Suy Niệm Tin Mừng Chúa Nhật TN 18-C Bài 1-50 Phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam
Suy Niệm Tin Mừng Chúa Nhật TN 18-C Bài 1-50 Phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam --------------------------------------- Phúc Âm: Lc 12, 13-21: "Những của ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai?"
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca. Khi ấy, có người trong đám đông thưa cùng Chúa Giêsu rằng: "Lạy Thầy, xin Thầy bảo anh tôi chia gia tài cho tôi". Người bảo kẻ ấy rằng: "Hỡi người kia, ai đã đặt Ta làm quan xét, hoặc làm người chia gia tài cho các ngươi?" Rồi Người bảo họ rằng: "Các ngươi hãy coi chừng, giữ mình tránh mọi thứ tham lam: vì chẳng phải sung túc mà đời sống được của cải bảo đảm cho đâu". Người lại nói với họ thí dụ này rằng: "Một người phú hộ kia có ruộng đất sinh nhiều hoa lợi, nên suy tính trong lòng rằng: 'Tôi sẽ làm gì đây, vì tôi còn chỗ đâu mà tích trữ hoa lợi?' Ðoạn người ấy nói: 'Tôi sẽ làm thế này, là phá các kho lẫm của tôi mà xây những cái lớn hơn, rồi chất tất cả lúa thóc và của cải tôi vào đó, và tôi sẽ bảo linh hồn tôi rằng: "Hỡi linh hồn, ngươi có nhiều của cải dự trữ cho nhiều năm: ngươi hãy nghỉ ngơi, ăn uống vui chơi đi". Nhưng Thiên Chúa bảo nó rằng: 'Hỡi kẻ ngu dại, đêm nay người ta sẽ đòi linh hồn ngươi, thế thì những của ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai?' Vì kẻ tích trữ của cải cho mình mà không làm giàu trước mặt Chúa thì cũng vậy". - Ðó là lời Chúa. --------------------------------------
Vào thời Chúa Giêsu, cũng như vào thời nay, những người nghèo khó bao giờ cũng bị khinh chê. Sénèque đã viết như sau:
- Lòng thương xót là một thói xấu của những kẻ yếu đuối. Còn người khôn ngoan sẽ không bao giờ thương xót.
Có kẻ đã đặt câu hỏi:
- Đâu là sự khác biệt giữa một chiếc cày, một con bò và một tên nô lệ ?
Và rồi người ta đã trả lời:
- Chiếc cày thì không biết nói, con bò thì biết rống, còn tên nô lệ thì biết nói. Nhưng cả ba đều là những đồ dùng không đáng giá.
Còn Chúa Giêsu thì sao ? Ngài đã nghĩ gì về sự nghèo khó ?
Đọc lại Phúc âm, chúng ta thấy Ngài đã mặc lấy thân phận nghèo khó.
Thực vậy, khi xuống thế làm người, Ngài đã chọn Mẹ Maria và thánh Giuse, là những người nghèo khó để giúp đỡ mình. Khi mở mắt chào đời, Ngài đã được sinh ra trong cảnh nghèo khó của hang đá máng cỏ ngoài đồng vắng Bêlem.
Ngài không phải chỉ sinh ra trong nghèo khó, mà còn lớn lên trong túng thiếu, phải lao động cực nhọc với đôi bàn tay của mình để kiếm tìm chén cơm manh áo. Thiên hạ đã chẳng bàn tán với nhau rằng:
- Há Ngài chẳng phải là một bác phó mộc, con bà Maria sao?
Trong suốt quãng đời công khai, Ngài cũng đã sống vất vưởng, nay đây mai đó, như Ngài đã diễn tả:
- Con cáo có hang, chim trời có tổ, nhưng Con Người không có lấy một chốn tựa đầu.
Sau cùng Ngài cũng đã chết trong cảnh nghèo khó với cây thập giá được dựng lên giữa trời và đất. Ngay cả ngôi mộ, nơi yên nghỉ cuối cùng cũng chẳng có nữa. Chúng ta có thể đúc kết về cuộc đời của Ngài như sau:
- Sinh ra trong nghèo khó, lớn lên trong túng cực và chết đi trong thiếu thốn.
Ngài đã sống và sau đó đã giảng dạy về sự nghèo khó. Mở đầu bài giảng trên núi về tám mối phúc thật, Ngài nói:
- Phúc cho những ai có tinh thần nghèo khó, vì nước trời là của họ.
Qua lời xác minh trên, Ngài đã thực hiện một cuộc cách mạng, làm đảo lộn bậc thang giá trị. Kể từ nay, những kẻ giàu sang sẽ trở thành nghèo túng và những người nghèo túng sẽ trở thành giàu sang. Ngài đã truyền dạy:
- Không ai có thể làm tôi hay chủ, vì nếu mến chủ này thì sẽ ghét chủ kia. Cũng vậy, các ngươi không thể vừa làm tôi Thiên Chúa lại vừa làm tôi tiền của được…Con lạc đà chui qua lỗi kim còn dễ hơn người giàu có vào Nước trời.
Nơi khác, Ngài cũng xác quyết mình thực hiện những gì tiên tri Isaia đã loan báo:
- Thánh Thần Chúa ngự trên tôi. Ngài xức dầu cho tôi và sai tôi đi rao giảng Tin mừng cho người nghèo khó…
Ngài đồng hóa mình với nhưng kẻ khó nghèo, bởi vì trong hoạt cảnh về ngày phán xét, Ngài đã nói:
- Khi Ta đói, các ngươi đã cho ăn. Khi Ta khát, các ngươi đã cho uống. Khi Ta mình trần các ngươi đã cho mặc. Khi Ta đau yếu và bị cầm tù, các ngươi đã viếng thăm. Vì mỗi khi các ngươi làm những việc ấy cho một kẻ hèn mọn nhất, thì đó là các ngươi đã làm cho chính Ta vậy.
Giáo hội tiếp nối sứ mạng của Chúa Giêsu, luôn quan tâm bênh vực quyền lợi và giúp đỡ những người nghèo khó, bởi vì họ cũng có một linh hồn bất tử, họ cũng là con cái Thiên Chúa và họ cũng được cứu chuộc bằng giá máu châu báu của Đức Kitô.
Chúng ta có thể tìm thấy biết bao nhiêu mẫu gương sáng chói trong lòng Giáo hội. Một Đamiêng đã phục vụ những người phong cùi tại hải đảo xa xôi. Một Phêrô Claver đã chăm sóc những người nô lệ. Một Vincentê đã lo lắng cho những người túng thiếu. Một Têrêsa Calcutta đã giúp đỡ những người bát hạnh, những người hấp hối bị bỏ rơi tại Ấn độ… Và con biết bao nhiêu dòng tu khác chuyên lo cho những người già cả, đau yếu và mồ côi.
Giáo hội không phải chỉ giảng dạy mà còn thực thi đức bác ái.
Noi gương Chúa Giêsu và Giáo hội, chúng ta hãy có một tinh thần siêu thoát đối với của cải đã đành, mà còn phải có một tình yêu thương đối với những người nghèo khó.
Những hành động bác ái của chúng ta sẽ là một cách thức truyền giáo hữu hiệu nhất vì ngay từ đầu những người ngoại đã phải ngạc nhiên về các tín hữu sơ khai:
- Kìa xem họ yêu thương nhau biết chừng nào.
Thương giúp kẻ khó nghèo là thương giúp cho chính Chúa, là thu tích cho mình một kho tàng thiêng liêng trên trời.
Những người Do thái thời Chúa Giêsu , những nhà thông luật, các văn sĩ không những giảng dạy luật Môisen cho dân chúng, nhưng còn phân xử như một quan tòa những chuyện tranh tụng, xích mích với nhau. Chính vì thế mà chàng thanh niên đã yêu cầu Chúa Giêsu phân xử cho mình việc phân chia gia tài. Chàng thanh niên nhìn nhận Chúa như một luật sĩ, một nhà thông luật Môisen. Nhưng Chúa Giêsu còn hơn là những nhà thông luật: “Đây có Đấng cao trọng hơn vua Salomon”.
Lời đáp trả của Chúa Giêsu cho chàng thanh niên xem ra như một từ chối để lưu ý chàng về thực thể thật của Chúa hơn là một luật sĩ. Rồi dụ ngôn của Chúa là một câu trả lời khó khăn cho chàng thanh niên, Chúa không giải quyết việc phân chia tài sản, nhưng giải quyết trước tình trạng phân chia đối nghịch giữa hai anh em. Sự tranh chấp của cải là do sự tranh chấp giữa người với người, giữa hai anh em với nhau, vì thái độ ham mê tiền của. Nếu được giải thoát, có một thái độ đúng đối với của cải thì việc tranh chấp giữa hai anh sẽ không còn nữa.
Dụ ngôn Chúa Giêsu nhắc đến một bí quyết, đó là đặt đời sống của mình trong viễn tượng đời đời, hãy sống như thể mình sắp từ bỏ mọi sự mà trở về cùng Thiên Chúa trên trời. Vậy hãy đặt đời sống của ta trong viễn tượng đời đời, hãy sống như thể mình sắp phải từ bỏ mọi sự trở về cùng Thiên Chúa trên trời.
Bài Phúc âm hôm nay tựu trung có thể nhắc chúng ta nhớ lại một điểm quan trọng, đó là người đồ đệ của Chúa cần phải xây dựng đời sống của mình trên chính Chúa, chứ không phải trên những của cải lợi ích vật chất. Lời xin của một người vô danh, một người trong đám đông đến nghe Chúa Giêsu giảng: “Xin Thầy bảo anh tôi chia gia tài cho tôi”. Lời xin này xem ra là một yêu cầu hết sức hợp lý từ quan điểm của người đến xin Chúa Giêsu.
Theo thói quen trong xã hội Do thái thời Chúa Giêsu, những vị thông luật, những biệt phái lãnh đạo dân chúng thường có vai trò như những thẩm phán của xã hội của chúng ta ngày nay. Họ giúp dân chúng giải quyết những tranh tụng hàng ngày. Vả lại, Chúa Giêsu cũng rao giảng Tin Mừng của công bằng, tình thương, bác ái. Vì thế, người đến xin Chúa: “Xin Thầy bảo anh tôi chia gia tài cho tôi”. Để nhìn về Chúa Giêsu như là một người có uy tín, một vị trọng tài uy tín có thể giúp anh giải quyết vấn đề với người anh trong gia đình, anh có quyền nghĩ như thế và đòi như thế. Vì Chúa Giêsu giảng dạy sự khôn ngoan, giảng dạy lẽ phải và sự công bằng. Nhưng chúng ta hơi ngạc nhiên khi thấy Chúa Giêsu từ chối lời yêu cầu của anh: “Ai đặt tôi làm trọng tài xét xử những việc này” Nhưng thật ra đây không phải là lời từ chối, nhưng những gì Chúa Giêsu kể tiếp về dụ ngôn cho chúng ta thấy là Chúa Giêsu giúp anh hay giúp mỗi người chúng ta giải quyết những vấn đề vật chất của mình.
Chúa Giêsu kể tiếp dụ ngôn về người giàu có chỉ biết xây dựng đời mình trên của cải vật chất mà quên đi mối liên hệ sâu xa hơn với Chúa, mối liên hệ của cuộc sống đời này và hạnh phúc đời sau. Chúa Giêsu nhắc lại một sự thật căn bản là đời sống con người không phải chỉ giới hạn trên trần gian này mà thôi, và cũng không phải chỉ được xây dựng trên của cải vật chất.
Nếu quả thật đời sống con người chỉ có trần gian này mà thôi thì nếp sống của chúng ta có thể sẽ phải như là nếp sống mà một nhà hiền triết Hy Lạp đã nói: “Cà phê đi em, hãy hưởng thụ cho đã rồi thôi”. Nhưng không phải chỉ có thế, đời sống con người trên trần gian này là một giai đoạn của một cuộc sống mãi mãi trong Chúa. Đây là sự thật căn bản mà Chúa Giêsu muốn nhắc lại cho tất cả mọi người cũng như cho người đến xin Chúa giải quyết một trường hợp cụ thể trong cuộc sống hàng ngày là chia gia tài cho tôi.
Đặt cuộc sống con người trong viễn tượng đời đời mà mỗi người chúng ta cần thực hiện điều này luôn luôn trong mọi giây phút. Chúng ta cần đặt cuộc sống của mình trong viễn tượng đời đời, để rồi từ đó chúng ta mới có thể nhận được sự soi sáng mà dễ dàng giải quyết những xung đột nhỏ nhoi, những tranh chấp, ganh tị, thù hận làm mất sự bình an trong tâm hồn.
Chúng ta hãy xác tín rằng, Phúc âm Chúa đòi buộc ta sống công bằng, chia sẻ và yêu thương. Nhưng đòi buộc này không phải là chỉ đòi buộc những việc cụ thể bên ngoài mà thôi, mà đòi buộc ăn sâu vào trong lương tâm mỗi người chúng ta. Phúc âm Chúa không phải chỉ là trọng tài để giải quyết những xung đột của nhau, nhưng là giúp cho mọi người sống trọn giới luật yêu thương.
Ap dụng vào trường hợp của Giáo Hội hôm nay, chúng ta cũng có thể nói Giáo Hội trong thời đại chúng ta đang sống cũng bị thách thức như Chúa Giêsu ngày xưa. Có những người muốn Giáo Hội dấn thân thật cụ thể vào trong một đảng phái chính trị, bênh vực lập trường của đảng phái chính trị nào đó, trình bày những giải đáp kỹ thuật cụ thể cho những vấn đề được đặt ra trong xã hội.
Đôi khi đây cũng là những cám dỗ cho những người đồ đệ của Chúa, cho mỗi người chúng ta. Nhưng ơn gọi và sứ mạng của Giáo Hội là một cái gì sâu xa hơn, ăn sâu vào trong lương tâm của mỗi người. Giáo Hội được mời gọi rao giảng, nhắc nhở cho mỗi người sống về sự thật căn bản mà Chúa đã mạc khải. Đời sống con người không hạn hẹp trên trần gian này, nhưng là một mở rộng hướng về cõi đời đời và được tiếp tục trong cõi đời đời.
Giáo Hội được mời gọi đề nghị và bảo vệ một tinh thần, tinh thần Phúc âm và tinh thần này tác động sâu xa nơi từng lương tâm con người. Giáo Hội mà mỗi người chúng ta không nên để mình bị ràng buộc bởi những chế độ, bởi những lợi ích của phe nhóm. Chúng ta không đến với Chúa để xin Chúa bảo anh tôi chia gia tài cho tôi. Mặc dù đây là một yêu cầu hết sức hợp lý, nhưng chúng ta hãy đến với Chúa để Chúa soi sáng cho mỗi người chúng ta được nhận thức rằng, đời sống con người của chúng ta trên trần gian này là một chuẩn bị để đi về trời, để bước vào cõi đời với Chúa.
Trong viễn tượng, mỗi người chúng ta được mời gọi sử dụng những của cải, những tài năng Chúa ban cho để phục vụ cho anh chị em và xây dựng một xã hội tốt đẹp. Và cũng trong viễn tượng này mà mỗi người chúng ta được mời gọi giải quyết những xung đột nhỏ nhoi, những tranh chấp, những ganh tị, những thù hận làm mất đi sự bình an trong tâm hồn.
Một khi đã đặt cuộc đời mình trong cuộc sống đời đời, trong viễn tượng cuộc sống đời đời ; một khi đã đặt cuộc sống mình trên nền tảng là Chúa Giêsu thì chúng ta sẽ biết giải quyết dễ dàng những xung đột hằng ngày xảy ra trong cuộc sống. Xin Chúa giúp mỗi người chúng ta được trưởng thành trong đức tin mà giờ đây chúng ta cùng nhau tuyên xưng qua kinh tin kính.
Năm 1987, Hội đồng quốc gia Hoa Kỳ đặc trách giáo dục, đã thực hiện một cuộc phỏng vấn các sinh viên sắp mãn đại học, về mục đích cuộc đời của họ trong tương lai: Họ muốn gì ? Họ nhằm điều gì trước hết ? Anh chị em có biết kết quả như thế nào không ? 75/o trong số 200.000 sinh viên được hỏi ý kiến đã trả lời cho biết: “Mục đích cuộc đời tương lai của họ là làm sao kiếm được thật nhiều tiền”. Các sinh viên này cho biết: “Sau khi học xong, họ muốn có một việc làm tốt với đồng lương cao để sống thoải mái”.
Không phải chỉ có những người trẻ này mới có ý nghĩ về cuộc sống hưởng thụ những của cải vật chất như vậy. Trong một xã hội thấm nhiễm tinh thần hưởng thụ và vật chất như ngày nay, nhiều người bị cám dỗ sống chỉ nghĩ đến nhà cửa, quần áo, ăn uống, tiền bạc, và được hưởng dùng càng nhiều phương tiện càng tốt. Nhiều người có thái độ giống như ông phú hộ giàu có được Chúa Giêsu mô tả trong Tin Mừng.
Đây là một dụ ngôn của Chúa Giêsu, thường được gọi là dụ ngôn người phú hộ ngu ngốc hay dại dột. Bởi vì ông ta chỉ nghĩ đến đời sống trần gian mà quên mất số phận vĩnh cửu của mình. Ông ta chỉ lo làm giàu mà không biết rằng: tất cả sự giàu sang của ông chỉ là hư vô mà thôi, vì tất cả những gì ông đang có ông không thể đem chúng theo ông vào cuộc sống vĩnh cửu, ông phải để lại cho những người khác. Hơn nữa, ông lại chỉ tìm sự an nhàn, hưởng thụ vinh thân phì da mà không nghĩ tới Thiên Chúa, không nghĩ tới người khác, và cũng không nghĩ tới đời sau. Đó là lý do tại sao ông phú hộ này bị Chúa bảo là ngu ngốc, dại dột, vì ông tham lam, thích sống hưởng thụ mà quên mất đời sống vĩnh cửu của mình.
Câu chuyện sau đây cũng tương tự như vậy, minh họa cho chúng ta hiểu rõ hơn chủ trương sai lầm của ông phú hộ ấy: Có một người kia rất giàu có, ruộng đất mênh mông thẳng cánh cò bay. Ông có một tên đầy tớ vốn có lòng tham của và ham danh vọng. Một hôm, ông gọi đầy tớ đến và bảo: “Ta sẽ cho ngươi ruộng đất của ta như lòng ngươi ước nguyện. Ngươi có thể chạy bao nhiêu tùy ý, chạy đủ một vòng từ lúc mặt trời mọc cho tới khi mặt trời lặn. Ta sẽ cho ngươi hết số ruộng đất mà ngươi đã chạy được, nhưng phải nhớ điều này: nếu ngươi trở về đây chỉ sau một phút khi mặt trời đã lặn rồi, ngươi sẽ không được gì hết, cho dù chỉ một tấc đất thôi”.
Người đầy tớ rất sung sướng làm theo lời ông chủ. Mặt trời vừa lóe lên những tia nắng đầu tiên, hắn đã sẵn sàng khởi hành, trong lòng nghĩ rằng: “Thật là sung sướng biết bao, chỉ trong vòng một ngày thôi mình sẽ trở thành một người điền chủ giàu có”. Với niềm vui sướng đó, hắn bắt đầu cắm cổ chạy, chạy không kịp thở, chạy không biết mệt. Mặt trời đã đứng ngọ, lẽ ra đến lúc phải quay đầu chạy vòng trở về cho kịp trước khi mặt trời lặn mới phải, nhưng trước mặt hắn, đồng cỏ vẫn còn xanh tươi, ruộng lúa chín vàng. Lòng tham đã khiến hắn chóa mắt. Thế là hắn cứ cắm đầu chạy mãi, chạy tiếp nữa. Đến khi hắn quay đầu chạy về thì trời đã xế chiều, nhưng đường vẫn còn xa, hắn ước ao mặt trời đứng lại để chạy về cho kịp. Hắn lo sợ, gắng sức chạy nhanh hơn. Khi hắn tới cửa nhà ông chủ, cũng vừa lúc mặt trời lặn. Nhưng tiếc thay cũng là lúc hắn hết hơi, ngã gục tắt thở dưới chân ông chủ. Thật đúng “Nhân tham tài tắc tử cũng như điểu tham thực đắc vong”. Và ông chủ cho anh như là phần số một chỗ nghỉ vừa dài vừa rộng không quá ba tấc đất.
Chúng ta thường nghe nói ; “Tham thì thâm” quả là đúng. Trên đời này không thiếu gì những người có lòng tham và ích kỷ đến nỗi muốn đi mượn hòm để chôn mình thay vì bỏ tiền ra mua. Cũng có những người vất vả suốt cả đời lo thu tích của cải đến nỗi không dám ăn no, ngủ ngon, để rồi nửa đời người còn lại phải dùng của cải đã thu tích để bồi dưỡng lại sức khỏe đã mất chỉ vì lòng ích kỷ và tham lam quá mức. Thật vậy, những người quá lo thu tích của cải sẽ trở nên mù qaung, họ liều mình đánh mất không những tự do mà còn mất cả chính đời sống nữa.
Của cải vật chất, lúa gạo, quần áo, nhà lầu, xe hơi, vàng bạc là phương tiện cần thiết để sống, nhưng không bao giờ là tất cả. Không thể vì chúng mà người ta tự cho phép mình làm tất cả mọi cách, kể cả làm gian bán lận, xâm phạm mạng sống cũng như tiết hạnh của kẻ khác, tham ô, tham nhũng hoặc khai thác “con người” và “thiên nhiên” cách bất chính. Tiền bạc, của cải tự nó không phải là xấu. Ai cũng cần có tiền bạc, của cải để sống xứng đáng với nhân phẩm. Tuy nhiên, tiền bạc, của cải vẫn luôn là con dao hai lưỡi. Nếu được sử dụng như một phương tiện, tiền bạc sẽ giúp cho con người sống tốt đẹp, hạnh phúc. Trái lại, nếu chạy theo tiền bạc mà quên mất những giá trị khác trong cuộc sống, thì thật là nguy hiểm và tai hại. Nó có thể đem lại ấm no hạnh phúc đời này, nhưng thiệt mất linh hồn thì ích gì? Bởi vì cái chết sẽ đóng dấu chấm hết cho mọi cuộc sống giàu nghèo, sang hèn. Quan trọng là khi nhắm mắt, số phận đời đời của chúng ta sẽ ra sao ? Của cải trần gian có giúp chúng ta tìm được hạnh phúc bất diệt hay lôi kéo chúng ta vào chỗ trầm luân?
Chúng ta hãy xét lại thái độ sống của mình. Chúng ta phải nhận định cho đúng bậc thang giá trị của cuộc sống. Trong khi bôn ba vất vả kiếm sống hằng ngày, chúng ta phải tìm kiếm nước Chúa và những giá trị của nước Chúa trước hết. Trong khi tìm kiếm nhu cầu vật chất, chúng ta phải dứt khoát khước từ mọi hành động bất chính, mọi thỏa hiệp với lừa đảo, gian dối. Chúng ta phải biết hài lòng với những gì mình đang có, đồng thời không sống ích kỷ, đóng kín, chỉ biết có mình, bất cần người khác. Trái lại, hãy sống quảng đại, mở rộng quả tim, mở rộng bàn tay để chia sẻ và cảm thông với mọi người, như thánh Phaolô khuyên dạy: “Hãy làm ơn làm nghĩa, hãy giàu có việc lành, hãy hào phóng, rộng rãi chia sẻ để tích trữ vốn liếng cho cuộc đời mai sau”.
Bài Phúc âm hôm nay có nói tới một người giàu có đã lo tích trữ rất nhiều của cải, và cho rằng từ nay cuộc đời mình sẽ được hạnh phúc, bảo đảm. Ông nghĩ rằng: “Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi hưởng thụ cho đã !”. Nhưng Thiên Chúa bảo ông ta: “kẻ khờ dại”. (nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai ?).
Nếu ông ta sống vào thời đại này, mọi người sẽ xem ông là một nhân vật vị vọng, một con người có địa vị cao trong xã hội, có thể sai khiến người khác, được mọi người nể trọng. Thế mà Chúa Giêsu lại gọi ông là kẻ dại khờ. Chúa Giêsu không lên án ông là kẻ dại khờ, vì có thể ông đã làm giàu một cách bất chính. Câu chuyện cho thấy ông đã lao động cật lực, đã biết tận dụng thiên thời địa lợi và hoạch địch một chương trình dài hạn như một nhà doanh nghiệp tài ba. Vậy tại sao ông lại được xem là một kẻ dại khờ?
Đời sống của ông bị nhận chìm bởi các con sóng là các phương tiện vật chất như áo quần, xe cộ, nhà cửa và các tiện nghi trong cuộc sống. Đời sống của ông bị bởi các hành trang vật chất chỉ giúp ông duy trì và phát huy cuộc sống trong cuộc lữ hành ngắn ngủi của một đời người. Ông ta quên rằng con người sống nhờ phương tiện nhưng lại sống cho cùng đích, và cùng đích của con người là “tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia Người sẽ thêm cho. Và thảm kịch của cuộc sống chính là lo lắng tìm kiếm phương tiện, và để cho cùng đích tan biến trong phương tiện.
