị thử thách xem có trung thành với Chúa không. Người phán với con người: “Hết mọi trái cây trong vườn, ngươi cứ ăn, nhưng trái cây cho biết điều thiện điều ác, thì ngươi không được ăn, vì ngày nào ngươi ăn, chắc chắn ngươi sẽ phải chết” (St 2,16-17).
Nhưng con người đã không tuân lệnh Chúa, theo lời khuyên nhủ của con rắn là ma quỉ, đã cả gan ăn trái cấm đó. Con người đã bị đuổi ra khỏi vườn địa đàng và mất hết mọi hồng ân hồn xác mà Thiên Chúa đã ban cho lúc ban đầu.
Thiên Chúa đã ban mọi hồng ân cho con người, trong các hồng ân ấy sự tự do, một hồng ân mà Thiên Chúa chỉ dành cho con người. Nhưng sau khi con người dùng sự tự do đó mà đi nghịch lại với ý muốn của Thiên Chúa, thì con người đã từ chối sự thánh thiện và sự tốt lành mà Thiên Chúa ban. Con người đã đi vào hư vô, vào quãng “không”. Có nghĩa là con người chìm đắm trong những sự không tốt lành, không thánh thiện, không yêu thương, không bền vững. Con người bị rơi vào vùng bóng tối, vào kiếp đoạ đầy: “Người sẽ phải đổ mô hôi trán mới có bánh ăn, cho đến khi trở về với đất, vì từ đất, người đã được lấy ra. Ngươi là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất” (St 3,19).
Làm kiếp con người là vậy đó! Cái sự đau khổ của con người chịu, càng đau khổ hơn vì con người đã được nếm mùi hạnh phúc, đã biết thế nào là được yêu. Cũng như khi bị tù đầy mới khát khao những ngày được tự do; khi bị thất tình mới biết giá trị của những ngày sống hạnh phúc trong tình yêu.
Tuy con người đã lìa bỏ Chúa, nhưng Thiên Chúa không bao giờ bỏ rơi con người. Thiên Chúa vẫn yêu thương, vẫn mời gọi, vẫn chờ đợi con người. Ngài đã sai Con của Ngài đến giải thoát chúng ta, để toàn thể con người không còn phải trở về kiếp bụi nữa. Chúa Giêsu sẽ cho chúng ta được phục sinh vinh hiển với Ngài. Đó là giao ước của Ngài với con người, với điều kiện là con người biết trở về với Ngài và biết bác ái yêu thương nhau. Nhưng, cũng phải kiên nhẫn đợi chờ. Thiên Chúa như người cha già hằng ngày đợi chờ mong ngóng tin vui chúng ta trở lại với Chúa.
III. CON NGƯỜI CẦN PHẢI TRỞ VỀ
“Xin úp mặt bùi ngùi – Từng ngày qua mỏi ngóng tin vui”
Hôm nay là ngày Thứ tư Lễ Tro, bắt đầu Mùa Chay thánh, thời gian thuận tiện giúp con người có dịp nhớ lại mình mà làm hoà với Chúa. Con người vì đi hoang nên hay quên bản thân mình, không nhớ mình là bụi tro và có thể trở về với bụi tro bất cứ lúc nào:
Nhiều khi quên thân mình bụi tro Con người say tìm bóng phù du Kìa xem, núi cao lên rồi mòn Hoa tươi lên rồi tàn qua mau ngàn giấc mơ vàng. (Bụi tro – Phanxicô)
Thái độ của chúng ta lúc này phải chăng là “úp mặt bùi ngùi” để xin ơn tha thứ? Đúng vậy, Thiên Chúa sẽ thứ tha cho tất cả những ai biết ăn năn sám hối vì người ta thường nói: “Đánh kẻ chạy đi, không đánh người chạy lại”. Đang khi sám hối quay về với Chúa là chúng ta đang “Từng ngày qua mong ngóng tin vui”. Chắc chắn tin vui phải đến với con người sám hối, vì Thiên Chúa như người cha đang mong ngóng đứa con đi hoang trở về.
Chúng ta tin tưởng vào Chúa Giêsu. Ngài là Đấng trung gian giữa Thiên Chúa và loài người. Ngài sẽ giao hoà chúng ta với Chúa Cha. Ngài đóng một vai trò rất đắc lực trong việc hoà giải này.
Chúng ta còn nhớ đoạn Kinh thánh nói về việc ông Abraham can thiệp cho thành Sôđôma. Ông có tài cù cưa mặc cả với Chúa. Ông nại lý do thân con chỉ là… tro bụi, xin Chúa tha cho anh em đồng loại “cả thành”. Để Thiên Chúa nghe mà mủi lòng. Ông nói: “Mặc dầu con chỉ là tro bụi, con cũng xin mạn phép thưa với Chúa: giả như trong số năm mươi người lành lại thiếu mất năm, vì năm người đó, Ngài sẽ phá huỷ thành sao?” Chúa đáp: “Không, Ta sẽ không phá huỷ, nếu Ta tìm được bốn mươi lăm người” (St 18,27-28).
Đọc Kinh thánh ta thấy, đây không phải là một lần đầu, mà cả ngàn lần sau này con người cứ xin lỗi rồi phạm tội, cứ hứa rồi lại thất hứa với Thiên Chúa. Nhưng Thiên Chúa đầy tình thương, Ngài biết thừa con người thề hứa như thế đấy, mà không phải thế. Ngài đã biết tỏng con người là hay sa ngã, hay phạm tội, hay thất hứa, vẫn chứng nào tật ấy, nhưng Chúa vẫn cứ thương.
Trong thánh lễ hôm nay, mỗi người sẽ nhận được một chút tro xức trên đầu. Trong Cựu ước, việc xức tro và mặc áo nhặm được dùng, để thực hành và biểu lộ lòng thống hối cá nhân hay toàn thể cộng đồng Israel. Tro chỉ thân xác chúng ta là tro bụi, sẽ phải chết (St 3,18-27; Gb 6,26; Est 4,13; Giona 3,6).
Ngày xưa, khi ai làm việc gì không chính đáng, họ thường xức tro trên đầu, để tỏ dấu chỉ ăn năn thống hối quyết tâm làm điều lành, tránh sự xấu. Tro là dấu chỉ lòng ăn năn thống hối. Mỗi khi trông thấy tro bụi chúng ta liên tưởng ngay đến những gì đã qua, như một cánh đồng, một căn nhà, một khu phố sau cơn hoả hoạn chỉ còn lại đống tro tàn.
Xức tro là để tỏ lòng ăn năn sám hối. Ngày nay, Giáo hội chỉ dùng một chút tro tượng trưng để nhắc nhở ta. Xức tro trên đầu không quan trọng bằng xức tro trong tâm hồn. Hãy xức tro vào tâm hồn để ta thấy tâm hồn mình đã ra hoen ố vì tội lỗi. Hãy xức tro vào tâm hồn, để ta thấy rõ ta đã bôi tro trát trấu vào khuôn mặt Thiên Chúa, làm lem luốc khuôn mặt Hội thánh, làm ô danh cho đạo thánh Chúa. Hãy xức tro vào tâm hồn, để ta thấy rõ ta đã làm cho mối quan hệ với tha nhân bị vẩn đục vì những tham nhũng, những ích kỷ, những nhỏ nhen của ta. Hãy xức tro vào tâm hồn, để lòng ta xót xa, đau đớn, hối hận vì những tội lỗi đã phạm.
Do đó, Mùa Chay phải là mùa chúng ta biết “úp mặt bùi ngùi”, biết nhắc nhở mình là thân tro bụi, biết Chúa đã tha tội và đang mong mỏi chúng ta trở về, để ăn năn thống hối những lỗi lầm đã xúc phạm đến Chúa.
Khi được xức tro trên đầu, chúng ta sẽ được nghe một câu nhắc nhở: “Hãy ăn năn sám hối và đón nhận Tin mừng” (Mc 1,15). Thái độ cúi đầu nhận tro là bước đầu để chúng ta tỏ lòng khiêm nhường, hạ mình nhìn nhận thân phận hèn yếu, rất cần tình thương và ơn cứu độ của Chúa. Đó cũng là dấu hiệu tỏ ra chúng ta muốn trở về với Ngài.
Ôi! Cát bụi tuyệt vời! Nhờ Chúa Giêsu mà hạt bụi tôi đây, không còn phải trở về kiếp bụi nữa, mà tôi sẽ được phục sinh. Nhờ Chúa Giêsu mà chúng ta sẽ được sống vinh hiển như Ngài. Chúng ta đã hơn vạn vật là Chúa đã cho chúng ta cùng trở về, lại được sống hoà thuận với mọi người trong nhà Chúa.
Như vậy tro bụi hôm nay sẽ luôn nhắc nhở ta là hãy ăn năn sám hối, hãy luôn bỏ đường tội lỗi, hãy luôn sống thánh thiện, luôn yêu thương anh em, để lúc nào chúng ta cũng sẵn sàng về cùng Thiên Chúa, để được phục sinh vinh hiển, để được hưởng hạnh phúc trường sinh với Ngài trên thiên quốc.
Trong Sứ điệp Mùa Chay 2017, Đức Giáo hoàng Phan-xi-cô viết: “Mùa Chay dẫn đưa chúng ta vào một cuộc hành trình thực sự của hoán cải, qua đó chúng ta có thể tìm lại hồng ân Lời Chúa, được thanh tẩy khỏi những tội lỗi làm mờ mắt chúng ta, và phục vụ Chúa Ki-tô hiện diện nơi những anh chị em cùng quẫn của chúng ta.” Sang đến Sứ điệp Mùa Chay 2018, ĐTC nhấn mạnh: “Nhất là tôi mời gọi các phần tử của Giáo Hội hãy nhiệt thành tiến bước trên hành trình Mùa Chay, được nâng đỡ nhờ các hoạt động làm phúc bố thí, chay tịnh và kinh nguyện. Nếu đôi khi lòng bác ái dường như bị tắt lịm trong bao nhiêu tâm hồn, thì nó vẫn không bị lịm đi trong con tim của Thiên Chúa! Ngài luôn ban cho chúng ta những cơ hội mới để chúng ta có thể tái bắt đầu yêu thương.” Như vậy, “cuộc hành trình thực sự của hoán cải” chinh là “hành trình Mùa Chay”.
Mở đầu hành trinh Mùa Chay là Lễ Tro. Nghi thức xức tro trong Lễ Tro cốt ý nhắc nhở các tín hữu: “Hãy nhớ rằng: ngươi là bụi tro và sẽ trở về bụi tro”. Đúng vậy, thân con “chỉ là thân tro bụi” (St 18, 27). Nhưng tại sao lại có quan niệm đó? Quả thực cuộc sống con người trôi nổi phù phiếm (phù thế nhân sinh: 蜉世人生) chẳng khác gì “cát bụi” (trần ai: 塵埃). Ngoài “cát bụi”, còn có “bụi đời” (trần thế: 塵世 ), “trong đám bụi” (trần gian: 塵間 ), “cõi trần” (trần hoàn: 塵寰 ), “cõi đời” (trần giới: 塵界 ),“bụi hồng” (hồng trần: 紅塵 ) … đều chung một nghĩa: cuộc đời cát bụi. Vì thế nên mới gọi cuộc đời là cõi trần ai, cõi trần thế, cõi hồng trần, hoặc vắn tắt hơn: Cõi trần, cõi thế. Vâng, “Cuộc sống con người nơi dương thế, chẳng phải là thời khổ dịch sao?” (G 7, 1) và vì thế cuộc đời được coi là bể trầm luân, bể khổ (“Đời là bể khổ”), nên khi con người quá đau khổ thường than thở mình lâm cảnh “trần ai đau khổ, kêu trời chẳng thấu!”. Điều này không phải chỉ do con người tự bi thảm hoá cuộc sống mong manh, đau khổ của mình, mà còn được chính Ông Trời khẳng định: “Ngươi là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất” (St 3, 19).
Thân xác con người được tạo thành từ bụi đất (“Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người, thổi sinh khí vào lỗ mũi, và con người trở nên một sinh vật” – St 2, 7), nên khi thân xác hư nát sẽ trở về đất bụi. Cũng bởi vì Nguyên tổ loài người nghe lời xúi giục của ma quỷ mà vi phạm giới luật, nên Thiên Chúa đã phán: “Ngươi sẽ phải đổ mồ hôi trán mới có bánh ăn, cho đến khi trở về với đất, vì từ đất, ngươi đã được lấy ra. Ngươi là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất.” (St 3, 19). Tổ phụ Ap-ra-ham cũng đã thưa với Chúa: “Con chỉ là thân tro bụi”(St 18, 27), ngụ ý thân xác mình được tạo thành từ tro bụi thì khi chết cũng trở về bụi tro mà thôi. Còn tiên tri Giê-rê-mi-a thì mô tả cái chết là “thung lũng tử thi và tro thiêu xác” (Gr 31, 40). Quả đúng là “thân xác dễ hư nát này khiến linh hồn ra nặng, cái vỏ bằng đất này làm tinh thần trĩu xuống vì lo nghĩ trăm bề.” (Kn 9, 15).
Đó là lý do giải thích tại sao trong Cựu Ước có thói quen dùng tro để thực hành khổ chế trong cách ăn chay hãm mình để làm đẹp lòng Thiên Chúa, như ngôn sứ Isaia đã viết: “Phải chăng đó là cách ăn chay mà Ta ưa chuộng trong ngày con người phải thực hành khổ chế? Cúi rạp đầu như cây sậy cây lau, nằm trên vải thô và tro bụi, phải chăng như thế mà gọi là ăn chay trong ngày các ngươi muốn đẹp lòng Đức Chúa?” (Is 58, 5). Có thể đọc thấy ý nghĩa này trong rất nhiều sách Kinh Thánh Cựu Ước (Gr 6, 26; Is 58, 5; Đn 9, 3; Gn 3, 6; Gđt 4, 11-15.9, 1; Mcb 3, 47…). Sang đến Tân Ước, thì chính Đức Giê-su khi quở trách các thành (Kho-ra-din, Bết-xai-đa) đã chứng kiến nhiều phép lạ Người làm mà không chịu ăn năn hối cải, Người đã nhắc đến việc dùng vải thô và tro để biểu thị sự sám hối: “Khốn cho ngươi, hỡi Kho-ra-din! Khốn cho ngươi, hỡi Bết-xai-đa! Vì nếu các phép lạ đã làm nơi các ngươi mà được làm tại Tia và Xi-đôn, họ đã mặc áo vải thô và rắc tro lên đầu tỏ lòng sám hối.” (Mt 11, 21; Lc 10, 13).
Dựa theo truyền thống đó, Giáo hội thiết lập Phụng Vụ Mùa Chay. Theo “Normæ de Anno Liturgico et Calendario” (AC: Những Quy luật tổng quát về Năm Phụng vụ và Niên lịch) thì “Phụng Vụ Mùa Chay nhằm giúp các dự tòng và các tín hữu chuẩn bị cử hành Lễ Vượt Qua. Các dự tòng được chuẩn bị qua những giai đoạn khác nhau của việc nhập đạo, còn các tín hữu thì qua vịêc tưởng niệm bí tích Thánh Tẩy và việc sám hối.” (AC 27). Như vậy thì có thể hiểu Mùa Chay là mùa toàn Giáo hội thực hiện đời sống chay tịnh (thanh tẩy + sám hối), chuẩn bị tâm hồn đón mừng Chúa Phục Sinh. Sống chay tịnh không chỉ giới hạn trong việc “ăn chay” (Từ nguyên: “ăn không dùng thịt, cá và các chế phẩm từ thịt, cá”), mà còn bao gồm sống ngay thẳng, thật thà (nên tục ngữ VN mói có câu “Ăn mặn nói ngay hơn ăn chay nói dối”) và nhất là sống tinh thần bác ái Ki-tô giáo. Tuy nhiên, theo thói quen, người ta thường dùng tiếng ăn chay để chỉ việc hãm mình ép xác, tu thân tích đức. Vì thế, cứ tới Mùa Chay là ai cũng nghĩ tới việc ăn chay. Vấn đề đặt ra là phải suy nghĩ xem nên ăn chay như thế nào cho đúng tinh thần Ki-tô giáo, đúng tinh thần Phúc Âm.
Tìm hiểu ý nghĩa và mục đích việc ăn chay trong Thánh Kinh thấy rất đa dạng: Các tín hữu ăn chay là để thờ phượng Thiên Chúa, làm đẹp lòng Thiên Chúa như một nghi thức tôn giáo, một việc đạo đức; để được Thiên Chúa nhậm lời khi cầu nguyện, đi kèm với cầu nguyện để khu trừ ma quỷ; để tỏ lòng ăn năn, sám hối và đi kèm với than khóc để bày tỏ sự buồn bã, hối hận, thương tiếc, lo sợ; đồng thời để đền vì tội lỗi đã phạm, cầu xin Thiên Chúa tha tội.
Thật không thể ngờ cách đây hơn 2500 năm, ngôn sứ Isaia đã có một quan niệm rất mới về ăn chay: Ăn chay với mục đích đầy tính nhân đạo là thực hiện công bằng và bác ái (“Cách ăn chay mà Ta ưa thích chẳng phải là thế này sao: mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị áp bức, đập tan mọi gông cùm? Chẳng phải là chia cơm cho người đói, rước vào nhà những người nghèo không nơi trú ngụ; thấy ai mình trần thì cho áo che thân, không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục.” – Is 58, 6-7). Với mục đích ấy, ngôn sứ Isaia lên án cách ăn chay chuộng hình thức bề ngoài mà thực chất bên trong chỉ lo kiếm lợi cho mình, áp bức kẻ khác, ăn chay để “mồm loa mép giải” cãi vã, hoặc “thượng cẳng chân hạ cẳng tay” đánh lộn tàn bạo (“Này, ngày ăn chay, các ngươi vẫn lo kiếm lợi, vẫn áp bức mọi kẻ làm công cho mình. Này, các ngươi ăn chay để mà đôi co cãi vã, để nắm tay đánh đấm thật bạo tàn.” – Is 58, 3-4).
Dùng vải thô và xức tro lên đầu là những hình thức bên ngoài biểu lộ tâm tình ăn năn sám hối bên trong. Nhưng nếu chỉ thực hành như kiểu phô trương “ra vẻ ta đây”, mà trong lòng vẫn “lo kiếm lợi…, áp bức bóc lột…, đôi co cãi vã…, đánh đấm bạo tàn…” (ibid), thì cũng kể như không. Như vậy là đã rõ, ăn chay cốt yếu là một việc làm trong nội tâm hơn là việc thể hiện ra bên ngoài. Ăn chay cần kín đáo chứ không cần phô trương (“Còn khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: chúng làm cho ra vẻ thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thấy là anh ăn chay ngoại trừ Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh.” – Mt 6, 16-18).
Ăn chay phải là “Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng. Hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa của anh em” (Ge 2, 13). Điều quan trọng là ăn năn hối cải (xé lòng) trở về với Thiên Chúa, hơn là hình thức phô trương bên ngoài (xé áo). Nói như thế không có nghĩa là không cần ăn chay mà chỉ cần đối xử với nhau cho có tình nghĩa, hay chỉ cần thực hiện công lý và bác ái thôi. Thiên Chúa muốn rằng “các điều này vẫn cứ phải làm, mà các điều kia thì không được bỏ” (Mt 23, 23). Vì hình thức và nội dung phải đi đôi và gắn kết với nhau: cả hai phải vừa là tiền đề vừa là kết quả của nhau. Vì thế, khi ăn chay, chúng ta vừa ép xác (nhịn ăn hoặc ăn ít) để thực hiện sự khổ chế, đồng thời phải thực hiện nội dung là hãm mình (tránh xa mọi chuớc cám dỗ, sám hối mọi lỗi lầm, và nhất là thực thi những “chứng tá bác ái”). Điểm cần lưu ý là “Nội dung quyết định hình thức và chỉ có nội dung thiện hảo mới làm cho hình thức thể hiện bên ngoài có giá trị”. Nếu chỉ có hình thức bên ngoài, thì hình thức đó hoàn toàn vô giá trị.
Ăn chay hãm mình chính là thực hành việc ăn năn sám hối, nhưng cần phải xác tín là thông qua việc làm thiết thực ấy, con người của mình phải được đổi mới toàn diện trong niềm tín thác và hy vọng vào Tin Mừng Cứu Độ. Kiên định với niềm tin ấy, “quan hệ với Chúa Ki-tô ngày càng vững chắc hơn, vì chỉ trong Người mới có sự chắc chắn để hướng nhìn về tương lai và bảo đảm một tình yêu chân thực và lâu bền.” (Tông thư “Porta Fidei”, số 15). Vì thế, “Trong thời ấy, anh em sẽ được hân hoan vui mừng, mặc dầu còn phải ưu phiền ít lâu giữa trăm chiều thử thách. Những thử thách đó nhằm tinh luyện đức tin của anh em là thứ quý hơn vàng gấp bội, – vàng là của phù vân, mà còn phải chịu thử lửa. Nhờ thế, khi Đức Ki-tô tỏ hiện, đức tin đã được tinh luyện đó sẽ trở thành lời khen ngợi, và đem lại vinh quang, danh dự. Tuy không thấy Người, anh em vẫn yêu mền, tuy chưa được giáp mặt mà lòng vẫn kính tin. Vì vậy, anh em được chan chứa một niềm vui khôn tả, rực rỡ vinh quang, bởi đã nhận được thành quả của đức tin, là ơn cứu độ con người.” (1Pr 1, 6-9).
Tóm lại, người Ki-tô hữu không chỉ ăn chay trong thời gian Mùa Chay, mà hãy ăn chay nhiều hơn, thậm chí ăn chay trong suốt cả lộ trình trần thế, bằng cách ăn năn sám hối vì tội lỗi đã mắc phạm với Thiên Chúa, với anh em; đồng thời thực hành “Chứng tá Bác Ái” đúng Lời Chúa dạy: “Gặp anh em đói thì cho ăn, khát thì cho uống, anh em là khách lạ thì tiếp rước tử tế, anh em trần truồng thì cho mặc, đau yếu thì tới viếng thăm, bị tù đày thì hỏi han chia sẻ.” (Mt 25, 35-37). Muốn được vậy, hãy phó thác thời điểm hồng phúc này cho Mẹ Thiên Chúa, được tuyên xưng là “người có phúc” vì Mẹ “đã tin” (“Em thật có phúc, vì đã tin rằng Chúa sẽ thực hiện những gì Người đã nói với em.” – Lc 1, 45). Xin lắng nghe và thực hành theo lời hướng dẫn của ĐGH Phan-xi-cô:
“Mùa Chay” của Con Thiên Chúa chính là sự bước vào sa mạc của thế giới thụ tạo, để làm cho sa mạc ấy tái trở thành mảnh vườn của sự hiệp thông với Thiên Chúa, mà mảnh vườn ấy vốn đã từng là mảnh vườn của sự hiệp thông trước khi con người sa ngã phạm tội (xc. Mc 1,12-13; Is 51,3). Trong Mùa Chay của mình, một lần nữa chúng ta lại muốn cùng đi trên một con đường, để mang đến cho thế giới niềm hy vọng của Chúa Ki-tô rằng, “nó sẽ được giải thoát , không còn phải lệ thuộc vào cảnh hư nát, nhưng được cùng với con cái Thiên Chúa, chung hưởng tự do và vinh quang” (Rm 8,21). Chúng ta đừng để cho thời gian thuận tiện này trôi đi cách vô ích! Chúng ta hãy cầu xin Thiên Chúa giúp sức để chúng ta biết chọn đi theo con đường hoán cải đích thực.” (Sứ điệp Mùa Chay 2019). Ước được như vậy.