Người đàn ông này nếu càng giàu có về của cải vật chất thì đời sống tinh thần và thiêng liêng càng trở nên nghèo nàn. Có thể ông có rất nhiều sách quí, nhiều đĩa nhạc hay, nhưng chắc rằng ông chẳng bao giờ nghe, và chẳng bao giờ đọc. Vì ông còn đang mải mê kiếm tiền và giữ tiền. Cho nên đời sống tinh thần và thiêng liêng của ông trở nên nghèo nàn. Vậy, ông đúng là kẻ khờ dại.
Ông chỉ sống cho cá nhân của ông chứ không biết quan tâm đến người khác. Có một người nọ thật giàu muốn gì cũng có, tuy vậy ông không thấy hạnh phúc vì ông chỉ nhận được những cái nhìn soi mói, coi thường và khinh miệt của người khác. Ông tìm đến hỏi một người nổi tiếng là khôn ngoan: “Tại sao người ta lại coi thường và khinh miệt tôi cho tôi là kẻ keo kiệt bủn xỉn ? Người ta đâu biết rằng sau khi chết, tôi sẽ hiến tất cả gia tài của tôi cho người nghèo và cho những công việc từ thiện”. Để trả lời, nhà khôn ngoan kể cho ông một câu chuyện như sau: Một chú heo than thở cùng chị bò cái: “Tôi cũng như chị, chúng ta cống hiến thịt mình cho loài người. Thế thì tại sao họ thân thiện với chị mà xa lánh tôi ?” Ngẫm nghĩ giây lát, chị bò cái trả lời: “Thịt chúng ta chỉ cống hiến cho loài người khi chúng ta chết. Còn bây giờ có lẽ tại tôi hiến cho họ sữa lúc tôi còn sống nên họ quí mến tôi chăng”.
Thật vậy, nhìn vào cuộc sống hằng ngày thì chúng ta sẽ nhận ra ngay, những người có điều kiện về vật chất biết quan tâm giúp đỡ chia sẻ với anh em thì sẽ được nhiều người yêu mến và kính nể.
Ông nhà giàu này mang trong mình căn bệnh vị kỷ, nên không thấy rằng của cải của ông là do của cải tập thể mang lại, ông cũng không nhận ra rằng ông đã thừa hưởng một kho tàng ý tưởng và các tiến bộ mà những người đang sống cũng như đã chết góp phần tạo nên. Ông nghĩ rằng mình có thể sống huy hoàng trong thế giới nhỏ bé chật hẹp. Ông là một con người sống theo chủ nghĩa cá nhân và suốt đời ông chỉ có một mình không có ai làm bạn. Ông thật là kẻ khờ dại.
Ông đã không biết rằng ông có được của cải như ngày nay chính là do Thiên Chúa đã ban cho ông. Và bây giờ ông nói với chính mình: bây giờ tôi có nhiều của cải rồi, ta cho xây kho để cất của cải vào đó, giờ ta chỉ có hưởng thụ, đi du lịch, an dưỡng tuổi già. Nhưng đêm hôm đó Thiên Chúa gọi ông. Vậy ông quả là một kẻ khờ dại vì khi chết ông đâu mang theo được vật chất gì.
Có lẽ ông nhà giàu này nghĩ rằng của cải, quyền thế ở trần gian này là một thứ bảo hiểm chắc chắn cho hạnh phúc và sự sống đến nỗi ông quên cả cái chết rình rập, bất xét đến phần rỗi đời đời. Ông là kẻ khờ dại vì cứ bo bo giữ lấy của cải cho thật nhiều để tiêu xài, ăn chơi thỏa thích, cung phụng cho bản thân để rồi không biết khôn ngoan dùng của cải mua lấy bằng hữu trong Nước Trời.
Ngày nay có nhiều người lẫn lộn giữa hạnh phúc và cái bóng của hạnh phúc ; họ mải mê rong ruổi chạy theo cái bóng này, để rồi mau chóng thất vọng khi nó vỡ tan như bong bóng xà phòng.
Chúa Giêsu coi người giàu có này là kẻ khờ dại vì ông không phân biệt được phương tiện và cùng đích cuộc đời ; ông không ý thức được mình lệ thuộc vào người khác ; ông không ý thức được mình phải lệ thuộc vào Thiên Chúa.
Thế thì, qua bài Phúc âm hôm nay, Chúa Giêsu muốn nói với chúng ta điều gì ? Chúa Giêsu không hề lên án người giàu có chỉ vì họ có nhiều của cải, nhưng chỉ cảnh báo những người quá coi trọng tiền bạc, của cải và không biết sử dụng tiền bạc cho đúng. Tiền bạc tự thân không có giá trị đạo đức. Nó có thể sử dụng cho việc tốt cũng như việc xấu. Nó chỉ là phương tiện, một khí cụ, một đồ dùng. Như con dao chẳng hạn, cái làm cho nó tốt hay xấu chính là cách sử dụng. Con dao có thể giúp người mẹ dùng để sửa soạn bữa ăn, hay giúp cho bác sĩ phẫu thuật để cứu sống bệnh nhận, nhưng nó cũng có thể được dùng để sát nhân. Và việc sử dụng tiền bạc cũng thế. Nếu chúng ta sử dụng đúng và tốt, như giúp đỡ anh em khi họ thiếu thốn, hay làm một công việc từ thiện nào đó là chúng ta cứu sống họ, nhưng nếu dùng đồng tiền mà mua chuộc, đút lót với ý đồ xấu là chúng ta đã hại người khác.
Dưới cái nhìn của Chúa, làm giàu một cách lương thiện không phải là xấu, tiêu dùng của cải do mình làm ra không hề là một điều xấu. Nhưng điềm nhiên hưởng thụ và nhắm mắt làm ngơ trước nỗi khổ của anh em lại là một tội ác, dù có ý thức hay không ý thức, mỗi người chúng ta là một con nợ đối với người khác (người quen biết hay không quen biết). Vậy chúng ta phải trả món nợ thế nào ? Câu trả lời thật giản đơn: cho kẻ đói ăn, cho kẻ trần truồng áo mặc, chăm sóc người đau ốm.
Chúa Giêsu muốn chúng ta sống một cách sống khôn ngoan. Người khôn ngoan phải biết đâu là giá trị thật và giả, cái gì trường tồn và nhất thời. Người khôn ngoan biết nhìn sự vật theo bậc thang giá trị: sẵn sàng hy sinh cái tạm bợ để theo đuổi cái vĩnh hằng. Cuộc đời Kitô hữu chúng ta là phải sống siêu thoát, nghĩa là của cải, danh vọng, địa vị, quyền lực, quyền lợi được sử dụng như phương tiện để đạt đến mục đích tối hậu. Kitô hữu chúng ta không miệt thị những thực tại trần thế nhưng hướng tất cả các thực tại trần thế vào việc xây dựng Nước Trời. Thực tại trần thế giúp thăng tiến con người trong xã hội và Giáo Hội. Như thánh Phaolô đưa ra một xác tín cho chúng ta: Nếu chúng ta cùng chết với Đức Kitô thì chúng ta sẽ cùng sống lại với Người. Đức Kitô trở thành Người mẫu, dạy chúng ta sống tốt đạo đẹp đời.
Dù người ta là người khôn ngoan, thành công và khéo léo đến đâu, người ấy không thể đem theo tài sản của mình lúc chết. Những người khác sẽ thừa hưởng thành quả sự lao nhọc của người ấy (Bài đọc 1). Điều làm cho sự việc tệ hại hơn là của cải mà người ấy để lại sau lưng có thể làm cho gia đình người ấy chia rẽ, xâu xé. Gia tài có thể là một lời chúc lành hoặc một lời chúc dữ. Trong Tin Mừng, chúng ta thấy hai anh em tranh giành gia tài. Quả là đáng buồn khi nhìn thấy người ta bị lòng tham và ganh tị thúc đẩy đã cãi vã ; gây gổ nhau không tiếc lời.
Ngày trước, có một người làm việc trong ban quản trị một công ty thịnh vượng. Ông ta sống với vợ và gia đình trẻ ấy cư ngụ trong một căn nhà đẹp ở vùng ngoại ô thuận tiện. Tuy nhiên, ông không bằng lòng. Ông còn trẻ, đầy năng lực và tham vọng. Ông dường như có thể làm được mọi việc. Vì thế ông tự nhủ: “Tôi có thể làm tốt hơn thế này. Tôi chỉ cần làm việc nhiều hơn”.
Ông làm thêm nhiều giờ phụ trội và có được thu nhập gấp đôi. Ông dọn nhà đến một căn nhà lớn hơn trong khu sang trọng của thành phố. Dù ông đã làm việc xuất sắc, ông vẫn không hài lòng. Ông đã mơ tưởng đến một căn nhà mà ông chưa có đủ tiền để mua. Nhưng ít năm nữa, ông sẽ có.
Ông đã không bao giờ có được căn nhà mơ ước ấy, bởi lẽ ông đã ngã bệnh là căn bệnh cuối cùng. Ông thình lình thấy mình ở ngưỡng cửa sự chết. Rồi ông kinh hoàng thấy rằng ông hầu như không hiểu gì vợ con ông. Tệ hơn nữa là ông đã nhận ra mình không thật sự sống. Ông đã trì hoãn đời sống cho đến ngày mọi mục tiêu của ông sẽ đạt được.
Trong con mắt của công ty và của những người láng giềng ông đã trở thành lớn. Nhưng con mắt của riêng ông, ông biết rằng ông đã thất bại. Ông đã để vuột mất những điều quan trọng nhất trong đời sống, ông cảm thấy trống rỗng trong tinh thần và trong cảm xúc. Giờ đây khi cuộc hành trình trần thế sắp chấm dứt, ông cảm thấy tình trạng của ông thật bất hạnh. Ông ao ước bắt đầu lại lần nữa. Chắc ông sẽ làm những việc khác hẳn.
Và ông để lại cho con cái ông cái gì ? Đúng là nhiều tiền bạc. Nhưng những cái khác ? Không hoàn toàn không có. Thực tế là các con ông đã lớn lên không có ông, và giờ đây chúng sẽ tiếp tục sống mà không có ông.
Ngày nay, nhiều cha mẹ nhận thức rằng họ cần dành nhiều thời gian cho con cái hơn thay vì chỉ nghĩ đến của cải. Qua sự tiếp xúc thân mật để dạy dỗ con cái họ, chứng tỏ cho chúng ta thấy rằng họ thật sự yêu thương săn sóc chúng. Những đứa con này thừa kế một loại gia tài quan trọng nhất, và là chủ sở hữu một tài sản mà tiền bạc không thể mua được.
Người điên dại giàu có đã khám phá quá muộn rằng tài sản vật chất không phải là còn mãi. Bởi vì ông đã đem hết mọi năng lực để tích trữ của cải, và không có gì có thể nhắc ông nhìn lại chính ông, và cái chết bày tỏ bản chất nghèo nàn của ông.
Những gia tài đáng phải tranh giành là những gia tài mà cái chết không thể lấy mất, nhưng trường tồn trong sự sống đời đời.
“Khi giờ sau cùng của bạn giáng xuống, bạn chỉ nên dựa vào điều mà bạn đã trở thành” (Antoine de Saint Exupery)
Có một người tốt lành đã từ chối làm chúc thư, nhưng ông nói rằng ông muốn để lại cho con cái điều tốt nhất mà ông có: gương mẫu của cuộc đời ông. Bạn hãy cho đi những tài sản, bổng lộc và tình yêu thương của bạn ngay từ bây giờ. Đừng chờ cho đến lúc một người nào khác làm chính việc đó khi bạn đã chết.
Một lão trọc phú keo kiệt kia đã tích lũy được một số tiền rất lớn và đang mơ tới tương lai hạnh phúc đang chờ đón lão. Tuy nhiên trước khi lão kịp vung tiền ra mua lấy hạnh phúc thì thần chết hiện ra đòi bắt hắn xuống âm phủ.
Lão thương lượng: “Xin thần chết cho tôi sống thêm ba ngày nữa thôi. Tôi sẽ chia cho ngài một nửa tài sản của tôi”. Thần chết không chịu. Lão xuống giá: “Vậy xin cho tôi sống thêm một ngày. Tôi sẽ giao cho ngài tất cả tài sản”. Thần chết vẫn không chịu. Lão nài nỉ “Xin cho tôi một phút thôi, để tôi kịp viết lời trối”. Thần chết đồng ý. Lão ngồi xuống, cầm bút viết câu sau đây:
“Gửi người nào gặp được tờ giấy này. Nếu bạn có đủ tiền để sống thì đừng uổng phí cuộc đời để kiếm thêm nhiều tiền nữa làm chi. Hãy lo sống thôi ! Tiền bạc của tôi rất nhiều, nhưng chỉ một giờ để sống tôi cũng chẳng mua được !”
Tiền của không phải để sở hữu mà để hưởng dùng. Nói nôm na, tiền bạc không phải để “có” mà để “xài”. Nhiều người rất biết cách “sở hữu” nhưng lại không biết cách “hưởng dùng”. Rốt cuộc họ không hạnh phúc bằng một đứa trẻ, sở hữu rất ít nhưng hưởng dùng rất nhiều. Người giàu thật không phải là người có nhiều mà là người hưởng dùng nhiều. Cố gắng để có thật nhiều tiền mà không thể hưởng dùng thì chẳng khác gì một người mù cố gắng thu góp thật nhiều băng Vidéo.
Một ngày nọ, vua Nghiêu đi tuần thú đất Hoa, viên quan địa phương đất ấy ra nghênh đón và chúc vua rằng: “Xin chúc nhà vua sống lâu”. Vua Nghiêu nói: “Đừng chúc thế !” Viên quan lại chúc: “Chúc nhà vua giàu có”. Vua Nghiêu lại nói: “Đừng chúc thế”. Viên quan chúc nữa: “Xin chúc nhà vua đông con trai”. Vua Nghiêu lại nói: “Đừng chúc thế”. Quan lấy làm lạ mới hỏi nhà vua: “Sống lâu, giàu có, đông con trai, ai cũng thích cả, sao nhà vua chẳng muốn ?” Vua Nghiêu đáp: “Đông con trai thì sợ nhiều. Giàu có thì việc nhiều. Sống lâu thì nhục nhiều. Ba điều ấy không mang lại nhân đức nên ta từ chối
Viên quan tâu: “Nhà vua nói thế thực là bậc quân tử. Nhưng trời sinh ra mỗi người phải có một việc. Nếu đông con trai, hãy cắt đặt mỗi người một nhiệm vụ thì có lợi chứ có gì mà sợ ? Giàu có mà đem phân phát cho người nghèo thì còn công việc gì mà lo ? An uống có chừng mực, thức ngủ có điều độ, trong lòng thanh thỏa, thiên hạ tài giỏi thì vui cái vui của họ, trăm tuổi nhắm mắt về cõi trời. Một đời chẳng gây tai họa gì, hỏi có gì là nhục ?”
Đứng trước tiền của, người ta có những thái độ rất khác nhau: Vua Nghiêu vì quá thận trọng chỉ nhìn thấy mặt trái của đồng tiền, nên của cải không sinh ích gì cho ông. Người phú hộ trong bài Tin Mừng hôm nay lại quá cậy dựa vào tiền của, nên khi thần chết bất ngờ đến thì tiền muôn bạc nén cũng không cứu được linh hồn ông. Duy chỉ có viên quan địa phương là có thái độ đúng mực về tiền bạc: Nếu giàu có thì đem chia sẻ cho người thiếu thốn. Đó chính là sứ điệp mà Chúa Giêsu muốn loan báo cho chúng ta hôm nay: Hãy dùng của cải đời này mà “làm giàu trước mặt Thiên Chúa”. Đó chính là nghệ thuật làm giàu đích thực.
Tolstoi kể rằng một người nông dân kia tên là Pakhom rất ham thích có một mảnh đất làm tài sản riêng. Sau một thời gian làm lụng cực nhọc, anh tậu được một mảnh đất 40 mẫu. Anh mừng lắm. Nhưng chẳng bao lâu anh muốn một mảnh đất rộng hơn. Anh lại làm lụng và để dành, bán mảnh đất cũ, cộng thêm tiền để dành, mua được một mảnh đất 80 mẫu. Nhưng anh chưa thỏa mãn, muốn tìm một mảnh đất khác rộng hơn nữa. Có người cho anh biết rằng ở vùng bên kia núi có một bộ lạc mà dân chúng sống rất đơn giản, họ có rất nhiều đất, ai muốn mua bao nhiêu cũng được.
Ngay sáng hôm sau, anh nông dân đi sang vùng bên kia núi. Vị tù trưởng bộ lạc nói: “Anh chỉ cần trả 1000 rúp thì có thể sở hữu được một vùng đất mà anh đi được trong một ngày. Nhưng cần nhớ là anh phải trở lại đúng nơi điểm xuất phát cũng trong ngày đó. Nếu về không kịp thì kể như mất tiền vô ích”.
Đêm đó người nông dân sung sướng ngủ không được. Vừa rạng sáng hôm sau anh nhờ người đánh dấu điểm xuất phát rồi bắt đầu bước đi. Càng đi anh càng sung sướng vì thấy đất của mình càng rộng thêm. Anh cứ đi và đi mãi quên mất thời gian. Khi thấy mặt trời bắt đầu xuống núi anh mới hốt hoảng quay về. Nhưng vì anh đã đi quá xa sợ về không kịp nên anh cắm đầu chạy. Đến điểm mốc, anh ngã gục xuống.
Vị tù trưởng đến chúc mừng: “Xin chia vui với anh. Từ trước tới nay tôi chưa gặp được người nào đi xa được như anh. Anh hãy nhận phần đất của anh”. Nhưng người nông dân không đứng dậy được nữa để nhận lấy tài sản của mình, vì anh đã chết !”
Có được một số tiền bạc của cải để sống là điều cần thiết. Vì thế trong dụ ngôn này, Chúa Giêsu không phê phán việc chúng ta tìm cái ta cần, mà phê phán lòng tham hơn mức ta cần (tiếng Anh: not about need but about greed). Nếu người nông dân trong chuyện trên biết dừng lại khi đã có 40 mẫu đất anh cần thì anh đã sống hạnh phúc, nhưng anh đã chết vì anh cứ mải mê chạy theo lòng tham của mình. Lòng tham giống như ngọn lửa: ta càng thỏa mãn nó bằng cách chất thêm củi vào thì lửa càng bùng to lên và càng đòi nhiều củi thêm. Chứng bệnh trầm trọng nhất của con người trong nền kinh tế thị trường và văn minh hưởng thụ này là con người không biết khi nào mình đủ. Có của không phải là tội, nhưng tham của thì thành tội.
Hãy xem những con chim. Khi chúng xây dựng tổ ấm, chúng chỉ tìm vài nhánh cây đủ cho cái tổ ấy rồi thôi. Hãy xem những con nai. Khi chúng khát, chúng chỉ uống vừa đủ rồi thôi. Sao chúng ta không đơn giản như những con chim và những con nai kia !
Người ta nói trên đời quan trọng nhất là 2 chữ T: tình và tiền. Hôm nay chúng ta có dịp bàn đến chữ T thứ 2. Tiền. Tiền bàn ở đây không phải chỉ là những tờ giấy bạc, mà còn bao gồm tất cả những gì là của cải tài sản vật chất như nhà cửa, ruộng vườn, xe cộ, máy móc…
Cách chung thì ai ai cũng cần tiền và cũng ham tiền hết. Không có tiền thì đói rách, con cái nheo nhóc, mặc cảm với bạn bè… Còn nếu có tiền thì ta ăn ngon mặc đẹp, con cái được giáo dục tử tế, bạn bè xã hội trọng nó… Tóm lại câu nói “có tiền mua tiên cũng được” có thể là câu nói diễn tả quan niệm chung của nhiều người.
Nhưng hình như đó lại không phải là quan niệm của Lời Chúa trong thánh lễ hôm nay.
- Bài đọc 1 trích từ sách Giảng Viên thì coi tiền bạc là thứ phù hoa “Phù hoa nối tiếp phù hoa trần gian tất cả chỉ là phù hoa”.
- Bài đọc 2 trích từ thư thánh Phaolô gửi tín hữu thành Colossê thì kêu gọi “Anh em hãy nghĩ đến những sự trên trời, chứ đừng nghĩ đến những sự dưới đất”.
- Còn bài Tin Mừng thì mô tả một người phú hộ hả hê với những của cải chất đầy từ kho này cho tới kho khác, nhưng bị Chúa trách “Hỡi kẻ ngu dại, đêm nay Ta sẽ đòi linh hồn ngươi, thế thì những của cải ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai ?”, và Chúa Giêsu kết luận: Kẻ nào tích trữ của cải cho mình mà không làm giàu trước mặt Chúa thì cũng vậy.
Phải chăng Chúa không muốn cho có tiền ? Phải chăng Chúa muốn người có đạo phải nghèo ? Phải chăng Chúa khuyên chúng ta phải chạy trốn tiền bạc ? Thưa không, không bao giờ, bởi vì những của cải vật chất trên đời này do đâu mà có ? Do chính Chúa tạo dựng nên, và Chúa tạo dựng nên chúng ta là để cho con người được đầy dư của cải. Hãy nghe một lời chúc phúc của Chúa ghi trong Tv 71:
Khắp xứ sở đầy dư gạo thóc, Đỉnh non cao gợn sóng lúa vàng. Và trong Tv 64: Thảm trái đất mưa nhuần Chúa rải. Cho tràn trề của cải sinh ra… Vùng hoang địa cỏ hoa đua nở Cảnh núi đồi hớn hở xinh tươi. Chiên bò gặm cỏ đồng xanh, Nương vàng sóng lúa lượn quanh dạt dào, Câu hò tiếng hát trổi cao…
Rõ ràng là Chúa muốn con người sung túc vật chất. Nhưng Chúa cũng biết tiền bạc vật chất vì có khả năng đem lại cho con người rất nhiều tiện nghi sung sướng nên cũng có thể khiến con người chỉ say mê nó mà quên hết mọi giá trị khác. Bởi đó Chúa mới nói “ Kẻ giàu có vào Nước Thiên Chúa thật là khó, còn khó hơn con lạ đà chui qua lỗ kim”. Nhưng, tuy có khó thật chứ cũng có những người giàu có được vào nước thiên đàng : Trong Tin Mừng ta thấy Chúa cũng đề cao những người giàu có, chẳng hạn như ông Giakêu, tuy giàu nhưng biết sử dụng tiền bạc mình để làm những việc nghĩa.
Như vậy, Lời Chúa hôm nay không đề cao tiền bạc mà cũng không khinh rẻ chúng. Chúa chỉ muốn chúng ta lưu ý hai điều: một là nhận định đúng giá trị của tiền bạc và hai là sử dụng đúng những tiền bạc mà Chúa đã ban.
Bây giờ chúng ta hãy nhận định giá trị của tiền bạc:
- Tiền bạc là một yếu tố quan trọng làm cho đời ta được sung sướng.
- Nhưng nó cũng là một con dao hai lưỡi, nghĩa là nó vừa có thể giúp ta sống tốt hơn “phú quí sinh lễ nghĩa”, mà cũng có thể làm ta thành xấu đi, xấu đi vì tham lam, xấu đi vì gian lận, xấu đi vì lòn cúi…
- Vả lại tiền bạc không được bền vững: thiếu gì người hôm nay đang giàu sụ, thế mà ngày mai đã trở thành trắng tay.
- Và nhất là khi chết ta không thể mang tiền bạc theo được.
Sau khi đã nhận định đúng giá trị của tiền bạc, chúng ta hãy lắng nghe Chúa dạy phải sử dụng tiền bạc như thế nào: Hãy dùng tiền bạc đời này để làm giàu cho đời sau.
Thu tích kiến thức và học tập những kỹ xảo, tìm cách sở hữu gia tài một cách công bằng, lo lắng để mình hưởng nhàn sau những cố gắng lao nhọc, cũng chỉ là phù vân. Vậy cái gì trường tồn?
Cái chết giúp con người nhận ra chân lý
Trong cuộc đời rao giảng, Đức Yêsu đã gặp nhiều loại người. Có những người tìm đến với Đức Yêsu để nghe Ngài dạy điều hay lẽ phải, nhưng cũng có người muốn nhờ Ngài giải quyết những tranh chấp, cụ thể là vấn đề chia gia tài. Đức Yêsu đã từ chối can thiệp vào những việc này. Tại sao Đức Yêsu lại không giúp anh ta, khi anh ta bị người anh đối xử không công bằng? Phải chăng Đức Yêsu biết rằng Ngài cũng không thành công nếu Ngài can thiệp vào, hay Ngài cho rằng điều đó không quan trọng, và không là sứ mạng của Ngài: “Ai đã đặt tôi làm quan toà hay người trọng tài để phân xử?”? Hơn nữa, Đức Yêsu còn dùng cơ hội này để giúp con người ý thức về “lòng tham” của mình dưới mọi hình thức.