Ôi! “Lạy Chúa, ngày hôm nay, tất cả chúng con ăn chay hãm mình, để bước vào mùa tập luyện chiến đấu thiêng liêng. Xin giúp chúng con hằng biết sống khắc khổ, để ngày thêm vững mạnh mà chiến thắng ác thần. Chúng con cầu xin, nhờ Đức Ki-tô, Chúa chúng con. Amen.” (Lời nguyện nhập lễ Lễ Tro).
Còn nhớ những ngày còn thơ ấu, chúng tôi nghe nói đến thứ tư lễ tro là trong lòng cảm thấy rộn lên một niềm vui. Vui vì những ngày ấy, vào tối thứ ba trước đó, bố tôi gọi là thứ ba béo, được ăn thêm bữa đêm, quãng 10 giờ với cháo gà, xôi nóng để bụng no, ngày mai ăn chay, kiêng thịt. Sáng ra chúng tôi được ăn uống bình thường (ăn xôi tối hôm trước ) tức là không phải nhịn ăn sang, trong lúc bố mẹ và các anh chị lớn thì giữ chay. Bữa cơm trưa thế nào cũng có món canh chua cá lóc hay tôm luộc cưốn bánh tráng, chả cá., mực xào. Ngoài ra còn Salad trôn dầu dấm. Xem ra còn ngon hơn ngày thường. Bữa tối thì ăn ít hay ăn nhẹ nên ai nấy đều ăn trưa cho no căng bụng. Thế cũng là hoàn tất một ngày ăn chay.
Còn khoản nhận tro, bọn trẻ chúng tôi được dịp đi lễ rồi chạy ra ngoài chơi, vì chờ người lớn vào nhận tro xức trên đầu. Đứa nào đứa nấy vạch đầu nhau xem tro đen hay xám; xem có đứa nào bị dính nhọ nồi do than cạo ra không, vì cứ nghĩ cha lấy tro trong bếp nhà xứ ra bôi trên đầu giáo hữu .
Lớn lên thêm một chút, đến tuổi Khôn, tôi bắt đầu phải giữ chay như người lớn. Không biết người khác thế nào chứ tôi thấy ngày chay tịnh sao ma quỉ cám dỗ ghê gớm. Những ngày thường, có khi tôi không ăn sáng mà trưa đến cũng chẳng thấy đói. Thế nhưng, ngày chay mới quãng 10 giờ là thấy kiến bò bụng. Còn tối đến, gọi là ăn ít đi, thay vì mọi hôm 3 chén cơm, tôi chỉ ăn một chén thật đầy mà vẫn thòm thèm.
Tôi cũng chẳng rõ ai đặt ra cách ăn chay như thế, chỉ biết cha mẹ dạy thì làm theo. Có lần tôi hỏi mẹ, mẹ bảo đó là luật đạo có từ thời mẹ chưa đẻ nữa kìa. Thôi thì đi đạo phải giữ luật đạo. Điều đó thì cũng phải thôi. Nhưng tôi vẫn thắc mắc ăn chay để làm gì? Sau này trưởng thành, tôi vẫn giữ chay nhưng không còn máy móc như thế. Ngày ăn chay dĩ nhiên là kiêng thịt, tôi nhắc mẹ lúc này cũng đã chớm già là: đi chợ không mua đồ ăn ngon hơn ăn thịt, theo kiểu cá lóc nướng trui, tôm hùm hay cua xào chua ngọt, mà cần nhín ăn, như cơm cá kho, cá khô hay trứng chiên, đậu hũ, rau luộc chấm nước mắm dằm trứng vịt luộc. Cô em tôi là một ca viên thì còn tích cực hơn, cô đặt vấn đề: dè xẻn để ngày mai ăn bù thì cũng như không. Theo cô, mỗi người phải biết hy sinh phần mình trong việc ăn uống để giúp cho người nghèo khó hay góp vào công tác bác ái từ thiện. Trong ngày ăn chay phải biết hãm mình nhưng không ủ rũ, than trách thì mới được phúc. Cô trưng dẫn lời Chúa trong Phúc âm, nào là Chúa dạy khi ăn chay thì đừng tỏ ra lầm lì, buồn sầu ra bộ thiểu não để kể công với Chúa. Nào là ăn chay thì phải giữ mồm giữ miệng, không chửi bới, nói hành nói xấu lẫn nhau, không vu vạ cáo gian cho ai, không chỉ ngày chay mà tập luyện để mỗi ngày đều giữ như vậy. Ăn chay còn là giúp nhau làm một việc tốt cho ai đó trong ngày. Ăn chay còn là quyết tâm từ bỏ một tật xấu nào đó. Ăn chay là làm hòa với những người mình hiềm khích. . .
Cô nói một tràng khiến mẹ tôi ngạc nhiên: Con học ở đâu vậy? Cô trả lời: Con học Giáo lý bao đồng, Giáo lý viên dạy và cha sở cũng dạy như thế. Cha còn dạy: thuở bé thì thật thà, lễ phép, giữ gìn kỷ luật nơi nhà trường, đoàn hội, gia đình; vâng lời cha mẹ, bề trên. Nay lớn rồi thì phải biết tuân giữ pháp luật, luật lệ giao thông, tôn trọng và giúp đỡ người khác nhất là những người tàn tật, già cả. Lớn hơn nữa, khi ra đời không làm ăn gian dối, lọc lừa, không chè chén say sưa, giữ gìn gia phong, gia đạo. . . đó mới là sống Đạo thật.
À ! Thì ra như vậy. Bấy giờ, lúc đã ngoài 40 tuổi tôi mới hiểu rõ ý nghĩa việc ăn chay. Mẹ tôi thì cứ than thở: Ai mà biết, cứ tưởng ăn chay kiêng thịt như ông bà dạy là phải đạo. Thôi từ nay gia đình mình phải đổi cách sống, ăn chay là để chia sẻ phần mình có cho người nghèo, ăn chay là thay đổi tính mê nết xấu đấy nhé!
Thế đấy, gia đình tôi đã hiểu thêm được nhiều, chỉ vì không chịu học giáo lý và nghe lời các cha giảng đâm ra . . . ăn chay sai cả đám . Mẹ tôi cười:”Thôi thì từ nay sửa nhé! Chúa giàu lòng thương xót mà”.
Mẹ Terêsa Calcutta dạy: “Hãy cầu nguyện để có thể hiểu Chúa Giêsu đã yêu thương chúng ta như thế nào, và để có thể yêu thương những kẻ khác giống như vậy; và hãy cầu nguyện, ngõ hầu chúng ta không ngăn cản công việc của Thiên Chúa”.
Qua đoạn Tin Mừng, Đức Giêsu mời gọi mọi người hãy thanh luyện bản thân bằng những lời cầu nguyện cách kín đáo. Quả thế, mối tương quan thân mật với Thiên Chúa chỉ tồn tại khi người ta có đời sống cầu nguyện đích thực. Trong cầu nguyện, chúng ta đi vào cuộc đối thoại với Người, và được sống trong sự hiện diện của Người: “Anh e hãy ở lại trong Thầy, như Thầy ở trong anh em”. Lúc này mối thân tình với Thiên Chúa trở thành trung tâm của đời sống đức tin, làm cho chúng ta biết sống theo gương thánh thiện của Người.
Cầu nguyện: Lạy Chúa Giêsu, xin cho chúng con biết sống đẹp ý Chúa bằng cách thực hiện những gì Ngài mời gọi. Amen.
Một lần nữa mùa chay cống hiến cho chúng ta cơ hội suy tư về nòng cốt đời sống Kitô, đó là đức bác ái. Thực vậy, đây là thời kỳ thuận tiện để, nhờ sự trợ giúp của Lời Chúa và các Bí Tích, chúng ta đổi mới hành trình đức tin, trên bình diện bản thân cũng như cộng đồng. Đây là một hành trình được đánh dấu bằng kinh nguyện và chia sẻ, thinh lặng và chay tịnh, trong khi chờ đợi niềm vui Phục Sinh.
Năm nay, tôi muốn đề nghị một vài suy tư dưới ánh sáng một văn bản ngắn của Kinh Thánh rút từ Thư gửi Tín Hữu Do Thái: ”Chúng ta hãy quan tâm đối với nhau để khích lệ nhau trong đức bác ái và trong việc lành” (10,24). Đây là một câu được đưa vào một đoạn văn trong đó tác giả sách thánh nhắn nhủ hãy tín thác nơi Chúa Giêsu Kitô như vị Thượng Tế, Đấng đã đạt cho chúng ta ơn tha thứ và dẫn đến Thiên Chúa. Thành quả việc đón nhận Chúa Kitô là một đời sống được phát triển theo 3 nhân đức hướng thần, đó là: tiến đến gần Chúa ”với con tim chân thành trong sự viên mãn của đức tin” (c.22), giữ vững ”việc tuyên xưng niềm hy vọng của chúng ta” (c.23) luôn chú ý thi hành ”đức bác ái và các việc lành” (c.24) cùng với các anh em khác. Đoạn này cũng khẳng định rằng để nâng đỡ cách cư xử theo tinh thần Tin Mừng như thế, điều quan trọng là tham dự các buổi gặp gỡ phụng vụ và cầu nguyện của cộng đoàn, hướng nhìn về mục tiêu mai hậu là sự hiệp thông trọn vẹn với Thiên Chúa (c.25). Tôi dừng lại ở câu 24: qua vài chữ, câu này cống hiến một giáo huấn quí giá và luôn thời sự về 3 khía cạnh của đời sống Kitô, đó là quan tâm đến tha nhân, tính chất hỗ tương và sự thánh thiện bản thân.
1. ”Chúng ta hãy quan tâm”: trách nhiệm đối với người anh em.
Yếu tố đầu tiên là lời mời gọi ”hãy quan tâm”, hãy chú ý: động từ Hy lạp dùng ở đây là Katanoein, có nghĩa là quan sát kỹ lưỡng, chú ý, nhìn một cách ý thức, nhận thức một thực tại. Chúng ta thấy động từ này trong Tin Mừng, khi Chúa Giêsu mời gọi các môn đệ hãy ”quan sát” chim trên trời, tuy không làm việc vất vả, nhưng chúng vẫn được Chúa Quan Phòng ân cần chăm sóc (Xc Lc 12,24), và hãy ”nhận ra” cái xà trong mắt mình trước khi nhìn thấy cọng rơm trong mắt của người anh em (Xc Lc 6,41). Chúng ta cũng thấy động từ ấy trong một đoạn khác của Thư gửi Tín hữu Do thái, như lời mời gọi hãy ”chú ý đến Chúa Giêsu” (3,1), là tông đồ và là thượng tế của đạo chúng ta. Vì thế, động từ mở đầu lời nhắn nhủ chúng ta, mời gọi hãy chăm chú nhìn người khác, trước tiên là nhìn Chúa Giêsu, và chú ý đối với nhau, đừng tỏ ra là người xa lạ với nhau, đừng dửng dưng về số phận của các anh em.
Thực tế, ta thường thấy trái độ trái ngược: dửng dưng, không tha thiết, những thái độ này nảy sinh từ lòng ích kỷ, được che đậy bằng cái vẻ ”tôn trọng đời tư của người khác”. Ngày nay, tiếng Chúa cũng vang dội mạnh mẽ kêu gọi mỗi người chúng ta trở thành những người canh giữ anh em mình (Xc St. 4,9), thiết lập những quan hệ ân cần đối với nhau, quan tâm đến thiện ích của tha nhân và của mọi người. Đại giới răn yêu thương tha nhân đòi hỏi và yêu cầu chúng ta hãy ý thức mình có trách nhiệm đối với những người là thụ tạo và là con Thiên Chúa, giống như ta: là anh em với nhau trong tư là người, và trong nhiều trường hợp, là anh em đồng đạo với nhau, phải làm cho chúng ta nhìn thấy nơi tha nhân như một bản thân khác của mình, được Chúa yêu thương vô biên. Nếu chúng ta vun trồng cái nhìn này về tình huynh đệ, liên đới, công bằng, thì lòng từ bi và cảm thông sẽ tự nhiên nảy sinh từ con tim chúng ta. Vị Tôi Tớ Chúa Phaolô 6 đã khẳng định rằng thế giới ngày nay đau khổ nhất là vì thiếu tình huynh đệ: ”Thế giới bệnh hoạn. Bệnh của thế giới này không phải do sự phung phí tài nguyên hoặc vì một số người vơ vét của cải, nhưng là do sự thiếu tình huynh đệ giữa con người và các dân tộc với nhau” (Thông điệp ”Phát triển các dân tộc” - 26/3/1967-, n.66).
Sự quan tâm đến người khác bao gồm ước muốn cho họ điều thiện hảo, dưới mọi khía cạnh: thể lý, luân lý và tinh thần. Nền văn hóa hiện đại dường như đã đánh mất ý thức thiện và ác, giữa lúc cần phải tái mạnh mẽ khẳng định rằng sự thiện hiện hữu và chiến thắng vì Thiên Chúa là ”Đấng tốt lành và làm điều thiện” (Tv 119,68). Sự thiện là điều khơi dậy, bảo vệ và thăng tiến sự sống, tình huynh đệ và hiệp thông. Trách nhiệm đối với tha nhân như thế có nghĩa là muốn và làm điều thiện cho họ, mong ước họ cũng được cởi mở đối với tiêu chuẩn điều thiện; quan tâm đến anh em có nghĩa là mở rộng đôi mắt trước những thiếu thốn của họ. Kinh Thánh cảnh giác về nguy cơ con tim chai đá, không còn nhạy cảm về tinh thần, làm cho ta mù quáng trước những đau khổ của tha nhân.
Thánh Luca thánh sử kể lại hai dụ ngôn của Chúa Giêsu trong đó có trình bày hai thí dụ về tình trạng như thế có thể xảy ra trong tâm hồn con người. Trong dụ ngôn người Samaritano nhân lành, vị tư tế và thầy Lêvi ”đi tránh qua bên kia”, dửng dưng đối với người bị cướp bóc lột và đánh đập (Xc Lc 10,30-32), và trong dụ ngôn người giàu sụ, người này đầy ứ của cải nên không nhìn thấy thân phận của ông Lazzarô nghèo khổ chết đói trước cửa nhà ông (Xc Lc 16,19). Trong cả hai trường hợp chúng ta thấy thế nào điều là trái ngược với sự ”quan tâm”, với cái nhìn yêu thương và cảm thông. Điều gì ngăn cản cái nhìn nhân đạo và yêu thương như thế đối với người anh em? Thường thường đó là sự giàu có vật chất và sự quá đầy đủ, nhưng cũng có thái độ đặt tư lợi và những bận tâm của mình lên trên hết. Không bao giờ chúng ta được thiếu khả năng ”có lòng từ bi” đối với người đau khổ: không bao giờ con tim chúng ta được phép bị mất hút trong những sự vật và các vấn đề của mình đến độ trở nên điếc đối với tiếng kêu của người nghèo. Trái lại, chính tâm hồn khiêm tốn và kinh nghiệm bản thân về đau khổ có thể tỏ ra là nguồn mạch sự thức tỉnh nội tâm về sự cảm thông và thương cảm: ”Người công chính nhìn nhận quyền của người lầm than, trái lại kẻ gian ác không nghe tiếng nói của lý trí” (Cn 29,7). Như thế ta hiểu hạnh phúc ”của những người khóc lóc” (Mt 5,4), nghĩa là những người có khả năng ra khỏi chính mình để cảm động trước đau khổ của tha nhân. Gặp gỡ với tha nhân và mở rộng con tim đối với nhu cầu của họ chính là một cơ hội để được cứu độ và hạnh phúc thật.
Sự ”quan tâm” đến người anh em như thế cũng bao gồm sự ân cần đồi với thiện ích thiêng liêng của họ. Và ở đây, tôi muốn nhắc nhớ một khía cạnh của đời sống Kitô giáo mà tôi thấy dường như bị lãng quên: đó là sự sửa lỗi huyhnh đệ nhắm đến sự sống đời đời. Nói chung ngày nay người ta rất nhạy cảm đối với những bài nói về sự chăm sóc và tình bác ái đối với thiện ích thể lý và vật chất của tha nhân, nhưng người ta lại hầu như hoàn toàn im lặng về trách nhiệm tinh thần đối với anh em mình. Trong Giáo Hội sơ khai và trong các cộng đoàn thực sự trưởng thành trong đức tin không có thái độ như thế; trong các cộng đồng ấy người ta không những quan tâm đến sức khỏe thể xác của người anh em, nhưng cả sức khỏe tâm hồn của người ấy nữa. Trong Kinh Thánh chúng ta đọc thấy rằng: ”Hãy khiển trách người khôn ngoan và họ sẽ biết ơn bạn. Hãy khuyên bảo người khôn ngoan và họ càng khôn ngoan hơn; hãy dạy dỗ người công chính và họ sẽ gia tăng kiến thức” (Cn 9,8ss). Chính Chúa Kitô đã truyền phải chính đốn người anh em đang phạm tội (Xc Mt 18,15). Động từ dùng để định nghĩa sự sửa lỗi huynh đệ - elenchein - cũng là động từ chỉ sứ vụ ngôn sứ tố giác của các Kitô hữu đối với một thế hệ chiều theo điều ác (Xc Ep 5,11).
Truyền thống của Giáo Hội đã liệt kê việc khuyên bảo tội nhân vào số những hành động từ bi về tinh thần (thương linh hồn bẩy mối). Điều quan trọng là phục hồi chiều kích này của đức bác ái Kitô. Không được im lặng trước sự ác. Ở đây tôi nghĩ đến thái độ của những tín hữu Kitô, vì tôn trọng người khác hoặc vì tiện ích, họ chiều theo não trạng chung, thay vì cảnh giác anh em mình về những lối suy nghĩ và hành động trái ngược với sự thật và không theo con đường sự thiện. Nhưng sự khiển trách theo tinh Kitô không bao giờ do sự thúc đẩy của tinh thần kết án hoặc trách cứ; nhưng luôn do sự thúc đẩy của tình thương và lòng từ bi, nảy sinh từ sự ân cần thực sự đối với thiện ích của người anh em. Thánh Phaolô tông đồ quả quyết: ”Nếu có người nào bất chợt bị bắt gặp phạm lỗi nào, thì anh chị em là những người có Thần Khi hãy sửa chữa họ với tinh thần dịu dàng. Và bạn hãy cảnh giác đối với chính mình để chính bạn khỏi bị cám dỗ” (Gl 6,1). Trong thế giới chúng ta bị thấm nhiễm xu hướng cá nhân chủ nghĩa, cần phải tái khám phá tầm quan trọng của sự sửa lỗi huynh đệ, để cùng nhau tiến bước về sự thánh thiện. Thậm chí ”người công chính sa ngã 7 lần” (Cn 24,16) như Kinh Thánh đã nói, và tất cả chúng ta đều là người yếu đuối và thiếu sót (Xc 1 Ga 1,8). Vì thế, thật là rất hữu ích khi giúp đỡ và để cho mình được giúp đỡ có cái nhìn chân thực về bản thân mình, để cải tiến chính cuộc sống của mình và tiến bước ngay thẳng hơn trên con đường của Chúa. Chúng ta luôn cần có một cái nhìn yêu thương và sửa chữa, nhận biết và nhìn nhận, phân định và tha thứ (Xc Lc 22,61), như Thiên Chúa đã và đang làm với mỗi người chúng ta.
2. ”Đối với nhau”: ơn hỗ tương với nhau”.
Sự ”canh giữ” đối với tha nhân như thế tương phản với não trạng thu hẹp cuộc sống vào chiều kích trần thế, không để ý đến viễn tượng mai hậu và chấp nhận bất kỳ chọn lựa luân lý nào nhân danh tự do cá nhân. Một xã hội như ngày nay có thể trở nên điếc đối với những đau khổ thể lý cũng như những đòi hỏi tinh thần và luân lý của cuộc sống. Nhưng cộng động Kitô không thể như vậy! Thánh Phaolô Tông đồ mời gọi tìm kiếm điều dẫn tới ”hòa bình và xây dựng lẫn nhau” (Rm 14,19), giúp đỡ ”tha nhân trong điều thiện để xây dựng họ” (ibid. 15,2), không tìm tư lợi, ”nhưng là lợi ích của nhiều người, để họ đạt tới ơn cứu độ” (1 Cr 10,33). Sự sửa lỗi và khuyên nhủ nhau trong tinh thần khiêm tốn và bác ái như thế phải là thành phần đời sống của cộng đoàn Kitô.
Các môn đệ của Chúa, kết hiệp với Chúa Kitô qua Thánh Thể, sống trong một sự hiệp thông liên kết họ với nhau như chi thể của cùng một thân mình. Điều này có nghĩa là tha nhân thuộc về tôi, cuộc sống, phần rỗi của họ liên hệ tới cuộc sống và phần rỗi của tôi. Ở đây chúng ta động chạm đến một yếu tố rất sâu xa của tình hiệp thông: cuộc sống của chúng ta có liên hệ tới cuộc sống của người khác, trong điều thiện cũng như trong điều ác; tội lỗi cũng như những việc lành bác ái đều có một chiều kích xã hội. Trong Giáo Hội, Nhiệm thể của Chúa Kitô diễn ra sự hỗ tương như thế: cộng đồng không ngừng làm việc thống hối và kêu cầu ơn tha thứ vì những tội lỗi của con cái mình, nhưng cũng luôn vui mừng hân hoan vì chứng tá nhân đức và bác ái được triển nở nơi mình. Thánh Phaolô quả quyết ”Các chi thể chăm sóc lẫn nhau” (1 Cr 12,25), vì chúng ta là một thân mình. Đức bác ái đối với anh em, như được diễn tả qua việc làm phúc - là việc thực hành tiêu biểu trong mùa chay, cùng với kinh nguyện và chay tịnh - ăn rễ sâu trong sự cùng thuộc về thân mình như vậy. Cả khi lo lắng cụ thể cho những người nghèo khổ nhất, mỗi tín hữu Kitô có thể biểu lộ sự tham phần của mình vào thân thể duy nhất là Giáo Hội. Quan tâm đến tha nhân trong tinh thần hỗ tương cũng là nhìn nhận điều thiện hảo mà Chúa làm nơi họ và cùng với họ cảm tạ vì những kỳ công ân phúc mà Thiên Chúa nhân lành và toàn năng tiếp tục thực hiện nơi các con cái của Ngài. Khi một Kitô hữu nhận thấy nơi tha nhận hoạt động của Chúa Thánh Linh, thì họ không thể không vui mừng vì điều đó và tôn vinh Chúa Cha trên trời (Xc Mt 5,16).
3. ”Để khích lệ lẫn nhau trong đức bác ái và trong việc lành”: cùng nhau tiến bước trong sự thánh thiện.
Thành ngữ này của Thư gửi Tín Hữu Do thái (10,24) thúc đẩy chúng ta cứu xét ơn kêu gọi tất cả mọi người nên thánh, hành trình liên lỷ trong đời sống thiêng liêng, khao khát những đoàn sủng cao cả hơn và một đức bác ái ngày càng cao và phong phú hơn (Xc 1 Cr 12,31-13-13). Sự quan tâm đối với nhau có mục đích là thúc đẩy nhau tiến đến một tình yêu thương thực sự hữu hiệu ngày càng mạnh mẽ hơn, ”như ánh sáng bình minh gia tăng huy hoàng cho đến chiều” (Cn 4,18), trong khi chờ đợi sống ngày không bao giờ tàn trong Thiên Chúa. Thời gian được ban cho chúng ta trong cuộc sống thật là quí giá để khám phá và chu toàn việc lành, trong tình yêu Thiên Chúa. Như thế chính Giáo Hội tăng trưởng và phát triển để đạt tới sự trưởng thành trọn vẹn của Chúa Kitô (Xc Ep 4,13). Chính trong viễn tượng tăng trưởng năng động như thế có lời chúng ta khuyên bảo và khích lệ nhau đạt tới tình yêu viên mãn và các việc lành.
Đáng tiếc là vẫn luôn có cám dỗ sống trong nguội lạnh, bóp nghẹt Thánh Linh, từ khước không làm sinh lợi những nén bạc đã được ban cho chúng ta để mưu ích cho bản thân và tha nhân (Xc Mt 25,25ss). Tất cả chúng ta đã nhận lãnh những phong phú tinh thần hoặc thể chất hữu ích để chu toàn kế hoạch của Chúa, để mưu ích cho Giáo Hội và phần rỗi bản thân (Xc Lc 12,21b; 1 Tm 6,18). Các bậc thầy linh đạo nhắc nhớ rằng trong cuộc sống đức tin ai không tiến tức là lùi. Anh chị em thân mến, chúng ta hãy đón nhận lời mời gọi luôn có tính chất thời, đó là hướng đến ”mức độ cao của đời sống Kitô” (Gioan Phaolô 2, Tông thư Ngàn Năm mới đang đến - 6/1/2001-, n.31). Sự khôn ngoan của Giáo hội - khi nhìn nhận và công bố chân phúc và sự thánh thiện của một số Kitô hữu gương mẫu-, cũng có mục đích khơi dậy ước muốn noi gương nhân đức của các vị. Thánh Phaolô nhắn nhủ: ”Anh chị em hãy thi đua quí chuộng lẫn nhau” (Rm 12,10).
”Đứng trước một thế giới đang đòi hỏi các tín hữu Kitô một chứng tá được đổi mới về tình yêu thương và lòng trung thành với Chúa, tất cả chúng ta cảm thấy sự cấp thiết phải nỗ lực thi nhau làm việc bác ái, phục vụ và làm việc lành (Xc Dt 6,10). Lời kêu gọi này đặc biệt mạnh mẽ trong mùa thánh chuẩn bị mừng lễ Phục Sinh”. Với lời cầu chúc một Mùa Chay thánh thiện và phong phú, tôi phó thác anh chị em cho Đức Trinh Nữ Maria và thành tâm ban Phép Lành Tòa Thánh cho tất cả mọi người. Vatican ngày 3 tháng 11 năm 2011 Biển Đức 16, Giáo Hoàng Lm. Trần Đức Anh OP (chuyển ngữ)
Thứ bẩy 11-2-2012 sắp tới là Ngày Thế Giới các bệnh nhân lần thứ 20, năm nay được cử hành với chủ đề ”Hãy đứng lên và đi; đức tin của con đã cứu con!” (Lc 17,19). Trong thời gian qua, ĐTC đã cho công bố sứ điệp của ngài để hướng dẫn suy tư và việc cử hành Ngày này, đồng thời ngài mời gọi các tín hữu nêu cao giá trị của các bí tích chữa lành là bí tích Thống Hối hòa giải và bí tích xức dầu bệnh nhân. Sau đây là bản dịch nguyên văn sứ điệp của ĐTC.
Anh chị em thân mến,
Nhân dịp Ngày Thế giới các bệnh nhân, mà chúng ta sẽ cử hành ngày 11-2-2012, lễ kính Đức Mẹ Lộ Đức, tôi muốn tái biểu lộ sự gần gũi tinh thần với tất cả các bệnh nhân đang ở nơi điều trị hoặc được chăm sóc trong gia đình, bày tỏ với mỗi người mối quan tâm và lòng quí mến của toàn thể Giáo Hội. Khi quảng đại và yêu thương đón nhận mỗi sinh mạng con người, nhất là những người yếu đuối và bệnh tật, tín hữu Kitô biểu lộ khía cạnh quan trọng trong chứng tá Tin Mừng của mình, theo gương Chúa Kitô, Đấng đã cúi mình trên những đau khổ thể lý và tinh thần của con người để chữa lành họ.
1. Năm nay, là năm chuẩn bị gần cho việc cử hành trọng thể Ngày Thế Giới các bệnh nhân sẽ tiến hành tại Đức vào ngày 11-2-2013 và sẽ suy tư về hình ảnh biểu tượng của Tin Mừng về người Samaritano (Xc Lc 10,29-37), tôi muốn nhấn mạnh về ”các bí tích chữa lành”, tức là Bí tích Thống Hối và Hòa giải, và bí tích Xức Dầu bệnh nhân, các bí tích này được viên mãn tự nhiên trong sự Hiệp Thông Thánh Thể.
Cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với 10 người phong cùi, được thuật lại trong Tin Mừng theo thánh Luca (Xc Lc 17,11-19), đặc biệt là lời Chúa nói với một người trong số họ: ”Hãy đứng lên và đi, đức tin của con đã cứu con!”, giúp ta ý thức tầm quan trọng của đức tin đối với những người đang chịu đau khổ và bệnh tật mà đến gần Chúa. Trong cuộc gặp gỡ Chúa, họ có thể thực sự cảm nghiệm rằng ”ai tin tưởng thì không bao giờ lẻ loi!” Thực vậy, trong Con của Ngài, Thiên Chúa không bỏ mặc chúng ta cho những lo âu và đau khổ của chúng ta, nhưng Ngài gần gũi chúng ta, giúp chúng ta chịu đựng chúng và Ngài mong ước chữa lành tâm hồn chúng ta một cách sâu xa (Xc Mc 2,1-12).
Đức tin của người phong cùi duy nhất, khi thấy mình được chữa lành, đầy kinh ngạc và vui mừng, không như những người khác, đã lập tức trở lại gặp Chúa Giêsu để biểu lộ lòng biết ơn; đức tin ấy cho chúng ta thấy rằng sức khỏe được phục hồi là dấu chỉ một điều quí giá hơn so với sự khỏi bệnh thể lý, là dấu chỉ ơn cứu độ mà Thiên Chúa ban cho chúng ta qua Chúa Kitô; điều ấy được biểu lộ qua lời Chúa Giêsu: ”Đức tin của con đã cứu con”. Ai ở trong đau khổ và bệnh tật mà kêu cầu Chúa, thì chắc chắn tình yêu của Chúa sẽ không bao giờ bỏ rơi họ, và cả tình yêu của Giáo Hội sẽ không bao giờ thiếu, tình yêu này chính là sự kéo dài trong thời gian công trình cứu độ của Chúa”. Như thế, sự lành bệnh thể xác, diễn tả ơn cứu độ sâu xa, tỏ cho thấy tầm quan trọng của con người đối với Chúa, trong toàn thể linh hồn và thân xác của họ. Vả lại, mỗi bí tích diễn tả và thực hiện sự gần gũi của chính Thiên Chúa, Đấng theo một thể thức hoàn toàn nhưng không, ”đánh động chúng ta qua những thực tại vật chất... mà Ngài dùng chúng, biến chúng thành những phương thế để chúng ta và Ngài gặp gỡ nhau” (Bài giảng, Thánh lễ làm phép Dầu, 1-4-2010)
Nghĩa vụ chính yếu của Giáo Hội chắc chắn là loan báo Nước Thiên Chúa, ”nhưng chính việc loan báo này phải là một tiến trình chữa lành: ”.. băng bó các vết thương của tâm hồn tan nát” (Is 61,1)” (Ibid.). Vì thế, sự liên kết giữa sức khỏe thể lý và sự canh tân những sâu xé trong tâm hồn giúp chúng ta hiểu rõ hơn ”các bí tích chữa lành”.
2. Bí tích Thống Hối thường ở trung tâm suy tư của các vị Chủ Chăn trong Giáo Hội, chính vì tầm quan trọng của bí tích này trong hành trình đời sống Kitô, xét vì ”toàn thể giá trị của Sự Thống Hối hệ tại trả lại chúng ta cho ơn thánh của Thiên Chúa, liên kết chúng ta với Ngài trong một tình bạn thân mật và cao cả” (Sách Giáo lý của Hội Thánh Công Giáo, 1468). Giáo Hội, khi tiếp tục loan báo ơn tha thứ và hòa giải mà Chúa Giêsu làm vang dội, không ngừng mời gọi toàn thể nhân loại hãy hoán cải và tin vào Tin Mừng. Giáo Hội lập lại lời kêu gọi của thánh Phaolô Tông Đồ: ”Nhân danh Chúa Kitô.. chúng tôi là những sứ giả: qua chúng tôi chính Thiên Chúa nhắn nhủ. Nhân danh Chúa Kitô, chúng tôi nài xin anh em: hãy hòa giải với Thiên Chúa” (2 Cr 5,20). Trong cuộc sống của Ngài, Chúa Giêsu loan báo và làm cho lòng từ bi của Chúa Cha hiện diện. Ngài đến không phải để lên án, nhưng để tha thứ và chữa lành, để mang lại hy vọng cả trong tình trạng tăm tối nhất của đau khổ và tội lỗi, để trao ban sự sống đời đời; vì thế, trong Bí tích Thống Hối, trong ”y dược của phép giải tội”, kinh nghiệm về tội lỗi không làm nảy sinh tuyệt vọng, nhưng gặp gỡ Đấng là Tình Thương tha thứ và biến đổi (Xc Gioan Phaolô 2, Tông Huấn hậu THĐGM ”Hòa giải và Thống Hối”, 31).
Thiên Chúa, ”giàu lòng xót thương” (Ep 2,4), như người cha trong dụ ngôn của Tin Mừng (Xc Lc 15,11-32), không khép kín tâm hồn đối với một người con nào, nhưng Ngài chờ đợi họ, tìm kiếm, tìm đến với họ tại nơi mà sự phủ nhận tình hiệp thông khép kín họ trong sự cô lập và chia rẽ, kêu gọi họ tụ tập quanh bàn ăn của Ngài, trong vui mừng của đại lễ tha thứ và hòa giải. Những lúc đau khổ, khi mà bệnh nhân dễ bị cám dỗ rơi vào tình trạng nản chí và tuyệt vọng, có thể biến thành một thời điểm ân phúc, giúp họ trở về với chính mình, và như người con hoang đàng, nghĩ lại cuộc sống của mình, nhìn nhận những lỗi lầm và thiếu sót, nhớ nhung vòng tay ấp ủ của người Cha, và tái khám phá con đường về Nhà Cha. Trong tình yêu thương bao la, Ngài luôn tỉnh thức canh chừng cuộc sống chúng ta, chờ đợi chúng ta để trao tặng cho mỗi người con trở về cùng Ngài hồng ân hòa giải trọn vẹn và niềm vui mừng”.
3. Khi đọc Phúc Âm, chúng ta thấy rõ Chúa Giêsu luôn tỏ ra đặc biệt quan tâm tới những người yếu đau. Không những Ngài sai các môn đệ đi săn sóc các vết thương (Xc Mt 10,8; Lc 9,2; 10,9), nhưng Ngài còn thiết lập cho họ một Bí tích đặc biệt: bí tích Xức dầu bệnh nhân. Thư của Thánh Giacôbê làm chứng về sự hiện diện của cử chỉ bí tích này trong cộng đồng Kitô đầu tiên (Xc 5,14-16): Với việc Xức dầu bệnh nhân, kèm theo lời cầu nguyện của các linh mục, toàn thể Giáo Hội phó thác các bệnh nhân cho Chúa đã chịu đau khổ và được vinh hiển, để Ngài thoa dịu những cơ cực và cứu vớt họ, Giáo Hội cũng khuyên họ hãy kết hiệp trong tinh thần với cuộc khổ nạn và cái chết của Chúa Kitô, để góp phần vào thiện ích của Dân Chúa.
Bí tích ấy đưa chúng ta đến chỗ chiêm ngắm hai mầu nhiệm về Núi Cây Dầu, nơi Chúa Giêsu đứng trước con đường Chúa Cha đã chỉ cho Ngài, con đường khổ nạn, cử chỉ tột đỉnh của tình thương, và Ngài đã đón nhận con đường ấy. Trong giờ thử thách đó, Ngài là Đấng trung gian, ”mang trong mình, nhận lấy đau thương và khổ nạn của thế giới, biến nó thành tiếng kêu lên Thiên Chúa, đưa đau khổ tới trước mắt và trong tay của Thiên Chúa, và qua đó mang đau khổ thực sự vào thời điểm cứu chuộc” (Lectio divina, Cuộc gặp gỡ hàng giáo sĩ Roma, 18-2-2010). Nhưng ”Núi Cây Dầu .. cũng là nơi từ đó Ngài lên cùng Chúa Cha, vì thế đó là nơi cứu chuộc... Hai mầu nhiệm này về Núi Cây Dầu cũng luôn luôn ”tác động” trong dầu bí tích của Giáo Hội.. dấu chỉ lòng nhân từ của Thiên Chúa Đấng động đến chúng ta” (Bài giảng, Thánh Lễ làm phép Dầu, 1-4-2010). Trong việc Xức Dầu bệnh nhân, có thể nói chất liệu bí tích dầu được ban cho chúng ta ”như dược phẩm của Thiên Chúa.. thuốc này giờ đây làm cho chúng ta chắc chắn về lòng từ nhân của Ngài, nó phải củng cố và an ủi chúng ta, nhưng đồng thời, vượt lên trên thời kỳ bệnh tật hiện nay, hướng chúng ta về sự chữa lành chung kết, là sự sống lại (Xc Gc 5,14” (Ibid.).
Ngày nay Bí tích này đáng được để ý hơn, trong suy tư thần học, cũng như trong hoạt động mục vụ cho các bệnh nhân. Khi đề cao nội dung kinh nguyện phụng vụ được thích ứng với những hoàn cảnh khác nhau của con người với bệnh tật, và không những vào lúc cuối đời mà thôi (Xc Sách Giáo Lý Công Giáo, 1514), Bí tích Xức Dầu bệnh nhân không thể bị coi là một bí tích ”hạng nhỏ” so với các bí tích khác. Sự quan tâm và chăm sóc mục vụ cho các bệnh nhân, một đàng là dấu chỉ sự dịu hiền của Thiên Chúa đối với người đang đau khổ, và đàng khác mang lại lợi điểm tinh thần cho cả các LM và toàn thể cộng đoàn Kitô, với ý thức rằng những gì được làm cho người bé nhỏ nhất, chính là làm cho Chúa Giêsu” (Xc Mt 25,40).
4. Về ”các bí tích chữa lành”, thánh Augustinô khẳng định: ”Thiên Chúa chữa lành tất cả các bệnh tật của con”. Vì thế, con đừng sợ: tất cả bệnh tật của con sẽ được chữa lành.. Con chỉ cần để cho Ngài chữa lành con và đừng đẩy xa bàn tay của Ngài” (Giải thích về Thánh Vịnh 102,5: PL 36,1319-1320). Đó là những phương thế quí giá của ân thánh Chúa, giúp các bệnh nhân ngày càng trở nên đồng hình dạng với Mầu Nhiệm sự chết và phục sinh của Chúa Kitô”. Cùng với hai Bí tích này, tôi muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của Bí tích Thánh Thể. Khi được lãnh nhận trong lúc bệnh tật, Thánh Thể góp phần đặc biệt vào công trình biến đổi ấy, liên kết người được nuôi sống bằng Mình Máu Thánh Chúa Giêsu với hy tế Ngài tự hiến dâng lên Chúa Cha để cứu độ mọi người. Toàn thể cộng đoàn Giáo Hội và nhất là các giáo xứ, hãy quan tâm đảm bảo cơ hội cho những người, vì lý do sức khỏe hoặc tuổi tác, không thể đến nơi thờ phượng, được thường xuyên rước lễ. Như thế những anh chị em ấy có thể củng cố mối quan hệ với Chúa Kitô chịu đóng đanh và sống lại, với cuộc sống của họ được dâng hiến vì tình yêu Chúa Kitô, tham dự vào sứ mạng của chính Giáo Hội. Trong viễn tượng ấy, điều quan trọng là các LM phục vụ tại các nhà thương, các dưỡng đường và tại tư gia của các bệnh nhân, hãy cảm thấy mình thực sự là những người phục vụ các bệnh nhân, là dấu chỉ và là phương tiện của lòng từ bi Chúa Kitô, cần được biểu lộ cho mọi người đang chịu đau khổ (Sứ điệp nhân Ngày Thế giới các bệnh nhân lần thứ 18, 22-11-2009).
Sự trở nên đồng hình dạng với Mầu Nhiệm Vượt Qua của Chúa Kitô, cũng được thực hiện qua việc rước lễ thiêng liêng, việc làm này có một ý nghĩa rất đặc biệt khi Thánh Thể được ban và đón nhận như của ăn đàng. Trong thời điểm ấy của cuộc sống, những lời của Chúa càng âm vang một cách quyết liệt hơn: ”Ai ăn Mình Thầy và uống Máu Thầy thì có sự sống đời đời và Thầy sẽ cho họ sống lại trong ngày sau hết” (Ga 6,54). Thực vậy, Thánh Thể, nhất là như của ăn đàng, theo định nghĩa của thánh Ignatio thành Antiokia, là ”phương dược bất tử, là thuốc chống lại sự chết” (Thư gửi các tín hữu Ephêsô, 20: PG 5,661), là bí tích chuyển tiếp từ sự chết đến sự sống, từ trần thế này đến cùng Chúa Cha, Đấng chờ đợi mọi người trong thành Jerusalem thiên quốc.
5. Chủ đề sứ điệp này nhân Ngày Thế Giới các bệnh nhân lần thứ 20, ”Hãy đứng lên và đi, đức tin của con đã cứu con!”, cũng liên hệ tới Năm Đức Tin sắp tới, sẽ bắt đầu từ ngày 11-10-2012, là dịp thuận tiện và quý giá để tái khám phá sức mạnh và vẻ đẹp của đức tin, để đào sâu nội dung đức tin cũng như để làm chứng đức tin trong đời sống thường nhật (Xc Tông thư Porta fidei, 11-10-2011). Tôi muốn khuyến khích các bệnh nhân và những người đau khổ luôn tìm thấy một chiếc neo chắc chắn trong đức tin, được nuôi dưỡng bằng sự lắng nghe Lời Chúa, bằng kinh nguyện bản thân và các bí tích, trong khi tôi mời gọi các vị Mục Tử ngày càng sẵn sàng cử hành các bí tích cho các bệnh nhân. Noi gương Vị Mục Tử Nhân Lành và trong tư cách là những người dẫn dắt đoàn chiên đã được ủy thác, các linh mục hãy tràn đầy vui mừng, ân cần đối với những người yếu đuối nhất, những người đơn sơ và tội nhân, biểu lộ cho họ lòng từ bi vô biên của Thiên Chúa với những lời đầy hy vọng” (Xc S. Augustino, Lettera 95, 1: PL 33, 351-352) (SD 3-1-2012)
Tôi tái bày tỏ lòng biết ơn của tôi và của Giáo Hội đối với những người hoạt động trong thế giới sức khỏe, cũng như các gia đình, nhìn thấy nơi những người thân của mình Khuôn mặt đau khổ của Chúa Giêsu, vì trong khả năng nghề nghiệp và trong thinh lặng, tuy nhiều khi không nêu đích danh Chúa Giêsu, họ vẫn biểu lộ Ngài một cách cụ thể (Xc Bài giảng, Thánh lễ làm phép Dầu, 21-4-2011).
Chúng ta hãy hướng lên Đức Maria, Mẹ Từ Bi và là Sức Khỏe của các bệnh nhân, cái nhìn đầy tín thác và kinh nguyện của chúng ta; Ước gì lòng cảm thông từ mẫu của Mẹ, - được sống cạnh Chúa Con sinh thì trên Thánh Giá, - tháp tùng và nâng đỡ đức tin và đức cậy của mỗi bệnh nhân và người đau khổ trên con đường chữa lành các vết thương thể xác và tinh thần.
Tôi cam đoan nhớ đến tất cả mọi người trong kinh nguyện, trong khi tôi ban Phép lành Tòa Thánh đặc biệt cho mỗi người. Vatican ngày 20 tháng 11 năm 2011,
Lễ Chúa Kitô, Vua Vũ Trụ. Biển Đức 16, Giáo Hoàng. Lm. Trần Đức Anh OP (chuyển ngữ)
Ai trong chúng ta cũng ít/nhiều hiểu ý nghĩa và tầm quan trọng của Mùa Chay. Mùa Chay là thời gian nhìn lại tâm hồn và kiểm điểm đời sống xem mình đã sống các giáo huấn của Thiên Chúa như thế nào. Vì thế mà Mùa Chay là thời gian để thấy mỗi người chúng ta nhận ra những thiếu sót và tội lỗi của mình mà ăn năn sám hối và trờ về với Thiên Chúa là Cha từ bi thương xót.
Để giúp các tín hữu sống đầy đủ ý nghĩa của Mùa Chay năm 2021, Đức Thánh Cha Phanxicô đã công bố Sứ Điệp Mùa Chay 2021 với chủ đề «Mùa Chay là thời gian làm tươi mới Niềm Tin, Hy Vọng và Tình Yêu»
Mong quý anh chị học viên và các bạn độc giả dành chút thời gian để đọc bài trìmh bày của tôi để hiều rõ nội dung của Sứ Điệp Mùa Chay 2021 của Đức Thánh Cha Phanxicô và đem ra thực hành.