Người giầu có trong đoạn Tin Mừng sở hữu nhiều của cải, tính toán để tích chứa những gì ông ta có do lao động một cách hợp lý hợp pháp, đâu có gì xấu. Thế nhưng Thiên Chúa nói với ông ta: “Đồ khùng, nếu đêm nay anh phải chết, thì kho tàng đó để cho ai?” Điều khùng ở đây là người nhà giầu không biết dùng của cải để giúp người nghèo, để thu tích kho tàng không mục nát và không bị mối mọt đục khoét.
Cái chết, giúp người ta nhận ra chân lý, giúp người ta biết điều mình toan tính thu tích có giá trị thực sự không? Nếu thu tích, bỏ công sức để được cái gì đó, mà cái chết sẽ đến đêm nay huỷ diệt tất cả, thì ích lợi gì?
Tất cả chỉ là phù vân
Sách Giảng Viên cho thấy những suy tư của ông về sự đời. “Lợi lộc gì khi con người phải chịu đựng bao nhiêu gian lao vất vả?” Với Giảng Viên, việc thu góp được bao nhiêu điều khôn ngoan hơn tất cả những người trước, việc phân biệt được đâu là khôn ngoan, đâu là tri thức, điên rồ hay khờ dại, cũng chỉ là phù vân (Gv.1, 16-17).
Khôn lắm cũng khổ, hiểu lắm cũng khổ. Tận hưởng thú vui, nếm mùi hạnh phúc, cũng chỉ là phù vân. “Tất cả đều chết, người khôn cũng như kẻ dại” (Gv.2, 16). Cái chết giúp người ta biết con người là ai, những lao nhọc vất vả của mình có giá trị gì, đâu là điều trường tồn và có gía trị thực sự? Cái chết, là nỗi sợ của nhiều người, nhưng cũng là một quà tặng cho nhiều người, và nó cũng có tính giải phóng con người khỏi u muội mê lầm. Cái chết, là khởi đầu của hạnh phúc.
Đức Kitô là tất cả trong mọi sự
Chỉ một điều quan trọng, điều ảnh hưởng dứt khoát trên cuộc sống con người, là Thiên Chúa và tình yêu của Ngài nơi Đức Yêsu Kitô. Thiên Chúa yêu thương con người, làm những vất vả của con người trở nên có ý nghĩa và trọn vẹn trong Đức Yêsu Kitô và nhờ Đức Yêsu Kitô. Tất cả những gì được thực hiện trong Thiên Chúa và trong Đức Yêsu Kitô, sẽ có giá trị vĩnh viễn.
Hành vi bác ái yêu thương , là hành vi “vĩnh cửu” nhờ Đức Yêsu. “Nếu tôi làm được điều này điều kia, nếu tôi được ơn này ơn kia, mà không có bác ái, thì cũng như tiếng phèng la vang dội, não bạt vang vang”. Yêu thương, là hành vi làm con người trở nên vĩnh cửu, là hành vi làm con người trở nên con Thiên Chúa và nên giống Thiên Chúa.
Đức Yêsu là mẫu gương và thầy dạy con người về yêu thương.
Câu hỏi gợi ý chia sẻ:
1. Theo bạn, điều nào quan trọng nhất đối với người đời? Tại sao?
2. Theo cái nhìn của bạn, điều nào làm hành vi của bạn trở thành vĩnh cửu? Tại sao?
3. Bạn có sợ chết không? Cái chết của những người khác, thường gợi gì nơi bạn?
Khi Nữ Hoàng Victoria của Anh quốc nghỉ hè tại một nhà nghỉ mát thì nữ hoàng thích ăn mặc: TN 18-C12
Khi Nữ Hoàng Victoria của Anh quốc nghỉ hè tại một nhà nghỉ mát thì nữ hoàng thích ăn mặc đơn giản để người khác không nhận ra mình và có thể đi tản bộ sâu trong rừng. Một lần đang đi bộ như thế thì bất chợt một cơn mưa đổ xuống, và nữ hoàng phải chịu trận. Chạy được một lúc thì nữ hoàng gặp một căn lều lụp xụp, và bà đã chạy đến để xin trú mưa. Căn lều lụp xụp đó thuộc về một bà già nông dân. Vào trong nhà, nữ hoàng đã chào hỏi bà già và xin bà cho mượn cái dù để che mưa đi về. Nữ hoàng còn thêm rằng bà sẽ trả lại cây dù sớm bao nhiêu có thể. Bà già nông dân kia không biết người đang đứng trước mình là nữ hoàng nên trả lời một cách cứng cỏi, "Ôi thì tôi có hai cái dù, một cái thì còn mới, còn cái kia thì đã cũ kỹ. Thôi tôi cho bà mượn cái cũ bởi vì tôi đâu có biết bà là ai mà bà sẽ có trả lại hay không." Nữ hoàng cầm lấy cái dù cũ kỹ đã bị rách và tự nghĩ rằng thôi có gì che thân thì còn hơn là ướt hết. Sáng hôm sau, người đầy tớ của nữ hoàng đã mang cây dù cũ kỹ kia đến căn lều lụp xụp của bà già để trả và nhân danh nữ hoàng để cám ơn. Bà già kia đã tỏ ra rất hối hận và tiếc nuối mình đã không biết kính trọng và đối xử tốt với nữ hoàng, bà than, "Giá mà tôi biết! Ôi, giá mà tôi biết!"
Trong bài Phúc Âm hôm nay, Chúa Giêsu cảnh cáo người tá điền giàu có nhưng dại khờ. Ông dại khờ bởi vì ông chỉ biết tích trữ cho mình kho tàng của cải ở trần gian này mà không màng gì đến kho tàng thiêng liêng. Ông quên rằng cái giây phút cuối đời có thể đến bất cứ lúc nào, và ông phải từ bỏ tất cả mọi sự. Có lẽ chúng ta cũng sẽ nghe ông than phiền như bà già ở câu truyện trên, "Ôi, tôi thật là ngu, giá mà tôi biết trước thì tôi sẽ dâng cho Chúa điều tốt nhất!"
Tôi chỉ có một phút, chỉ có 60 giây. Mà tôi đã không tìm, không chọn, nhưng mà nó đã tùy thuộc vào tôi để mà dùng nó. Tôi sẽ đau khổ nếu tôi mất nó, phải trả lẽ nếu tôi lạm dụng nó. Chỉ có một phút thôi, nhưng sự vĩnh cửu ở trong nó.
Trong chương trình muôn đời của Thiên Chúa về tất cả mọi sự, thời gian mà các bạn hiện hữu trên thế gian này có thể chỉ hơn một phút hoặc một nháy mắt. Thế nhưng ở bên kia thế giới là đời đời, điều đó có nghĩa là Thiên Chúa ở trong cái giây phút hiện tại của đời các bạn. Thiên Chúa đã cứu chuộc bạn, và Ngài đang hiện diện bên bạn. Trong lúc này đây, Thiên Chúa mong muốn chiếm đoạt bạn để làm của riêng Ngài. Thiên Chúa mong muốn cùng tiến bước với bạn nếu bạn mở cửa cho Ngài. Trong giây phút này, Thiên Chúa mong muốn chiếm địa vị ưu tiên độc nhất trong bạn.
Trong thư gửi Côlôxê, Thánh Phaolô viết, "Vậy không còn phải phân biệt Hy-lạp hay Do thái, cắt bì hay không cắt bì, nô lệ hay tự do, nhưng chỉ có Đức Kitô là tất cả và ở trong mọi người" (Cl 3:11). Điều này có nghĩa là trong và qua Chúa Giêsu, Thiên Chúa đã hòa mình vào cuộc lữ hành của chúng ta ở trên trần gian này.
Nếu chúng ta không biết sống từng phút lệ thuộc vào Chúa thì cuộc sống và lối sống của chúng ta sẽ như những kẻ ngu dốt, như lời Chúa Giêsu đã cảnh cáo tá điền ngu dốt trong bài Phúc Âm hôm nay.
Nếu chúng ta không yêu thương kẻ khác vì Chúa Giêsu, thì chúng ta chỉ là những kẻ điên dại. Yêu thương săn sóc là tất cả! Không có gì giá trị cho bằng lo lắng chăm sóc cho người khác! (Caring is everything! Nothing matters but caring!). Đúng thế bởi vì khi chúng ta lo lắng chăm sóc cho người khác là chúng ta tích trữ cho mình kho tàng trên trời và chúng ta trở nên giàu có trước mặt Thiên Chúa.
Nếu bây giờ chúng ta biết được mình chỉ còn có 5 phút nữa để sống thì chúng ta sẽ làm gì? Có lẽ nhiều người chúng ta sẽ cố gắng để yêu mến Chúa và sám hối tội lỗi của mình, còn tất cả những cái khác thì không còn ăn thua gì nữa. Có lẽ nhiều người chúng ta cũng như tên tá điền ngu dốt trong bài Phúc Âm, chúng ta lo lắng tích trữ kho tàng thế gian mà quên đi kho tàng vĩnh cửu trên trời. Đến lúc giờ Chúa đến thì có lẽ nhiều người sẽ than, "Ôi, nếu tôi biết trước!"
Ngay từ hôm nay, chúng ta sẽ cố gắng yêu mến Chúa và yêu thương tha nhân.
Đoạn Phúc Âm này quen gọi là dụ ngôn người giàu khờ dại và chỉ được ghi lại trong Phúc Âm thánh Lucạ Dụ ngôn khi hai anh em tranh chấp về vấn đề chia gia tài.
(c.13) Trong luật thừa tự ghi trong sách Dân Số 27:1-11 và Đệ Nhị Luật 21:15-17, gia tài của người cha được để lại cho các người thừa tự theo thứ tự như sau: con trai, con gái, anh em, chú bác và người bà con gần. Người con trưởng khi nào cũng được hưởng phần lớn nhất. Theo luật Roma, gia tài phải chia chỉ khi có sự đồng ý của tất cả mọi người liên hệ, trong khi luật Do Thái cho phép một người có quyền đòi chia gia tài (Luca 15:12 - dụ ngôn người con hoang đàng).
(c.14) Đức Giêsu được mời làm xử án và người giải hòa trong một tranh chấp mà thời nay thường được xếp vào trường hợp của luật dân sự. Vào thời đó, không có sự phân biệt rõ ràng giữa các loại luật lệ, thầy rabbi có thể trả lời trong mọi tranh chấp ngay cả tranh chấp trong gia đình. Đức Giêsu tránh không muốn dính vào sự tranh chấp bởi lòng tham lam mà dùng cơ hội đệ dạy về cạm bẩy do của cải.
(cc.17-19) Chữ "tự mình" được dùng đi dùng lại nhiều lần để nhấn mạnh về sự tự trung tự đại của người giàu có. Trong chương trình của ông, không gì đếm xỉa tới gia đ`inh, người láng giềng hoặc về Chúa.
(cc.20-21) Chúa kết án người giàu có là người khờ dại bởi vì ngay cả khi đã dự liệu thật kỹ càng ông cũng không biết giờ nào mình sẽ bị cất đi thì tại sao ông lại phải thu tích của cải nhiều như vậy.
Một Điểm Chính
Mục đích của cuộc đời không phải là làm giàu của cải vật chất, mà làm giàu những gì dưới mắt của Thiên Chúạ Đó là chia sẻ những gì mình có cho người khốn cùng.
Suy Niệm
Khi gặp phải những tranh chấp trong gia đình anh em, tôi phải dùng sức mạnh nào để giảng hòa sự khác biệt?
Cũng như người giàu có trong dụ ngôn, tôi có dùng quá nhiều thời giờ và sức lực để làm giàu và để dự tính một tương lai bảo đảm sung túc không? Tương lai đó có hoàn toàn thuộc về tôi chăng? Tôi quên gì trong dự tính đó?
Tôi dùng của cải thế nào? Nó có phải hoàn toàn là do công sức của tôi hay là món quà của Thiên Chúa? Làm thế nào để tôi quân bình giữa những gì cần có và những gì xa xỉ?
Cái kho là quan trọng. Kho bạc quan trọng đối với một đất nước. Kho lẫm cần cho người làm nghề nông.
Mỗi gia đình, mỗi công ty thường có kho riêng. Có thể là một tủ sắt để trong nhà hay ở ngân hàng.
Mọi lợi nhuận đều thu vào kho.
Ai cũng muốn cho kho của mình bành trướng.
Sau một vụ mùa bội thu, mối bận tâm lớn nhất của ông phú hộ trong dụ ngôn là tìm cho ra chỗ để tích trữ hoa màu của mình, vì những kho cũ không đủ sức chứa nữa. Cuối cùng ông đã tìm ra giải pháp này: phá những kho cũ, làm những kho mới lớn hơn, rồi bỏ tất cả hoa màu, của cải vào đó, khóa lại cho thật kỹ, đề phòng kẻ trộm.
Khi nhà kho đã an toàn thì tương lai của ông vững vàng ổn định. Nhiều của cải cho phép ông sống thoải mái trong nhiều năm. Những cái kho lớn cho ông tha hồ vui chơi, ăn uống. Ông thấy mình chẳng cần đến Chúa, chẳng cần đến ai. Của cải trong kho bảo đảm cho ông sống hạnh phúc. Những cái kho là nơi ông đặt lòng mình (x. Lc 12,34). Xin đừng ai xâm phạm vào chỗ thiêng liêng ấy.
Kho là nơi của cải đổ vào, sinh sôi nẩy nở. Kho không phải là chỗ chia sẻ cho người khác. Ông phú hộ sống cô độc, khép kín như cánh cửa kho. Ông sống với cái kho, sống nhờ cái kho.
Ông tưởng mình đã tính toán khôn ngoan, nhưng ông không ngờ cái chết đến lúc đêm khuya, hay có thể có biết bao rủi ro khác xảy đến. Ông chợt nhận ra mình phải bỏ lại tất cả. Cái kho không níu được ông, cũng không vững như ông nghĩ. Những gì ông thu tích như giọt nước lọt qua kẽ tay.
Ai trong chúng ta cũng có một hay nhiều kho. Có thể chúng ta ôm mộng làm giàu hay đang giàu lên, chúng ta định nới kho cũ hay xây kho mới. Chúng ta chăm chút cái kho cho con cháu mai này.
Thật ra của cải không xấu, xây kho cũng không xấu. "Nhưng phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam" (12,15).
Phải mở rộng những cánh cửa kho của mình, để kho không phải chỉ là nơi tích trữ cho tôi, nhưng là phương tiện để tôi giúp đỡ tha nhân. Đừng để nhà kho, két sắt, ví tiền thành mục đích.
Người giàu đáng yêu trước mặt Thiên Chúa là người biết mở kho để trao đi và thấy Thiên Chúa liên tục làm cho kho mình đầy lại. Làm thế nào để khi ra trước toà Chúa, chúng ta thấy kho của mình trống trơn vì vừa mới cho đi tất cả.
Gợi Ý Chia Sẻ
Đất nước chúng ta phải đối diện với nạn tham nhũng. Đất nước nghèo đi trong khi kho của một số người phình ra. Theo ý bạn, tôn giáo giúp gì để đẩy lui nạn tham nhũng?
Tiền bạc là điều cần thiết cho cuộc sống, nhưng tiền bạc cũng là điều nguy hiểm. Theo ý bạn, đâu là những nguy hiểm do tiền bạc của cải đem lại?
Cầu Nguyện
Lạy Cha, xin cho con ý thức rằng tấm bánh để dành của con thuộc về người đói, chiếc áo nằm trong tủ thuộc về người trần trụi, tiền bạc con cất giấu thuộc về người thiếu thốn.
Lạy Cha, có bao điều con giữ mà chẳng dùng, có bao điều con lãng phí bên cạnh những Ladarô túng quẫn, có bao điều con hưởng lợi dựa trên nỗi đau của người khác, có bao điều con định mua sắm dù chẳng có nhu cầu. Con hiểu rằng nguồn gốc sự bất công chẳng ở đâu xa. Nó nằm ngay nơi sự khép kín của lòng con. Con phải chịu trách nhiệm về cảnh người nghèo trong xã hội.
Lạy Cha chí nhân, vũ trụ, trái đất và tất cả tài nguyên của nó là quà tặng Cha cho mọi người có quyền hưởng. Cha để cho có sự chênh lệch, thiếu hụt, vì Cha muốn chúng con san sẻ cho nhau.
Thế giới còn nhiều người đói nghèo là vì chúng con giữ quá điều cần giữ. Xin dạy chúng con biết cách đầu tư làm giàu, nhờ sống chia sẻ yêu thương. Amen.
Con người vẫn có khuynh hướng tìm kiếm sự giầu có, tích lũy của cải. Bao nhiêu túi cũng không vừa. Quả thực cái túi của con người hầu như không có đáy. Trên đời đã có biết bao nhiêu câu chuyện nói về kiếp người phù du, của cải phù vân. Tuy nhiên, nhiều người vẫn giả ngơ, giả điếc: họ đóng lòng lại và cái đích trước mắt vẫn là làm ra nhiều của cải, tìm kiếm lợi nhuận mà quên đi lòng quảng đại, sự chia sẻ. Tin Mừng và các bài đọc Chúa Nhật 18 thường niên, năm C sẽ cho chúng ta hiểu về cùng đích của đời người, cuộc đời mau qua và của cải phù vân ở đời.
KIẾP SỐNG PHÙ DU VÀ CỦA CẢI PHÙ VÂN, MAU TÀN, CHÓNG QUA:
Cuộc con người có dài lắm cũng hơn trăm tuổi, nhưng nếu đạt tới cái tuổi một trăm, con người cũng chẳng còn mạnh mẽ, linh hoạt, có thể tai đã nặng, mắt đã mờ, chân tay đã run lẩy bẩy. Có người gặp cơn bạo bệnh ở lứa tuổi còn đang khỏe mạnh, có người gặp tai nạn trong lúc tuổi xuân xanh. Có những em bé bị cướp mất ngay lúc tuổi các em còn ngây thơ. Con người là thế:” Ba vạn sáu ngàn ngày là mấy. Kiếp phù du trông thấy cũng nực cười”( Nguyễn công Trứ). Cuộc đời con người như thế quá vắn vỏi, mau qua. Của cải cũng vậy, dù con người cố công tìm kiếm, đem hết tâm lực để quyết chí làm giầu: của cải vẫn chỉ là phù vân. Con người dự tính. Chúa mới định liệu( tục ngữ Pháp ). Đúng vậy, con người có muốn giầu có mà ơn trên không ban cũng chẳng được gì. Tin Mừng Luca 12, 13-21 cho thấy cái ngu dại của ông phú hộ giầu có và của những người được đánh giá là giầu sang, phú quí. Ông phú hộ đã không thể nhìn xa hơn cái kho lẫm mà ông cứ đăm đăm nhìn vào, cứ khư khư giam mình trong đó. Của cải ông có không biết chừng nào cho vừa, lòng ước muốn tham lam của ông phú hộ thì vô đáy. Cái ngu si dốt nát của ông phú hộ là ông không hiểu mình có thể đem được gì trong kho lẫm của ông vào cõi chết khi ông qua đời hay không ? Điều này, cho ta hay những người ngu dại là những người không biết mình đang đi về đâu, cùng đích của đời mình là gì, mình sống để làm gì ? Người ngu dại là người xây nhà trên cát như Kinh Thánh nói và họ lấy của cải vật chất làm cùng đích của cuộc đời, của con người: họ chạy theo lợi nhuận, tiền tài, danh vọng, chà đạp người khác để tán tận lương tâm mà tiến thân, tìm chút hư danh của cuộc sống vv… Đời sống con người là một cuộc chiến đấu không ngừng, nhưng cuộc chiến phải chính nghĩa, phải có lối thoát vì cuộc đời có thể là một cạm bẫy giăng mắc, con người có thể vì hư danh, vì miếng cơm manh áo mà đóng cửa lòng lại, họ bị trói buộc trong ích kỷ, tham lam…
HÃY ĐIỀU CHỈNH HƯỚNG ĐI:
Chúa Giêsu đã từng cảnh tỉnh con người:” Hãy tỉnh thức và cầu nguyện” “ Các con phải coi chừng, hãy tránh mọi thứ tham lam, vì dẫu có giầu có, dư giả, con người cũng không thể dựa vào của cải mà được bảo đảm, được an toàn đâu”. Qua dụ ngôn về người phú hộ, Chúa đã cảnh tỉnh nhân loại, cảnh cáo con người: Ay kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không trở nên giầu có trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như người phú hộ trong đoạn Tin Mừng này… nghĩa là kẻ ấy sẽ chết, sẽ qua đi đời đời. Phụng vụ lời Chúa hôm nay mời gọi nhân loại, kêu mời mỗi người điều chỉnh hướng đi. Những người có niềm tin phải chọn hướng đi với những giá trị của Tin Mừng: họ phải dám sống nghịch lại với sự suy nghĩ của người đời như Chúa Giêsu đã dậy trong Hiến Chương Nước Trời. Tám mối phúc là tám nghịch lý đối với con người có đức tin sâu xa. Con người tìm giầu có thì người có niềm tin phải nghe theo lời Chúa:” Phúc cho ai có tinh thần nghèo khó…” Và điều Thiên Chúa muốn con người làm giầu là hãy cởi bỏ con người cũ, mặc lấy con người cũ 9 bài đọc II ). Những điều người đời cho là ngu, là dại lại là sự khôn ngoan của Thiên Chúa…
Lạy Chúa Giêsu, xin cho chúng con luôn biết tín thác vào Chúa dù chúng con có bị thế gian liệt vào hạng khờ dại.
GỢI Ý ĐỂ CHIA SẺ:
1. Bạn cảm nghiệm thế nào về dụ ngôn người phú hộ giầu có ?
2. Thế nào là sự khôn ngoan của Thiên Chúa ?
3. Bạn có thích làm giầu chính đáng không ?
1. Một số người chủ trương:" Có thực mới vực được đạo." Điều này có mâu thuẫn với lời khuyên của Tin mừng:" Hãy tìm những gì thuộc thượng giới" không? 2. Đừng nhầm lẫn giữa phương tiện và mục đích. 3. Một số phương thế giúp chúng ta luôn hướng thượng.
SUY TƯ GỢI Ý:
1. Xem ra có vẻ mâu thuẫn.
Nếu xét về mặt văn chương thì đoạn văn của Vua Co-he-lét, con Vua Đavit, đạt đểm rất thấp vì đã sử dụng đến 7 lần chữ PHÙ VÂN. Nhưng về nội dung, ông đã lột trần được một sự thực phủ phàng là "Tất cả chỉ là phù vân". Phù là trôi nổi, huyền ảo. Vân là mây. Phù vân là bèo dạt mây trôi, là hay thay đổi, chóng qua, chóng tàn. Mọi của cải vật chất trên trần gian này, kể cả cuộc sống của mỗi người chúng ta đều là phù vân. Báo chí ngày 26-07-01 đưa tin về vụ hoả hoạn đã thiêu rụi 92 căn nhà tại chợ Năm Căn với biết bao tiếng rên xiết kêu la thảm khốc, có trường hợp muốn đi đến quyên sinh vì tiếc của. Ý thức được điều này, Thánh Phaolô khuyên chúng ta hãy tìm kiếm những gì thuộc thượng giới, nơi Đức Kitô đang ngự bên hữu Thiên Chúa. Rồi đến lượt Đức Giê-su khuyên chúng ta:" Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, vì không phải hễ ai được dư gia, thì mạng sống người ấy nhờ của cải mà được bảo đảm đâu" (Lc 12, 15). Câu nói của Chúa Giêsu rất đúng ngay cả nghĩa đen. Thật vậy, chính những người giàu có mới bị trộm cướp thanh toán, hãm hại, khi đi đường hoặc lúc canh khuya. Nhưng có người lại chủ trương "Có thực mới vực được đạo". Nghĩa là trước tiên ta cần phải sống, rồi sau đó mới có khả năng làm gì thì làm. Ý tưởng này cũng đúng vì sống là nhu cầu căn bản của con người. Ai cũng ham sống, sống hạnh phúc và sống thọ. Điều kiện ắt có và đủ cho sự sống là tài sản. Vậy muốn sống phải ra sức làm ra tài sản. Như thế, xem ra có sự mâu thuẫn giữa Lời khuyên của Chúa Giêsu và cuộc sống thực tế cần vật chất của chúng ta ?