Sài-gòn Mồng Bốn Tết Tân Sửu (ngày 14 tháng 02 năm 2021)
Trong Sứ Điệp Mùa Chay 2021 Đức Thánh Cha Phanxicô chọn chủ đề “Mùa Chay là thời gian làm tươi mới Niềm Tin, Hy Vọng và Tình Yêu”, để thúc giục các Kitô hữu canh tân làm mới cách sống Tin Cậy Mến cho hợp với Thánh Ý Thiên Chúa và đáp ứng sự mong đợi của con người thời nay. Mùa Chay và Lễ Tro năm ay rơi vào những ngày phòng chống dịch Côvít 19 quyết liệt càng làm tăng ý nghĩa tôn giáo và tâm linh của những ngày tháng ấy. Từ hơn một năm nay nhân loại bị dịch bênh Côvít 19 hành hạ. Các quôc gia và các nhá khoa học đang nỗ lực chế tạo vác xin để khống chế dịch bệnh. Nhưng có một khía cạnh tâm linh mà phần đông nhân loại chưa quan tâm là việc khử trừ tội lỗi và việc ăn năn hối cải trở về với Thiên Chúa thì dịch bệnh mới chấm dứt. Mới đây có một vi Tổng Thống thuộc châu Phi đã hô hào mọi người hãy chạy đến với Thiên Chúa để xin Người cứu chữa nhân lọai khỏi dịch bệnh Sars- CoV-2. Các nhà lãnh đạo các cộng đồng tôn giáo và các quốc gia nên theo vị Tổng Thống kia.
Trong bối cảnh tội lỗi và dịch bệnh của nhân loại ngày nay lời kêu gọi sám hối và thay đổi cuộc sống của ngôn sứ Giô-en vẫn còn nguyên tính thời sự: “Hãy xé tâm hồn, chớ đừng xé áo các ngươi. Hãy trở về với Chúa là Thiên Chúa các ngươi, vì Người nhân lành và từ bi, nhẫn nại, giầu lòng thương xót” Xé áo thì dễ và không quan trọng vì chỉ là thay đổi bên ngoài. Xé lòng hay thay đổi lòng dạ, thay đổi tâm hồn và trở về với Thiên Chúa mới khó và quan trọng vì là thay đổi tận chốn thâm sâu của tâm hồn là nơi xuất phát mọi tư tưởng, lời nói và hành động của con người.
II. LẮNG NGHE LỜI CHÚA TRONG BA BÀI SÁCH THÁNH
2.1 Trong bài đọc 1 (Ge 2,12-18): "Hãy xé tâm hồn chứ đừng xé áo các ngươi" Bấy giờ Chúa phán: Các ngươi hãy thật lòng trở về với Ta trong chay tịnh, nước mắt và than van. Hãy xé tâm hồn, chớ đừng xé áo các ngươi. Hãy trở về với Chúa là Thiên Chúa các ngươi, vì Người nhân lành và từ bi, nhẫn nại, giầu lòng thương xót và biết hối tiếc về tai hoạ. Biết đâu Người sẽ trở lại, sẽ hối tiếc và sẽ ban lại phần phúc để có của lễ hiến tế dâng lên Chúa là Thiên Chúa các ngươi?
Hãy thổi kèn lên khắp Sion, hãy ra lệnh ăn chay, triệu tập một đại lễ, quy tụ dân chúng, ra lệnh mở đại hội, tập họp các bô lão, quy tụ các thiếu nhi và các trẻ còn măng sữa. Tân lang hãy ra khỏi nhà, và tân nương hãy ra khỏi phòng. Các tư tế là những kẻ phụng sự Chúa, hãy đứng giữa cửa chính và bàn thờ mà than khóc và kêu lên rằng: Lạy Chúa, xin thương xót dân Chúa, xin đừng để cho cơ nghiệp Chúa phải hổ thẹn, đừng để các dân tộc thống trị nó. Tại sao thiên hạ dám nói rằng: "Chúa của chúng ở đâu?" Chúa đã nhiệt thành với xứ sở Người và đã tha thứ cho dân Người.
2. Trong bài đọc II (2 Cr 5, 20 - 6, 2): "Hãy làm hoà cùng Chúa đi... Bây giờ là cơ hội thuận tiện" Anh em thân mến, chúng tôi đây là sứ giả của Đức Kitô, chính Thiên Chúa nhờ chúng tôi mà khích lệ anh em. Nhân danh Đức Kitô, chúng tôi năn nỉ anh em hãy làm hoà cùng Thiên Chúa. Đấng không hề biết đến tội lỗi thì Thiên Chúa đã làm Người thành thân tội vì chúng ta, để trong Người, chúng ta được trở nên sự công chính của Thiên Chúa.
Với tư cách là những cộng sự viên của Người, chúng tôi khuyên anh em đừng nhận lấy ơn của Thiên Chúa một cách vô hiệu. Quả thật Chúa phán: "Dịp thuận tiện đến rồi, Ta đã nhậm lời ngươi, vào ngày giải thoát, Ta đã cứu vớt ngươi". Bây giờ là cơ hội thuận tiện, giờ đây là ngày cứu thoát.
3. Trong bài Tin Mừng (Mt 6,1-6.16-18): "Cha ngươi, Đấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho ngươi" Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Các con hãy cẩn thận, đừng phô trương công đức trước mặt người ta để thiên hạ trông thấy, bằng không các con mất công phúc nơi Cha các con là Đấng ở trên trời. Vậy khi các con bố thí, thì đừng thổi loa báo trước, như bọn giả hình làm ở nơi hội đường và phố xá, để cho người ta ca tụng họ. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Các con có bố thí, thì làm sao đừng để tay trái biết việc tay phải làm, để việc con bố thí được giữ kín và Cha con, Đấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con.
"Rồi khi các con cầu nguyện, thì cũng chớ làm như những kẻ giả hình: họ ưa đứng cầu nguyện giữa hội đường và các ngả đàng, để thiên hạ trông thấy. Quả thật, Ta bảo các con rằng: họ đã được thưởng công rồi. Còn con khi cầu nguyện, thì hãy vào phòng đóng cửa lại mà cầu xin với Cha con, Đấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con, Đấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con.
"Khi các con ăn chay, thì đừng làm như bọn giả hình thiểu não: họ làm cho mặt mũi ủ dột, để có vẻ ăn chay trước mặt người ta. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Còn con khi ăn chay, hãy xức dầu thơm trên đầu và rửa mặt, để thiên hạ không biết con ăn chay, nhưng chỉ tỏ ra cho Cha con, Đấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con".
III. KHÁM PHÁ CHÂN DUNG VÀ SỨ ĐIỆP CỦA CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH
3.1 Chân dung của Thiên Chúa trong ba bài Sách Thánh
1o) Trong bài đọc 1 [Ge 2,12-18) chúng ta thấy Thiên Chúa đã dùng/nhờ ngôn sứ Gio-en mà tha thiết kêu gọi dân Ít-ra-en sám hối và trở về với Người. Qua đó chúng ta thấy được tấm lòng yêu thương vô bờ bến của Thiên Chúa dành cho toàn dân và cho từng cá nhân, vì họ quý giá trước nhan Người.
2o) Trong bài đọc 2 (2 Cr 5,20-6,2), chúng ta thấy Thiên Chúa đã dùng/nhờ Thánh Phao-lô Tông Đồ kêu gọi các Ki-tô hữu hãy làm hòa với Thiên Chúa sau khi họ đã làm mất lòng Người và tự đẩy mình vào nguy cơ bị loại khỏi Nước Thiên Chúa. Cũng qua lời mời gọi ấy, chúng thấy tấm lòng yêu thương của Thiên Chúa dành cho các Ki-tô hữu là những người được Thiên Chúa sẵn lòng ban ơn cứu độ cho.
3o) Trong bài Tin Mừng (Mt 6,1-6.16-18), chúng ta thấy Chúa Giê-su đã cặn kẽ dậy dỗ các môn đệ và quần chúng về cách làm việc lành phúc đức, bố thí, cầu nguyện và ăn chay. Họ phải làm tất cả những việc tốt lành thánh thiện ấy với lòng chân thành và trung thực với Thiên Chúa và với chính mình, không biến những việc đạo đức ấy thành công cụ đề cao cá nhân hay tìm vinh hoa giả tạo thế gian.
3.2 Sứ điệp Lời Chúa trong ba bài Sách Thánh là hãy sám hối mà quay lại với Thiên Chúa và làm hòa với Người. Cụ thể là thực hành các việc lành phúc đức, bố thí (bác ái), cầu nguyện và ăn chay một cách đẹp lòng Thiên Chúa và hữu ích cho đời sống tâm linh của chúng ta.
IV. SỐNG VỚI CHÚA VÀ THỰC THI SỨ ĐIỆP CỦA LỜI CHÚA HÔM NAY
4.1 Sống với Thiên Chúa là Đấng yêu thương, giầu lòng xót thương và thứ tha mọi lỗi lầm của Dân Chúa là chúng ta. Hơn thế nữa, Thiên Chúa còn chỉ dậy cho chúng ta biết cách làm việc bác ái (bố thí), cầu nguyện và ăn chay một cách tốt lành thánh thiện đẹp lòng Người và mưu ích cho bản thân chúng ta
4.2 Thực thi sứ điệp Lời Chúa
Để kiêm tra xem chúng ta có thực thi đúng sứ điệp Lời Chúa hay không, chúng ta hãy tự hỏi và trả lời:
1o) Tôi có đang sống xa Chúa không? Nếu tôi sống xa Chúa thì tôi phải mau mau trở về với Người, làm hòa với Người để được Người thứ tha.
2o) Tôi có thường xuyên thực hành việc bác ái giúp người không? Tôi làm việc ấy để làm đẹp lòng Chúa hay để được người đời khen ngợi?
3o) Tôi cầu nguyện để được kết hợp mật thiết với Thiên Chúa hay để được tiếng khen của người xung quanh?
4o) Tôi ăn chay hãm mình để đền tội và thanh luyện tâm hồn hay để được tiếng khen của người đời?
V. CẦU NGUYỆN CHO THẾ GIỚI VÀ HỘI THÁNH
Ghi chú: Lời cầu nguyện giáo dân thường có 4 ý: ý thứ nhất cầu cho thế giới, ý thứ hai cầu cho Hội Thánh toàn cầu, ý thứ ba cầu cho giáo dân của giáo xứ, ý thứ bốn cầu cho một hạng người đặc biệt nào đó
5.1 «Nhưng ngay cả lúc này, các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van» Chúng ta hãy cầu xin Thiên Chúa cho hết mọi người sống trên thế gian này để ai nấy đều biết ăn năn sám hối tội lỗi của mình và xin ơn thứ tha từ Đấng Tối Cao và Cực Thánh là Thiên Chúa.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
.2 «Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng. Hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa của anh em, bởi vì Người từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương» Chúng ta hãy cầu nguyện cho các Ki-tô hữu, nhất là cho Đức Thánh Cha Phan-xi-cô, cho các Hồng Y, Giám Mục, Linh Mục, Phó Tế và Tu Sĩ Nam Nữ, để mọi người biết sám hối và quay về với Thiên Chúa là Đấng từ bi, nhân hậu, chậm giận và giầu tình thương.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
5.3 «Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, ban thưởng» Chúng ta hãy cầu nguyện cho mọi người thuộc giáo xứ chúng ta, nhất là cho những người tham dự Thánh Lễ này, có được lòng khiêm nhường và tinh thần từ bỏ khi làm bất cứ một việc lành phúc đức nào.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
5.4 «Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh» Chúng ta hãy cầu nguyện cho những người lương thiện mà phải sống trong hoàn cảnh nghèo khó, bất công, áp bức và tủi nhục, để họ luôn vững lòng tin vào Thiên Chúa là Đấng thấu suốt mọi sự và xét xử công minh.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
Danh từ Mùa Chay có lẽ không còn phù hợp với tình trạng hiện nay nữa. Sở dĩ gọi là Mùa Chay vì trước đây trong Hội Thánh người ta ăn chay suốt 40 ngày, trừ những ngày Chúa Nhật. Ngày nay, Hội Thánh chỉ đòi chúng ta ăn chay 2 ngày: THỨ TƯ LỄ TRO và THỨ SÁU TUẦN THÁNH.
Tuy nhiên, giữ lại danh từ Mùa Chay vẫn là điều hữu ích, vì nó nhắc nhở cho người Kitô hữu về tầm quan trọng và sự cần thiết của việc chay tịnh.
Chay tịnh không phải chỉ là việc kiêng khem ăn uống. Nhưng chay tịnh còn là biết:
- kiêng khem những ý tưởng bất chính, - kiêng khem những lời nói thiếu trong sạch, những lời nói man trá, những lời nói xúc phạm đến Thiên Chúa và đến anh chị em mình.
Chay tịnh là
- kiêng khem những hành vi ám muội, những hành vi bất lương và tội lỗi.
Kiêng khem như thế chính là thực hiện việc SÁM HỐI và CANH TÂN.
SÁM HỐI và CANH TÂN là một đòi hỏi quan trọng của Tin Mừng.
Lời đầu tiên Chúa Giêsu đã rao giảng khi bắt đầu đời công khai là:
"Anh em hãy SÁM HỐI và TIN vào Tin Mừng" ( Mc.1,15).
SÁM HỐI và CANH TÂN được đặt liền nhau như một cặp bài trùng không thể tách rời. Nó diễn tả hai chiều kích bên trong và bên ngoài của đời sống con người. Chỉ hối hận trong lòng mà thôi thì chưa đủ. Còn cần phải đổi mới cuộc sống bên ngoài sao cho phù hợp với những tâm tình sám hối bên trong.
Chủ đề lớn của Mùa Chay là SÁM HỐI và CANH TÂN.
Kế hoạch lớn của xã hội hôm nay là XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO. Liên kết hai vấn đề nói trên ta có thể rút ra một thái độ sống cụ thể cho mình trong Mùa Chay thánh này.
Chúng ta biết rằng: Thiên Chúa đã tạo dựng nên trái đất này với những tài nguyên phong phú để cho con người hưởng dùng. Đó là tài sản chung của mọi người. Thế nhưng, theo báo cáo của những chuyên viên nghiên cứu các vấn đề quốc tế cho biết: 20% dân số thế giới nắm trong tay 80% tài sản chung ấy. Trong khi đó 80% dân số thế giới chia nhau 20% phần gia sản ít ỏi còn lại. Và thế là một thiểu số sống trong nhung lụa, trong xa hoa, trong thừa mứa, còn đa số lại phải sống trong cảnh đói khổ bần cùng.
Sở dĩ như vậy là bởi:
- vì lòng tham của con người không đáy, - cộng thêm với khuynh hướng ích kỷ, khuynh hướng cá nhân chủ nghĩa.
- Vì tham lam và ích kỷ, người ta vơ vét mọi sự vào cho mình. - Vì tham lam và ích kỷ, người ta chỉ biết sống cho bản thân mà quên đi rằng bên cạnh mình còn có những người anh chị em cũng cần được sống. - Vì tham lam và ích kỷ, người ta quay mặt đi trước những ánh mắt van xin của đồng loại. - Vì tham lam và ích kỷ, người ta gạt đi những cánh tay gầy guộc và khô héo đang đưa ra để cầu khẩn lòng xót thương. - Vì tham lam và ích kỷ, người ta sẵn sàng đạp đổ hoặc cướp lấy nồi cơm của anh chị em mình không chút ngại ngùng...
Người ta không còn nhận ra người đang sống bên cạnh mình là anh chị em của mình nữa. Trái tim người ta đang dần dần hóa đá và không còn khả năng rung động trước những nỗi thống khổ của tha nhân.
Quả là đáng ngại khi những điều nói trên lại chính là những tiêu chuẩn để người ta bị xét xử.
Lời tuyên án vẫn còn đó trong Tin Mừng:
"Hỡi phường bị chúc dữ, hãy xéo đi xa Ta mà vào lửa đời đời đã dọn sẵn cho ma quỷ cùng chư thần của nó. Vì xưa Ta đói, các ngươi không cho Ta ăn. Ta khát, các ngươi không cho Ta uống. Ta là khách lạ, các ngươi không tiếp rước. Ta mình trần, các ngươi không cho mặc. Ta đau yếu và ở tù, các ngươi đã không thăm viếng...
Quả thật, Ta bảo các ngươi: Những gì các ngươi đã không làm cho một trong các kẻ hèn mọn nhất này, là các ngươi đã không làm cho chính Ta" (Mt.25.41-45).
Thật rõ ràng và dứt khoát. Trong ngày sau hết, chúng ta sẽ bị xét xử về TÌNH YÊU:
- Ai yêu thương sẽ được sống trong nhà của Thiên Chúa. - Ai không yêu thương, chỗ của người ấy sẽ là địa ngục.
Chính vì thế, sự SÁM HỐI của chúng ta trong Mùa Chay và trong cả đời, phải là sự hối hận:
- về tính tham lam, - về lòng ích kỷ và - về thái độ vô tâm của mình trước những nỗi khốn cùng của tha nhân.
Đồng thời phải CANH TÂN cuộc sống bằng cách vượt ra khỏi cái tôi ích kỷ,
- để chia sẻ cho nhau hạt cơm manh áo, - để chia sẻ cho nhau những nhu cầu cần thiết của cuộc sống để thế giới này, - để chung quanh ta mỗi ngày giảm bớt đi những con người đang phải kéo lê kiếp sống của một con vật bởi họ đã bị đồng loại tước đoạt mất những điều kiện sống của một con người.
Hơm nay, chúng ta bước vào Mùa Chay, mùa của sự tập luyện chiến đấu thiêng liêng.
Chúa Giêsu đã vạch ra cho chúng ta 3 phương thế hữu hiệu để sống Mùa Chay Thánh, đó là:
- Ăn Chay - Cầu Nguyện - Bố Thí
Ăn Chay: là để chúng ta chế ngự thân xác, chế ngự các đam mê xấu xa. Cầu Nguyện: là để chúng ta kết hợp mật thiết với Chúa. Bố thí: là để chúng ta biết quan tâm chia sẻ với anh em mình.
Cầu cho cộng đoàn Giáo Xứ chúng ta luôn biết Sám Hối, Canh Tân đời sống mình từng ngày, từng giờ, từng phút giây trong cuộc sống mình.
Vì: “Đây là lúc thuận tiện, đây là giờ cứu độ". Amen.
TMĐP- Chịu tro trong ngày lễ thứ Tư Lễ Tro, khởi đầu Mùa Trở Về, chúng ta xin Chúa dẫn chúng ta trở về với con người thật.
Con người được Thiên Chúa kêu gọi trở về, vì con người đã xử dụng sai tự do của mình mà bỏ Thiên Chúa, và từ chối đi trên đường Chân Thiện Mỹ của Ngài, khi nghe lời dụ dỗ của Thần Dữ và đi qúa xa trên tử lộ.
Sở dĩ Thần Dữ dụ được con người đi theo chúng, vì chúng biết đã là người thì ai cũng ích kỷ, cũng muốn thống trị thiên hạ, cũng mong được mọi ngưòi tung hô, thần tượng, phục vụ, như Evà đã sập bẫy Xatan vì nghe hắn tỉ tê, mồi chài: “Chẳng chết chóc gì đâu! Nhưng Thiên Chúa biết ngày nào ông bà ăn trái cây đó, mắt ông bà sẽ mở ra, và ông bà sẽ nên như những vị thần biết điều thiện điều ác” (St 3,5).
Lời cám dỗ đường mật thật tinh vi: tinh vi vì cả một viễn tượng “lên đời” được mở ra khi Evà thấy mình và chồng sẽ không còn “phải” là người nữa, nhưng sẽ được trở thành “những vị thần biết hết mọi sự”. Theo ngôn ngữ Kinh Thánh: “biết điều thiện điều ác” nghĩa là biết hết mọi sự, và “biết” còn hàm ý “làm được”, nên không còn gì phải nói, nếu đang từ vị thế “làm người” không biết nhiều sự, nhiều điều bỗng chốc nhảy vọt lên địa vi “thần thánh” biết và làm được mọi sự.
Sa lưới Thần Dữ, Evà đã lôi kéo chồng và cùng chồng bước vào đời sống ảo, khi từ chối làm người như được Thiên Chúa dựng nên, và tìm cách trở nên “thần thánh” như ma qủy đề nghị, mở đường. Đó chính là lý do con người luôn tìm mọi phương tiện, và cách thế để trang bị cho mình “khả năng làm thần thánh”, vũ khí đe dọa, trù dập, thống trị người khác, và ý muốn sôi sục xây dựng “cái tôi” thành “thần tượng bất khả thay thể” và củng cố vinh quang, quyền lực của bản thân thành “pháo đài bất di bất dịch”.
Đức Giêsu đến trước hết để giải thoát chúng ta khỏi “ảo tưởng, ảo ảnh, ảo vong” được thế lực của Hoả Ngục vẽ ra, bằng đưa chúng ta trở về con người thật, trở về đời làm người, trở về vị thế tốt nhất là “vị thế người” mà Thiên Chúa đã chọn cho chúng ta khi sinh ra chúng ta.
Sở dĩ ma quỷ đã làm chúng ta sợ làm người, ngao ngán đời người, khinh bỉ, xa tránh người đời, và tìm mọi cách đẩy chúng ta vào tình trạng tự kết liễu cuộc đời bằng gây ra trong chúng ta tâm trạng “đời đáng nôn mửa, đời vô nghiã, vô vị, đời đau khổ, bế tắc”, vì chúng biết Thiên Chúa yêu con người, yêu cuộc đời, trân qúy đời làm người, bằng chứng là “Ngôi Hai Thiên Chúa đã xuống thế làm người và ở giữa chúng ta” (Mt ). Vì thế triệt hạ giá trị của con người và đời người, cũng như phá hủy ý nghĩa cao đẹp và thánh thiện của “làm người” bằng thủ đoạn, thủ thuật “gây mê”, tạo nên những mơ ước hão huyền “đời thần thánh” để thoả mãn bản năng ích kỷ và thống trị ở con người, Thần Dữ Xatan đã đi một quãng đường mê hoặc tài tình và rất dài bên con người và nhiều người trong chúng ta đã dại dột “vui vẻ đồng hành” với chúng.
Bước vào Mùa Chay là mùa trở về, Đức Giêsu đề nghị chúng ta trở về với con người thật của mình là điều kiện để trở về với anh em và với Thiên Chúa, vì không nhận diện chân thực và đối diện chân thành với mình, chúng ta không thể nhận ra Thiên Chúa là Cha nhân hậu và mọi người là anh em cùng một Cha trên trời của chúng ta.