2. Không lẫn lộn giữa mục đích và phương tiện.
Suy nghĩ kỹ, ta không thấy có chút mâu thuẩn nào giữa thực tế cuộc sống của ta và lời khuyên của Chúa Giêsu. Ngài còn khuyên chúng ta hãy sống và sống dồi dào. Đức đương kim Giáo Hoàng Phaolô II, trong bài đáp từ với Tổng Thống Hoa kỳ G.W. Bush dịp hội kiến ngày 23-07-01 vừa qua, đã nói lên ưu tư của mình về sự chia sẻ của cải vật chất cho mọi người:"… trong đó, toàn dân chúng thế giới đóng góp cách tích cực cho nền thịnh vượng kinh tế chung và cũng phải được chia sẻ hậu quả của chúng …" Không lẽ Đức Giáo hoàng, khi cổ vũ cho việc phát triển kinh tế vật chất, là đi ngược lại với Tin Mừng? Thực ra, Diều Ngài phát biểu còn nói lên Tin Mừng là đàng khác:"…phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam…"(Lc 12, 15a). Tham lam là vơ vén tích lũy của cải về chỉ cho riêng mình, cho đất nuớc và dân tộc mình. Hãy tạo cho mọi người được quyền hưởng lợi từ quả đất là mái nhà chung. Như vậy, không có mâu thuẫn giữa nhu cầu vật chất của con người và lời chỉ dạy của Chúa Giêsu. Chỉ còn một điều là ta không nên lẫn lộn giữa mục đích và phương tiện. Ai cũng ước ao cuộc sống mình trường tồn mãi mãi. Vậy cuộc sống viên mãn mai hậu là mục đích. Còn cuộc sống đời này, với nhu cầu tiền bạc tài sản của nó, phải được xem là phương tiện. Nếu chúng ta xem nó là mục đích thì tự ta, ta đã mâu thuẫn với chính ta, vì:" Trăm năm nào có gì đâu. Chẳng qua một đám cỏ khâu xanh rì. (Kiều).
3. Một số phương thế giúp chúng ta hướng thượng.
– Trước hết, chúng ta phải thấy rõ một sự thực là xã hội mà ta đang sống hết sức thực dụng. Thực dụng có nghĩa la ta chỉ nhắm ích lợi hoặc hiệu quả trước mắt,không cần suy nghĩ tới hệ quả lâu dài. Người ta có thể đổi lấy một chút hư ảo của làn khói bạch phiến để suốt đời vật vả vì nó. Người ta có thể biển thủ để có nhiều tiền cho những canh bạc thâu đêm suốt sáng mà bất chấp những ngày sau đó có thể vào tù ra khám hay thậm chí dựa cột như ông Phạm Huy Phước trước đây. Xa hơn nữa, "Con người" có thể đắm chìm theo những đam mê của cái "CON" (thú tính) mà không đếm xỉa gì đến hậu vận của kiếp "NGƯỜI" sau khi chết. Chúng ta cần phải lội ngược dòng trong sự lạc quan. Có những thân hình lúc la lúc lắc theo điệu nhạc cuồng nhiệt dưới ánh đền sân khấu thì cũng có những con người đang thầm lặng quì chầu trước Thánh Thể để múc nguồn sống vô tận.
– Kế đến, nếu chúng ta nghĩ rằng sự chết đến bất cứ lúc nào, có thể là trong phút giây sắp tới, ta sẽ bớt tham lam của cải vật chất hơn, bớt ham muốn giành dân lất đất hơn. Kinh nghiệm cho thấy, sau mỗi lần vào nhà thương ung bướu, tính tình chúng ta trầm lại, suy tư.
– Cuối cùng, ta nên chiêm niệm Chúa Giêsu trần trụi trên khổ giá. Ngài đã được nâng lên khỏi đất sau khi vứt bỏ tất cả những gì khong cần thiết. Ngài chỉ giữ lại một THÂN XÁC PHỤC SINH.
Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, xưa Chúa đã hứa cùng con rằng, khi nào Chúa bị treo lên khỏi đất, Chúa sẽ kéo mọi sự lên cùng Chúa. Giờ đây xin Chúa thực hiện lời hứa ấy với con. Xin cho con luôn can đảm dành sự ưu tiên cho những gì thuộc thượng giới. Sự can đảm này chính là một bảo chứng cho con được vào cõi trường sinh. Amen.
Nasruddin đang bò gối trên thảm cỏ trước nhà, hình như đang tìm kiếm vật gì. Người hàng xóm của anhta thấy thế bèn cất tiếng:
- Này Nasruddin, anh đang tìm gì vậy?
- Tôi tìm chiếc chìa khoá. Nasruddin trả lời.
Thế là người hàng xóm liền tỏ lòng hào hiệp. Anh cùng bò gối trên sân để tìm chiếc chìa khoá cho Nasruddin. Sau một hồi lâu tìm kiếm mà không được, anh hàng xóm ngước mắt lên hỏi:
- Mà Nasruddin nè, anh làm rơi chiếc chìa khóa ở chỗ nào vậy?
- À, tôi làm rớt ở trong nhà.
Nghe câu trả lời, người hàng xóm ngẩn ra vì tức:
- Rơi ở trong nhà... nhưng tại sao anh lại tìm ở đây?
Nasruddin tỉnh bơ đáp lại: “Bởi vì ở ngoài này sáng hơn, còn trong kia tối quá.”
Thế đấy! Ở trên đời có không ít người đi tìm hạnh phúc, nhưng lại chẳng tìm đúng nơi. Cũng có lắm kẻ đã đến đúng nơi rồi nhưng lại không biết minh nên tìm thứ gì.
Có nhiều người tầm sư học đạo mà tìm mãi không ra, nhưng cũng có lắm kẻ đang ở trong chính đạo, nhưng lại cứ kiếm những thứ gì đâu! Có bao giờ bạn đặt câu hỏi với chính mình: “Tôi đã thuộc về chính đạo chưa? Nếu rồi, thì nơi đó tôi đang muốn điều chi?”
Đặt câu hỏi như vậy là để xác định cho mình một mục tiêu, nếu chưa có. Hỏi như thế cũng là để chỉnh đốn hướng đi, nếu như mình đang bước không đúng với tinh thần của đạo.
Khi yêu quí thứ gì thì người ta đâu muốn bị mất mát hư hao. Cho nên nếu có phương cách để bảo vệ, tất họ sẽ không ngần ngại thi hành. Đây là tâm lý chung mà nhiều kẻ nhờ biết khai thác và kinh doanh đã trở nên giàu to. Bao dịch vụ hay công ty mang danh bảo hiểm – insurance – đã xuất hiện để bồi hoàn cho những mất mát hay hư hao đó.
Kết quả là nhiều thứ bảo hiểm xuất hiện: nhà cửa, xe cộ, vật dụng, công việc, sức khoẻ, nhân thọ. Thậm chí còn có bảo hiểm cho cả chó mèo chim chóc trong nhà.
Không có thứ bảo hiểm nào lại không liên quan đến sự sống người ta. Tôi mua bảo hiểm cho chiếc xe, cài nhà, cửa tiệm, bức tranh, chiếc nhẫn kim cương... là vì những thứ đó có dính dáng đến cuộc sống của tôi phần nào.
Nhưng thử hỏi có mấy thứ bảo hiểm người ta đang có mà lại không đụng đến đồng tiền ? Phải nói rằng trong thực tế, thứ nào cũng cần có tiền mới mua được. Thành ra để bảo hiểm cho thứ này vật kia, tôi phải nai lưng ra kiếm tiền; để bảo vệ sự sống, tôi phải lo lắng vất vả thức khuya dậy sớm cày thêm tí “job” để có tiền đóng bảo hiểm. Rốt cuộc, tôi đã tiêu hao sự sống để bảo vệ sự sống. Trực tiếp giữ gìn sự sống thân xác trong khi đã gián tiếp đánh mất nó. Mà nhiều khi lại đánh mất trong hãnh diện và tự hào mới khốn chứ!
Quả là phù vân tiếp nối phù vân, hư không trên các sự hư không.
Nếu không thoát được bao sự hư không phù phiếm đó thì tôi sẽ chẳng khác chi gì “người phú hộ giàu có” trong Tin mừng của thánh Luca: gặp năm được mùa, lúc thóc dư tràn, người phú hộ không biết để đâu cho hết. Sau nhiều hôm trằn trọc băn khoăn, cuối cùng ông tìm được một kế: phá quách các kho nhỏ, đóng một kho thật lớn để chất tất cả tài sản thóc gạo vào đó. Thế rồi, khi mọi sự hoàn tất, được bảo đảm bởi một kho lẫm chắc chắn, ông phú hộ mới nói với linh hồn: “Hãy ăn đi, uống đi, hãy nếm cho thoả thích mùi đời đi, hỡi linh hồn của ta.”
Nhưng bất thần có tiếng Chúa phán: “Đồ ngốc, ngay đêm nay người ta sẽ đòi lại hồn ngươi, thế thì những của ngươi tích trữ kia sẽ để lại cho ai đây?” (Lc 12:16-21)
Mới đọc qua dụ ngôn, không ít người thắc mắc: một kẻ làm ăn cần cù, có lẽ không gian dối lừa gạt bóc lột ai, nhưng sao lại bì kết án “đồ ngốc” nặng nề như vậy? Thế nhưng, suy nghĩ một chút người ta sẽ phải công nhận người giàu có kia đã phạm phải ba lỗi lầm chứng tỏ ông ta ngốc thật.
Lỗi lầm thứ nhất: ông tưởng của cải vật chất là yếu tố căn bản có thể mang lại sự sống cho linh hồn, một hữu thể vô vật chất. Ông ngây ngô khi nói với linh hồn mình hãy cứ ăn uống những thứ mà ông thu tích được kia.
Lỗi lầm thứ hai: ông phá được các kho lẫm ích kỷ nhỏ nhoi của mình để rồi xây lại một cái khác to lớn hơn.
Phải chăng trong thực tế cũng có không ít người phá được hầu bao của mình để dâng cho Chúa một chút tiền công đức thì lại cứ muốn tên tuổi được khắc ghi trên bia đồng hay bia đá, hoặc có những người vừa thoát được cái thế giới thầm lặng khép kín của mình để ra đóng góp cho cộng đoàn tha nhân thì lại xây ngay một cái kho khác lớn hơn: cái kho của tự cao tự phụ – “mọi người phải biết đến phần đóng góp của tôi, nếu không thì tôi rút lui.”
Đó không phải là nẻo đường chân chính của Phúc âm. Trái lại, theo tinh thần Kitô giáo, phá kho là để trao ban cho người chứ không phải xây lên kho khác để rồi lại tích lũy cho mình.
Điều lầm lẫn thứ ba của người phú hộ là chỉ biết hướng về những sự dưới đất, những chuyện thế gian, những phạm vi thân xác, và thiếu quan tâm đến những thiêng liêng hay cuộc sống mai sau.
“Người ta sẽ đòi linh hồn ngươi.” Câu nói này đã bộc lộ một chân lý: Đến giờ chết thân xác sẽ tiêu tan, trở về với cát bụi, chẳng ai còn tha thiết với nó. Những gì sẽ được đem đi chính là linh hồn. Cho nên thật là khờ dại khi chỉ tích trữ, trang điểm, vỗ béo cho thân xác mà quên mất hay coi nhẹ việc tô điểm hoặc bảo hiểm cho linh hồn.
“Người ngốc” được nói đến trong Phúc âm là kẻ chỉ biết có hiện tại, tìm kiếm và hưởng thụ những giá trị hữu hình.
Người khôn ngoan chính là người sống trong hiện tại nhưng biết hướng về tương lai, ở trong thế giới hữu hình nhưng luôn chuẩn bị cho mình những giá trị và tài sản vô hình thiêng liêng.
Người khôn ngoan “khi còn sống trên địa cầu biết kiềm chế các chi thể là sự gian dâm, ô uế, dục tình, đam mê xấu xa và hà tiện, tức là những sự thờ quấy... (cùng với) nóng giận, gắt gỏng, thâm độc, chửi rửa, thô tục” (Col 3:5,8)
Người khôn ngoan là người biết rằng không có gì quí bằng linh hồn, không có gì quan trọng cho bằng sự sống mai sau với Đức Kitô. Từ chỗ nhận biết này người khôn ngoan sẽ lo việc bảo hiểm linh hồn của mình nhiệt thành hơn.
Có rất nhiều phương cách để giúp bảo hiểm linh hồn, nhưng có một phương cách mà ai chịu khó đầu tư cũng đều nắm chắc phần thắng. Đó là cầu nguyện. Thánh Anphongsô từng khẳng định: “Ai cầu nguyện nhất định được rỗi linh hồn.” Bởi vì qua cầu nguyện, người ta sẽ vững bước trên con đường tiến về Thiên Chúa.
Một biệt thự nguy nga bị cháy, ngọn lửa bốc cao ngút trời. Đội cứu hỏa bắc thang định tiếp cứu một thiếu phụ đang kêu la từ cửa sổ trên lầu cao. Một nhân viên cứu hỏa can đảm trèo lên thang, nhưng khi tới nơi thì bà kia chạy vào trong nhà, không thấy trở ra. Người tiếp cứu gọi ta, nhưng không thấy trả lời... Vì còn phải cấp cứu nhiều người nên không thể đứng đợi... Sau cùng ngôi nhà bị thiêu rụi, trong đống tro tàn , người ta thấy xác người thiếu phụ chết thiêu bên đống vàng, bạc, của cải.
Đừng cậy dựa vào của cải trần gian. Đó là sứ điệp Chúa Kitô muốn nhắc nhở chúng ta qua bài tin mừng. Vì tranh giành gia tài cha mẹ để lại, hai anh em đến xin Chúa Giêsu phân xử. Nhân cơ hội này Chúa dạy bài học hãy đặt tiền bạc, vật chất vào chỗ thứ yếu, vì chúng không phải là cái đáng để cho anh em tranh giành nhau đến chỗ mất đi tình nghĩa. Tuy nhiên trong thực tế đã có chuyện vì tiền bạc mà mất đi tình nghĩa anh em, ruột thịt, hay bạn bè. Điều đó cho thấy giầu sang vật chất dễ lôi cuốn, chi phối con người.
Giầu có vật chất là tình trạng bấp bênh hơn sức tưởng tượng của con người. Thông thường người ta cho rằng tiền bạc bảo đảm cuộc sống, vì thế họ lao đầu tìm kiếm, giành giật cho được nhiều của cải. Nhiều người làm việc hao mòn cả thân xác, làm đêm làm ngày để có được nhiều tiền. Có người bất chấp mọi thủ đoạn gian dối, lừa lọc trân tráo, bán rẻ lương tâm để có tiền. Khi có nhiều tiền, cái gì sẽ xẩy ra cho họ? Liệu người ta có được hưởng niềm vui sướng mà tiền bạc đem lại không? Hay một ngọn lửa nhỏ cũng đủ tiêu tán tất cả sản nghiệp gầy dựng suốt một đời, hoặc một cơn bệnh liệt, cơn bệnh ung thư hay những chuyện tương tự đến với họ khiến cho giả như có được tất cả của cải trên trần gian cũng trở nên vô ích.
Phải chăng Chúa Kitô nói chúng ta đừng làm ăn gì nữa, cứ đi ăn xin để không có gì phải lo lắng bị mất?
Điều đó không đúng. Chúa muốn dạy chúng ta biết tiền bạc có uy thế giả tạo đánh lừa, lôi kéo con người. Ai trong chúng ta cũng cảm thấy phần nào hấp lực của đồng tiền, hoặc chứng kiến những thí dụ sống động của những người ham mê, cậy dựa vào tiền của. Hơn nữa có lẽ chúng ta cũng thấy được những kết cục không mấy tốt đẹp cho những người như thế. Tài sản giầu có gầy dựng thu tích không phải dễ, nhưng tan biến xụp đổ trong chốc lát là chuyện xảy ra rất nhiều. Cái cảm giác, an toàn vững chắc do tiền bạc đem lại chỉ là lừa lọc. Tiền bạc không nâng đỡ được sự bấp bêny của kiếp sống con người. Những hãng bảo hiểm đánh vào tâm lý người ta là ước mong bảo đảm cho cuộc sống vật chất. Họ chỉ nhắm vào yếu điểm đó để là tiền, bên ngoài mang danh nghĩa là phục vụ. Họ nhận tiền rất dễ dàng, nhưng khi bồi thường cho tai nạn là chuyện khó khăn, sau đó còn đòi tăng tiền đóng hằng tháng.
Thật là sai lầm lớn và dại khờ nếu chúng ta lo bảo hiểm vật chất mà không lo bảo hiểm sự sống thiêng liêng, sự sống đời đời. Để bảo đảm cho linh hồn chỉ cần chúng ta biết liên kết với Thiên Chúa qua sự cầu nguyện, và xa tránh tội lỗi. Khi phạm tội, chúng ta chối bỏ Thiên Chúa, và trở nên nô lệ cho ma quỉ. Tội lỗi đưa ta đến chỗ bất hạnh là phải xa Chúa đời đời. Đứng trước những bấp bêny của cuộc sống, chúng ta chỉ có một điểm tựa duy nhất là chính Thiên Chúa. Chúng ta phải liên kết với Ngài bằng cầu nguyện và xa tránh tội lỗi.
Đọc bài Phúc Âm Chúa Nhật XVIII Mùa Thường Niên Năm C hôm nay, có thể nói, tương đối là dễ hiểu, so với các bài Phúc Âm trước đây, nhất là bài Phúc Âm Chúa Nhật X Thường Niên về Mầu Nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi, hay bài Phúc Âm Chúa Nhật XIVvề các điều Chúa Giêsu căn dặn 72 môn đệ khi sai các vị đi rao giảng v.v. Tuy nhiên, trong vấn đề suy niệm Phụng Vụ Lời Chúa nói chung, nhất là bài Phúc Âm là bài đọc chính trong Phụng Vụ Lời Chúa nói riêng không phải chỉ đơn giản có thế, nghĩa là không phải chỉ cần biết ý nghĩa của bài Phúc Âm nói gì là xong, còn phải để ý đến ba yếu tố khác nữa, những yếu tố rất quan thiết mà nếu thiếu sẽ không bảo đảm tính chất chính xác nơi ý nghĩa phụng vụ của bài Phúc Âm như chúng ta tưởng. Vậy ba yếu tố này là gì? Theo tôi, trước hết, chúng ta phải xét xem ý nghĩa của bài Phúc Âm như chúng ta nghĩ đó có hợp với chủ đề Mùa Phụng Vụ của mình hay chăng; sau nữa, ý nghĩa của bài Phúc Âm theo chúng ta nghĩ, nếu hợp với chủ đề Mùa Phụng Vụ của mình thì chắc chắn cũng phải ăn khớp với bài Phúc Âm tuần trước đó và tuần sau đó; sau hết, ý nghĩa của bài Phúc Âm theo chúng ta nghĩ, chẳng những hợp với chủ đề Mùa Phụng Vụ của mình và ăn khớp với các bài Phúc Âm trước sau, mà còn phải gắn liền với ý nghĩa của bài đọc một và bài đọc hai được Giáo Hội cố ý chọn đọc chung với bài Phúc Âm ấy nữa. Căn cứ vào ba yếu tố này, khi gặp một bài Phúc Âm khó hiểu, chúng ta cũng có thể nhờ đó suy ra ý nghĩa của bài Phúc Âm.
Chẳng hạn, chúng ta hỏi chủ đề chung của Mùa Phụng Vụ có bài Phúc Âm này là gì; nếu vẫn chưa suy ra ý nghĩa sâu xa của bài Phúc Âm, chúng ta có thể hỏi tiếp, vậy ý nghĩa của bài Phúc Âm tuần trước và tuần sau là gì mà Giáo Hội lại chọn bài Phúc Âm này chen giữa hai bài đó; sau cùng, ý nghĩa của bài Phúc Âm sẽ sáng tỏ hơn, nếu chúng ta thấy được mối liên hệ giữa bài Phúc Âm với bài đọc một và bài đọc hai trong cùng Thánh Lễ; đấy là chúng ta chưa kể đến mối liên hệ giữa ba bài đọc của chu kỳ này, chẳng hạn của Năm C hiện nay, phải ăn khớp cả với hai chu kỳ kia, Năm A và B nữa. Vậy, chúng ta thử áp dụng phương pháp suy diễn này vào bài Phúc Âm Chúa Nhật XVIII Mùa Thường Niên Năm C dễ hiểu hôm nay xem sao. Trước hết, ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay là gì? Tiếp đến, ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay có hợp với chủ đề của chung Mùa Phụng Vụ không? Sau nữa, ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay có ăn khớp với ý nghĩa của bài Phúc Âm tuần trước và tuần sau không? Và sau hết, ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay có thật sự liên hệ với hai bài đọc một và hai hôm nay không?
1. Ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay là gì?
Phải chăng ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay là giá trị của cải cải trần gian hay là phần rỗi đời đời của con người? Bởi vì, về giá trị của cải trần gian, Chúa Giêsu phán dạy trong bài Phúc Âm rằng: “Con người có thể hưởng giầu sang, nhưng những gì họ có không bảo đảm cho họ được sự sống”. Và về phần rỗi đời đời, Chúa Giêsu cũng khuyên dạy: “Đồ ngốc, ngay đêm nay ngươi sẽ bị đòi mạng. Tất cả mọi thứ giầu sang phú quí mà ngươi tích lũy ấy sẽ thuộc về ai đây?” Thế nhưng ý nghĩa nào trong hai ý nghĩa này hợp với chủ đề của chung Mùa Phụng Vụ Hậu Phục Sinh, với ý nghĩa của bài Phúc Am tuần trước và tuần sau, cũng như với ý nghĩa của cả bài đọc một lẫn bài đọc hai hôm nay? Riêng tôi, tôi thấy rằng cả hai ý nghĩa trên đây không phải là ý nghĩa chính thực về phụng vụ của bài Phúc Am hôm nay.
Để có thể nắm được ý nghĩa thực sự của một bài Phúc Am, ngoài yếu tố đối tượng Chúa muốn nói tới cũng như yếu tố khung cảnh của bài Phúc Âm, chúng ta cũng cần phải chú trọng đến chính văn từ nữa, tức đến ý chính của bài, tức là ý tưởng then chốt, ý tưởng chi phối các ý tưởng khác trong bài. Theo tôi, ý chính của bài Phúc Am hôm nay nằm ngay ở lời Chúa Giêsu khuyên dạy: “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam”. Tại sao “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam”? Bởi vì, của cải tự nó không thể cứu rỗi linh hồn con người, như hai câu trích từ lời Chúa phán dạy và khuyên dạy vừa được trích dẫn. Lý do “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” này, như thế, bao gồm cả hai ý nghĩa liên quan đến giá trị của sản vật trần gian cũng như đến phần rỗi đời đời. Nếu lời Chúa Giêsu khuyên dạy “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” thực sự chi phối các ý tưởng hay ý nghĩa khác như thế thì quả nhiên, xét theo nội dung riêng của bài Phúc Am được Giáo Hội chọn đọc hôm nay, nó là ý chính hay ý nghĩa đích thực của bài Phúc Am Chúa Nhật XVIII Mùa Thường Niên hôm nay vậy. Tuy nhiên, để biết chắc ý nghĩa được suy diễn này có thực sự và hoàn toàn đúng như thế hay không, chúng ta hãy đối chiếu nó với chủ đề chung của Mùa Phụng Vụ Thường Niên Hậu Phục Sinh, với ý nghĩa của hai bài Phúc Âm trước sau Chúa Nhật XVIII này, cũng như với ý nghĩa của hai bài đọc một và hai hôm nay.
2. Ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay có hợp với chủ đề của chung Mùa Phụng Vụ không?
Ý nghĩa “hãy giữ mình khỏi mọi thứ tham lam” của bài Phúc Âm Chúa Nhật XVIII hôm nay rất hợp với ý nghĩa của Mùa Thường Niên đưọc Giáo Hội đang cử hành kể từ sau Mùa Phục Sinh đến nay. Thật vậy, theo Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo số 670 thì “kể từ biến cố Thăng Thiên dự án của Thiên Chúa đã đạt thành. Chúng ta đang ở vào ‘giờ khắc sau hết’ (1Jn 2:18; x. 1Pt 4:7)”. Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo số 672 cũng xác nhận: “Trước cuộc Thăng Thiên về trời của mình, Chúa Kitô xác nhận rằng chưa tới giờ vinh quang thiết lập vương quốc thiên sai như dân Do Thái trông đợi, một vương quốc, theo các tiên tri, làm cho tất cả mọi người sống trong trật tự công chính, yêu thương và an bình.Theo Chúa thì thời hiện đại đây là thời của Thần Linh cũng là thời của chứng nhân…” Bởi vậy, nếu Phụng Niên là việc Giáo Hội cử hành Mầu Nhiệm Chúa Kitô, mà kể từ sau khi Chúa Kitô Thăng Thiên về trời, nhân loại sống trong “thời của Thần Linh cũng là thời của chứng nhân”, thì quả thực Mùa Thường Niên sau Mùa Phục Sinh đây thực sự là thời điểm Giáo Hội cử hành Mầu Nhiệm Chúa Kitô tiếp tục tỏ mình trên thế gian cho đến tận thế qua Giáo Hội là chứng nhân của Người, một Giáo Hội, như Sắc Lệnh của Công Đồng Chung Vaticanô II về Truyền Giáo Ad Gentes đoạn 2 tuyên nhận, “tự bản chất là truyền giáo”. Thế nhưng, Giáo Hội nói chung và Kitô hữu nói riêng không thể truyền giáo, nếu không thực hiện lời khuyên của Chúa Kitô “hãy giữ mình khỏi mọi thứ tham lam”, đúng như tinh thần của các bài Phúc Âm trước tuần này và sau tuần này.
3. Ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay có ăn khớp với ý nghĩa của bài Phúc Âm tuần trước và tuần sau không?
Thật vậy, Giáo Hội nói chung và Kitô hữu nói riêng không thể truyền giáo, nếu không thực hiện lời khuyên của Chúa Kitô “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam”, đúng như tinh thần của các bài Phúc Âm trước tuần này và sau tuần này. Đối với các bài Phúc Âm trước tuần này, ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay hay lời khuyên dạy của Chúa Giêsu “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” rất ăn khớp với ý nghĩa của bài Phúc Âm Chúa Nhật XVI cách đây hai tuần, bài Phúc Âm Chúa Giêsu trách cứ và khuyên dạy Matta rằng: “Con lo lắng bối rối về nhiều chuyện quá… Chỉ có một điều cần mà thôi. Maria đã chọn phần tốt hơn và nó sẽ không bị mất đi phần tốt hơn này”. Lời khuyên dạy của Chúa Giêsu “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” làm nên ý nghĩa bài Phúc Âm tuần này cũng rất ăn khớp với ý nghĩa của bài Phúc Âm Chúa Nhật XVII tuần vừa rồi nữa, vì tuần vừa rồi Chúa dạy các môn đệ cầu nguyện với tinh thần tin tưởng đến nỗi “xin sẽ được”, nghĩa là, như tôi đã chia sẻ: “Người cầu xin Chúa với lòng tin tưởng mãnh liệt hoàn toàn thú nhận trước nhan Ngài rằng họ là người bần cùng thiếu thốn, hoàn toàn trông đợi mọi sự ở nơi Ngài, đến nỗi, không có Ngài họ không thể làm gì được”.
Chưa hết, lời khuyên dạy của Chúa Giêsu “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” làm nên ý nghĩa bài Phúc Âm tuần này còn ăn khớp cả với ý nghĩa của bài Phúc Âm Chúa Nhật XIV bốn tuần trước nữa, bài Phúc Âm Chúa Giêsu sai từng cặp môn đệ ra đi rao giảng dọn đường với lời khuyên: “đừng mang theo túi xách, bao bị, giầy dép”. Đối với bài Phúc Âm Chúa Nhật XIX tuần tới, lời khuyên dạy của Chúa Giêsu “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” làm nên ý nghĩa bài Phúc Âm tuần này cũng ăn khớp nữa, vì ý chính của bài Phúc Âm tuần tới là “Hãy thắt lưng và thắp đèn lên sẵn sàng”, tức là khía cạnh tích cực của lời Chúa Giêsu khuyên “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” trong Phúc Âm tuần này. Vì ý nghĩa của các bài Phúc Âm trước sau liên hệ với nhau theo cùng một chủ đề của Mùa Thường Niên Hậu Phục Sinh như thế, chúng ta mới thấy được lý do tại sao, Giáo Hội đã bỏ gần hết đoạn 11 của Phúc Âm Thánh Luca, sau bài Phúc Âm Chúa Nhật XVII tuần trước từ câu 1 đến 13, và nhẩy sang phần giữa và cuối của đoạn 12 cho 3 tuần lễ liền sau đó, Chúa Nhật XVIII tuần này từ câu 13 đến 21, Chúa Nhật XIX tuần tới từ câu 35 đến 40 hay 32 đến 48, và Chúa Nhật XX từ câu 49 đến 53.
4. Ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay có thật sự liên hệ với hai bài đọc một và hai hôm nay không?
Lời khuyên dạy của Chúa Giêsu “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” làm nên ý nghĩa bài Phúc Âm tuần này chẳng những ăn khớp với các bài Phúc Âm trước và sau tuần này như vừa dẫn chứng, mà còn ăp khớp với cả bài đọc một và hai trong phần Phụng Vụ Lời Chúa của Chúa Nhật XVIII Mùa Thường Niên Hậu Phục Sinh hôm nay nữa. Thật vậy, Bài đọc một theo Sách Giảng Viên hôm nay đã cho thấy lý do tâm lý tại sao con người “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam”, đó là vì “tất cả mọi sự đều là hư không… Vì con người được lợi lộc gì nơi tất cả những cực nhọc và lo toan làm họ phải chịu vất vả dưới ánh mặt trời này? Cả ngày họ quằn quại với sầu muộn và đau thương; ngay đêm về họ cũng còn trằn trọc. Hư không cũng là như thế nữa”. Lời khuyên dạy của Chúa Giêsu “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” làm nên ý nghĩa bài Phúc Âm tuần này còn được bài đọc hai theo Thư Thánh Phaolô Tông Đồ gửi Giáo Đoàn Côlôsê diễn giải sâu rộng hơn về nền tảng tu đức, thực hành tu đức và thành quả tu đức đối với lời khuyên này như sau. Trước hết, bài đọc hai cho thấy nền tảng tu đức của lời khuyên “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam”, đó là “Vì anh em đã chết, và sự sống của anh em giờ đây đã được tiềm ẩn nơi Chúa Kitô trong Thiên Chúa”.
Sau nữa, bài đọc hai còn chỉ cách thực hành tu đức đối với lời khuyên “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” như sau: “Anh em hãy hủy diệt nơi bản tính mình những gì gắn liền với mặt đất này, đó là gian dâm, ô uế, đam mê, tà vọng và tham lam là việc tôn thờ ngẫu tượng”. Sau hết, bài đọc hai cũng cho thấy cả thành quả tu đức đối với lời khuyên “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” nữa, ở chỗ, một khi biết “giữ mình khỏi mọi tham lam” như thế, Kitô hữu mới có thể sống tinh thần của thành phần môn đệ chứng nhân Chúa Kitô là trở nên một con người quốc tế, một con người theo tinh thần yêu thương đại kết của bài Phúc Âm Chúa Nhật XV cách đây 3 tuần không đặt vấn đề chọn lựa trong việc yêu thương “ai là tha nhân của tôi”, một tinh thần “không còn Hy Lạp hay Do Thái, cắt bì hay không cắt bì,… nô lệ hay tự do nữa. Trái lại, Chúa Kitô là mọi sự nơi tất cả anh em”.
Vấn đề thực hành sống đạo: Lời Chúa Giêsu khuyên dạy “hãy giữ mình khỏi mọi tham lam” trong bài Phúc Âm Chúa Nhật XVIII Mùa Thường Niên Năm C Hậu Phục Sinh hôm nay, chắc chắn áp dụng cho “mọi” thứ “tham lam” tiêu cực bất chính, như “tham” của, “tham” vọng, “tham” quyền cố vị, “tham” thực cực thân v.v. Tuy nhiên, chữ “mọi” Chúa nói ở đây có áp dụng cho cả các thứ “tham lam” tích cực lành mạnh không, như “tham” việc là những gì chỉ thêm vất vả cho bản thân mình, trong khi, theo khuynh hướng tự nhiên ai cũng muốn hưởng nhàn, hay có áp dụng cho các thứ “tham lam” lành thánh không, như “tham” của ăn thiêng liêng, ở chỗ lúc nào cũng muốn được ơn an ủi? Lý do tại sao có hay không?
1. Sự sống của con người phải chăng chỉ là những sinh hoạt của thân xác với những nhu cầu vật chất và tinh thần thông thường? Còn có gì khác nữa? 2. Muốn sống cho phong phú, tràn đầy, hạnh phúc, phải sống thế nào? 3. So sánh hạnh phúc trong đời sống của thân xác và trong đời sống tâm linh, ta thấy có những điểm khác biệt căn bản nào? (đặc biệt về tính lâu bền)
Suy niệm
1. Sự sống duy nhất nhưng có nhiều mặt nơi con người
Điều quan trọng nhất đối với con người là sự sống. Sự sống là một thực tại duy nhất nhưng có nhiều mặt, có thể phân loại và sắp xếp theo thứ tự từ cụ thể đến trừu tượng như sau:
• Sự sống tự nhiên hay trần thế, là sự sống có thể bị hủy hoại (nay còn mai mất), lệ thuộc vào những cái chóng qua, những cái dễ bị thay đổi, vào những điều kiện của thời và không gian của trần thế, gồm:
a) Đời sống thể chất: liên quan nhiều đến thể xác, cần được nuôi dưỡng bằng vật chất, đồ ăn thức uống, tiền bạc, tiện nghi, sắc dục, v.v…
b) Đời sống tinh thần: liên quan đến những khía cạnh tinh thần của thể xác, như tri thức, tình cảm, ý chí, sở thích, tự do, danh vọng, quyền bính, cần được nuôi dưỡng bằng học hỏi, hiểu biết, tình yêu, lời khen, địa vị, quyền lực, điều kiện và khả năng làm theo sở thích, v.v…
* Sự sống siêu nhiên hay tâm linh: là sự sống khó bị hủy hoại nơi bản thân, liên quan nhiều đến linh hồn, đến những thực tại bất tử, siêu việt, siêu thời gian và không gian; được thể hiện thành khát vọng đạt tới Chân Thiện Mỹ, vươn tới Tuyệt Đối; được nuôi dưỡng bằng sự tiếp xúc, tương giao với Tuyệt Đối, với những thực tại siêu việt, bằng những tâm tình hay ý tưởng cao thượng, bằng tình yêu phổ quát mang tính dâng hiến (tức lòng bác ái đích thực). Đây là sự sống của chính Thiên Chúa mà Ngài đã thông ban cho con người khi nâng con người lên hàng con cái Ngài.
Đó không phải là những sự sống khác nhau, biệt lập nhau, mà là những phương diện hay hình thức sống khác nhau của một sự sống duy nhất. Những phương diện ấy quyện lấy nhau, ảnh hưởng lẫn nhau, và có thể phát triển với mức độ khác nhau tùy từng người.
2. Hiện nay, người ta quá quan tâm đến đời sống trần thế mà quên đi đời sống tâm linh
Phương diện của sự sống mà con người cảm nghiệm được dễ dàng nhất là đời sống thể chất, vì đó là những gì cụ thể, thấy được, sờ được, cảm nhận được. Vì thế, với những người suy tư còn thấp kém, sự sống chủ yếu chỉ là thể chất, với ham muốn ăn ngon mặc đẹp, nhiều tiền bạc, nhà cao cửa rộng, tiện nghi đầy đủ… Với những người suy tư cao hơn, đời sống còn là tinh thần, với ham muốn học hỏi, yêu thương, có danh tiếng, địa vị, quyền lực…
Còn đời sống tâm linh, chỉ những ai phản tỉnh cao, sống nội tâm sâu xa, mới cảm nghiệm được sự sống này ở nơi mình, với những nhu cầu cũng rất cấp thiết đòi hỏi phải được thoả mãn của nó: nhu cầu vươn lên đỉnh cao Chân Thiện Mỹ, trở nên một với Tuyệt Đối hay Thiên Chúa là nguồn tình yêu và cũng là sức mạnh vô biên của mình, nhu cầu xả thân, quên mình, làm cho mọi người nên tốt đẹp và hạnh phúc. Họ cảm thấy đời sống phong phú và ý nghĩa hơn, hạnh phúc cũng tăng lên rất nhiều khi thực hiện và thỏa mãn được những nhu cầu ấy. Đời sống tâm linh phát triển mạnh khi con người biết quên mình, sống tinh thần «tự hủy», không còn sống cho bản thân mà sống cho Thiên Chúa và tha nhân. Đời sống thần bí là một dạng của đời sống tâm linh cao, có cảm nghiệm tương đối rõ rệt về Thiên Chúa và những thực tại siêu việt hay thần linh.
Cũng có rất nhiều người chỉ nghe nói về đời sống tâm linh chứ không tự mình cảm nghiệm được, nên tin có đời sống tâm linh, và đã có những sinh hoạt có vẻ tâm linh, như đọc kinh, cầu nguyện, đi lễ, bên ngoài giống như những người đã cảm nghiệm được đời sống tâm linh. Nhưng vì vẫn tiếp tục chạy theo đời sống thể chất, không đầu tư cho đời sống tâm linh, nên đời sống tâm linh của họ không phát triển được.
Hiện nay, do văn minh thế giới phát triển theo hướng vật chất với những thành tựu của khoa học trên vật chất, nên đời sống vật chất lên cao hẳn so với đời sống tâm linh. Vì thế, đối với rất nhiều người, sự sống bị giản lược vào những sinh hoạt thể chất và tinh thần. Họ chỉ biết lo cho đời sống trần thế của mình được trù phú sung túc, mà quên đi hoặc không biết tới những nhu cầu tâm linh, khiến cho đời sống tâm linh của họ nghèo nàn, kém phát triển. Thực ra, đời sống tâm linh có phát triển thì sự sống mới trở nên dồi dào, phong phú. Đức Giê-su đến là để giúp con người đạt được sự sống đó: «Tôi đến để cho chiên được sống và sống dồi dào» (Ga 10,10).
3. Thiếu đời sống tâm linh, con người không thật sự hạnh phúc
Con người là một sinh vật cao cả, được dựng nên giống Thiên Chúa và theo hình ảnh của Ngài (St 1,26). Vì thế, con người không chỉ có đời sống tự nhiên hay trần thế, mà còn có đời sống tâm linh hay siêu thế, là sự tham dự vào đời sống thần linh của Thiên Chúa. «Sống dồi dào» theo tinh thần của câu Tin Mừng Ga 10,10 là sống đầy đủ mọi chiều kích của sự sống con người. Vì thế, khi con người chỉ sống trong những chiều kích thấp của sự sống, thì con người cảm thấy không hạnh phúc lắm. Hơn nữa, nếu hoàn toàn đắm chìm và bị thu hút trong những «cảnh giới» thấp ấy, không hề có nỗ lực vươn lên «cảnh giới» cao hơn, con người sẽ cảm thấy chán chường, đau khổ, cho dù trong những cảnh giới thấp ấy đời sống có đầy đủ đến đâu chăng nữa. Chúng ta đã từng nghe nói có những siêu sao màn bạc, thành công tột đỉnh cả tiền tài, tình cảm lẫn danh vọng, nhưng vẫn thấy tâm hồn trống rỗng, buồn chán đến nỗi không chịu nổi phải tự vẫn. Chúng ta cũng nghe nói: những nước có phân xuất tự tử cao nhất thế giới lại là những quốc gia có đời sống vật chất cao nhất, bảo đảm nhất ở Bắc Âu. Điều đó chứng tỏ hạnh phúc đích thực và sự đầy đủ tinh thần lẫn vật chất về mặt trần thế không luôn luôn đi đôi với nhau. Để hạnh phúc đích thật, con người cần có một đời sống tâm linh phát triển.
4. So sánh giữa sự sống trần thế và sự sống siêu thế
Sự sống thần linh ở trong ta mới là cái quí nhất, tồn tại mãi. Còn sự sống trần thế dù là thể chất hay tinh thần, hay dù có lên cao đến đâu, cũng đều chóng qua và hết sức giả tạm: chỉ cần một biến cố cũng đủ làm thay đổi, làm mất đi phần nào hay tất cả. Vì thế, giá trị của nó không thể sánh được với giá trị của đời sống tâm linh hay thần linh. Tin Mừng nói: «Nếu người ta được cả thế giới mà phải thiệt mất mạng sống, thì nào có lợi gì ? Hoặc người ta sẽ lấy gì mà đổi mạng sống mình?» (Mt 16,26).
Thử so sánh giữa hai phương diện ấy của sự sống ta thấy: sự phong phú của sự sống trần thế hết sức bấp bênh. Biết bao người giầu có với nhà cao cửa rộng, ruộng vườn ngàn mẫu, và địa vị quyền thế không phải nhỏ. Nhưng chỉ cần một cơn bệnh, một cuộc đổi đời, một tai họa, một vụ trộm hay cướp… cũng có thể trở thành trắng tay, thậm chí vào tù, hoặc lâm vào cảnh rất đau khổ, v.v… Để sự sống trần thế của mình trở nên phong phú, nhiều khi ta phải đánh đổi: phải thất đức, phải làm cho người khác nghèo khổ, mất địa vị, thậm chí chết hoặc đau khổ tột cùng. Người ta vẫn nói: «vi phú bất nhân». Sự thất đức luôn luôn có hậu quả hết sức tai hại cho đời sống tâm linh và đời sống hậu thế (sau khi chết). Sự sống trần thế có phong phú tới đâu thì cũng chỉ kéo dài nhiều lắm là một đời. Tới lúc chết, phải buông bỏ hết và ra đi với hai bàn tay trắng. Tiền bạc, quyền lực, địa vị mình làm nên không đem theo được, mà phải hoàn toàn bỏ lại cho người khác, như sách Giảng Viên trong bài đọc I nói: «Có người đã đem hết khôn ngoan và hiểu biết mà làm việc vất vả mới thành công, rồi lại phải trao sự nghiệp của mình cho một người đã không vất vả gì hết. Điều ấy cũng chỉ là phù vân và lại là đại hoạ» (2,21).
Còn đời sống tâm linh, chỉ những ai đã hưởng nếm được, mới cảm nhận được sự ngọt ngào và hạnh phúc của nó. Vì đời sống tâm linh không tùy thuộc vào những thực tại bấp bênh và chóng qua của trần thế, mà liên quan tới những thực tại siêu việt, siêu không gian và thời gian, nên thành quả và hạnh phúc của nó lâu bền, không ai lấy mất được. Hạnh phúc ấy không tùy thuộc vào những hoàn cảnh đổi thay bên ngoài. Chính vì thế, một người có đời sống tâm linh cao vẫn có thể hạnh phúc trong những nghịch cảnh: nghèo nàn, tù đày… Họ có thể nghèo mà không khổ, bị tù mà tinh thần vẫn tự do, thoải mái, tự tại. Thiết tưởng mọi người Ki-tô hữu, là những người tin vào Chúa, vào những thực tại siêu việt, đều phải có đời sống tâm linh cao, nhờ đó, đời sống họ luôn luôn hạnh phuc, bất chấp những hoàn cảnh thay đổi có lợi hay bất lợi.
Cầu nguyện
Lạy Cha, Cha đã ban cho con sự sống thần linh của Cha như một mầm sống mà con phải nuôi dưỡng và phát triển trong con. Vì thế, xin cho con biết quan tâm đến sự sống ấy trong con, và sẵn sàng làm tất cả để nuôi dưỡng và phát triển sự sống ấy. Amen.
Nhân vật Raskolnikov của Dostoievsky đã thốt như vậy trong “Tội Ac và Hình Phạt”. Con Người Thật thì rộng, quá rộng. Rộng đến như không bến không bờ. Rộng đến nỗi sống đến ba cuộc đời và có lẽ đến ngàn cuộc đời cũng chưa đủ để đi, để lặn, để trải, để nghiệm cho hết cái bao la bát ngát của chính bản thân.
NỖI SỢ
Nhưng có lẽ, chính vì con người quá rộng, nên con người sợ. Một cách vô thức, con người sợ sự bao la rộng rãi quá sức của chính mình. Con người sợ những năng lực gần như là vô biên vô tận ẩn chứa trong mình. Nếu nói như Minh Triết Á Đông, con người “Tam Tài Thiên-Nhân-Địa” là nơi thể hiện của sức thiêng trời đất, là nơi giao hòa hội tụ của âm dương qủi thần, là nơi tinh túy của ngũ hành chu lưu biến dịch (nhân giả kỳ thiên địa chi đức, âm dương chi giao, qủi thần chi hội, ngũ hành chi tú khí), thì cái rộng rãi bao la và mãnh liệt của trời đất trong mình khiến chúng ta hoảng hốt. Cái bão bùng giông gió của tràn trề nắng mưa, cái gầm thét của mênh mông biển cả, cái lặng im thăm thẳm của hun hút núi rừng, cái cao sâu rộng dài của trời đất, tất cả đều phản ánh những năng lực mãnh liệt trong ta, chúng ở trong ta, chúng là chính bản thân ta. Cho nên, nếu chúng ta vẫn sợ những cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia, chúng ta vẫn sợ những chân trời góc bể đăm đăm, chúng ta vẫn sợ những Đâu người trước đã qua, đâu người sau sẽ tới, nghĩ trời đất vô cùng, thương mình giọt lệ nhỏ như Trần Tử Ngang đời Đường, thì quả thật, ta quá sợ cho nỗi bao la rộng lớn của chính mình !
XÂY THÀNH ĐẮP LŨY ĐỂ NÁU THÂN
Cho nên, để đối phó với nỗi sợ bao la, ai cũng có khuynh hướng thu hẹp con người mình lại. Ta tìm cách xây thành đắp lũy, dựng kho tạo lẫm để nép thân, tuy đó là sự nép thân giả tạo đầy ảo tưởng. Thành luỹ và kho lẫm căn bản là cái TÔI, cái NGÃ. Cái-tôi-thành-lũy là cái tôi chạy trốn sự bao la của chính mình, cái tôi tự thu hẹp mình lại, cái tôi đóng kín biệt riêng ra với trời với đất, cái tôi vừa tầm một góc phố, một xó nhà, cái tôi với cơm ăn áo mặc, với vợ chồng con cái hí húm, cái tôi hài lòng với xe dream với tủ lạnh với tivi với computeur, cái tôi với những “cây” những “chỉ” rủng rỉnh trong két sắt. Thế là ta cảm thấy đời ta vô cùng yên ổn. Tích cốc phòng cơ, tích cơ phòng hàn mà ! Ai biết được ngày mai giữa đường đời dài dặc và giữa thời gian tít tắp. Đường xa nghĩ đến sau này mà kinh ! cho nên, thái độ khôn ngoan hơn cả là phòng thủ, là kiếm chác, là náu thân. Và ta tìm cách náu thân bắng bạc, bằng tiền, bằng cây, bằng chỉ. Có tiền mua tiên cũng được. Mua cả danh vọng, chức tước, mua luôn cả tình yêu, mua luôn cả Thiên Chúa nữa !
Chao ôi, những điều căn bản trong giáo lý của Đức Phật sao hôm nay, lại giống những lời dạy của Thầy Giêsu Chí Thánh đến thế, tuy cả hai vị đều dạy những điều ra như rất ngược đời ! Đức Phật cho rằng, căn bệnh lớn nhất và sâu xa nhất của con người là TẬP. Tập là kết hợp, tích lũy, phòng thủ, bám chấp, bám víu, tức là xây kho đắp lẫm ; và như thế, Tập là nguyên nhân của tất cả những khổ đau trên đời. Tại sao ? Vì bất cứ sự xây kho đắp lẫm phòng thủ nào cũng đều TRÁI VỚI SỰ THẬT. Mà Sự Thật hiển nhiên nhất của cuộc đời này, đó là Sự Thật Vô Thường mà sách Giảng Viên hôm nay nói là “Phù hoa nối tiếp phù hoa”. Phù hoa, vô thường, nghĩa là chẳng có cái gì bền bỉ, chẳng có cái gì đứng yên. Tất cả đều đang chuyển dịch trong nhịp điệu sinh động bao la của biển cả đời sống. Đời sống là biển cả. Đời sống là muôn ngàn con nước đang biến dịch chu lưu tuôn chảy dạt dào. Chính cái sự thật “phù hoa” của đời sống vô thường mới làm cho con người trở nên rộng rãi thênh thang và lớn lao cao cả. Vì thế, khi tự thu nhốt mình vào bất cứ một vỏ ốc hay một lô cốt nào, dù nó có đẹp đẽ, cứng chắc, hào nhoáng đến mấy, thì ta cũng giống như ao nước tù đọng ô nhiễm.
Thu tích nhiều bạc tiền, nhiều của cải, nhiều xe cộ, thực ra, có vẻ như chẳng là “tội lỗi” gì cả ! Nhiều người giàu nứt đố đổ vách và keo kiệt đến vắt ra nước, nhưng hình như họ có vi phạm chi đến Mưới Điều Răn Chúa và Sáu Điều Răn Hội Thánh đâu ! Thế nhưng, cái khuynh hướng thu tích cho nhiều, phòng thủ cho chặt ấy lại có cái gì tệ hại sâu xa và căn bản hơn là tội nọ tội kia cụ thể. Nó có vẻ gần với một thứ tội căn bản, tội tổ tông: đó là khuynh hướng qui về mình, đó là khuynh hướng tự thu hẹp mình lại, đó là cách thế để người ta trốn chạy những huyền nhiệm bao la ẩn chứa trong chính mình và trong Đời Sống.
CÁO CÓ HANG, CHIM TRỜI CÓ TỔ, CON NGƯỜI KHÔNG CHỖ GỐI ĐẦU.