Và lời đề nghị của Đúc Giêsu chính là đề nghị chúng ta sử dụng tự do của mình để giải giới những vũ khí Thần Dữ đã trang bị cho chúng ta:
1/ Giải giới vũ khí phô trương, khoe khoang cốt làm nổi “cái tôi vĩ đại”:
Vì đó là cách ma quỷ đẩy chúng ta xuống hố kiêu căng, tự mãn, để lấy đi giá trị thật của chúng ta là “con người và con Chúa”. Thay vào vũ khí “ảo” của ma quỷ là vũ khí “khiêm nhường, kín đáo” của Thiên Chúa: khiêm nhường, kín đáo đến độ “khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm” (Mt 6, 3).
2/ Giải giới vũ khí giả hình trước mặt Thiên Chúa:
Ma quỷ luôn gieo vào lòng chúng ta “ảo tưởng thánh thiện”, khi chúng ta cầu nguyện cốt để chúng ta lọt vào cạm bẫy kiêu căng, tự coi mình là thánh, xứng đáng hơn mọi người, như người Pharisêu đã lên mặt khinh bỉ người thu thuế ngay trong lời cầu nguyện của mình, khi cả hai cùng cầu nguyện trong Đền Thờ (x. Lc 18,9-14). Thay vào vũ khí “ảo thánh thiện”, “anh em hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo … và thấu suốt những gì kín đáo” (Mt 6, 6).
3/ Giải giới vũ khí “khẩu trang, mặt nạ” trước anh em:
Đóng kịch là “khả năng nổi trội” của chúng ta trong tương quan với người khác: cần nhờ vả thì mang bộ mặt ngoan ngùy, tội nghiệp của kẻ ăn xin, đầy tớ, nô lệ; cần trấn áp thì mặc “đồng phục” chấp pháp, quan toà, cai ngục; cần khai thác, lừa đảo, mua chuộc thì mang mặt nạ nhân ái, chân chất, thật thà; cần vu khống, nói hành nói xấu, tung tin thất thiệt thì sẵn khẩu trang che kín miệng lưỡi ác độc, chua ngoa. Thế nên chẳng mấy khi ta để lộ mặt thật trước người khác, và hầu như suốt đời phải liên tục “diễn sâu, diễn khéo, diễn toàn tập” mà không biết mệt mỏi.
Chính vì diễn quen, quen diễn đến độ không còn phân biệt thật giả, nên chúng ta đánh mất cả tính lương thiện trong khi làm việc đạo đức như ăn chay, là việc làm hoàn toàn tự do, tự nguyện, tự phát, và riêng tư, cá nhân. Bằng chứng là có nhiều người “làm bộ rầu rĩ .. tỏ ra vẻ thiểu não để thiên hạ thấy họ ăn chay” (Mt 6, 16).
Đề nghị trở về con người thật, với bộ mặt thật của mình, Đức Giêsu kêu gọi chúng ta “khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch”, tức tháo gỡ khẩu trang, mặt nạ, và giũ bỏ son phấn, đồng thời “chải đầu cho tươm tất, thơm tho” để xứng là một con người có giá trị, mà cái giá cao nhất ở con người là sự chân thực, chân thành trong tương quan.
Chịu tro trên trán hay trên đầu trong ngày lễ thứ Tư Lễ Tro, khởi đầu Mùa Trở Về, chúng ta xin Chúa dẫn chúng ta trở về với con người thật được tác tạo từ bụi tro, nhưng thân xác bụi tro ấy, vì nhận “hơi thở của Thánh Thần” nên được mời gọi trở nên con Thiên Chúa, Đền Thờ của Thiên Chúa, môn đệ của Thiên Chúa làm người để đi với Ngài trên đường Yêu Thương – Phục Vụ là con đường Đức Giêsu, Ngôi Lời Thiên Chúa kêu gọi tất cả chúng ta “lên đường” bằng liên lỷ giải giới vũ khí ích kỷ, thống trị để trở về với Ngài.
Tân Tổng thống Hoa kỳ Donald Trump đã quyết định xây bức tường dọc theo biên giới, nhằm ngăn chặn người nhập cư từ Mexico vào Hoa kỳ. Đức Thánh Cha Phanxico và Hội đồng Giám mục Hoa kỳ đã nhiều lần lên tiếng: Nên xây cầu. Không nên xây tường. Xây tường là thái độ đóng kín. Là thu mình vào cá nhân ích kỷ. Là nghèo nàn tàn lụi. Xây cầu là thái độ mở lòng ra với Chúa, với tha nhân. Làm cho đời sống phong phú. Hãy mở lòng. Đó là sứ điệp Lời Chúa của ngày Thứ Tư Lễ Tro. Lời Chúa hôm nay dạy ta hãy cầu nguyện, bố thí và ăn chay. Đó là hãy mở lòng ra.
Cầu nguyện là mở lòng ra với Chúa. Mở lòng ra với Chúa là mở vào siêu việt. Con người đâu phải bị trói buộc vào mặt đất, hữu hạn,tầm thường. Con người có khả năng vươn lên siêu việt. Và còn hơn thế, Thiên Chúa là người Cha luôn yêu thương mong chờ con cái về với Người. Khoảng cách giữa con người với Thiên Chúa là vô biên. Nhưng có cây cầu nối con người vào siêu việt để gặp gỡ Thiên Chúa. Đó là cầu nguyện. Mùa Chay là mùa thuận tiện để Chúa thi ân, ban ơn cứu độ. Tháo gỡ con người khỏi trói buộc của mặt đất tầm thường, khỏi bùn lầy tội lỗi. Nâng con người lên tự do của con cái Thiên Chúa. Nên Chúa mời gọi ta hãy xây dựng cây cầu nối liền với trời cao để gặp gỡ Thiên Chúa. Hãy cầu nguyện. Hãy nâng lòng lên tới Chúa. Hãy khao khát những sự trên trời. Đóng kín vào bản thân, vào mặt đất, vào vật chất là tự giam hãm, tự tàn lụi, tự hạ thấp con người. Cầu nguyện là mở lòng ra. Là gặp gỡ Thiên Chúa. Là vươn tâm hồn lên. Là vươn nhân loại lên. Là nâng thế giới lên cõi cao thượng.
Bố thí là mở lòng ra với tha nhân. Con người lo lắng về đời sống thực tế trần gian. Nên thường vun quén cho bản thân. Vì lo cho bản thân nên thường đóng kín với tha nhân. Trong đời sống thành thị hoá hiện nay, nhà đóng kín cửa, xây tường khoá cổng là phổ biến. Người ta ít quen biết nhau. Càng ít giao du. Sống ảo rất nhiều. Thăm viếng rất ít. Vì thế không thông cảm với tha nhân. Chia sẻ càng ít lắm. Mùa Chay Chúa mời gọi chúng ta hãy mở lòng ra với tha nhân. Chung quanh chúng ta đầy thảm cảnh. Thảm hoạ Formosa khiến hàng triệu người không có thu nhập cả hàng năm nay. Thảm hoạ lũ lụt khiến bao nhiêu nhà cửa, của cải, hoa mầu trôi theo dòng nước. Chung quanh ta biết bao Lazaro đang nằm thoi thóp. Cha Thục và giáo dân Song gọc bị đàn áp dã man chỉ vì muốn đòi công lý. Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm bị đe doạ cưỡng chế vô lý. Chúng ta đừng như nhà phú hộ cứ đóng kín cửa mặc toàn gấm vóc lụa là, ngày ngày yến tiệc linh đình. Hãy mở cửa ra. Nhất là hãy mở lòng ra. Đón tiếp người cơ nhỡ. Đòi công lý cho người bị áp bức bất công. Cho kẻ đói ăn. Cho kẻ khát uống. Thăm viếng người tù tội. Khi lòng ta mở ra với tha nhân, tâm hồn ta phong phú vì tràn đầy tình yêu thương. Có yêu thương thế giới mới đổi mới. Con người mới hạnh phúc.
Ăn chay là mở lòng ra với bản thân. Con người đóng kín với Thiên Chúa và với tha nhân là vì con người tự đóng kín vào bản thân. Chỉ nhìn vào hạnh phúc riêng mình. Tìm hưởng thụ. Đó chính là hình ảnh người phú hộ. Chỉ biết ăn uống, trang điểm cho mình. Khi con người chỉ biết chăm chút cho bản thân con người bị trói buộc vào thú tính. K. Marx đã từng nói: Trước nỗi khổ của tha nhân, chỉ có loài súc vật mới tiếp tục liếm láp bộ lông để làm đẹp cho bản thân. Khi con người biết tự chế trong ăn mặc tiêu dùng, con người thoát khỏi ràng buộc của thói cá nhân ích kỷ, thoát khỏi bị ràng buộc vào vật chất hưởng thụ. Phá đi được bức tường cá nhân ích kỷ giam hãm đóng kín vào bản thân. Con người sẽ mở lòng ra với Chúa và với tha nhân. Sẽ biết vươn tâm hồn lên siêu việt. Sẽ biết mở lòng ra với anh em. Tâm hồn mở ra sẽ phát triển cả chiều cao với Thiên Chúa và chiều ngang với tha nhân. Sẽ trở nên rộng lớn. Sẽ xứng đáng với phẩm giá của con người và của con Chúa.
Đó cũng chính là chủ đề của Sứ điệp Mùa chay năm 2017 của Đức Thánh Cha Phanxico khi ngài nêu cao: Tha nhân là hồng ân của Chúa và Lời Chúa là hồng ân của Chúa. Ngài dựa vào dụ ngôn Nhà phú hộ và Lazaro để minh hoạ cho chủ đề mở lòng ra. Ông phú hộ vì đóng kín vào bản thân mà quên Chúa, không nhìn thấy tha nhân. Đến khi ông chết mới nhận thấy Lời Chúa là quan trọng và tha nhân là hồng ân. Nhưng không còn kịp nữa.
Vậy trong mùa Chay năm nay, chúng ta hãy nghe theo lời mời gọi của Đức Thánh Cha. Hãy mở lòng ra lắng nghe Lời Chúa dạy. Hãy mở lòng ra với tha nhân. Khi mở lòng ra ta sẽ thấy Lời Chúa là hồng ân cao cả đem đến cho ta sự sống đời đời. Và tha nhân là hồng ân để ta được gặp Chúa, được phục vụ Chúa và được hạnh phúc.
Hãy lên một chương trình sống mùa Chay thực sự. Chương trình cầu nguyện và suy niệm Lời Chúa. Chương trình giúp đỡ những nạn nhân đang cần trợ giúp. Chương trình thăm viếng các bệnh nhân và tù nhân. Như cô Đoàn thị Hương đang gặp khó khăn ở Malaysia…
Khi sống một mùa Chay thực sự thực tế, chắc chắn ta sẽ nhận được ơn phúc dồi dào của Chúa.
Mỗi khi Mùa Chay về, chúng ta nghe văng vẳng bên tai lời Chúa mời gọi: “Các ngươi hãy thật lòng trở về với Ta trong chay tịnh, nước mắt và than van” (Joel 2,12). Để thể hiện sự trở về một cách cụ thể, Chúa Giêsu nói đến ba việc đạo đức quan trọng của người Do Thái, đó là cầu nguyện, bố thí, ăn chay. Đây cũng là ba việc quan trọng thường xuyên của người Kitô hữu, chứ không phải đợi đến Mùa Chay mới làm. Nhưng Mùa Chay là thời gian thuận tiện để chúng ta quan tâm cách đặc biệt với tinh thần sám hối. Cầu nguyện là làm mới lại tương quan với Thiên Chúa; Bố thí là làm mới lại tương quan với tha nhân; Ăn chay là làm mới lại tương quan với chính mình. Đây là ba chiều kích làm nên một đời sống thánh thiện của đời Kitô hữu.
– Điều quan trọng nhất là cầu nguyện. Cầu nguyện là những giây phút kết hiệp mật thiết với Chúa. Đỉnh cao của việc cầu nguyện là thánh lễ, sau đó là những giờ cầu nguyện riêng của ta trong ngày như sáng, tối, trưa, chiều, và được nối dài trong mọi giây phút của đời sống. Như thánh Phaolô nói: dù khi ăn, dù khi uống, dù khi làm việc gì, chúng ta cũng làm trong sự kết hợp với Chúa. “Cầu nguyện để học biết cách khước từ sự sùng bái thần tượng cũng như tự mãn về cái tôi của mình, đồng thời thú nhận rằng, chúng ta cần tới Thiên Chúa và Lòng thương xót của Ngài”. (Sứ điệp Mùa Chay 2019).
– Bố thí là chia sẻ tiền bạc, thời giờ, sức khỏe, tâm trí cho mọi người cần đến, nhất là những người nghèo khổ, một sự chia sẻ đầy yêu thương kính trọng, vì biết rằng đó là bổn phận của chúng ta là những anh chị em con cùng một Cha trên trời. “Chia sẻ bác ái để tự giải thoát khỏi tính ngông cuồng, khiến chúng ta chỉ sống cho mình, với ảo tưởng rằng mình sẽ có được một tương lai bảo đảm, trong khi tương lai đó không thuộc về chúng ta” (Sứ điệp Mùa Chay 2019). Chia sẻ bác ái đem lại cho chúng ta niềm an vui hy vọng, vì ngày phán xét, Chúa cũng dựa vào đó để quyết định về số phận mỗi người.
– Ăn chay là hãm dẹp và tiết chế những thỏa mãn đang bào mòn đời sống tâm hồn chúng ta. Theo thời gian, ta khó lòng mà tránh được tình trạng suy thoái, xuống cấp, và nhiều thứ hư hao khác trong đời sống tinh thần, ngoài ra còn chất thêm những bất đồng, mâu thuẫn với chính mình, dường như không còn là mình vì những lôi kéo chạy theo thế tục.“Ăn chay có nghĩa là học để thay đổi thái độ của chúng ta đối với người khác cũng như đối với mọi loài thụ tạo: từ cơn cám dỗ muốn “ngấu nghiến” mọi thứ để thỏa mãn sự thèm muốn của mình, đến chỗ có khả năng hy sinh vì tình yêu, và khả năng lấp đầy sự trống rỗng của con tim chúng ta” (Sứ điệp Mùa Chay 2019). Nhờ vậy ta biết dâng hiến chính mình cho Chúa và tha nhân sâu xa hơn.
Cả ba việc cầu nguyện, bố thí, ăn chay đều có tương quan chặt chẽ với nhau, là ba trong một và cũng là một trong ba. Nghĩa là khi ta tha thiết yêu chuộng sự cầu nguyện thì tự nhiên trái tim ta cũng mở rộng ra với tha nhân, và càng quyết tâm chay tịnh để đổi mới đời sống mình. Khi làm tốt một việc, ta sẽ dễ làm hai việc còn lại hơn. Để ba tương quan này gắn kết với nhau, điều kiện đã được Chúa Giêsu nói rõ đó là: nội tâm. Canh tân nội tâm vẫn là trọng tâm của Mùa Chay. Những việc chúng ta làm trong Mùa Chay xuất phát từ sâu thẳm của tâm hồn hướng lên Thiên Chúa và hướng đến anh em, chứ không phải là những hình thức bên ngoài.
Chúng ta đã bắt đầu cuộc hành trình 40 ngày Mùa Chay, không chỉ ăn chay hay giữ chay, mà là sống chay, nói lên một tinh thần chay tịnh, nghĩa là luôn biết hãm mình, nhẫn nhục, hy sinh, từ bỏ, không chỉ để gột rửa bản thân khỏi những hư hèn mà còn để biểu hiện một tình yêu cao độ, trong sự dâng hiến cho Thiên Chúa, như chính Đức Giêsu ngày xưa trong sa mạc 40 đêm ngày. Chính tình yêu đó đã khiến Đức Giêsu dấn thân hoàn toàn cho công việc cứu chuộc theo kế hoạch của Chúa Cha, thì cũng chính tình yêu đó khiến chúng ta dám sống thánh ý Chúa trong cuộc đời, và dấn thân cho sứ mạng Kitô hữu, để niềm vui ơn cứu độ lan tỏa đến mọi người xung quanh.
Cầu nguyện
Lạy Chúa Giêsu! Tôn giáo nào cũng nhắm đến ăn chay, là điều cần để tu luyện bản thân, vì môi trường và ích lợi tha nhân, để nâng cao một đời sống tinh thần.
Chúa cũng đã ăn chay trong sa mạc, để tâm hồn được thanh khiết an nhiên, để cho mình được sáng suốt khôn ngoan, theo ý Cha với tình mến vô vàn.
Đã có lần môn đệ gặp quỉ dữ, nhưng các ông không đủ sức để trừ, cuối cùng cũng không biết phải làm sao, Chúa cho thấy phải ăn chay cầu nguyện.
Chúng con cũng ăn chay để nói lên, một tấm lòng ăn năn và sám hối, để tiết chế và diệt trừ tội lỗi, nhưng ăn chay không chỉ có thế thôi, vì Chúa đã mở ra một đường lối, cho con thấy được ý nghĩa thâm sâu.
Cũng chính là mục đích rất nhiệm mầu, là chính Chúa trung tâm cuộc sống mới, là cuộc sống tin yêu rất cao vời, nên con ăn chay là vì lòng mến Chúa, để mong chờ ngày tái lâm giáng thế, hưởng phúc quê trời thoát khỏi bến mê.
Có biết bao lôi cuốn và cám dỗ, khiến đời con bị gió đẩy sóng xô, thuyền đời cứ loay hoay không bến đỗ, nếu con không chay tịnh dễ sa chìm.
Xin cho con một đời tìm kiếm Chúa, đợi trông Ngài trong hy vọng bình an, dù gian nan hay giăng mắc lầm than, trong tin yêu con vẫn sống vững vàng. Amen.
Con người được Thiên Chúa kêu gọi trở về, vì con người đã xử dụng sai tự do của mình mà bỏ Thiên Chúa, và từ chối đi trên đường Chân Thiện Mỹ của Ngài, khi nghe lời dụ dỗ của Thần Dữ và đi qúa xa trên tử lộ.
Sở dĩ Thần Dữ dụ được con người đi theo chúng, vì chúng biết đã là người thì ai cũng ích kỷ, cũng muốn thống trị thiên hạ, cũng mong được mọi ngưòi tung hô, thần tượng, phục vụ, như Evà đã sập bẫy Xatan vì nghe hắn tỉ tê, mồi chài: “Chẳng chết chóc gì đâu! Nhưng Thiên Chúa biết ngày nào ông bà ăn trái cây đó, mắt ông bà sẽ mở ra, và ông bà sẽ nên như những vị thần biết điều thiện điều ác” (St 3,5).
Lời cám dỗ đường mật thật tinh vi: tinh vi vì cả một viễn tượng “lên đời” được mở ra khi Evà thấy mình và chồng sẽ không còn “phải” là người nữa, nhưng sẽ được trở thành “những vị thần biết hết mọi sự”. Theo ngôn ngữ Kinh Thánh: “biết điều thiện điều ác” nghĩa là biết hết mọi sự, và “biết” còn hàm ý “làm được”, nên không còn gì phải nói, nếu đang từ vị thế “làm người” không biết nhiều sự, nhiều điều bỗng chốc nhảy vọt lên địa vi “thần thánh” biết và làm được mọi sự.
Sa lưới Thần Dữ, Evà đã lôi kéo chồng và cùng chồng bước vào đời sống ảo, khi từ chối làm người như được Thiên Chúa dựng nên, và tìm cách trở nên “thần thánh” như ma qủy đề nghị, mở đường. Đó chính là lý do con người luôn tìm mọi phương tiện, và cách thế để trang bị cho mình “khả năng làm thần thánh”, vũ khí đe dọa, trù dập, thống trị người khác, và ý muốn sôi sục xây dựng “cái tôi” thành “thần tượng bất khả thay thể” và củng cố vinh quang, quyền lực của bản thân thành “pháo đài bất di bất dịch”.
Đức Giêsu đến trước hết để giải thoát chúng ta khỏi “ảo tưởng, ảo ảnh, ảo vong” được thế lực của Hoả Ngục vẽ ra, bằng đưa chúng ta trở về con người thật, trở về đời làm người, trở về vị thế tốt nhất là “vị thế người” mà Thiên Chúa đã chọn cho chúng ta khi sinh ra chúng ta.
Sở dĩ ma quỷ đã làm chúng ta sợ làm người, ngao ngán đời người, khinh bỉ, xa tránh người đời, và tìm mọi cách đẩy chúng ta vào tình trạng tự kết liễu cuộc đời bằng gây ra trong chúng ta tâm trạng “đời đáng nôn mửa, đời vô nghiã, vô vị, đời đau khổ, bế tắc”, vì chúng biết Thiên Chúa yêu con người, yêu cuộc đời, trân qúy đời làm người, bằng chứng là “Ngôi Hai Thiên Chúa đã xuống thế làm người và ở giữa chúng ta” (Mt ). Vì thế triệt hạ giá trị của con người và đời người, cũng như phá hủy ý nghĩa cao đẹp và thánh thiện của “làm người” bằng thủ đoạn, thủ thuật “gây mê”, tạo nên những mơ ước hão huyền “đời thần thánh” để thoả mãn bản năng ích kỷ và thống trị ở con người, Thần Dữ Xatan đã đi một quãng đường mê hoặc tài tình và rất dài bên con người và nhiều người trong chúng ta đã dại dột “vui vẻ đồng hành” với chúng.
Bước vào Mùa Chay là mùa trở về, Đức Giêsu đề nghị chúng ta trở về với con người thật của mình là điều kiện để trở về với anh em và với Thiên Chúa, vì không nhận diện chân thực và đối diện chân thành với mình, chúng ta không thể nhận ra Thiên Chúa là Cha nhân hậu và mọi người là anh em cùng một Cha trên trời của chúng ta.
Và lời đề nghị của Đúc Giêsu chính là đề nghị chúng ta sử dụng tự do của mình để giải giới những vũ khí Thần Dữ đã trang bị cho chúng ta:
1/ Giải giới vũ khí phô trương, khoe khoang cốt làm nổi “cái tôi vĩ đại”:
Vì đó là cách ma quỷ đẩy chúng ta xuống hố kiêu căng, tự mãn, để lấy đi giá trị thật của chúng ta là “con người và con Chúa”. Thay vào vũ khí “ảo” của ma quỷ là vũ khí “khiêm nhường, kín đáo” của Thiên Chúa: khiêm nhường, kín đáo đến độ “khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm” (Mt 6, 3).
2/ Giải giới vũ khí giả hình trước mặt Thiên Chúa:
Ma quỷ luôn gieo vào lòng chúng ta “ảo tưởng thánh thiện”, khi chúng ta cầu nguyện cốt để chúng ta lọt vào cạm bẫy kiêu căng, tự coi mình là thánh, xứng đáng hơn mọi người, như người Pharisêu đã lên mặt khinh bỉ người thu thuế ngay trong lời cầu nguyện của mình, khi cả hai cùng cầu nguyện trong Đền Thờ (x. Lc 18,9-14). Thay vào vũ khí “ảo thánh thiện”, “anh em hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo … và thấu suốt những gì kín đáo” (Mt 6, 6).