Dường như tất cả những bậc thánh, những bậc vĩ nhân của nhân loại đều là kẻ… lang thang du thủ ! Đức Khổng suốt đời du phương hoằng hóa cái Đạo Làm Người ! Đức Phật bỏ cung vàng điện ngọc để trở thành kẻ lang thang suốt 49 năm cho đến chết ! Còn Đức Chúa của chúng ta, Đấng bỏ ngai trời, Đấng nhập thể làm người, thì không có một chỗ gối đầu ! Chim trời tuy bát ngát tung bay nhưng vẫn còn chút tổ. Cáo chồn tuy chạy nhảy thênh thang trong rừng già nhưng vẫn có chút hốc hang. Còn Con Người thì không có một chỗ gối đầu ! Không có chỗ gối đầu, chẳng phải chỉ là không có nhà cửa, tiền bạc, ngựa xe, nhưng hơn nữa, là không nép thân trú ẩn vào bất cứ điều gì của trần gian, dù đó là tiền bạc, hay tình cảm, danh dự, chức tước hay người thân. Ngài yêu thương tất cả nhưng ngài không trú ẩn vào tất cả. Ngài yêu thương đích thực, nên ngài rất tự do.
Khi Thầy chúng ta dám sống thênh thang “vô chấp” đến thế, Thầy cũng muốn cho chúng ta cũng dám thênh thang “vô chấp” như Thầy. Hơn nữa, việc Thầy nhập thể và sống thênh thang giữa bao la trời đất chính là để phục hồi cho chúng ta độ lớn, độ cao, độ sâu mà chúng ta đã đánh mất khi mang trong mình hậu quả tội nguyên tổ. Thầy giải thoát chúng ta khỏi nỗi sợ sự bao la. Thầy hòa giải chúng ta với Tuyệt Đối là Chúa Cha, và đồng thời, giao hòa chúng ta lại với thiên nhiên trời đất và với chính những năng lực bát ngát của bản thân mình.
Có người hỏi một thiền sư: Gia phong của thầy ra sao, vị thiền sư trả lời: “Một khoen vút trời lạnh”. Vị khác thì thi vị hơn: “Trên ngàn đỉnh núi một ngôi nhà, một nửa cho mây một nửa ta. Đêm qua gió thổi mây bay hết, dường như cũng mất, chính lão gia !”. Một con người đích thực, thật ra là lớn rộng như vậy đấy, bát ngát như vậy đấy, oai dũng cao siêu như vậy đấy. Đó là kẻ “vô sở trụ”, kẻ “không làm bạn cùng muôn pháp”, không bám chấp vào bất cứ điều gì. Thế còn gia phong cảnh trí của Thầy chúng ta ? Gia phong đó, là Cây Thập Giá, là sự trần trụi và giang rộng đôi tay trên Thập Giá, giữa đường, giữa chợ. Và như thế, là sự Tự Do đến tột cùng của Tình Yêu Cứu Độ.
NGANG TÀNG” NHƯ THẦY GIÊSU
Cho nên, thật tội nghiệp cho chúng ta, những con người thời nay. Thời buổi hôm nay quả là thời buổi nhiều kỳ cục. Người ta phải cúi gầm mặt xuống khi quần áo không model, khi xe gắn máy là xe đời cũ. Ngược lại, người ta cảm thấy hoàn toàn ổn định thoả mãn khi túi quần kè kè chiếc điện thoại di động, và về tới nhà thì ti vi tủ lạnh máy lạnh chạy ro ro ! Tất cả đều đại loại theo kiểu “Bản lãnh đàn ông hôm nay” ! và “có thể bạn không cao, nhưng ai cũng phải ngước nhìn” ! Những “giá trị” ấy đươc toàn bộ nền văn minh hôm nay “truyền giáo” tới tấp. Vì thế, chẳng lạ gì khi lý tưởng sống (gần như tôn giáo sống) của con người hôm nay là phải trang hoàng đời mình bằng thật nhiều tiền và thật nhiều tiện nghi giả tạo. Và càng không lạ gì khi nhiều gia đình chỉ vì miếng đất, mảnh vườn, vì vài “cây” vài “chỉ” mà cãi cọ chém giết nhau ! Và cũng chẳng lạ gì khi chính chúng ta, những người thuộc Hội Thánh, chúng ta cũng thấy dường như cái tiền cái bạc luôn phải là nền tảng, là sự khởi đầu, là “thủ tục đầu tiên” !
Sống được chút tự do và thể hiện được độ lớn rộng tâm linh của mình ngày hôm nay, quả là quá khó ! Ngày hôm nay, con người đã tự bán rẻ và tự thu hẹp mình đi nhiều qúa ! Và hơn nữa, sự tự bán rẻ tự thu hẹp ấy lại trở thành một “giá trị”, thành “chuẩn mực” phổ biến khắp địa cầu ! Có lẽ, chúng ta phải học được sự NGANG TÀNG như Thầy Giêsu. Đó là sự ngang tàng phát xuất từ một trtái tim rất khiêm cung, rất dịu dàng, rất yêu thương, nên nhất quyết “ngang tàng” không gối đầu vào tiền, vào quyền, vào danh, đang khi ta có biết bao trách nhiệm giữa lòng đời. Là người, và là môn đệ của Thầy Giêsu, chẳng lẽ giá trị chúng ta lại tùy thuộc vào bạc tiền, của cải, danh vọng, chức phận ?
Để ngang tàng như Thầy Giêsu, chúng ta đã có chính NỘI LỰC của Thầy, khi mỗi ngày, chúng ta cử hành Mầu Nhiệm Đức Tin, cũng là để dìm mình trong Phép Rửa của Thầy, để được “chỗi dậy từ cõi chết cùng với Thầy” như bài đọc 2 hôm nay thánh Phaolô nói. Chúng ta có NỘI LỰC của Thầy, vì như thế, mỗi ngày, mỗi giây mỗi phút, chúng ta luôn được HIỆP NHẤT NÊN MỘT trong Thầy. Nếu luôn dám khởi niệm đức tin vào việc Hiệp Nhất Nên Một với Thầy như thế, chúng ta còn sợ gì nữa (Thầy đây, đừng sợ !) ; chúng ta cũng chẳng cần bám chấp nương tựa vào bất cứ điều gì nữa dù chúng ta vẫn đi giữa trần gian và rất yêu mến trần gian (Tựa nương vào Chúa thì hơn…). Bấy giờ, rất gần gụi thân ái với cuộc đời,nhưng lòng trí chúng ta luôn huớng về “thượng giới”, vì “sự Sống Mới của chúng ta tiềm tàng với Đức Kitô nơi Thiên Chúa”.
LM.Đặng Chí San, Dòng Đa-minh.
CÂU TRUYỆN:
Người kia làm việc trong một công ty đang phát triển mạnh, lương anh khá cao cho nên gia đình rất hạnh phúc. Anh có một ngôi nhà xinh xắn, một người vợ hiền và mấy đứa con ngoan.
Nhưng anh tự nghĩ: mình còn trẻ, sức lực còn nhiều. Mà công ty hiện không thiếu việc. Thế là anh làm thêm giờ phụ trội. Thu nhập càng cao hơn. Anh lại nghĩ: nếu mình phấn đấu để lên chức thì sẽ được tăng lương nữa. Và anh phấn đấu, và quả thực anh lên chức.
Cho đến một hôm đi khám bệnh, anh được biết mình đã mắc phải một chứng bệnh nguy hiểm và đã tới giai đoạn cuối cùng. Nghĩa là anh không sống được bao lâu nữa. Lúc sắp rời bỏ vợ con ấy, anh mới biết rằng xưa nay anh chẳng hiểu vợ con bao nhiêu, và con cái anh cũng chẳng hiểu anh bao nhiêu. Và anh chết, để lại cho con cái một gia tài lớn. Đối với người khác, anh là một con người thành đạt. Nhưng đối với vợ con thì anh là một con người thất bại. Vợ con anh hưởng gia tài của anh mà chẳng nghĩ tới anh bao nhiêu: bấy lâu nay họ sống không có anh, sau này họ cũng tiếp tục sống không cần anh.
Bởi vậy trong bài Tin Mừng này Chúa Giêsu đã không quan tâm đến gia tài. Khi một người đến nhờ Ngài phân xử việc tranh chấp gia tài. Ngài đã không xử, lại còn cảnh cáo "Các ngươi hãy coi chừng giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, vì không phải sung túc mà đời sống được của cải bảo đảm cho đâu".
CHĂM SÓC TẬN TÌNH
Cha Sở đang hấp hối, phải thở bình oxy. Bà bếp đứng bên giường khóc lóc. Cha Sở an ủi;
Bà đừng buồn. Tôi biết rõ lòng trung thành của bà.Tôi sẽ để lại mọi thứ cho bà.
Cảm ơn cha ! Cảm ơn cha ! Cha tốt với con quá. Không biềt bây giờ con có thể làm được gì để giúp cha ! Được lắm chứ. Chỉ xin bà đừng đạp lên ống oxy, để cho tôi thở với !
SỰ LẦM LẪN TAI... HỌA !
Trong một lễ cưới nọ, thấy cô dâu mang nạng tuổi đời, những “bốn mươi mí” lận, ông cha bèn thương tình, nặn óc giảng một bài khen ngợi, đại khái “nhân lão tâm bất lão”, người già nhưng tâm hồn không già, bằng chứng cụ thề là cô dâu thân mến hôm nay vẫn yêu ngon lành vì trái tim còn trẻ chưa hề mệt mỏi và bị lão hóa.
Thế nhưng, bài giảng này đã phản tác dụng. Cô dâu vừa nghe đến hai chữ “nhân lão”, tức là người già, thì mồ hôi đã toát ra ở đàng sau gáy và cho rằng ông cha chơi xỏ mình trước bàn dân thiên hạ.
Khi mọi sự đã hoàn tất, cô nàng bèn lập tức cắt đứt mọi liên hệ, triệt để áp dụng chính sách cấm vận “mí” ông cha: không chào, không nói, không cười và không…biếu xén, không quà cáp !!!
Nhu cầu vật chất, và quyền tư hữu là những yếu tố tất hữu và là quyền sinh tồn của mỗi người. Nhưng người Kitô hữu không dừng ở mức độ chiếm hữu, dự trữ. Họ còn biết đón nhận mọi sự với lòng biết ơn Thiên Chúa là Đấng Tạo Hóa, ban cho con người những sự cần thiết. Đồng thời họ còn biết dùng tài sản để cứu giúp những ai túng thiếu. Kitô hữu luôn ý thức được rằng: không vì giàu mà quên Chúa.
Chuyện kể rằng một người đày tớ được chủ thương yêu, ban cho mọi sự cần dùng. Ngày kia khi thấy tình nghĩa với chủ đậm đà, thay vì cố gắng lo chu toàn trách nhiệm và cho cho việc nhà của chủ tốt hơn, anh ta có ý tách rời và xin một số đất đai để lo cho tương lai con cháu. Chủ cho phép và nói rằng, “Đất đai của Ta rộng bao la. Bao nhiêu thế hệ qua gia tộc ngươi sống trong sự che chở của gia trang này, không bao giờ túng thiếu một sự gì. Và dĩ nhiên sau này con cháu của ngươi cũng sẽ được hưởng phúc lộc của Ta trong tương lai. Nhưng ngươi muốn độc lập và muốn có một số tư hữu. Nghĩ đến tình thân, Ta cho phép chính ngươi chia ranh giới. Chân ngươi chạy tới đâu, tay ngươi mở rộng cỡ nào, thì đó là tài sản của người và con cháu ngươi.” Người tôi tớ mừng qúa, chạy từ sáng đến tối, chạy suốt bảy ngày, kể cả ngày Chúa Nhật... và chạy hoài cho thỏa mãn điều mong ước. Cho đến khi qúa mệt, nằm chết trong một nơi xa xăm. Chân tay giang rộng chỉ đủ chỗ cho một nấm mồ!
Vì tham vọng và ích kỷ, người tôi tớ sống phụ ơn. Vì muốn thoát khỏi sự săn sóc và tình thương vô biên của chủ, người đó đã đánh mất tất cả.
Thực hành:“Anh chị em hãy tìm những sự trên trời, nơi Đức Kitô ngự “ (Col 3:1) Câu chuyện trên chỉ là một trong những suy tư mà người lành thời xưa đã nghĩ đến. Cách sống đạo của được ghi chép trong Sách Thánh, phần gọi là sách Giảng Viên hay là Khôn Ngoan (Ecclesiastes), diễn tả gía trị vật chất chỉ là “phù hoa nối tiếp phù hoa...”. Nhưng nếu biết dùng của cải làm phương tiện để biết sống trong sự quan Phòng của Thiên Chúa, là sự bảo đảm cho đời sống vĩnh cửu.
Người đời thường quan niệm: "Có tiền mua tiên cũng được". Do đó ai cũng tìm cách kiếm tiền, càng nhiều càng tốt. Làm ăn hợp pháp cũng có mà một cách bất nhân cũng không thiếu phải thú nhận rằng thời đại nào tiền bạc cũng dễ có mùi hôi hám! Tiền bạc hôi nhưng người ta vẫn ham, mà vì ham tiền nên người đời sẵn sàng làm bất cứ mọi cách để có tiền. Nhiều khi chỉ để sống mà phải làm ra tiền, nhất là nơi đất khách quê người. Cái gì cũng phải bằng tiền: Tiền nhà, tiền thuế, tiền bảo hiểm, tiền ăn, tiền học, tiền điện, tiền nước, ra ngoài đường đi tiểu cũng tiền...
Thời buổi khủng hoảng kinh tế, nạn thất nghiệp đe dọa cuộc sống. Nên nhiều đồng hương phải mở nhà hàng làm đầu tắt mặt tối từ 9 giờ sáng tới 3 giờ khuya, không còn thì giờ cho vợ chồng con cái nữa, nói chi tới thời giờ cho Thiên Chúa, thì giờ tới nhà thờ tìm một chút nghỉ ngơi bên Ngài.
Rốt cuộc giầu bạc nhưng nghèo tình... cuộc sống trở thành nô lệ cho dồng tiền, sức khỏe hao mòn, tính tình bẳn gắt, vợ chồng xào xáo nhau còn hơn xào rau xáo thịt nữa. Con cái thì phải thuê người coi sóc. Chúng gặp người tốt thì may, còn đụng phải người coi trẻ cốt để kiếm tiền sống thì lại phù hoa nối tiếp phù hoa. Chúng học điều tốt thì ít mà cái xấu thì nhiều. Thiếu tình yêu thương mẹ cha, chúng đi kiếm thứ tình ba xu và hậu quả ra sao ai cũng biết!!!
Mở quán ăn đêm khuya, chạy xe taxi suốt đêm làm việc hì hục hai Job để kiếm tiền thì dù sao cũng là mồ hôi nước mắt của mình.
Nhưng có người làm giàu trên xương máu của kẻ khác (tôi nói có người chứ không phải tất cả). Họ tham nhũng bất công. Họ thâm thủng ngân quỹ. Họ mượn danh nhân nghĩa rồi cuỗm tiền đi chỗ khác làm ăn. Nhiều người chúng ta có kinh nghiệm thương đau bị lừa đảo vì chơi hụi, chơi số đề!!! Ai cũng nhớ chuyện làm ăn phi pháp kiểu Nguyễn Văn Mười Hai bên nhà. Vụ ngân hàng nổi danh của Luân Đôn bị tiêu tùng do chàng trai chưa tròn 30 tuổi đời; cũng như cách đây mấy chục năm vụ bê bối của ngân hàng Ambrasio tại Ý, mà trong đó có dính líu tên tuổi một vị "tai mắt".
Tin mừng hôm nay nhấn mạnh hãy lo "làm giầu trước mặt Thiên Chúa". Sự giầu có lâu bền, vĩnh cửu; chứ không phải của đời này chóng qua, phù vân và bấp bênh.
Thiên Chúa mời gọi chúng ta trở nên giầu có như Đức Kitô, con yêu quý của Ngài! "yêu thương, khiêm nhu, hiền từ, đại lượng" (Cl 3,12) và "trên tất cả là lòng mến, giềng mối của mọi trọn lành". (Cl 3,14).
Tôi đã gặp trong đời thường biết bao người giầu tình thương lo cho bệnh nhân, chăm sóc trẻ em tật nguyền tiếp đón người tị nạn, ưu tư lo lắng cho người sầu khổ, dấn thân hy sinh phục vụ cho các hoạt động xã hội, bác ái và thăng tiến con người...
Chính vì thế mà Thiên Chúa mời gọi chúng ta, đương nhiên phải có tiền để sống, nhưng phải biết coi trọng con người hơn tiền bạc của cải. Con người đây là chính nhân vị của mình, tha nhân và Thiên Chúa nữa. Tình người đáng giá hơn giầu sang phú quý. Tiền bạc rồi sẽ hết. chẳng ai mang theo gia tài khi chết. Có chăng là tình yêu thương đã chia sẻ với anh chị em chúng ta nơi trần thế này để trở nên "giầu có trước mặt Thiên Chúa" trên Thiên Quốc.
(32) «Hỡi đoàn chiên nhỏ bé, đừng sợ, vì Cha anh em đã vui lòng ban Nước của Người cho anh em. (33) Hãy bán tài sản của mình đi mà bố thí. Hãy sắm lấy những túi tiền không hề cũ rách, một kho tàng không thể hao hụt ở trên trời, nơi kẻ trộm không bén mảng, mối mọt không đục phá. (34) Vì kho tàng của anh em ở đâu, thì lòng anh em ở đó».
Phải sẵn sàng chờ Chủ trở về (//Mat 24:43-51)
(35) «Anh em hãy thắt lưng cho gọn, thắp đèn cho sẵn. (36) Hãy làm như những người đợi chủ đi ăn cưới về, để khi chủ vừa về tới và gõ cửa, là mở ngay. (37) Khi chủ về mà thấy những đầy tớ ấy đang tỉnh thức, thì thật là phúc cho họ. Thầy bảo thật anh em: chủ sẽ thắt lưng, đưa họ vào bàn ăn, và đến bên từng người mà phục vụ. (38) Nếu canh hai hoặc canh ba ông chủ mới về, mà còn thấy họ tỉnh thức như vậy, thì thật là phúc cho họ. (39) Anh em hãy biết điều này: nếu chủ nhà biết giờ nào kẻ trộm đến, hẳn ông đã không để nó khoét vách nhà mình đâu. (40) Anh em cũng vậy, hãy sẵn sàng, vì chính giờ phút anh em không ngờ, thì Con Người sẽ đến».
(41) Bấy giờ ông Phê-rô hỏi: «Lạy Chúa, Chúa nói dụ ngôn này cho chúng con hay cho tất cả mọi người?» (42) Chúa đáp: «Vậy thì ai là người quản gia trung tín, khôn ngoan, mà ông chủ sẽ đặt lên coi sóc kẻ ăn người ở, để cấp phát phần thóc gạo đúng giờ đúng lúc? (43) Khi chủ về mà thấy đầy tớ ấy đang làm như vậy, thì thật là phúc cho anh ta. (44) Thầy bảo thật anh em, ông sẽ đặt anh ta lên coi sóc tất cả tài sản của mình. (45) Nhưng nếu người đầy tớ ấy nghĩ bụng: «Chủ ta còn lâu mới về», và bắt đầu đánh đập tôi trai tớ gái và chè chén say sưa, (46) chủ của tên đầy tớ ấy sẽ đến vào ngày hắn không ngờ, vào giờ hắn không biết, và ông sẽ loại hắn ra, bắt phải chung số phận với những tên thất tín.
(47) «Đầy tớ nào đã biết ý chủ mà không chuẩn bị sẵn sàng, hoặc không làm theo ý chủ, thì sẽ bị đòn nhiều. (48) Còn kẻ không biết ý chủ mà làm những chuyện đáng phạt, thì sẽ bị đòn ít. Hễ ai đã được cho nhiều thì sẽ bị đòi nhiều, và ai được giao phó nhiều thì sẽ bị đòi hỏi nhiều hơn».
Tỉnh thức là để làm gì? Đối với người Ki-tô hữu, tỉnh thức kiểu nào là hữu hiệu nhất, đẹp ý Chúa nhất?
2. Trong đời sống giáo dân, có thể cầu nguyện khi làm bất cứ việc gì không? Có cách nào biến tất cả mọi việc ta làm thành lời cầu nguyện không?
Suy tư gợi ý:
1. Hãy tỉnh thức… hãy sẵn sàng…
Đức Giê-su khuyên chúng ta luôn luôn tỉnh thức. Nhưng tỉnh thức để làm gì? Để luôn luôn sẵn sàng đến trước mặt Chúa bất cứ lúc nào Chúa gọi, với tâm hồn trong sáng, đầy tình yêu và đáng yêu. Một người luôn sống đẹp lòng Chúa, yêu thương mọi người, thì luôn luôn cảm thấy mình sẵn sàng đến trước mặt Chúa. Tỉnh thức đối với họ không phải là một tâm trạng bất an của người phải luôn canh chừng kẻo kẻ trộm hay kẻ cướp tới nhà. Tỉnh thức ở đây là một tâm trạng luôn luôn bình an, không phải nơm nớp lo sợ, vì mọi sự đã được xếp đặt an toàn, kẻ trộm có đến bất ngờ thì cũng bó tay, chẳng lấy được mình cái gì. Tỉnh thức kiểu này mới là khôn ngoan nhất.
Từ nhỏ tôi đã nghe cha linh hướng của tôi kể câu chuyện về ông thánh còn rất trẻ tuổi Đaminh Saviô. Đó là câu chuyện tôi rất thích và ảnh hưởng đến đời sống của tôi rất nhiều. Một hôm, vào giờ chơi thể thao, Saviô đang chơi với chúng bạn ngoài sân. Cha Bốscô bèn gọi thánh nhân ra hỏi:
– «Giả như 15 phút nữa Chúa gọi con về với Chúa, thì bây giờ con làm gì?»
– «Con vẫn tiếp tục chơi!»
– «Con không đi xưng tội hay cầu nguyện để dọn mình chết sao?»
– «Bây giờ là giờ chơi, mọi người có bổn phận phải chơi để thân thể khỏe mạnh. Vì thế, con nghĩ cứ chơi là đẹp ý Chúa nhất. Dọn mình chết không gì tốt bằng làm điều đẹp lòng Chúa nhất. Vả lại, lúc nào tâm hồn con cũng sẵn sàng trở về với Chúa!» …
Khi kể câu chuyện ấy xong, cha linh hướng bảo rằng: «Nếu vào giờ chơi luật tu viện buộc phải chơi, mà các con vào nhà thờ cầu nguyện, thì việc cầu nguyện ấy không đẹp lòng Chúa đâu! Vả lại, chính khi các con chơi để đẹp lòng Chúa, vì Chúa muốn giờ đó các con chơi, thì lúc ấy chơi chính là cầu nguyện, mặc dù các con chẳng có vẻ gì là cầu nguyện, hay chẳng có ý hướng cầu nguyện gì lúc ấy cả». Từ khi nghe cha linh hướng nói như thế, tôi bắt đầu có ý nghĩ đến hình thức cầu nguyện bằng hành động hay bằng việc làm, và làm việc trong cầu nguyện.
2. Tỉnh thức theo kiểu … cầu nguyện bằng hành động
Tỉnh thức kiểu của Saviô trên có vẻ như không tỉnh thức, nhưng đích thực là luôn luôn tỉnh thức, có vẻ như không cầu nguyện, nhưng đích thực là luôn luôn cầu nguyện.
Tôi cũng thích câu chuyện 2 người ghiền hút thuốc hỏi cha linh hướng. Một người hỏi: «Thưa cha, vừa cầu nguyện vừa hút thuốc có được không?» Cha nói: «Không được!». Còn người kia hỏi: «Vừa hút thuốc vừa cầu nguyện có nên chăng?» Cha đáp: «Tốt lắm! Nên lắm!» Hai câu trả lời ấy rất đúng nhưng lại làm cho hai người có hai thái độ cầu nguyện khác nhau: một người bỏ hút thuốc để cầu nguyện, và một người vẫn cứ hút, nhưng có thói quen hễ bắt đầu hút thuốc là bắt đầu cầu nguyện.
Thì ra không nên làm gì khác trong khi cầu nguyện, nhưng lại có thể cầu nguyện khi làm bất cứ điều gì. Thế là từ đấy về sau, nhất là trong đời sống giáo dân của tôi vốn không thể dành nhiều giờ để cầu nguyện, tôi thường tập cầu nguyện và kết hiệp với Chúa khi làm bất cứ điều gì. Vì thế, công việc tôi làm thường được chìm trong ý hướng tỉnh thức và cầu nguyện. Nhờ đó, tôi dễ làm tốt đẹp công việc của mình, với ý hướng siêu nhiên. Và khẩu hiệu của tôi là «biến mọi hành động, mọi công việc thành cầu nguyện». Đời sống nội tâm của tôi nhờ thế phát triển hơn, mà có vẻ như rất ít khi cầu nguyện.
Tuy nhiên, tôi vẫn dành ra mỗi ngày vài lần, mỗi lần ít phút để cầu nguyện «nghiêm túc», nghĩa là trong những phút cầu nguyện ấy tôi không làm gì khác. Chính nhờ những giây phút «cầu nguyện kiểu thuần túy» ấy, tôi mới trung thành được với thói quen vừa làm mọi việc vừa cầu nguyện.