3/ Giải giới vũ khí “khẩu trang, mặt nạ” trước anh em:
Đóng kịch là “khả năng nổi trội” của chúng ta trong tương quan với người khác: cần nhờ vả thì mang bộ mặt ngoan ngùy, tội nghiệp của kẻ ăn xin, đầy tớ, nô lệ; cần trấn áp thì mặc “đồng phục” chấp pháp, quan toà, cai ngục; cần khai thác, lừa đảo, mua chuộc thì mang mặt nạ nhân ái, chân chất, thật thà; cần vu khống, nói hành nói xấu, tung tin thất thiệt thì sẵn khẩu trang che kín miệng lưỡi ác độc, chua ngoa. Thế nên chẳng mấy khi ta để lộ mặt thật trước người khác, và hầu như suốt đời phải liên tục “diễn sâu, diễn khéo, diễn toàn tập” mà không biết mệt mỏi.
Chính vì diễn quen, quen diễn đến độ không còn phân biệt thật giả, nên chúng ta đánh mất cả tính lương thiện trong khi làm việc đạo đức như ăn chay, là việc làm hoàn toàn tự do, tự nguyện, tự phát, và riêng tư, cá nhân. Bằng chứng là có nhiều người “làm bộ rầu rĩ .. tỏ ra vẻ thiểu não để thiên hạ thấy họ ăn chay” (Mt 6, 16).
Đề nghị trở về con người thật, với bộ mặt thật của mình, Đức Giêsu kêu gọi chúng ta “khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch”, tức tháo gỡ khẩu trang, mặt nạ, và giũ bỏ son phấn, đồng thời “chải đầu cho tươm tất, thơm tho” để xứng là một con người có giá trị, mà cái giá cao nhất ở con người là sự chân thực, chân thành trong tương quan.
Chịu tro trên trán hay trên đầu trong ngày lễ thứ Tư Lễ Tro, khởi đầu Mùa Trở Về, chúng ta xin Chúa dẫn chúng ta trở về với con người thật được tác tạo từ bụi tro, nhưng thân xác bụi tro ấy, vì nhận “hơi thở của Thánh Thần” nên được mời gọi trở nên con Thiên Chúa, Đền Thờ của Thiên Chúa, môn đệ của Thiên Chúa làm người để đi với Ngài trên đường Yêu Thương – Phục Vụ là con đường Đức Giêsu, Ngôi Lời Thiên Chúa kêu gọi tất cả chúng ta “lên đường” bằng liên lỷ giải giới vũ khí ích kỷ, thống trị để trở về với Ngài.
Hôm nay, chúng ta cùng với Giáo Hội bắt đầu mùa chay thánh. Thánh Phaolô trong bài đọc 2 xem mùa chay là mùa hồng ân, mùa cứu độ: “Vì được cộng tác với Thiên Chúa, chúng tôi khuyên nhủ anh em: anh em đã lãnh nhận ân huệ của Thiên Chúa, thì đừng để trở nên vô hiệu. Quả thế, Chúa phán rằng: Ta đã nhận lời ngươi vào thời Ta thi ân, phù trợ ngươi trong ngày Ta cứu độ. Vậy, đây là thời Thiên Chúa thi ân, đây là ngày Thiên Chúa cứu độ” (2 Cor 6:1-2). Mùa chay bắt đầu với Thứ Tư Lễ Tro. Trong phụng vụ hôm nay, chúng ta sẽ thực hiện hai hành vi quan trọng sau: “xức tro” và “giữ chay kiêng thịt.” Chúng ta cùng nhau tìm hiểu cách ngắn gọn ý nghĩa của hai hành vi quan trọng trên dựa vào lời Chúa của ngày hôm nay.
Theo truyền thống của người Do Thái, họ xức tro trên đầu [và mặc phải thô] để khóc than cho người chết và khóc than cho tội lỗi của họ. Nói cách khác, việc xức tro lên đầu là dấu hiệu của việc ăn chay và sám hối. Trong phụng vụ hôm nay, hình ảnh tro được sử dụng để nhắc nhở chúng ta về thân phận bụi đất yếu đuối, về những tội lỗi chúng ta đã xúc phạm đến Chúa. Khi thừa tác viên xức tro trên đầu chúng ta, họ đọc một trong hai công thức sau: (1) “Hãy nhớ bạn là bụi tro, một mai bạn sẽ trở về tro bụi”; (2) “hãy sám hối và tin vào Tin Mừng.” Tuy nhiên, ý nghĩa chính của toàn bộ mùa chay và của thứ tư lễ tro hôm nay được diễn tả rõ ràng trong bài đọc 1 của ngôn sứ Giôen: “Các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van” (Ge 2:12). Việc xức tro, khóc lóc, ăn chay, cầu nguyện hoặc bố thí là diễn tả bên ngoài của hành vi “hết lòng trở về với Chúa” qua việc “xé lòng chứ đừng xé áo” (Ge 2:13). Như vậy, mùa chay nói đến hành trình nội tâm [trở về với Chúa] hơn là hành trình bên ngoài [ăn chay, kiêng thịt]. Đây là hành trình trở về [metanoia] để cảm nghiệm Thiên Chúa là Đấng “từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương, Người hối tiếc vì đã giáng hoạ” (Ge 2:13). Thánh Phaolô trong bài đọc 2 diễn tả hành trình này như sau: “Nhân danh Đức Ki-tô, chúng tôi nài xin anh em hãy làm hoà với Thiên Chúa. Đấng chẳng hề biết tội là gì, thì Thiên Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta nên công chính trong Người” (2 Cor 5:20-21). Tóm lại, hành vi xức tro nhắc nhở chúng ta hai điều: Thứ nhất là thân phận yếu đuối tội lỗi của chúng ta, và thứ hai là tình thương vô biên và lòng thương xót đầy khoan dung của Thiên Chúa.
Việc quan trọng thứ hai chúng ta phải thực hiện hôm nay là giữ chay thánh. Bài đọc 1 viết: “Hãy rúc tù và tại Xion, ra lệnh giữ chay thánh, công bố mở cuộc họp long trọng” (Ge 2:15). Người Do Thái giữ chay để cầu xin Đức Chúa nhớ đến họ như là dân riêng của Ngài, nhớ đến những công trình kỳ diệu mà Ngài đã làm cho họ để một lần nữa tỏ lòng khoan dung tha thứ cho lỗi lầm họ đã phạm đến Ngài (x. Ge 2:16-18). Như vậy, việc ăn chay không mang tính cách “quy thân” [tập trung vào mình], nhưng là “quy Thiên” [hướng về Thiên Chúa]. Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI dạy rằng: “Việc ‘ăn chay’ được thực hiện với những lý do khác nhau như là chữa bệnh, giảm cân và những lý do khác. Nhưng ăn chay với những mục đích như thế không giải thoát chúng ta khỏi cái tôi ích kỷ của mình. Ăn chay là để giải phóng chính mình khỏi khỏi cái tôi để hoàn toàn tự do cho Thiên Chúa và cho người khác nữa. Như vậy, việc ăn chay của người Kitô hữu phải là một cuộc xuất hành mang tính giải phóng khỏi chính cái tôi. Điều này có nghĩa là mùa chay cũng phải là mùa sinh hoa trái qua những công việc tốt chúng ta thực hiện cho người khác, nhất là việc bố thí. Chúng ta hãy nhớ rằng: Thiên Chúa sẽ không dủ lòng thương xót đối với chúng ta khi chúng ta no đầy, sung túc còn những người chung quanh lại đang đói khát và thiếu thốn.”
Bài Tin Mừng hôm nay trình bày cho chúng ta ba công việc đạo đức chính của mùa chay, đó là bố thí, cầu nguyện và ăn chay. Ba công việc đạo đức này diễn tả tương quan của chúng ta với Thiên Chúa và tạo nên sự biến đổi tận căn trong đời sống nội tâm của chúng ta. Cả ba lời dạy của Chúa Giêsu về bố thí, cầu nguyện và ăn chay có cùng cấu trúc: Không làm vì động lực bên ngoài [tìm sự khen ngợi của con người] – tránh thái độ đạo đức giả – làm mọi sự với trọn cõi lòng [cách kín đáo và thành thật để chỉ tìm phần thưởng từ Thiên Chúa]. Cấu trúc này được trình bày trong câu đầu tiên của Tin Mừng hôm nay: “Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, ban thưởng” (Mt 6:1). Chúng ta chỉ hiểu điều này khi đặt đoạn Tin Mừng này vào bối cảnh Chúa Giêsu thiết lập nền luân lý mới cho các môn đệ của Ngài, đó là, Bài Giảng Trên Núi (x. Mt 4:23-7:29).
Việc lành phúc đức thứ nhất là bố thí. Theo truyền thống Do Thái, bố thí thường được tổ chức cách có hệ thống vì nó là một trong ba cột trụ của thế giới. Vì được tổ chức cách có hệ thống, nên thường xảy ra tình trạng “khua chiêng đánh trống…trong hội đường và ngoài phố xá” (Mt 6:2). Chúa Giêsu không muốn điều này xảy ra với các môn đệ của Ngài. Ngài muốn họ vượt ra khỏi khuôn khổ, hệ thống khi làm điều tốt. Nói cách khác, Ngài muốn các môn đệ của Ngài làm điều tốt mọi nơi và cho mọi người cách âm thầm. Tuy nhiên, một chi tiết chúng ta cần lưu ý về việc bố thí là: Đừng bố thí cho người khác những thứ dư thừa hoặc những thứ chúng ta không dùng đến. Hãy bố thí cho người khác những thứ có giá trị đối với chúng ta. Như vậy, chúng ta mới có ân nghĩa trước mặt Thiên Chúa.
Việc phúc đức thứ hai là cầu nguyện. Cầu nguyện phải là sự hiệp nhất cá vị cách thành thật với Thiên Chúa. Cầu nguyện không mang lại gì cho Chúa, nhưng sinh ơn cứu độ cho chúng ta. Vì vậy, cầu nguyện là lương thực của đức tin. Lời dạy của Chúa Giêsu về việc cầu nguyện “cách kín đáo trong phòng” không có ý coi thường việc tôn thờ chung bởi vì chính Chúa Giêsu tham dự việc tôn thờ trong đền thánh và hội đường. Theo các học giả Kinh Thánh, “vào phòng, đóng cửa lại” khi cầu nguyện có nghĩa là “vào trong con tim” của mình để gặp Thiên Chúa ở đó và dùng ngôn ngữ tình yêu để đối thoại với Ngài vì Thiên Chúa là tình yêu (x. 1 Ga 4:8).
Việc phúc đức thứ ba là ăn chay. [Chúng ta đã trình bày điểm này ở trên, nên chúng ta chỉ trình bày thêm một chi tiết nhỏ dựa trên Tin Mừng]. Theo truyền thống Do Thái, ăn chay là việc đạo đức phổ biến. Nó có thể được thực hiện cách chung cả cộng đoàn hoặc riêng từng cá nhân. Người Do Thái không có mùa chay như chúng ta, nhưng họ có vài ngày ăn chay chung, nhất là lễ Yom Kippur (“Ngày Đền Tội”), và họ giữ chay riêng vào thứ hai và thứ năm. Tuy nhiên, Thánh Mátthêu trình bày cho chúng ta nét đặc trưng của việc ăn chay của chúng ta là niềm vui. Chúng ta vui vì, qua việc ăn chay, chúng ta chết đi cho cái tôi của mình và sống cuộc sống mới trong Đức Giêsu Kitô. Nếu việc ăn chay không làm cho chúng ta gần Chúa và trở nên giống Ngài hơn, thì chúng ta vẫn chưa ăn chay thật [chưa chết đi cho tội lỗi của mình].
Điểm cuối cùng chúng ta có thể rút ra để suy gẫm trong bài Tin Mừng hôm nay là tránh lối sống giả tạo [bề ngoài] để sống thật. Khi đi mua đồ không ai trong chúng ta muốn mua đồ giả, và trong cuộc sống, không ai trong chúng ta muốn làm bạn với những người giả tạo. Chúng ta đến với Chúa cũng vậy, không được giả tạo. Đây là ý nghĩa của mùa chay: là mùa mời gọi chúng ta sống “thật” với ơn gọi làm Kitô hữu của mình [sống “thật” với ơn gọi thánh hiến của mình]. Cụ thể hơn, thái độ sống thật này được Chúa Giêsu mời gọi trong cả ba công việc chính yếu của mùa chay: Làm việc lành phúc đức [bố thí], cầu nguyện và ăn chay. Hãy tránh thái độ “đạo đức giả” (x. Mt 6: 2, 5, 16)!
Giữa xã hội biến chuyển nhanh chóng, những suy nghĩ cộng gộp và gán ghép cũng nảy sinh. Không ít người Ki-tô hữu cho rằng: việc ăn chay Công giáo cũng giống như lối ăn chay bên Phật giáo, tương tự với cách ăn chay để giữ gìn sức khoẻ, tiết dục, rèn luyện tính khí, và tệ hơn, ăn chay tựa như ăn kiêng, ăn khem, ăn ít lại về số lượng cũng như giảm bớt thịt thà, v.v…
Nếu đặt lối ăn chay giảm bớt về số lượng và kiêng thịt vào trong xã hội của Nhật Bản, thì chắc hẳn ăn chay kiểu này chẳng cần phải từ bỏ, hy sinh gì cả; bởi lẽ người Nhật chuộng cá hơn thịt động vật, cho nên văn hoá ẩm thực của họ hầu hết các món ăn sống như sashimi (cá sống với washabi), sushi (cơm cuộn với cá sống, washabi)…Còn về số lượng thức ăn, thì họ lại ăn rất ít, có khi chỉ cần một nắm cơm với rong biển khô (onigiri). Hơn nữa, dân số Nhật Bản già nhiều hơn trẻ, cho nên ăn uống ít thịt thà, ít về số lượng là lẽ thường tình!
Nói như vậy để chúng ta là những người Công Giáo biết ăn chay thế nào cho đúng cách, và đẹp lòng Chúa. Tiên tri I-sai-ah đã nói rất rõ ràng về cách ăn chay chân chính, và phân biệt lối ăn chay mà Chúa không hề mong muốn: “Chúng nói: “Chúng tôi ăn chay, sao Ngài không thấy, chúng tôi hãm mình, sao Ngài chẳng hay?” Này, ngày ăn chay, các ngươi vẫn lo kiếm lợi, vẫn áp bức mọi kẻ làm công cho mình. Này, các ngươi ăn chay để mà đôi co cãi vã, để nắm tay đánh đấm thật bạo tàn. Chính ngày các ngươi muốn ăn chay để tiếng các ngươi kêu thấu trời cao thẳm, thì các ngươi lại ăn chay không đúng cách. Phải chăng đó là cách ăn chay mà Ta ưa chuộng trong ngày con người phải thực hành khổ chế? Cúi rạp đầu như cây sậy cây lau, nằm trên vải thô và tro bụi, phải chẳng như thế mà gọi là ăn chay trong ngày các ngươi muốn đẹp lòng Đức Chúa?” (Is 58, 3-5). Miệng ăn chay, nhưng lòng không hoán cải. Ăn chay lòng, nhưng vẫn hành động bạo tàn, ngược đãi, đôi co cãi vã, xung đột, bạo lực, kiếm lợi lộc cá nhân bất chấp điều công minh chính trực. Ăn chay chỉ bên ngoài (khổ chế, cúi rạp đầu, nằm trên vải thô và tro bụi), còn tâm hồn thì xa rời giáo huấn của Thiên Chúa. Phải chăng như thế mà gọi là ăn chay đẹp lòng Chúa sao? (x. Is 58, 5). Đối ứng với điều này, chúng ta thật chú tâm lắng nghe Lời Chúa nói qua ngôn sứ Giô-en: “Nhưng ngay cả lúc này, các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta…Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng. Hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa của anh em, bởi vì Ngài từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương” (Ge 2, 12-13). Ăn chay đúng nghĩa trước hết là thật lòng quay về với Chúa, bỏ đường tội lỗi bất chính, cải hối tự tâm, đứng dậy trở về với Ngài.
Hơn nữa, cách ăn chay mà Chúa mong muốn không khác hơn là lời Chúa vang vọng qua ngôn sứ I-sai-ah: “Cách ăn chay mà Ta ưa thích chẳng phải là thế này sao: mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị áp bức, đập tan mọi gông cùm? Chẳng phải là chia cơm cho người đói, rước vào nhà những người nghèo không nơi trú ngụ; thấy ai mình trần thì cho áo che thân, không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục?” (Is 58, 6-7). Tắt một lời, ăn chay đúng nghĩa là làm việc bác ái, hướng tới tha nhân (mà Tin Mừng gọi là bố thí), tha thứ bao dung với anh chị em, rộng lượng giúp đỡ người khác cách cụ thể. Khi ăn chay, thay vì ngó lơ, thì chú tâm, quan tâm đến tha nhân. Khi ăn chay, thay vì khước từ nhu cầu của anh chị em (mặc dù có khả năng chia sẻ), thì đón nhận và chia san với họ. Khi ăn chay, thay vì làm ngơ người khác, thì ân cần hướng đến họ, v.v…Nếu chúng ta chỉ chú trọng đến việc giảm số lượng hoặc kiêng khem thịt thà mà quên đi cốt lõi của việc ăn chay là làm việc bác ái, thực thi yêu thương, tha thứ tha nhân, thì hành động mà ta gọi “ăn chay” đó trở nên vô ích, chẳng đẹp lòng Thiên Chúa. Nếu chúng ta đơn thuần chỉ tập chú vào dâng cúng của lễ, đóng góp rộng lượng đi chăng nữa, mà quên lãng việc thực thi ý Chúa qua đức ái, vị tha…thì quả thật đây là điều Chúa không ưa thích như Ngài nói qua lời ngôn sứ Hô-sê: “Ta muốn tình yêu chứ không cần hy lễ, thích được các ngươi nhận biết hơn là được của lễ toàn thiêu” (Hs 6, 6) và “Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế” (Mt 9, 13; 12, 7).
Ngoài ra, ăn chay đúng nghĩa không khác hơn là “làm hoà với Thiên Chúa” (x. 2Cr 5, 20), “đừng để ân huệ được lãnh nhận từ Thiên Chúa trở nên vô hiệu” (x. 2Cr 6, 1) và “tẩy rửa hồn xác cho sạch mọi vết nhơ, đem lòng kính sợ Thiên Chúa mà lo đạt tới mức thánh thiện hoàn toàn” (2Cr 7, 1). Nói cách khác, chúng ta đừng bao giờ quên sống liên lỉ, bền bỉ trong mối thân tình với Thiên Chúa qua đời sống cầu nguyện thâm sâu, qua việc tham dự Thánh lễ, lãnh nhận các Bí tích, đặc biệt Bí tích Thánh Thể và Giao Hoà (Xưng tội). Vì vậy, ăn chay chân chính, ăn chay theo lòng Chúa mong muốn, thì luôn gắn liền với đời sống cầu nguyện và làm việc bác ái (bố thí). Điều này Chúa Giê-su đã dạy các Tông đồ và chúng ta trong bài Tin Mừng hôm nay (x. Mt 6, 1-6, 16-18) như thể bộ ba trong một, tựa chiếc kiềng ba chân chẳng bao giờ ngã đổ. Chúng không thể tách rời, hoặc tách biệt khi thực hành trong đời sống đạo, đặc biệt trong đời sống tu đức. Và dĩ nhiên, kết quả của việc ăn chay đích thật này sẽ rất ư rõ rệt, mà Chúa đã phán hứa qua lời ngôn sứ I-sai-ah: “Bấy giờ ánh sáng ngươi sẽ bừng lên như rạng đông, vết thương ngươi sẽ mau lành. Đức công chính ngươi sẽ mở đường phía trước, vinh quang Đức Chúa bao bọc phía sau ngươi. Bấy giờ, ngươi kêu lên, Đức Chúa sẽ nhận lời, ngươi cầu cứu, Ngài liền đáp lại: “Có Ta đây!” Nếu ngươi loại khỏi nơi ngươi ở gông cùm, cử chỉ đe doạ và lời nói hại người, nếu ngươi nhường miếng ăn cho kẻ đói, làm thoả lòng người bị hạ nhục, thì ánh sáng ngươi sẽ chiếu toả trong bóng tối, và tối tăm của ngươi chẳng khác nào chính ngọ” (Is 58, 8-10).
Hôm nay, cùng với Giáo Hội, chúng ta nhận tro trên đầu, dấu chỉ ăn năn sám hối, trở về với Chúa, và hân hoan bước vào Mùa Chay Thánh, mùa ân sủng, mùa thuận tiện thi ân thánh đức. Vì vậy, chúng ta thành tâm cùng nguyện cầu:
Chúa mời con bước vào ân tình Dẫu bao phen đắm mình bụi nhơ Chúa gọi con quay gót trở về Nhà xót thương tràn trề ấm êm. Chúa mời con hưởng niềm vui sướng Mặc lấy tâm quy hướng về Ngài Dù trước mắt tương lai bất định Mãi một lòng trung trinh khôn ngơi. Chúa mời con nghe Lời phán dạy: Hoan lạc sống Mùa Chay thánh ân Ăn chay lòng, canh tân đời sống Cầu nguyện luôn, bước trong yêu thương. Amen!
Hôm nay, toàn thể Giáo hội bước vào Mùa Chay Thánh, một khởi đầu mới thúc giục chúng ta hoán LễTro ABC177
Hôm nay, toàn thể Giáo hội bước vào Mùa Chay Thánh, một khởi đầu mới thúc giục chúng ta hoán cải dẫn đến mục tiêu chắc chắn là Phục Sinh, chiến thắng của Chúa Kitô đối với sự chết. Mùa Chay là mùa thuận lợi để đi sâu vào đời sống thiêng liêng nhờ những phương tiện thánh hóa Giáo hội đã đem đến cho chúng ta: ăn chay, cầu nguyện và bố thí là ba việc cần phải làm trong Mùa Chay. Những việc chúng ta làm phải xuất phát từ cái tâm sâu thẳm hướng lên Thiên Chúa và hướng đến anh em, chứ không phải là hình thức bên ngoài. Vì thế, ăn chay, cầu nguyện cũng như bố là những việc được làm vì đẹp lòng Chúa, chứ không phải cho người ta thấy.
Trước hết phải khiêm nhường
Ăn chay, tiếng La tinh là jejunium, nghĩa là: “tự nhịn bất kỳ thức ăn nào”. Khi nhịn chay, con người nhận ra mình lệ thuộc vào Thiên Chúa, “hạ mình”trước mặt Chúa, vì cảm thấy mình mỏng giòn, yếu đuối như tác giả Thánh vịnh nói: ”Phần tôi, những ngày chúng đau yếu, tôi đã từng khoác áo nhặm vào thân, lại ăn chay để hãm mình phạt xác, lòng tôi ấp ủ câu kinh lời nguyện”( Tv 34, 13).
Khiêm nhường khi ăn chay còn để Chúa thấy rằng chúng ta chẳng là gì nếu không có Chúa và thiết tha kêu cầu Chúa: ”Bấy giờ tất cả con cái Ít-ra-en và toàn dân đã lên Bết Ên; họ ngồi khóc tại đây trước nhan Ðức Chúa. Hôm ấy họ ăn chay cho đến chiều. Rồi họ dâng lễ toàn thiêu và lễ kỳ an lên trước nhan Ðức Chúa”(x. Tl 20, 26); “Vua Ða-vít cầu khẩn Thiên Chúa cho đứa trẻ, vua ăn chay nhiệm nhặt, và khi về nhà ngủ đêm thì nằm dưới đất; Vua trả lời: “Bao lâu đứa bé còn sống, ta ăn chay và khóc lóc vì ta tự bảo: “Biết đâu Ðức Chúa sẽ thương xót ta và đứa bé sẽ sống!”(2 S 12, 16.22), nhất là nhận biết mình là tội lỗi, là hư vô và cầu xin ơn Chúa tha: “Tôi ăn chay, mặc áo vải thô và rắc tro lên đầu rồi ngẩng mặt lên Chúa Thượng là Thiên Chúa, để dâng lời khẩn nguyện nài van”. (Dn 9, 3). Việc giữ chay thể xác chỉ có ý nghĩa khi nhịn ăn đi kèm với việc trách xa tội lỗi: “Chúng nói: “Chúng tôi ăn chay, sao Ngài không thấy, chúng tôi hãm mình, sao Ngài chẳng hay?”… Phải chăng đó là cách ăn chay mà Ta ưa chuộng trong ngày con người phải thực hành khổ chế? Cúi rạp đầu như cây sậy cây lau, nằm trên vải thô và tro bụi, phải chăng như thế mà gọi là ăn chay trong ngày các ngươi muốn đẹp lòng Ðức Chúa? Cách ăn chay mà Ta ưa thích chẳng phải là thế này sao: mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị áp bức, đập tan mọi gông cùm? ”(x. Is 58, 1-12), nếu không nó chỉ là phô trương.
Đừng phô trương
Chính Chúa Giêsu đã cảnh báo: ”Các người hãy cẩn thận, đừng phô trương công đức trước mặt người ta để cho thiên hạ trông thấy…khi các người bố thí, thì đừng thổi loa báo trước, như bọn giả hình làm ở nơi hội đường và phố xá, để cho người ta ca tụng… Các ngươi có bố thì, thì làm sao đừng để tay trái biết việc tay phải làm, để việc ngươi bố thí được giữ kín. Và Cha ngươi, Đấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho người”(Mt 6, 1-6).
Trong Kinh Thánh, Chúa tố cáo mạnh nhất cái vẻ bề ngoài, hay là giả hình. Vì khi giả hình, con người giáng cấp Thiên Chúa, họ đặt Ngài xuống hàng thứ hai, đặt tạo vật, công chúng lên chỗ nhất: “Người phàm chỉ thấy điều mắt thấy, còn Đức Chúa thí thấy tận đáy lòng”(1 Sm 16, 7). Trau dồi dáng vẻ bên ngoài của chúng ta hơn tâm hồn, có nghĩa là coi người phàm trọng hơn Thiên Chúa.
Như vậy, vẻ bề ngoài hay sự giả hình tự bản chất là một sự thiếu đức tin: nhưng đó cũng là một sự thiếu đức bác ái đối với tha nhân theo nghĩa nó có xu hướng qui những con người thành những kẻ say mê. Sự giả hình không công nhận phẩm giá thích đáng của họ, nhưng thấy họ tùy thuộc hình ảnh của chính mình. Thiếu đức tin và thiếu đức bác ái, việc làm sẽ trở nên vô ích, nên không có được công phúc gì. Vì thế cần phải:
Nghe và thực hành lời Chúa dạy
“Lời Chúa là một hồng ân. Tha nhân là một hồng ân”là chủ đề của Sứ điệp Mùa Chay năm nay 2017. Khi trưng dẫn đoạn Tin Mừng Luca (16, 19-31) để quảng diễn, Đức Thánh Cha viết: Dụ ngôn bắt đầu bằng việc giới thiệu hai nhân vật chính. Người nghèo được mô tả chi tiết hơn: người ấy thật tồi tàn và không đủ sức để đứng lên. Nằm trước cửa nhà người giàu có, anh ăn những vụn bánh từ bàn của người ấy rơi xuống. Thân thể anh đầy lở loét và mấy con chó đến liếm những vết thương của anh (x. c 20-21). Một bức tranh về nỗi khốn cùng; vẽ nên một con người hèn hạ và đáng thương. Chi tiết “người phú hộ vận toàn gấm vóc, lụa là, ngày ngày yến tiệc linh đình”(Lc 16, 19) tương phản với ”anh Lagiarô nghèo”(Lc 16, 20). Cuối cùng cả người giàu và người nghèo đều chết, và phần quan trọng hơn của dụ ngôn này diễn ra ở đời sau. Hai nhân vật bỗng nhiên khám phá ra rằng “chúng ta đã chẳng mang gì vào trần gian này, thì cũng chẳng mang gì ra được”(1 Tm 6, 7).
Đức Thánh Cha kết luận: Gốc rễ của mọi bất hạnh của ông là không chịu nghe lời Chúa. Kết quả là ông không còn yêu mến Thiên Chúa và càng ngày càng khinh miệt người thân cận của mình. Lời Chúa thì sống động và mạnh mẽ, có khả năng biến đổi những cõi lòng và đưa chúng trở về với Chúa. Khi chúng ta đóng cửa lòng mình trước hồng ân lời Chúa, thì rốt cuộc chúng ta cũng sẽ đóng cửa lòng mình trước hồng ân là những anh chị em của chúng ta.
Vậy, để khám phá hồng ân Lời Chúa, được thanh tẩy khỏi tội lỗi đã làm cho chúng ta ra mù loà, và phục vụ Chúa Kitô hiện diện trong những anh chị em của chúng ta đang túng thiếu. Chúng ta hãy xin Chúa Thánh Thần dẫn đưa chúng ta vào một cuộc hành trình hoán cải thật sự, quyết tâm thực hiện sự đổi mới thiêng liêng này bằng cách tham gia các Chiến dịch Mùa Chay được nhiều tổ chức Giáo hội phát động, để thăng tiến nền văn hóa gặp gỡ trong gia đình nhân loại duy nhất của chúng ta
Xin Chúa Thánh Thần nâng đỡ những quyết tâm của chúng ta trong suốt hành trình của Mùa Chay Thánh này cho nên. Amen.
(1) Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời ban thưởng. (2) Vậy khi bố thí, đừng có khua chiêng đánh trống, như bọn đạo đức giả thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta khen. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. (3) Còn anh khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, (4) để việc anh bố thí được kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh. (5) Và khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn đạo đức giả: Chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài các ngã ba ngã tư cho người ta thấy. Thầy bảo thật anh em: Chúng đã được phần thưởng rồi. (6) Còn anh, khi cầu nguyện, hãy vào phòng đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh. (16) Còn khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: Chúng làm cho ra vẻ thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. (17) Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, (18) để không ai thấy là anh ăn chay, ngoại trừ Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh.
2. Ý CHÍNH:
Đức Giê-su đòi môn đệ phải làm các việc đạo đức như bố thí, cầu nguyện và ăn chay theo tinh LễTro ABC178
Đức Giê-su đòi môn đệ phải làm các việc đạo đức như bố thí, cầu nguyện và ăn chay theo tinh thần mới của Người:
Điều quan trọng là phải làm các việc này trong sự khiêm tốn: Tránh khua chiêng đánh trống khi bố thí để được khen có lòng bác ái; Tránh cầu nguyện ở chỗ đông người để được đánh giá là có lòng đạo đức; Tránh ăn chay với vẻ mặt thiểu não để được ca tụng có tinh thần hy sinh hãm mình.
3. CHÚ THÍCH:
- C 2-4: + Bố thí: Thời Đức Giê-su, bố thí là việc công chính bậc nhất (x. Hc 7,10). Hình như người ta ưa làm việc bố thí công khai, nên dễ đưa tới thái độ phô trương bề ngoài, nhằm để được người khác ca tụng. + Đừng có khua chiêng đánh trống: Rất có thể những người Pha-ri-sêu thời bấy giờ dùng chiêng trống để loan báo cho người ăn xin nghèo khó tập trung lại nhận quà. Tuy nhiên, không thấy bản văn nào nói đến việc này. Do đó ta có thể coi đây chỉ là một ví dụ có tính phóng đại để khuyến cáo môn đệ phải khiêm tốn khi làm các việc đạo đức. + Chúng đã được phần thưởng rồi: Lời khen của người đời chính là phần thưởng dành cho những ai làm việc bố thí chỉ nhằm khoe khoang. Do đó, họ sẽ không được công phúc thiêng liêng trước mặt Thiên Chúa sau này. + Đừng “cho tay trái biết việc tay phải làm”: Là một kiểu nói có nghĩa là cần phải giữ kín, không cho người khác biết việc tốt mình đang làm.
- C 16-18: + Ăn chay: Đã từ rất lâu, dân Ít-ra-en có tục ăn chay mỗi khi có tang chế (x. 2 Sm 3,35), khi cầu xin Chúa một ơn đặc biệt (2Sm 12,16). Ăn chay theo luật Mô-sê là nhịn ăn uống vào ban ngày. Trong thời gian ăn chay, người ta không được tắm rửa, phải để râu tóc mọc dài, và mặc một loại quần áo bằng vải thô đặc biệt. Thời Đức Giê-su, dân Do thái chỉ buộc phải ăn chay trong ngày lễ Xá tội (x. Lv 16,29-31; Cv 27,9), và trong ngày kỷ niệm Đền thờ bị tàn phá hoặc trong những lúc gặp thiên tai. Riêng các người Pha-ri-sêu còn tự nguyện ăn chay thêm mỗi tuần hai lần (x. Lc 18,12). + Còn anh, khi ăn chay...: Đức Giê-su muốn cho các môn đệ của Người phải ăn chay trong sự khiêm tốn: thay vì rắc tro lên đầu, để râu tóc bù xù, quần áo dơ bẩn...như người Biệt phái thường làm, thì họ cứ rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm như mọi ngày khác, để cho người ta không biết mình đang ăn chay.
4. CÂU HỎI:
1) Hãy cho biết ba việc đạo đức người Do thái đạo đức quen làm là những việc gì? 2) Theo Đức Giê-su: cầu nguyện đúng đắn phải có những đặc tính nào? Muốn đạt được hiệu quả thì lời cầu nguyện phải có những điều kiện nào? 3) Luật Mô-sê dạy dân Do thái ăn chay như thế nào? 4) Thời Đức Giê-su, dân Do thái buộc ăn chay những ngày nào? Và người Pha-ri-sêu thì ăn chay những ngày nào? 5) Đức Giê-su dạy môn đệ phải ăn chay cách nào để làm đẹp lòng Thiên Chúa?
II. SỐNG LỜI CHÚA
1. LỜI CHÚA: “Còn anh khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm”(Mt 6,4).
2. CÂU CHUYỆN:
1) ĂN CHAY LÀ QUẢNG ĐẠI BỎ TIỀN GIÚP ĐỠ NGƯỜI NGHÈO:
Có một con chuột cống sống trong một ngôi nhà thờ cổ ở miền quê. Một hôm nó đi lang thang trong nhà thờ để kiếm cái gì ăn cho đỡ đói. Bỗng nó gặp một con chuột khác cũng đang đi tìm thức ăn như nó. Thế là hai con chuột liền làm quen với nhau và hỏi thăm chỗ ở của nhau. Con thứ nhất tâm sự: “Tớ đang sống chui rúc dưới gầm tòa giải tội trong ngôi nhà thờ này, nhưng chẳng mấy khi được yên thân. Vì lúc nào cũng có người đến xưng tội làm mất giấc ngủ của tớ!”. Nghe vậy, chuột thứ hai tỏ ra thông cảm với bạn và nói: “Vậy thì bồ hãy dọn đến ở chung với tớ. Chỗ tớ đang ở vừa ấm áp sạch sẽ, lại vừa yên tĩnh và ít bị người ta quấy rầy!”Chuột thứ nhất ngạc nhiên hỏi: “Có một chỗ ở như thế thật ư? Vậy bạn hãy cho tớ biết là chỗ nào vậy? “. Chuột thứ hai liền đáp: “Đó là trong thùng quyên góp giúp người nghèo. Nó nằm ngay tại cuối nhà thờ này đấy!”
2) ĂN CHAY LÀ HÀNH ĐỘNG BÁC ÁI BIẾT NGHĨ ĐẾN THA NHÂN:
Một vị ẩn tu sống đơn độc trên ngọn núi cao. Ngày đêm ông ăn chay cầu nguyện. Ông ăn chay rất nghiêm ngặt và cầu nguyện rất tha thiết. Ðể thưởng công, Chúa cho xuất hiện một ngôi sao trên đầu núi. Khi nào ông ít ăn chay và không cầu nguyện thì ngôi sao bị lu mờ đi. Khi ông gia tăng ăn chay cầu nguyện thì ngôi sao lại rực sáng lên.
Một hôm ông muốn leo lên đỉnh cao nhất của ngọn núi. Khi ông chuẩn bị lên đường thì một bé gái trong làng đến thăm và ngỏ ý muốn đi cùng với ông lên núi. Thày trò hăng hái lên đường. Đường càng lên cao thì càng dốc và khó đi. Mặt trời mỗi lúc càng nắng gắt. Hai thày trò đều bị ướt đẫm mồ hôi và khát nước, nhưng theo luật ăn chay nghiêm ngặt nên không ai dám uống nước. Vị ẩn tu không dám uống vì sợ phá chay mất công phúc trước mặt Chúa. Nhưng khi thấy em bé mỗi lúc mệt thêm, vị ẩn tu thương hại em nên mở chai nước ra uống. Lúc ấy em bé mới dám mở chai của mình ra uống. Uống nước xong, em cảm thấy khỏe hơn và mỉm cười rất tươi để tỏ lòng cám ơn thày. Thày ẩn tu ngước mắt nhìn lên ngôi sao trên đỉnh núi vì sợ ngôi sao kia biến mất vì mình đã không hãm mình. Nhưng lạ thay, trên đầu núi thày thấy không phải một mà lại có đến hai ngôi sao sáng cùng xuất hiện. Thì ra, để thưởng công lòng bác ái yêu thương người khác của thày, Chúa đã cho thêm một ngôi sao nữa.
3) ĂN CHAY LÀ THÀNH TÂM SÁM HỐI VÀ GIÚP TỘI NHÂN HOÁN CẢI:
Thời ngôn sứ Gio-na, Đức Chúa truyền cho ông hãy đi loan báo cho dân thành Ni-ni-vê đang sống bê tha tội lỗi về các tai ương mà Ngài sắp giáng xuống trên cả thành nếu họ không cấp thời sám hối. Lúc đầu Gio-na chạy trốn Đức Chúa nên con thuyền ông đi trốn Chúa đã gặp bão lớn. Khi ông bị các người trên thuyền quăng xuống biển thì cơn bão mới yên. Sau đó một con cá lớn đã đớp lấy ông nuốt vào bụng và ba ngày sau nó nhả ông ra nằm trên bãi biển. Tỉnh dậy ông biết mình đang nằm trên bãi cát thuộc địa giới thành Ni-ni-vê. Ông đã tuân phục ý Chúa và bắt đầu sứ mạng rao giảng kêu gọi dân thành Ni-ni-vê ăn năn sám hối. Nghe ông rao giảng và chứng kiến phép lạ ông ở trong bụng cá ba đêm ngày, thì từ vua đến dân đều ăn năn sám hối: “Vua rời khỏi ngai, cởi áo choàng, khoác áo vải thô và ngồi trên tro”(Gn 3, 6). Nhờ đó thành Ni-ni-vê đã được Đức Chúa xá tội và không giáng phạt.
4) ĂN CHAY LÀ TÍCH CỰC GÓP PHẦN XÂY DỰNG HOÀ BÌNH:
Ngày 22/01/2008, O-mar O-sa-ma Bin La-den, người con trai thứ tư của ông trùm khủng bố O-sa-ma Bin La-den đã nhắn tin yêu cầu cha hãy chấm dứt bạo động mà ông là người xướng xuất. Loại bạo động của Al-Qaeda là thực hiện hàng loạt vụ khủng bố trên khắp thế giới. Các vụ khủng bố này đã giết chết rất nhiều thường dân vô tội, bao gồm cả trận tấn công nổi tiếng ngày 11-9-2001 bằng việc cướp phi cơ và buộc phi công lái đâm vào toà nhà Trung Tâm Thương Mại Thế Giới tại Hoa Kỳ.
O-mar nói rõ: “Bom là không tốt để sử dụng với bất cứ ai. Cha hãy thay đổi cách hành động”. Ðó chính là thông điệp mà con trai của ông trùm khủng bố O-sa-ma Bin La-den muốn gửi đến cha mình. Anh không muốn chiến tranh. Anh không muốn thế giới này tiếp tục nhuốm máu người dân vô tội. Anh muốn cha anh hãy cải tà quy chính để sống đúng với phẩm giá làm người.
3. THẢO LUẬN: Trong kinh “cải tội bảy mối có bảy đức”, bạn thấy mình thường hay sai phạm mối tội đầu nào nhất? Bạn sẽ làm gì để chừa bỏ thói xấu ấy trong Mùa Chay năm nay?
4. SUY NIỆM:
Hội thánh cử hành nghi thức làm phép và xức tro để khai mạc Mùa Chay Thánh. Trong nghi lễ xức tro, Hội Thánh nhắc nhở mọi tín hữu: “Hỡi người, hãy nhớ mình là bụi tro. Một mai người sẽ trở về bụi tro”. Khi lãnh tro lên đầu là chúng ta nhận mình chỉ là tro bụi như tổ phụ Áp-ra-ham xưa đã cầu nguyện với Đức Chúa: ”Con chỉ là thân tro bụi”(St 18, 27), đồng thời chúng ta cũng bày tỏ lòng sám hối và tin vào Tin Mừng của Đức Giê-su như lời Người dạy: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng”(Mc 1, 14).
1) BA VIỆC NÊN LÀM MÙA CHAY LÀ BỐ THÍ, CẦU NGUYỆN VÀ ĂN CHAY:
a) Bố thí kín đáo:
- Các việc đạo đức cần phải đi đôi với lòng mến Chúa yêu người mới có giá trị trước mặt Thiên Chúa như lời thánh Phao-lô: ”Giả như tôi có đem hết gia tài cơ nghiệp mà bố thí, hay nộp cả thân xác tôi để chịu thiêu đốt, mà không có đức mến, thì cũng chẳng ích gì cho tôi”(1 Cr 13,3).
- Bố thí là chia sẻ cơm bánh vật chất cho những người nghèo đói. Nhưng cần tránh phô trương, mà làm cách kín đáo: ”Đừng cho tay trái biết việc tay phải làm”.
b) Cầu nguyện âm thầm:
- Cầu nguyện là dấu hiệu của đức tin. Bao lâu người ta còn cầu nguyện thì còn chứng tỏ họ đang có đức tin. Khi thôi không cầu nguyện nữa cho thấy đức tin của họ đã chết như lời thánh Gia-cô-bê dạy: “Đức tin không có hành động thì quả là đức tin chết”(Gc 2,17).
- Lời cầu nguyện cần mang đặc tính khiêm tốn, chân thành, tin tưởng vào lòng nhân từ của Thiên Chúa và với sự kiên trì. Lời cầu nguyện chỉ được Chúa chấp nhận nếu cầu xin kèm theo đức tin mạnh, cầu xin nhân danh Đức Giê-su và cầu xin các ơn lành hồn xác thực sự mang lại ích lợi cho phần rỗi đời đời (x. Mt 7,11).
c) Ăn chay hãm mình:
- Ngay từ thời các vua, dân Ít-ra-en đã có thói quen ăn chay mỗi khi có tang chế (x. 2 Sm 3,35), khi cầu xin Chúa một ơn đặc biệt (2 Sm 12,16), trong ngày kỷ niệm Đền thờ bị tàn phá hoặc trong những lúc gặp thiên tai. Đến thời Chúa Giê-su, các người Pha-ri-sêu còn tự nguyện ăn chay mỗi tuần hai lần (x. Lc 18,12).
- Về cách thức ăn chay: Luật Mô-sê quy định ăn chay là tự nguyện nhịn ăn uống vào ban ngày. Trong thời gian ăn chay, người ta không được tắm rửa, phải để râu tóc mọc dài, và mặc một loại quần áo đặc biệt bằng vải thô. Luật buộc ăn chay trong ngày lễ Xá tội (x. Lv 16,29-31; Cv 27,9). Đức Giê-su dạy môn đệ phải ăn chay trong sự khiêm hạ: thay vì rắc tro lên đầu, để râu tóc bù xù, quần áo dơ bẩn...như người Biệt phái thường làm, thì hãy rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm như các ngày khác, để người ngoài không biết mình đang hãm mình đền tội. Chỉ cần Thiên Chúa thấu suốt và sẽ ban ơn cứu độ đời đời cho chúng ta.
2) CHÚNG TÔI PHẢI LÀM GÌ?
a) Tránh ăn chay hình thức vụ luật và phô trương:
- Có những người ăn chay vụ luật hoặc vì sợ bị Chúa phạt: Những người này ăn chay để khỏi mắc tội. Do đó nếu trong ngày chay lỡ quên ăn vặt, ăn không đúng giờ... thì đâm ra lo lắng áy náy. Họ tính toán: Ngày mai ăn chay thì hôm nay sẽ ăn uống no say như thói tục “Thứ Ba Béo”của một số dân các nước Âu châu.
- Cũng có người trong ngày giữ chay tuy không ăn thịt, nhưng lại ăn đồ hải sản, tôm hùm, cá hồi… còn mắc tiền hơn thịt. Họ tuy giữ luật ăn chay nhưng thiếu tinh thần chay là hãm mình đền tội, nên việc ăn chay của họ không đẹp lòng Thiên Chúa.
b) Hãy thực thi công bình bác ái:
- Ngôn sứ I-sai-a đã tuyên sấm lời Đức Chúa: “Cách ăn chay mà Ta ưa thích chẳng phải thế này sao: mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị áp bức, đập tan mọi gông cùm? Chẳng phải là chia cơm cho người đói, rước vào nhà những người nghèo không nơi trú ngụ; thấy ai mình trần thì cho áo che thân, không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em?