3. Cầu nguyện bằng hành động cũng là cách cầu nguyện tuyệt vời
Cầu nguyện là nói với Chúa. Nhưng quả thật, trong đời sống con người, lời nói không phải luôn luôn đi đôi với hành động. Biết bao người khi cầu nguyện, họ nói với Chúa một đằng, còn trong đời sống thực tế họ lại hành động một đằng khác. Họ giống như người con thứ hai trong dụ ngôn «hai người con» trong Tin Mừng (Mt 21,28-32): nói rất hay mà làm rất dở. Đây cũng là một căn bệnh của thời đại, trong Giáo Hội cũng như ngoài xã hội. Tuy nhiên, có những người không nói, hoặc nói ít, nhưng hành động thật sự. Họ không nói hay tuyên bố là họ yêu ai cả, nhưng hành động và cách xử sự của họ chứng tỏ họ yêu thương mọi người thật sự.
Xét điều ấy, ta thấy hành động cũng là một cách nói rất có giá trị. Nói tôi yêu bạn, hoặc biểu lộ tình yêu bằng hy sinh thật sự cho bạn, thì cách nào nói lên tình yêu nhiều hơn và chân thật hơn? Nếu hy sinh thật sự có giá trị hơn lời nói, thì cầu nguyện bằng hành động là một cách cầu nguyện tuyệt vời, chắc chắn có giá trị hơn hẳn trước mặt Thiên Chúa. Đó cũng là kết hợp với Chúa qua ý chí và hành động. Nếu chỉ cầu nguyện bằng lời nói xuông, không có hành động kèm theo bảo chứng cho những lời nói ấy, thì hóa ra lời cầu nguyện của ta chỉ toàn là nói «sạo», hoặc hứa hão với Chúa! Đức Giê-su cũng nói: «Không phải bất cứ ai thưa với Thầy: "Lạy Chúa! lạy Chúa!" là được vào Nước Trời cả đâu! Nhưng chỉ ai thi hành ý muốn của Cha Thầy là Đấng ngự trên trời, mới được vào thôi» (Mt 7,21). Như vậy, những Ki-tô hữu nào không thể dành nhiều thì giờ để «cầu nguyện kiểu thuần túy», vẫn có thể cầu nguyện khi làm tất cả mọi việc, hoặc biến tất cả mọi việc ấy thành cầu nguyện. Thiết tưởng đó là một cách tỉnh thức rất hữu hiệu và đẹp lòng Chúa.
Cầu nguyện
Lạy Cha, lúc nào con cũng có thể hành động trong ý hướng muốn làm đẹp lòng Cha, và làm theo cách Cha mong muốn con làm. Nghĩa là con phải làm cách nào hoàn chỉnh nhất, hợp lý nhất, đem lại ích lợi và hạnh phúc cho nhiều người nhất. Con muốn hiệp nhất ý của con với ý của Cha trong từng hành động một. Và con nghĩ đó là cách cầu nguyện bằng hành động, hay biến hành động thành cầu nguyện. Xin cho con đủ tình yêu để thực hiện được điều ấy. Amen.
Của cải vật chất chiếm giữ mối bận tâm rất lớn trong tâm hồn chúng ta. Hậu quả khiến chúng ta quên đi những điều quan trọng hơn trong cuộc sống. Chúa Giêsu đã dạy điều quan tâm chính yếu của chúng ta là phải lo "làm giàu trước mặt Thiên Chúa". Thực sự, tất cả chúng ta đều là những kẻ nghèo trước mặt Chúa. Chúng ta hồi tâm trong giây lát. Chỉ duy Thiên Chúa mới thực sự làm cho chúng ta nên giàu có.
Lạy Chúa, chúng con giàu có khi đặt trọn niềm tin nơi Chúa. Xin Chúa thương xót chúng con.
Lạy Chúa, chúng con giàu có khi đặt trọn niềm trông cậy nơi Chúa.
Lạy Chúa, chúng con giàu có khi yêu mến người anh chị em chúng con như Chúa đã yêu.
Dẫn vào các bài đọc
Bài đọc 1: Gv 1,2 ; 2,21-23
Những điều tưởng là sẽ đem lại cho con người sự thoả mãn thực ra chẳng đem lại được gì cả.
Bài đọc 2 : Cl 3,1-5 9-11
Qua bí tích Thánh Tẩy, chúng ta được chia sẻ trong đời sống của Đức Kitô. Chúng ta sẽ nghe những hệ luận rút ra từ điều này.
Tin Mừng: Lc 12,13-21
Chúa Giêsu căn dặn tránh sự tham lam, và nhấn mạnh sự ngu xuẩn của những kẻ lệ thuộc nơi của cải vật chất để tìm kiếm sự an toàn của bản thân hơn là cậy dựa vào Thiên Chúa.
Bài giảng 1: GIÀU SANG KHÔNG PHẢI NƠI TÀI SẢN MÀ LÀ HƯỞNG DÙNG
Xưa có một người keo kiệt thu tích được một số tiền lớn, và vui sướng chờ đợi những năm tháng rồi đây sẽ sống hạnh phúc. Tuy nhiên, trước khi có thể dự tính quyết định sao cho việc sử dụng tiền có hiệu quả nhất, thì thần chết đã xuất hiện và lấy đi mạng sống của ông.
Người keo kiệt đã nài nỉ thần chết cho ông được sống thêm một ít nữa. "Cho tôi được sống thêm ba ngày nữa và tôi sẽ cho ông một nửa tài sản của tôi", ông ta van nài. Nhưng thần chết không nghe điều đó và bắt đầu giật mạnh áo choàng của ông. "Cho tôi thêm một ngày nữa thôi, tôi van ông, và ông sẽ có tất cả những gì tôi đã tích góp được bằng biết bao mồ hôi và vất vả", người keo kiệt nói. Nhưng thần chết vẫn từ chối lời yêu cầu của ông.
Người keo kiệt cố gắng xoay sở tìm kiếm một chút nhân nhượng nơi thần chết, nhưng cuối cùng cũng chỉ được vài phút đủ để viết thông điệp này: "Ôi ! Các bạn, dẫu bạn là ai, mà tình cờ đọc thông điệp này, nếu bạn có cơ hội còn được tiếp tục sống, đừng lãng phí cuộc sống trong việc tích góp của cải. Ôi cuộc sống ! Của cải của tôi không thể dùng để mua thêm cho tôi dù chỉ một giờ sống."
Vấn đề không phải là chúng ta có được bao nhiêu của cải nhưng là chúng ta hưởng dùng những của cải mà chúng ta có như thế nào. Sự giàu sang không hệ tại nơi của cải mà là hưởng dùng. Nhiều người đánh mất khả năng hưởng dùng, đặc biệt những người ở những quốc gia giàu có. Họ cố kiếm cho được ngày càng nhiều đồ dùng đắt tiền. Để rồi họ không thể thưởng thức những điều đơn giản của cuộc sống như những trẻ thơ.
Điều làm cho chúng ta giàu có không phải số tiền chúng ta có được nhưng là khả năng hưởng dùng. Đi tìm kiếm sự giàu có trong khi không có khả năng hưởng dùng, thì cũng giống như người mù mà sưu tầm phim vidéo. Chúng ta có thể bắt đầu bị chi phối bởi vật chất, nhiều người bận tâm kiếm thêm cho nhiều của cải đến nỗi không còn thời gian để thưởng thức cuộc sống.
Tiền bạc và quyền lực có thể giam hãm và kiềm chế một cách hữu hiệu như những chấn song sắt của cửa sổ và xiềng xích. "Trát vàng cho bộ cánh của con chim và nó sẽ không bao giờ bay được nữa" (Tagore).
Một số người phải đợi đến khi vào trong nhà tù mới khám phá ra sự thiếu thốn ở nơi đó, và cảm nghiệm được sự tuyệt diệu của một tâm hồn tự do và bình an như thế nào. Điều ấy giải thoát chúng ta để tinh thần được triển nở. "Người ta không biết rằng họ đang phấn đấu cho điều gì. Họ dốc hết toàn lực trong cuộc theo đuổi rồ dại kiếm tìm vật chất, và khi chết đi vẫn không nhận biết được sự cao trọng của chính tinh thần mình" (Solzhenitsyn).
Hoàng tử Nhỏ nói: "Người ta vội vã trong chuyến xe lửa tốc hành, nhưng họ không biết họ đang tìm kiếm cái gì. Họ trồng mười ngàn hoa hồng trong cùng một khu vườn, và họ vẫn không biết họ đang tìm cái gì. Nhưng điều mà họ đang tìm lại có thể gặp thấy chỉ trong một bông hồng mà thôi." Khi chúng ta phân biệt được giữa nhu cầu và lòng muốn của chúng ta, chúng ta sẽ ngạc nhiên nhận ra rằng chỉ cần một chút cũng là đủ.
"Phù vân, quả là phù vân. Tất cả chỉ là phù vân. Người ta sẽ được lợi gì sau bao mối bận tâm và bao gian lao vất vả phải chịu dưới ánh mặt trời ?", lời của sách Giảng viên trong bài đọc thứ nhất. Những lời này phác hoạ một cái nhìn có vẻ bi quan về cuộc sống, nhưng lại thật có ý nghĩa cho chúng ta khiến chúng ta tự hỏi, mục đích của cuộc sống là gì ? Chắc chắn không phải là tích trữ tài sản, tài sản mà sẽ phải bỏ lại trong bất cứ trường hợp nào.
Vật chất trần gian không bao giờ có thể làm thoả mãn tâm hồn của con người. Chỉ nơi Thiên Chúa, Người mới có thể cho chúng ta thứ hạnh phúc vĩnh cửu cho tâm hồn. Vì thế, thánh Phaolô nói: "Anh em hãy hướng lòng trí về những gì thuộc thượng giới, chứ đừng chú tâm vào những gì thuộc hạ giới" (Cl 3,2). Và Chúa Giêsu mong muốn chúng ta đừng tích luỹ của cải trên mặt đất, mà hãy tự làm giàu cho chúng ta trước mặt Thiên Chúa. Điều làm cho chúng ta trở nên giàu có trước mặt Chúa, không phải là những điều mà chúng ta sở hữu, cũng không phải là những việc chúng ta đã làm, nhưng chính là điều mà chúng ta là.
LỜI NGUYỆN CHUNG
Chủ tế: Chúng ta cầu xin Chúa cho chúng ta biết giành tất cả những ưu tiên cuộc sống cho sự hoà hợp với Tin Mừng.
Xướng: Cầu nguyện cho những người bước theo Chúa Kitô, để họ không đánh giá những thành công trong cuộc sống dựa trên tiêu chuẩn của thế gian.
Xướng: Cầu nguyện cho các nhà lãnh đạo, để họ cố gắng nhận thức rằng sự giàu có của quốc gia là sự phân phối công bằng.
Xướng: Cầu nguyện cho những người nghèo túng bần cùng và bị tước quyền sở hữu.
Xướng: Cầu xin cho chúng ta có được ân sủng khôn ngoan để chúng ta biết điều gì quan trọng thật sự trong cuộc sống.
Chủ tế: Lạy Thiên Chúa toàn năng, xin thanh tẩy tâm hồn chúng con khỏi những ham mê của cải vật chất và những sự dữ khác, xin Chúa mặc cho chúng con sự hiền lành và khiêm tốn. Chúng con cầu xin …
Bài Phúc Âm Thánh Luca đoạn 12 cho Chúa Nhật XIX Mùa Thường Niên Hậu Phục Sinh hôm nay chính thức chỉ có 5 câu, từ 35 đến 40. Tuy nhiên, nếu muốn, Giáo Hội cũng cho phép đọc bài Phúc Âm dài hơn, gồm 16 câu, từ câu 32 đến 48. Tất nhiên, ý tưởng chính của bài Phúc Âm sẽ nằm ở trong 5 câu buộc phải đọc cho Chúa Nhật hôm nay. Như tuần trước đã đề cập đến, ý nghĩa phụng vụ của bài Phúc Âm Chúa Nhật XIX Mùa Thường Niên Hậu Phục Sinh tuần này chính là lời Chúa Kitô khuyên dạy nằm ở ngay đầu bài Phúc Âm hôm nay: “Hãy thắt lưng và thắp đèn lên sẵn sàng”. Thế nhưng, “thắt lưng” và “thắp đèn lên sẵn sàng” đây nghĩa là gì? Tại sao cần phải “thắt lưng” và “thắp đèn lên sẵn sàng”? Thành phần nào cần phải “thắt lưng” và “thắp đèn lên sẵn sàng”? “Thắt lưng” và “thắp đèn lên sẵn sàng” để làm gì?
1. “Thắt lưng” và “thắp đèn lên sẵn sàng” đây nghĩa là gì?
Trước hết, nếu để ý chúng ta thấy rằng, Chúa Giêsu không khuyên dạy chỉ “thắt lưng” hay chỉ “thắp đèn lên”, mà là cả hai, “thắt lưng” trước và “thắp đèn lên” sau. Vậy ý nghĩa của lời Chúa Giêsu khuyên này cũng liên quan đến cả thứ tự của lời khuyên nhất cử lưỡng động này. Theo tôi, một trong những ý nghĩa của lời Chúa Giêsu khuyên dạy “Hãy thắt lưng và thắp đèn lên sẵn sàng” đây là “hãy tỉnh thức và cầu nguyện”, như Người đã nói thẳng ra cho các môn đệ biết trong vườn Cây Dầu ngay trước giây phút Người tự trao nộp cho giáo quyền Do Thái, một lời nói đã được Phúc Âm Thánh Mathêu ghi lại ở đoạn 26 câu 41. Theo thứ tự “tỉnh thức” trước và “cầu nguyện” sau này, “tỉnh thức” là điều kiện tiên quyết và tối cần để có thể “cầu nguyện”, hay ngược lại, muốn “cầu nguyện” cần phải hoàn toàn “tỉnh thức”, bằng không, không thể nào cầu nguyện được, điển hình nhất là trường hợp của ba vị tông đồ thân cận của Chúa Giêsu, theo đoạn Phúc Âm Thánh Mathêu trên đây thuật lại, buồn ngủ đến nỗi Vị Thày đang “buồn sầu đến nỗi chết được” của các vị đã phải lắc đầu than lên: “Các con không thể thức nổi với Thày dù chỉ một giờ đồng hồ hay sao?”. Thật thế, về phương diện thể lý, một khi con người ăn no thường dễ buồn ngủ và khó tỉnh táo thế nào, thì về phương diện tâm linh cũng vậy, một khi con người không “giữ mình khỏi mọi tham lam” theo lời Chúa Kitô khuyên dạy ở bài Phúc Âm tuần trước, nghĩa là chỉ biết sống hưởng thụ, họ cũng rất dễ bị mù tối như vậy, nhất là mù tối trước những cùng quẫn của anh em mình, như trường hợp Chúa Giêsu nêu lên ở dụ ngôn về người phú hộ và Lazarô trong Phúc Âm Thánh Luca đoạn 16, câu 19-20, một tình trạng mù tối về phương diện tâm linh đến nỗi, theo lời Chúa Giêsu diễn tả, “có một người ăn xin tên Lazarô mình đầy ghẻ lở nằm ngay trước cổng nhà mình” mà “nhà phú hộ ăn mặc lụa là và yến tiệc linh đình hằng ngày” cũng không hay biết gì cho đến khi cả hai qua đi. Giá người phú hộ này biết “thắt lưng” buộc bụng, nghĩa là biết “giữ mình khỏi mọi tham lam”, thì cây đèn đức tin đầy dầu đức cậy của ông đã sáng lên đức mến rồi vậy, nhờ việc ông biết “thắp đèn lên”, một tác động biểu hiệu cho đời sống liên lỉ “cầu nguyện” của ông,
2. Tại sao cần phải “thắt lưng” và “thắp đèn lên sẵn sàng”?
Lý do tại sao Chúa Giêsu khuyên dạy “Hãy thắt lưng và thắp đèn lên sẵn sàng”, theo cùng bài Phúc Âm cho biết đó là vì sự vắng mặt của chủ, ở chỗ, như lời Chúa Giêsu trong bài Phúc Âm cho biết là “chủ đi ăn cưới”. Nếu vậy thì khi chủ có mặt thì chẳng lẽ những người trong nhà không phải “thắt lưng” và “thắp đèn lên” hay sao? Đúng thế, vì, trong Phúc Âm Thánh Mathêu đoạn 9 câu 15, khi trả lời cho các môn đệ của Thánh Gioan Tiền Hô khi họ hạch Người về vấn đề chay tịnh của môn đệ Người, chính Chúa Giêsu đã đích thân xác quyết rằng: “Làm sao các khách dự tiệc cưới lại ưu buồn trong khi chàng rể còn ở với họ chứ. Đến ngày nào chàng rể bị mang đi khỏi họ bấy giờ họ mới chay tịnh”. Chàng rễ đây là ai, nếu không phải là chính Chúa Giêsu, “Lời đã hóa thành nhục thể và ở giữa chúng ta” (Jn 1:14). Tình trạng không cần phải “thắt lưng” và “thắp đèn lên” chẳng những ở vào thời gian Chúa Giêsu còn tại thế, mà cả vào thời điểm cánh chung nữa, như Sách Khải Huyền diễn tả ở đoạn 21 câu 23: “Thành không cần mặt trời hay mặt trăng, vì vinh quang của Thiên Chúa chiếu soi nó, và đèn của nó là Con Chiên”. Như thế, sau thời gian Chúa Giêsu không còn trên thế gian như “Lời đã hóa thành nhục thể và ở giữa chúng ta” cho đến khi Người lại đến trong vinh quang, thời điểm Người ở cùng Giáo Hội, “Tân Đô Giêrusalem là Thành Thánh từ trời nơi Thiên Chúa mà xuống”, như Thánh Gioan thị kiến thấy trong Sách Khải Huyền ở đoạn 21 câu 2, thì chính là thời gian vắng mặt chủ hay thời gian chủ đi vắng, do đó, cũng là thời gian Giáo Hội nói chung và Kitô hữu nói riêng cần phải “thắt lưng và thắp đèn lên sẵn sàng”. Đó là lý do, để trả lời cho câu tông đồ Phêrô hỏi trong bài Phúc Âm hôm nay trong phần không buộc đọc: “Lạy Chúa, Chúa ám chỉ dụ ngôn này vào chúng con hay Thày có ý nói cho cả thế giới nữa”, Chúa Giêsu đã gợi ý để vị trưởng tông đồ tự nghĩ về bản thân của mình và chức phận của mình như sau: “Theo ý con thì ai là người quản lý trung thành khôn ngoan được chủ đặt lên trông coi gia nhân của mình để phân phát phần lúa thóc cho họ”. Qua câu trả lời này của Chúa Giêsu, chúng ta thấy được thêm một ý nghĩa nữa về hành động “thắt lưng” và “thắp đèn lên” nơi thành phần môn đệ của Chúa Kitô là biểu hiệu cho thái độ của họ cần phải “trung thành” và “khôn ngoan”, một nhất cử lưỡng động liên quan đến chức phận “quản lý” là để phục vụ nhau, như những gì đã được chia sẻ ở cuối vấn đề thứ hai trên đây về dụ ngôn người phú hộ và Lazarô.
3. “Thắt lưng” và “thắp đèn lên sẵn sàng” để làm gì?
Nếu lý do cần phải “thắt lưng” và “thắp đèn lên sẵn sàng” là vì chủ vắng nhà, thì mục đích của thái độ nhất cử lưỡng động này là, như Chúa Giêsu đã rõ ràng nói đến trong bài Phúc Âm: “Để khi chủ về gõ cửa thì mở ngay cho chủ”. Nghĩa là, làm gì thì làm, lúc nào cũng thế, thành phần “quản lý trung thành khôn ngoan được chủ đặt lên trông coi gia nhân của mình” đều làm với mục đích để sửa soạn mọi sự cho chủ, để trông mong chủ về. Ở đây chúng ta thấy có hai điều rất lạ như sau: thứ nhất là việc chủ mà không có chìa khóa để tự động mở cửa vô nhà của mình, đến nỗi cần phải gõ cửa để viên quản lý của mình mở cửa cho mới vô được; và thứ hai là việc chủ mà lại “thắt lưng, đặt họ vào bàn mà hầu hạ họ” khi “chủ về thấy họ còn tỉnh thức”.
Trước hết, cái lạ đầu tiên là việc chủ mà không có chìa khóa để có thể tự động vô nhà trong dụ ngôn này không phải là vì ông bỏ quên chìa khóa ở nhà, mà là vì ông đã hoàn toàn tin tưởng và tuyệt đối tín nhiệm thành phần “quản lý” của mình, đến nỗi, như Chúa Giêsu phán cùng tông đồ Phêrô trong Phúc Âm Thánh Mathêu đoạn 16 câu 19 như sau: “Thày sẽ trao cho con chìa khóa nước trời. Những gì con tuyên bố cầm buộc dưới thế cũng bị cầm buộc trên trời; những gì con tuyên bố tháo cởi dưới đất cũng được tháo cởi trên trời”. Nếu dưới đất cầm buộc hay tháo cởi thì trên trời cũng cầm buộc hay tháo cởi như thế, thì không phải là chỉ có một quyền bính tối thượng, một chìa khóa duy nhất đã được trao vào tay vị đại diện của Người trên thế gian này sao? Và chiếc chìa khóa quyền linh này còn được các vị thừa tác viên thánh chức của Người dùng để mở cửa chuồng chiên là Chúa Kitô ra mà nuôi dưỡng chiên của Người (xem Jn 10:7, 9), bằng các phép bí tích Người lập.
Sau nữa, cái lạ thứ hai là việc chủ trở thành đầy tớ để hầu hạ thành phần gia nhân đã cố gắng tỉnh thức chờ ông về, không phải là vì ông cảm thấy nợ nần họ, ở chỗ, trong khi ông đi ăn cưới vui vẻ thì họ phải vất vả thay ông coi nhà, hay ông cần phải nịnh bợ họ, để lần sau họ tiếp tục giữ nhà cho ông một cách “trung thành” và “khôn ngoan”, kẻo ông bị thiệt hại cách nào. Trái lại, ông “thắt lưng” phục vụ họ hoàn toàn là vì yêu thương trọng kính họ và muốn họ cũng được dự phần làm chủ với ông, như Chúa Giêsu đã làm cho các môn đệ của Người trước Bữa Tiệc Ly trong Phúc Âm Thánh Gioan ở đoạn 13, từ câu 3 đến câu 5: “Biết rằng mình đã từ Thiên Chúa mà đến và phải trở về cùng Thiên Chúa là Cha, Đấng đã trao ban mọi sự cho mình, Chúa Giêsu chỗi dậy khỏi bàn ăn và cởi áo choàng của mình ra. Người lấy tấm khăn quấn quanh mình. Đoạn đổ nước vào chậu và bắt đầu rửa chân cho các môn đệ và lấy khăn quấn bên mình mà lau chân cho họ”.
Như thế, mục đích của thái độ nhất cử lưỡng động “thắt lưng” và “thắp đèn lên”, của thành phần môn đệ Chúa Kitô nói chung và của các vị thừa tác viên thay mặt Người nói riêng, còn là để nhờ đó họ được Người làm cho họ xứng đáng hiệp thông với Người, như Người dứt khoát với riêng tông đồ Phêrô trước khi rửa chân cho ngài: “Nếu Thày không rửa chân cho con, con sẽ không được dự phần với Thày”.
Vấn đề thực hành sống đạo: Ý nghĩa câu “thắt lưng và thắp đèn lên sẵn sàng”, như Chúa Kitô khuyên dạy trong bài Phúc Âm Chúa Nhật XIX Mùa Thường Niên Năm C Hậu Phục Sinh hôm nay, có thể được hiểu theo hai ý nghĩa: thứ nhất, đó là hãy “tỉnh thức và cầu nguyện”, và thứ hai, đó là hãy “trung thành và khôn ngoan”. Tuy nhiên, dầu sao hai ý nghĩa thực hành này cũng mới chỉ là nguyên tắc hướng dẫn mà thôi. Tức là, Kitô hữu chúng ta phải làm sao biết áp dụng hai ý nghĩa của nguyên tắc hướng dẫn này vào đời sống hằng ngày của chúng ta nữa mới được. Chẳng hạn, là một người chồng và cha, hay là một người vợ và mẹ, hoặc là một người con và cháu, hay là một tu sĩ, giáo sĩ, hoặc là một sinh viên, bác sĩ, kỹ sư, luật sư, cán sự xã hội, chuyên viên tâm lý v.v. chúng ta cần phải “thắt lưng và thắp đèn lên sẵn sàng” như thế nào?
Chúng ta đang sống trong nền kinh tế thị trường và trong nền văn minh hưởng thụ. Bởi đó chúng ta bị thu hút bởi tiền bạc của cải. Nhưng của cải vật chất vừa có lợi vừa có hại.