- Nếu ngươi loại khỏi nơi ngươi ở gông cùm, cử chỉ đe doạ và lời nói hại người, nếu ngươi nhường miếng ăn cho kẻ đói, làm thoả lòng người bị hạ nhục, thì ánh sáng ngươi sẽ chiếu toả trong bóng tối, và tối tăm của ngươi chẳng khác nào chính ngọ. Đức Chúa sẽ không ngừng dẫn dắt ngươi, giữa đồng khô cỏ cháy, Người sẽ cho ngươi được no lòng; xương cốt ngươi, Người sẽ làm cho cứng cáp. Ngươi sẽ như thửa vườn được tưới đẫm, như mạch suối không cạn nước bao giờ”(Is 58,6-11).
3) MỘT SỐ VIỆC LÀM THIẾT THỰC:
a) Trong ngày Thứ Tư Tro, hãy đến nhà thờ để NHẬN TRO TRÊN ĐẦU. Trong nghi thức xức tro, Hội Thánh nhắn nhủ: “Hỡi người hãy nhớ mình là tro bụi một mai người sẽ trở về bụi tro”; Hoặc: “Hãy ăn năn sám hối và tin vào Tin mừng”.
Nhận tro trên đầu như vậy là để bày tỏ lòng sám hối và quyết tâm cải tà quy chánh: Hãm dẹp các đam mê bất chính, các thói hư tật xấu, loại bỏ những hành vi ám muội làm mất lòng Chúa và phiền lòng anh em.
b) Luật Hội Thánh quy định việc ăn chay mỗi năm còn hai ngày là Thứ Tư lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh. Không phải Hội Thánh coi thường việc ăn chay, nhưng muốn các tín hữu chú trọng nhiều hơn đến TINH THẦN CHAY TỊNH như sau:
Nhịn ăn một chén cơm không bằng nhịn nói một lời xúc phạm người khác.
Nhịn ăn một miếng thịt không bằng nhịn một cử chỉ khinh thường anh em.
Nhịn ăn một bữa cơm ngon không bằng nhường nhịn, tha thứ, sẵn sàng làm hòa với nhau.
Kiềm chế cơn đói không bằng kiềm chế cơn nghiện rượu, nghiện ma túy, nghiện cờ bạc, nghiện chơi games trên máy tính...
Kiềm chế cơn khát không bằng kiềm chế các dục vọng, loại bỏ thói tham lam và tính tự ái kiêu ngạo, tính thích gây hấn với người khác.
c) Ngôn Sứ Giô-en kêu gọi dân Do thái: “HÃY XÉ LÒNG CHỨ ĐỪNG XÉ ÁO”. Người Do-thái có tục lệ xé áo để biểu lộ lòng thống hối khi ăn chay. Người tín hữu hôm nay cần ý thức:
- Xé áo bề ngoài không bằng xé lòng khỏi thói tham lam, ăn ở bất công.
Xé lòng ra khỏi sự lười biếng, khô khan, nguội lạnh.
Xé lòng khỏi những dính bén danh lợi thú trần gian.
Xé lòng khỏi thói gian dối, đạo đức giả như người Biệt Phái.
Chỉ khi thực sự xé lòng như thế, ta mới gạt bỏ được những chướng ngại ngăn cản ta đến với Chúa; Mới đến gần Chúa, sống thân mật với Chúa và hưởng được tình thương bao dung của Chúa.
d) Ngoài ra, chúng ta hãy biến việc ăn chay thành HÀNH ĐỘNG BÁC ÁI CỤ THỂ. Mỗi ngày trong Mùa Chay, hãy bớt chi tiêu để gửi tiền giúp những nơi nghèo khổ, vùng bị thiên tai lũ lụt, vùng bị cách ly do dịch cúm Covid-19, đồng bào dân tộc vùng sâu vùng xa… Nhờ thế, việc ăn chay của ta sẽ không chỉ dừng lại ở hình thức bề ngoài, nhưng là những hy sinh hãm mình và những việc bác ái cụ thể phục vụ tha nhân.
5. NGUYỆN CẦU:
LẠY CHÚA GIÊ-SU. Cùng với toàn thể Hội thánh, chúng con đã bước vào Mùa Chay. Chúng con xin tạ ơn Chúa đã ban cho chúng con một thời kỳ thuận tiện để duyệt xét cuộc đời chúng con, hầu bù đắp những thiếu sót, sửa chữa những lệch lạc nơi con người chúng con. Xin Chúa hãy chiếu ánh sáng của Chúa trên chúng con, để chúng con quyết tâm đổi mới nên môn đệ đích thực của Chúa.- AMEN.
Suốt năm tuần lễ mùa chay bắt đầu từ thứ Tư lễ Tro đến Chúa nhật lễ Lá, trong các lễ nghi phụng LễTro ABC179
Suốt năm tuần lễ mùa chay bắt đầu từ thứ Tư lễ Tro đến Chúa nhật lễ Lá, trong các lễ nghi phụng vụ đều dùng mầu tím từ khăn phủ bàn thờ đến áo lễ linh mục mặc.
Suốt năm tuần lễ mùa chay bắt đầu từ thứ Tư lễ Tro đến Chúa nhật lễ Lá, trong các lễ nghi phụng vụ đều dùng mầu tím từ khăn phủ bàn thờ đến áo lễ linh mục mặc.
Mầu tìm có ý nghĩa gì trong đời sống đức tin chúng ta?
Mầu tím là hỗn hợp pha trộn của hai mầu đỏ và xanh chung nhau.
Mầu tím nói về sự ăn năn thống hối trở về đường ngay lối chính.
Mầu tím dùng trong Phụng vụ cho mùa Vọng chuẩn bị đón mừng lễ Chúa Giáng sinh nhập thể làm người, cho mùa chay chuẩn bị đón mừng lễ Chúa sống lại từ cõi chết, cho nghi lễ cử hành bí tích hòa giải thống hối, cho lễ nghi rước kiệu cầu mùa ba ngày trước lễ Chúa Giêsu lên trời, và cho nghi lễ an táng người qua đời.
Trong mùa chay, phẩm phục phụng vụ dùng mầu tím muốn diễn tả: đời sống cũ của con người sụp tàn qua đi, và đời sống mới trong con người nẩy mầm mọc lên.
Đúng như vậy, mầu tím diễn tả sâu xa khía cạnh sụp đổ suy tàn, sự qua đi, sự cởi bỏ của con người cũ, nó khơi lên sự sầu buồn, nhớ nhung mong chờ.
Nhiều người nghĩ rằng mầu tím gợi lên tâm tưởng bất an, gây suy nghĩ bối rối. Có người cho rằng mầu tím đóng vai trò trung gian trình bày giữa trời và đất, giữa đam mê khát vọng và thông minh của trí khôn, giữa tình yêu mến và sự khôn ngoan.
Giáo Hội nhìn nơi mầu tím là mầu nối kết giữa mầu xanh và mầu đỏ. Mầu xanh nói chỉ về trời, còn mầu đỏ nói chỉ về con người.
Mầu tím dùng trong phụng vụ mùa chay muốn nói lên ý nghĩa: Thần linh Thiên Chúa liên kết với con người, cùng tìm cách thấm nhập vào thân xác máu mủ của họ.
Mùa chay không chỉ nguyên là thời thời gian hãm mình kiêng khem, nhưng còn là thời gian tinh luyện tẩy rửa cho trở nên tinh ròng thanh sạch, thân xác hướng về Thiên Chúa nơi trời cao, như mầu đỏ hoà lẫn chung hợp với mầu xanh.
Trong lễ an táng người qúa cố vị chủ tế mặc phẩm phục lễ nghi mầu tím muốn nói lên niềm hy vọng, người qúa cố với cả thân xác linh hồn đi về với Thiên Chúa, trời và đất liên kết lại với nhau, đất được cất nhắc đưa lên trời cao.
Mầu tím trong phụng vụ mùa chay nói lên ý nghĩa cánh cửa mầu nhiệm chết, sự đau buồn mở sang nếp sống mới: sự sống lại của Chúa Giêsu là ơn cứu chuộc cho con người.
Lửa và tro là hai biểu tượng ghi dấu để bước vào Mùa Chay. Nhúm tro tàn một cách bột phát LễTro ABC180
gợi lên sự sầu khổ thiêng liêng, sự điêu tàn. Nhưng ở đây, người ta thấy sự khởi đầu một sự bắt đầu lại, một sự sám hối. Đó là nội dung bài chia sẻ của Đức Hồng Y Pierre Eyt cho các bạn trẻ về ý nghĩa Mùa Chay tại nhà thờ chính tòa Thánh Anrê, giáo phận Bordeaux, Pháp.
Thứ Tư lễ Tro không phải chỉ là ngày hôm sau của Thứ Ba Béo. Trước tiên, nó không phải là một ngày mang nét dân gian. Thứ Tư lễ Tro đối với các Kitô hữu là dịp bước vào Mùa Chay. Nó diễn tả một con đường thiêng liêng, được biểu hiện và hỗ trợ bởi những dấu chỉ, những biểu tượng như lửa và nhúm tro xức trên trán.
Hình ảnh lửa mà chúng ta sẽ lại thấy trong đêm Vọng Phục Sinh có ý nghĩa là chúng ta muốn thiêu đốt những gì cản bước chúng ta, và rồi chúng ta muốn hủy diệt tội lỗi vốn làm cho con người bị tổn thương và dị dạng. Thánh Phaolô nói rằng cần phải phá bỏ trong chúng ta con người cũ để mang lấy con người mới (x. Col 3, 1-11). Lời gọi thật rõ ràng. Nó chứa đựng lời rao giảng đầu tiên của Chúa Giêsu là: « Hãy sám hối ». Điều này còn có nghĩa là thay đổi tinh thần, thay đổi tâm hồn, thay đổi não trạng. Tất cả những ích kỷ, lười biếng, lề mề, tham lam, giận dữ, bạo hành, kiêu ngạo là những thứ cần phá hủy và thiêu rụi.
Tất cả chúng ta đều có kinh nghiệm về tội. Làm thế nào để dũ bỏ nó? Chúa Giêsu dạy bảo trong Tin Mừng rằng chúng ta sẽ là những kẻ chiến thắng tội lỗi khi biết thay thế lửa của sự xấu bằng lửa của Tình Yêu. Bởi vì, trước tiên lửa ở đây bừng cháy để thiêu hủy, nhưng cùng lúc nó còn chiếu sáng, sưởi ấm, củng cố, hướng dẫn và động viên. Như một ngọn lửa sống động, Đức Kitô là ánh sáng, là hơi ấm, là tiếng gọi, là sự an ủi. Ước chi ngọn lửa này tiếp tục bừng cháy trong tâm hồn chúng ta.
Tro được xức trên trán đối với chúng ta còn minh nhiên kêu gọi sám hối, nói cách chính xác là bằng con đường khiêm nhường. Nắm tro là những gì còn lại sau khi ngọn lửa thiêu rụi chất liệu mà nó đã chiếm lĩnh hoàn toàn. Chúng ta nhận thấy rằng khi có những nắm tro tàn, điều đó hẳn là không còn gì nữa từ cái mà đã bị lửa thiêu hủy. Đó còn là hình ảnh về sự nghèo khó của chúng ta. Nhưng tro cũng còn có thể làm cho đất đai màu mỡ, giúp tái tạo thiên nhiên và sự sống có thể tái sinh dưới đống tro tàn.
Khi chúng ta lưu ý đến những gì mang ý nghĩa từ tro tàn là chúng ta được dẫn vào bí tích giao hòa và thống hối. Nói rằng mình có tội là để được đón nhận ơn tha thứ của Thiên Chúa. Nói rằng chúng ta hung bạo và hối tiếc về điều ấy, rồi ăn năn hối lỗi là để đến lượt mình chúng ta cũng biết bắt chước Thiên Chúa trong việc tha thứ. Bí tích giao hòa định hướng nội tâm, cũng giống như ngọn lửa có thể soi tỏ cho chúng ta từ bên ngoài trước bóng đêm tội lỗi. Do đó, con đường Phục Sinh nhìn bề ngoài gồm sáu tuần lễ và bốn mươi ngày của Mùa Chay, nhưng cách đặc biệt còn là con đường của trái tim, con đường của nội tâm, con đường của sám hối.
Lửa, tro, thống hối…nói lên sự phá bỏ và thiêu rụi « con người cũ », nhưng một điều rất rõ ràng, người ta chỉ hủy bỏ và thiêu rụi để thay thế bằng cái khác. Vậy thì tất cả nghĩa cử, hành động, và dấn thân mà Giáo Hội đề nghị thực hành cho Mùa Chay mà trong Tin Mừng chính Đức Giêsu đã giảng giải cho chúng ta về tính khẩn thiết như: bố thí, cầu nguyện, ăn chay. Điều này đề cập đến việc xây dựng lại những gì đã bị phá hủy. Đó chính là xây dựng bằng ân sủng của Đức Kitô, và bằng cách đưa bàn tay của mình cho Ngài dẫn dắt. Đó còn là xây dựng bằng Thần Khí của Đức Kitô tác tạo nên con người mới. Ở đó hội tụ ba phương hướng mà Tin Mừng nói với chúng ta: bố thí, cầu nguyện và chay tịnh.
Đoạn trích Tin Mừng này thuộc phần thứ hai của bài diễn từ trên núi. Đức Giê-su vừa thiết lập LễTro ABC181
Đoạn trích Tin Mừng này thuộc phần thứ hai của bài diễn từ trên núi. Đức Giê-su vừa thiết lập một sự đối xứng giữa những giới luật Mô-sê và những đòi hỏi mới mà Ngài đề xuất: ”Anh em đã nghe Luật dạy… Còn Thầy, Thầy bảo cho anh em biết”. Ngài đặt dấu nhấn trên việc nội tâm hóa luật luân lý. Ở đây, Đức Giê-su đan cử những ví dụ rất thích đáng và đối lập hai thái độ; vì thế, Ngài chọn ba việc thiện của Do thái giáo: bố thí, cầu nguyện và ăn chay.
1. Bố thí
Huấn thị bố thí được ghi trong Lề Luật: ”Anh em đừng có lòng chai dạ đá, cũng đừng bo bo giữ của không giúp người anh em nghèo túng… Anh em phải cho một cách rộng rãi, và khi cho thì đừng miễn cưỡng; thật vậy vì việc đó, Đức Chúa, Thiên Chúa của anh em, sẽ chức phúc cho anh emtrong mọi việc anh em làm và mọi công trình tay anh em thực hiện. Vì trong đất của anh em sẽ không thiếu người nghèo, nên tôi truyền cho anh em: hãy mở rộng tay giúp người anh em khốn khổ, nghèo khó của anh em, trong miền đất của anh em”(Đnl 15: 7-11). Huấn thị này chiếm một chỗ quan trọng trong văn chương kinh sư. Các sách minh triết cũng thường ca ngợi đức hạnh này. Nhờ Tin Mừng Gioan, chúng ta biết rằng Đức Giê-su, dù nghèo, cũng đã thực thi bố thí một cách kín đáo (Ga 13: 29). Bố thí không phải là một cử chỉ phô trương cho thiên hạ thấy, bởi vì Thiên Chúa là ”Cha của anh em, Đấng thấu suốt những gì kín đáo”.
2. Cầu nguyện
Đối với việc cầu nguyện, Đức Giê-su căn dặn cũng theo một cách thức như vậy: ”Còn anh, khi cầu nguyện, hãy vào phòng đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh em”. Đức Giê-su đã nêu gương. Các tác giả Tin Mừng, đặc biệt thánh Lu-ca tường thuật cho chúng ta rằng Đức Giê-su thường tách riêng một mình để cầu nguyện ”trong nơi vắng vẻ”, “trên núi cao cô tịch”, vào lúc đêm xuống.
Đức Giê-su không khinh thường việc cầu nguyện cộng đoàn, huống chi lời cầu nguyện phụng vụ. Rõ ràng Ngài không bao giờ công bố bất cứ lời nào chống lại hội đường; Ngài đã tham dự phụng tự hội đường, ở đó Ngài đã ngỏ lời; chính Ngài, Ngài đã công khai cầu nguyện trước các môn đệ và trước đám đông. Nhưng việc cầu nguyện mà Ngài lên án là đạo đức giả, chính là cầu nguyện cốt nhằm cho thiên hạ thấy mà ngợi khen mình. Cầu nguyện là đi vào trong mối tương quan thân thiết với Thiên Chúa, Đấng ngự trong cõi thâm sâu của lòng bạn.
3. Ăn chay
Luật Mô-sê chỉ đòi buộc một ngày ăn chay đó là ngày lễ Xá tội. Nhưng cũng có những ăn chay tùy ý, ăn chay tùy hoàn cảnh và ăn chay vì lòng đạo đức. Người Pha-ri-sêu ăn chay vì lòng đạo đức vào ngày thứ hai và thứ năm trong tuần.
Đức Giê-su đòi hỏi một sự biện phân tinh tế trong việc thực hành ăn chay. Khi ăn chay, đừng làm ra vẻ gì là mình ăn chay để không ai thấy là anh ăn chay ngoài trừ ”Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo”. Đây là bài học về lòng khiêm hạ và tôn trọng sự thật. Hành vi tôn giáo có thể không đạt được mục đích nếu ý hướng sai lầm.
Nhưng điều Đức Giê-su đặc biệt muốn mặc khải, được lập lại đến ba lần như điệp khúc, đó là sự hiện diện của Thiên Chúa trong cõi thâm sâu nhất của con người. Đây là tôn giáo ”thờ phượng Chúa Cha trong tinh thần và sự thật”mà Đức Giê-su đã mặc khải cho người phụ nữ Sa-ma-ri.
Hôm nay, khi bỏ tro trên đầu chúng ta, vị linh mục chủ sự đọc: - Hỡi người, hãy nhớ mình là LễTro ABC182
Hôm nay, khi bỏ tro trên đầu chúng ta, vị linh mục chủ sự đọc:
- Hỡi người, hãy nhớ mình là bụi tro, một mai người sẽ trở về bụi tro.
Cũng một lời ấy được lặp lại cho mọi người, không phân biệt nam nữ, tuổi tác và địa vị.
Trong ngày đăng quang, trước đông đảo quần chúng từ khắp nơi kéo về công trường thánh Phêrô, vị Hồng Y niên trưởng tiến tới trước mặt Đức Tân Giáo Hoàng, tay cằm một miếng vải mỏng, vừa đốt vừa nói:
- Thưa Đức Thánh Cha, mọi chức sang quyền trọng cũng sẽ qua đi như thế.
Đó là một sự thật, mà không ai có quyền chối cãi.
Ngoài nghĩa địa có biết bao nhiêu ngôi mộ, cái thì to, cái thì nhỏ, cái thì đơn sơ một nắm đất, cái thì được xây cất lộng lẫy như một biệt thự, nhưng bên trong cũng chỉ là xương khô và tro bụi. Người đi trước thế nào, thì chúng ta những kẻ đi sau cũng thế, một ngày kia chúng ta sẽ phải cúi đầu vâng theo định luật chung ấy mà thôi:
- Danh vọng là mây khói và con người là bụi tro.
Bởi đó chúng ta phải nhìn rõ con người bởi đâu mà đến và rồi sẽ đi về đâu? Mục đích của cuộc đời chúng ta là gì?
Đức tin trả lời cho chúng ta rằng: cuộc đời là một chuyến đi tìm về cùng Thiên Chúa, mục đích cuối cùng của chúng ta phải là chính Thiên Chúa. Và để chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ định mệnh này, Giáo Hội trong mùa chay luôn kêu gọi chúng ta hãy hy sinh hãm mình và làm việc lành phúc đức, đó là những cái chúng ta có thể đem theo trong cuộc hành trình cô đơn là cái chết.
Tuy nhiên, trong khi chấp nhận hy sinh hãm mình và làm việc lành phúc đức, chúng ta cần phải tránh đi thói kiêu căng và háo danh. Có nghĩa là chúng ta phải âm thầm và kín đáo, để chỉ mình Chúa biết và Ngài sẽ ân thưởng bội hậu cho chúng ta mà thôi.
Jacopone là một luật sư nổi tiếng, trong cuộc chạy đua vào thượng viện, ông trúng ghế nghị sĩ. Vào ngày ăn khao, đang lúc xem trình diễn văn nghệ thì rạp hát bị sụp đổ, khiến bà Jacopone bị vùi dưới đống gạch vụn. Người ta phải đào bới mãi mới kéo được bà lên. Khi ấy bà đã bị thương nặng và đang thoi thóp gần chết. Lúc bấy giờ người ta mới khám phá ra, bên trong chiếc áo dạ hội, bà mặc một chiếc áo nhặm, kết bằng lông ngựa cứng.
Ông Jacopone phàn nàn trách bà là đã đày đoạ thân xác, nhưng bà trả lời:
- Tôi khuyên răn mà ông không nghe. Ông vẫn cứ sống bê tha. Vì thế, tôi mặc áo này, để hy sinh và cầu nguyện cho ông.
Bà đã hy sinh hãm mình một cách âm thầm lặng lẽ để cầu nguyện cho ông và chỉ có một mình Chúa hay biết mà thôi.
Việc bỏ tro trên đầu nhắc cho chúng ta nhớ rằng mình chỉ là tro bụi, nhưng đừng trở về bụi tro với hai bàn tay trắng.
Bởi đó, ngay từ giây phút này chúng ta hãy lo thực thi tình bác ai yêu thương, nhờ đó chúng ta sẽ được Chúa đón nhận vào quê hương nước trời. Bởi vì, đứng trước cái chết thì: Những gì chúng ta ta có hôm nay, ngày mai sẽ thuộc về người khác. Những gì chúng ta mua sắm hôm nay, ngày mai người khác sẽ hưởng dùng. Chỉ những gì chúng ta cho đi mới mãi mãi thuộc về chúng ta mà thôi.
Linh mục Mễn
Thư viện lời chúa & thư viện sách quý
ĐỐ VUI VUI THÚ VỊ
CẦU LỄ - THEO NĂM DẤU THÁNH
SÁCH ĐỨC MẸ HẰNG CỨU GIÚP
NHẬT KÝ LÒNG THƯƠNG XÓT CHÚA Phấn I: số 1-150
CUỘC ĐỜI CHÚA GIÊSU - Tóm lược - Thơ
LỄ GIỖ - GIA ĐÌNH
Suy Niệm Tin Mừng Lễ An Táng Bài 1-40 Ta là sự sống lại và là sự
Giảng Lễ Cưới Bài 1-40 Suy niệm về Hôn nhân Gia đình
CHÚA GỌI CON VỀ - Sách thăm bệnh nhân và nguyện người qua đời