Lời Chúa hôm nay sẽ cho ta thấy rõ mặt phải và mặt trái của tiền bạc của cải. Xin Chúa giúp chúng ta có lập trường đúng đắn đối với của cải vật chất.
II. Gợi ý sám hối
- Nhiều khi chúng con đã coi tiền bạc trọng hơn tình nghĩa anh em. - Nhiều khi chúng con đã vì tiền mà lỗi đạo với Chúa. - Thực tình chúng con cậy dựa vào tiền bạc hơn vào Chúa.
III. Lời Chúa
1. Bài đọc I (Gv 1,2 ; 2,21-23)
Sách Giảng viên gom góp những suy tư khôn ngoan của nhiều thế hệ. Trong đoạn này, có nhiều ý tưởng xem ra bi quan yếm thế nhưng lại rất đúng:
- Có người suốt đời vất vả làm việc để thu tích của cải vật chất nhưng khi chết phải bỏ lại tất cả.
- Ích gì có được nhiều tiền nhưng đêm ngủ không yên vì sợ tiền bị mất.
2. Đáp ca (Tv 94)
Tv này như một lời khuyên tiếp nối những nhận định bi quan của bài đọc I: cách sống khôn ngoan nhất là mỗi ngày hãy lắng nghe tiếng Chúa dạy và cứ sống theo đó.
3. Tin Mừng (Lc 12,13-21)
a. Vấn đề của đoạn Tin Mừng này được gợi lên từ việc anh em tranh dành gia tài.
b. Dụ ngôn nói tới một người phú hộ đã lo tích trữ được rất nhiều của cải và cho rằng từ nay cuộc đời mình sẽ được bảo đảm.
c. Nhận định của Chúa Giêsu về người phú hộ đó: hắn là đồ ngốc vì đã lấy của cải vốn không bền để mà bảo đảm cho cuộc đời mình. Người khôn phải dùng của cải không bền ở đời này mà làm phúc để mua lấy của cải bền vững đời sau. Đó mới là bảo đảm chắc chắn thật sự cho cuộc đời.
4. Bài đọc II (Cl 3,1-5.9-11)
Thánh Phaolô tiếp tục dạy các kitô hữu về cuộc sống mới của họ sau khi chịu phép Rửa:
- Vì họ đang sống một cuộc sống mới nên từ nay hãy có một quan tâm mới: đừng tìm những sự dưới đất mà hãy tìm những sự trên trời.
- Hãy cởi bỏ con người cũ theo xác thịt để mặc lấy con người mới theo hình ảnh Đức Giêsu Kitô.
IV. Gợi ý giảng
1. Có tiền và xài tiền
Một lão trọc phú keo kiệt kia đã tích lũy được một số tiền rất lớn và đang mơ tới tương lai hạnh phúc đang chờ đón lão. Tuy nhiên trước khi lão kịp vung tiền ra mua lấy hạnh phúc thì thần chết hiện ra đòi bắt hắn xuống âm phủ.
Lão thương lượng: "Xin Thần chết cho tôi sống thêm ba ngày nữa thôi. Tôi sẽ chia cho Ngài một nửa tài sản của tôi". Thần chết không chịu. Lão xuống giá: "Vậy xin cho tôi sống thêm một ngày. Tôi sẽ giao cho Ngài tất cả tài sản". Thần chết vẫn không chịu. Lão nài nỉ "Xin cho tôi một phút thôi, để tôi kịp viết lời trối". Thần chết đồng ý. Lão ngồi xuống, cầm bút viết câu sau đây:
"Gửi người nào gặp được tờ giấy này. Nếu bạn có đủ tiền để sống thì đừng uổng phí cuộc đời để kiếm thêm nhiều tiền nữa làm chi. Hãy lo sống thôi ! Tiền bạc của tôi rất nhiều, nhưng tôi chẳng mua được chỉ một giờ để sống !"
Tiền của không phải để sở hữu mà để hưởng dùng. Nói nôm na, tiền bạc không phải để "có" mà để "xài". Nhiều người rất biết cách "sở hữu" nhưng lại không biết cách "hưởng dùng". Rốt cuộc họ không hạnh phúc bằng một đứa trẻ, sở hữu rất ít nhưng hưởng dùng rất nhiều. Người giàu thật không phải là người có nhiều mà là người hưởng dùng nhiều. Cố gắng để có thật nhiều tiền mà không thể hưởng dùng thì chẳng khác gì một người mù cố gắng thu góp thật nhiều băng Vidéo.
Vấn đề đặt ra là "hưởng dùng" và "xài" tiền như thế nào.
2. Nghệ thuật làm giàu
Một ngày nọ, vua Nghiêu đi tuần thú đất Hoa, viên quan địa phương đất ấy ra nghênh đón và chúc vua rằng: "Xin chúc nhà vua sống lâu". Vua Nghiêu nói: "Đừng chúc thế !" Viên quan lại chúc: "Chúc nhà vua giàu có". Vua Nghiêu lại nói: "Đừng chúc thế". Viên quan chúc nữa: "Xin chúc nhà vua đông con trai". Vua Nghiêu lại nói: "Đừng chúc thế". Quan lấy làm lạ mới hỏi nhà vua: "Sống lâu, giàu có, đông con trai, ai cũng thích cả, sao nhà vua chẳng muốn ?" Vua Nghiêu đáp: "Đông con trai thì sợ nhiều. Giàu có thì việc nhiều. Sống lâu thì nhục nhiều. Ba điều ấy không mang lại nhân đức nên ta từ chối".
Viên quan tâu: "Nhà vua nói thế thực là bậc quân tử. Nhưng trời sinh ra mỗi người phải có một việc Nếu đông con trai, hãy cắt đặt mỗi người một nhiệm vụ thì có lợi chứ có gì mà sợ ? Giàu có mà đem phân phát cho người nghèo thì còn công việc gì mà lo ? Ăn uống có chừng mực, thức ngủ có điều độ, trong lòng thanh thoả, thiên hạ tài giỏi thì vui cái vui của họ, trăm tuổi nhắm mắt về cõi trời. Một đời chẳng gây tai hoạ gì, hỏi có gì là nhục ?"
Đứng trước tiền của, người ta có những thái độ rất khác nhau: Vua Nghiêu vì quá thận trọng chỉ nhìn thấy mặt trái của đồng tiền, nên của cải không sinh ích gì cho ông. Người phú hộ trong bài Tin Mừng hôm nay lại quá cậy dựa vào tiền của, nên khi thần chết bất ngờ đến thì tiền muôn bạc nén cũng không cứu được linh hồn ông. Duy chỉ có viên quan địa phương là có thái độ đúng mực về tiền bạc: Nếu giàu có thì đem chia sẻ cho người thiếu thốn. Đó chính là sứ điệp mà Đức Giêsu muốn loan báo cho chúng ta hôm nay: Hãy dùng của cải đời này mà "làm giàu trước mặt Thiên Chúa" (Lc 12,21). Đó chính là "nghệ thuật làm giàu" đích thực. (Thiên Phúc, "Như Thầy đã yêu", năm C)
3. Túi tham không đáy
Tolstoi kể rằng một người nông dân kia tên là Pakhom rất ham thích có một mảnh đất làm tài sản riêng. Sau một thời gian làm lụng cực nhọc, anh tậu được một mảnh đất 40 mẫu. Anh mừng lắm. Nhưng chẳng bao lâu anh muốn một mảnh đất rộng hơn. Anh lại làm lụng và để dành, bàn mảnh đất cũ, cộng thêm tiền để dành, mua được một mảnh đất 80 mẫu. Nhưng anh chưa thoả mãn, muốn tìm một mảnh đất khác rộng hơn nữa. Có người cho anh biết rằng ở vùng bên kia núi có một bộ lạc mà dân chúng sống rất đơn giản, họ có rất nhiều đất, ai muốn mua bao nhiêu cũng được.
Ngay sáng hôm sau, anh nông dân đi sang vùng bên kia núi. Vị tù trưởng bộ lạc nói: "Anh chỉ cần trả 1000 rúp thì có thể sở hữu được một vùng đất mà anh đi được trong một ngày. Nhưng cần nhớ là anh phải trở lại đúng nơi điểm xuất phát cũng trong ngày đó. Nếu về không kịp thì kể như mất tiền vô ích".
Đêm đó người nông dân sung sướng ngủ không được. Vừa rạng sáng hôm sau anh nhờ người đánh dấu điểm xuất phát rồi bắt đầu bước đi. Càng đi anh càng sung sướng vì thấy đất của mình càng rộng thêm. Anh cứ đi và đi mãi quên mất thời gian. Khi thấy mặt trời bắt đầu xuống núi anh mới hốt hoảng quay về. Nhưng vì anh đã đi quá xa sợ về không kịp nên anh cắm đầu chạy. Đến điểm mốc, anh ngã gục xuống.
Vị tù trưởng đến chúc mừng: "Xin chia vui với anh. Từ trước tới nay tôi chưa gặp được người nào đi xa được như anh. Anh hãy nhận phần đất của anh". Nhưng người nông dân không đứng dậy được nữa để nhận lấy tài sản của mình, vì anh đã chết !
Có được một số tiền bạc của cải để sống là điều cần thiết. Vì thế trong dụ ngôn này, Chúa Giêsu không phê phán việc chúng ta tìm cái ta cần, mà phê phán lòng tham hơn mức ta cần (tiếng anh: not about need but about greed). Nếu người nông dân trong chuyện trên biết dừng lại khi đã có 40 mẫu đất anh cần thì anh đã sống hạnh phúc, nhưng anh đã chết vì anh cứ mãi mê chạy theo lòng tham của mình. Lòng tham giống như ngọn lửa: ta càng thoả mãn nó bằng cách chất thêm củi vào thì lửa càng bùng to lên và càng đòi nhiều củi thêm. Chứng bệnh trầm trọng nhất của con người trong nền kinh tế thị trường và văn minh hưởng thụ này là con người không biết khi nào mình đủ. Có của không phải là tội, nhưng tham của thì thành tội.
Hãy xem những con chim. Khi chúng xây dựng tổ ấm, chúng chỉ tìm vài nhánh cây đủ cho cái tổ ấy rồi thôi. Hãy xem những con nai. Khi chúng khát, chúng chỉ uống vừa đủ rồi thôi. Sao chúng ta không đơn giản như những con chim và những con nai kia !
4. Gia tài để lại cho con cái
Có thể chúng ta cố gắng kiếm tiền không phải để cho mình hưởng, nhưng để làm gia tài trối lại cho con cái.
Xin hãy nghe câu chuyện sau đây:
Người kia làm việc trong một công ty đang phát triển mạnh, lương anh khá cao cho nên gia đình rất hạnh phúc. Anh có một ngôi nhà xinh xắn, một người vợ hiền và mấy đứa con ngoan.
Nhưng anh tự nghĩ: mình còn trẻ, sức lực còn nhiều. Mà công ty hiện không thiếu việc. Thế là anh làm thêm giờ phụ trội. Thu nhập càng cao hơn. Anh lại nghĩ: nếu mình phấn đấu để lên chức thì sẽ được tăng lương nữa. Và anh phấn đấu, và quả thực anh lên chức.
Cho đến một hôm đi khám bệnh, anh được biết mình đã mắc phải một chứng bệnh nguy hiểm và đã tới giai đoạn cuối cùng. Nghĩa là anh không sống được bao lâu nữa. Lúc sắp rời bỏ vợ con ấy, anh mới biết rằng xưa nay anh chẳng hiểu vợ con bao nhiêu, và con cái anh cũng chẳng hiểu anh bao nhiêu. Và anh chết, để lại cho con cái một gia tài lớn. Đối với người khác, anh là một con người thành đạt. Nhưng đối với vợ con thì anh là một con người thất bại. Vợ con anh hưởng gia tài của anh mà chẳng nghĩ tới anh bao nhiêu: bấy lâu nay họ sống không có anh, sau này họ cũng tiếp tục sống không cần anh.
Bởi vậy trong bài Tin Mừng này Chúa Giêsu đã không quan tâm đến gia tài. Khi một người đến nhờ Ngài phân xử việc tranh chấp gia tài. Ngài đã không xử, lại còn cảnh cáo "Các ngươi hãy coi chừng giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, vì không phải sung túc mà đời sống được của cải bảo đảm cho đâu".
4. Tiền bạc
Người ta nói trên đời quan trọng nhất là 2 chữ T: tình và tiền. Hôm nay chúng ta có dịp bàn đến chữ T thứ 2. Tiền. Tiền bàn ở đây không phải chỉ là những tờ giấy bạc, mà còn bao gồm tất cả những gì là của cải tài sản vật chất như nhà cửa, ruộng vườn, xe cộ, máy móc vv…
Cách chung thì ai ai cũng cần tiền và cũng ham tiền hết. Không có tiền thì đói rách, con cái nheo nhóc, mặc cảm với bạn bè… Còn nếu có tiền thì ta ăn ngon mặc đẹp, con cái được giáo dục tử tế, bạn bè xã hội trọng nó… Tóm lại câu nói "có tiền mua tiên cũng được" có thể là câu nói diễn tả quan niệm chung của nhiều người.
Nhưng hình như đó lại không phải là quan niệm của Lời Chúa trong thánh lễ hôm nay.
- bài đọc 1 trích từ sách Giảng viên thì coi tiền bạc là thứ phù hoa "Phù hoa nối tiếp phù hoa trần gian tất cả chỉ là phù hoa"
- bài đọc trích từ thư thánh Phaolô gởi tín hữu thành Colossê thì kêu gọi "Anh em hãy nghĩ đến những sự trên trời, chứ đừng nghĩ đến những sự dưới đất".
- Còn bài Tin Mừng thì mô tả một người phú hộ hả hê với những của cải chất đầy từ kho này tới kho khác, nhưng bị Chúa trách "Hỡi kẻ ngu dại, đêm nay Ta sẽ đòi linh hồn ngươi, thế thì những của cải ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai ?", và Chúa Giêsu kết luận: Kẻ nào tích trữ của cải cho mình mà không làm giàu trước mặt Chúa thì cũng vậy.
Phải chăng Chúa không muốn cho ta có tiền ? Phải chăng Chúa muốn người có đạo phải nghèo ? Phải chăng Chúa khuyên chúng ta phải chạy trốn tiền bạc ? Thưa không, không bao giờ, bởi vì những của cải vật chất trên đời này do đâu mà có ? Do chính Chúa tạo dựng nên, và Chúa tạo dựng nên chúng là để cho con người hưởng dùng. Cho nên không những Chúa không muốn con người phải đói khổ, mà Chúa còn muốn sao cho con người được đầy dư của cải. Hãy nghe một lời chúc phúc của Chúa ghi trong Tv 71
Khắp xứ sở đầy dư gạo thóc Đỉnh non cao gợn sóng lúa vàng Và trong Tv 64: Thăm trái đất mưa nhuần Chúa rải. Cho tràn trề của cải sinh ra… Vùng hoang địa cỏ hoa đua nở Cảnh núi đồi hớn hở xinh tươi. Chiên bò gặm cỏ đồng xanh. Nương vàng sóng lúa lượn quanh dạt dào. Câu hò tiếng hát trổi cao…
Rõ ràng là Chúa muốn con người sung túc vật chất. Nhưng Chúa cũng biết tiền bạc vật chất vì có khả năng đem lại cho con người rất nhiều tiện nghi sung sướng nên cũng có thể khiến con người chỉ say mê nó mà quên hết mọi giá trị khác. Bởi đó Chúa mới nói "Kẻ giàu có vào nước Thiên Chúa thật là khó, còn khó hơn con lạc đà chui qua lỗ kim". Nhưng, tuy có khó thật chứ cũng có những người giàu có được vào nước Thiên đàng: trong Tin Mừng ta thấy Chúa cũng đề cao những người giàu có, chẳng hạn như ông Giakêu, tuy giàu nhưng biết sử dụng tiền bạc mình để làm những việc nghĩa.
Như vậy, Lời Chúa hôm nay không đề cao tiền bạc mà cũng không khinh rẻ chúng. Chúa chỉ muốn chúng ta lưu ý hai điều: một là nhận định đúng giá trị của tiền bạc và hai là sử dụng đúng những tiền bạc mà Chúa đã ban.
Bây giờ chúng ta hãy nhận định giá trị của tiền bạc:
- tiền bạc là một yếu tố quan trọng làm cho đời ta được sung sướng
- nhưng nó cũng là một con dao hai lưỡi, nghĩa là nó vừa có thể giúp ta sống tốt hơn "Phú quý sinh lễ nghĩa", mà cũng có thể làm ta thành xấu đi, xấu đi vì tham lam, xấu đi vì gian lận, xấu đi vì lòn cúi…
- vả lại tiền bạc không được bền vững: thiếu gì người hôm nay đang giàu sụ, thế mà ngày mai đã trở thành tay trắng.
- và nhất là khi chết ta không thể mang tiền bạc theo được.
Sau khi đã nhận định đúng giá trị của tiền bạc, chúng ta hãy lắng nghe Chúa dạy phải xử dụng tiền bạc như thế nào: Hãy dùng tiền bạc đời này để làm giàu cho đời sau. 5. Chuyện minh họa
a/ Ba người bạn
Người kia có 3 người bạn. 2 người trước là bạn rất thân, người thứ ba thường thường vậy thôi. Ngày kia ông bị tòa bắt xử liền xin 3 người bạn đi theo để biện hộ. Người bạn thứ nhất từ chối ngay, viện cớ bận việc quá không đi được. Người thứ hai bằng lòng đi đến cửa quan nhưng lại không dám vào. Chỉ có người thứ ba tuy không được ông yêu thích nhưng tỏ ra trung thành vào tận tòa án biện hộ cho ông ta không những trắng án mà còn được thưởng nữa. Người bạn thứ nhất là Tiền bạc. Khi ta chết, tiền bạc bỏ rơi ta, chỉ để lại cho ta một chiếc chiếu và một cái hòm. Người bạn thứ hai là Bà Con Bạn Hữu. Họ khóc lóc đưa ta tới huyệt rồi về. Người bạn thứ ba là các Việc Lành. Chúng theo ta đến tòa phán xét và đưa ta vào cửa thiên đàng. (Trích "Phúc") b/ Những thứ tiền không mua được George Horace Lorimer, chủ bút tờ Saturday Evening Post trong nhiều năm, có lần viết: "Có tiền và có những cái mua bằng tiền là tốt. Nhưng biết dùng tiên và đừng để mất những thứ tiền không mua được còn tốt hơn."
Có thể kể những thứ sau đây tiền không mua được:
Tiền không mua được tình bạn chân thực. Tiền không mua được lương tâm trong sạch. Tiền không mua được niềm vui mạnh khoẻ.
c/ Đổi tiền
Đến nước khác, việc đầu tiên mà du khách phải làm là đổi tiền của mình thành tiền đang lưu hành tại nước đó. Tiền của ta trên trái đất chẳng có giá trị gì trên trời, nếu nó không đổi thành việc lành. Đó là ý nghiã Lời Chúa nói với chàng thanh niên giầu có: cho đi gia sản của anh để mua Nước Trời.
6. Mảnh suy tư
Một buổi tối, tôi thả bước lang thang Tôi đi từ những khu phố lấp lánh ánh đèn Bước chân dần dần đưa tôi đến vùng ngoại ô vắng vẻ Ở đấy tôi thấy ngàn vạn ánh sao còn rực rỡ gấp bội.
Và tôi chợt hiểu ra rằng những ngọn đèn trần thế dễ che lấp những ngọn đèn trời đến mức nào.
Và tôi cầu nguyện: Lại Chúa xin cho những hào nhoáng của đời này đừng bao giờ làm cho con mù lòa không còn thấy ánh vinh quang Nước Trời.
V. Trong Thánh Lễ
- Trước kinh Lạy Cha: Trong kinh Lạy Cha có câu "Xin Cha cho chúng con lương thực hằng ngày". Điều Chúa nhấn mạnh hơn trong câu này không phải là chữ "lương thực" cho bằng chữ "hằng ngày", nghĩa là chúng ta vừa xin cho có lương thực vừa xin cho khỏi lòng tham, nhưng biết phó thác cuộc sống cho Chúa quan phòng.
VI. Giải tán
Chúng ta sắp trở lại cuộc sống mà trong đó mọi người bon chen, tranh dành nhau tiền bạc của cải. Là những môn đệ của Chúa, chúng ta hãy cố gắng sao để vừa làm ăn kiếm tiền vừa không bị tiền làm cho mình ra xấu xa tội lỗi.
Không cần phải nói, ai trong chúng ta cũng đều biết được thế lực của đồng tiền. Vì nó làm nên công lý:
- Miệng nhà giàu có gang có thép.
Vì nó làm nên tình nghĩa:
- Bần cư chung thị vô nhân vấn, phú tại sơn lâm hữu khách tầm. Có nghĩa là: nghèo mà ở giữa phố chợ cũng chẳng ai thèm lai vãng, còn giàu mà ở chốn rừng sâu cũng khối kẻ tới viếng thăm.
Vì nó làm nên mọi sự:
- Có tiền mua tiên cũng được.
- Có tiền việc ấy mà xong nhỉ.
Thế nhưng, tiền bạc lại là một con dao hai lưỡi biết dùng thì lợi, còn không biết dùng thì hại, như một câu danh ngôn đã bảo:
- Tiền bạc là một tên đày tớ tốt, nhưng lại là một ông chủ hà khắc.
Bởi vậy, Chúa Giêsu đã khuyên nhủ chúng ta:
- Hãy coi chừng.
Đây là một lời căn dặn đầy yêu thương, như thầm nói với chúng ta:
- Hãy khôn ngoan.
Người khôn ngoan theo Kinh thánh là người biết lo xa, như sách Châm ngôn đã viết:
- Người khôn ngoan phải tiên liệu đường đi nước bước cho mình.
Đường đi nước bước chính là cuộc sống hiện tại. Còn tiền bạc chỉ là phương tiện giúp chúng ta đạt được những mục đích đã đề ra.
Bởi đó, hãy coi chừng. Đừng tưởng có nhiều tiền mà mặc sức tiêu xài hoang phí. Bởi vì ai cũng có nhiệm vụ phải lo cho mình và những người thân yêu được no cơm ấm áo.
Đừng vung tay quá trán, theo kiểu con nhà lính tính nhà quan. Trái lại, phải biết nom gió bỏ thóc, chứ đừng làm ngày nào xào ngày ấy, để rồi chẳng may tai ương hoạn nản xảy đến, như đau ốm, thất nghiệp. Lúc bấy giờ sẽ chẳng còn gì để nuôi sống gia đình, nên sinh ra trộm cướp giết người.
Tệ hơn nữa, có những kẻ đã lạm dụng tiền bạc cho những hành động sai trái của mình, như rượu chè, cờ bạc để mặc cho vợ con phải nheo nhóc và túng quẫn.
Những người này không phải chỉ sai lỗi đức bác ái và đức công bằng, mà còn làm cho bản thân và những người thân yêu chết dần chết mòn, như một câu danh ngôn đã bảo:
- Không nuôi dưỡng tức là giết chết.
Để tránh đi những hậu quả tai hại ấy, Chúa Giêsu đã khuyên nhủ chúng ta:
- Hãy coi chừng.
Đừng bóc ngắn cắn dài mà chuốc lấy sự đói nghèo cho mình và cho những người thân yêu.
ĐỪNG THAM LAM
Tiếp đến, Chúa nhắn gửi chúng ta:
- Đừng tham lam.
Thực vậy, tham lam luôn mãi là một tình trạng thái quá. Và như chúng ta cũng đã biết: thái quá thì bất cập, tất cả những gì thái quá đều không ổn.
Kẻ tham thì thường coi rẻ đức công bằng: họ làm giàu bằng mọi mánh khóe, bằng mọi cách thức: nào điêu ngoa xảo trá, nào tham nhũng hối lộ, nào trộm cắp biến thủ miễn sao vơ vét về cho đầy túi. Họ giống như tên đầy tớ gian lận của chủ trong Phúc âm.
Lỗi đức công bằng đã đành mà rất nhiều khi còn lỗi đức bác ái nữa. Trái tim kẻ tham lam thường chai đá, và băng giá, không còn biết xót thương những người chung quanh. Họ giống như tên đầy tớ bóp cổ bạn mình chỉ vì mấy đồng xu nhỏ. Họ như ông phú hộ không bố thí cho Lagiarô những mẩu bánh vụn.
Để kết luận, tôi xin ghi lại mẩu đối thoại của hai bố con trong hỏa ngục đã đay nghiến nhau:
Ông bố chửi đứa con:
- Đồ khốn nạn, chỉ vì mày mà tao đã tham lam đặt lời ăn lãi và dùng những phương pháp bất công để làm giàu, cho mày có tiền ăn tiêu, nên tao mới phải khốn như vậy.
Đứa con đáp lại:
- Cũng chỉ vì ông đã để lại những của cải phi nghĩa nên tôi mới dùng mà ăn chơi phè phỡn, khiến ngày nay mới phải khổ. Nếu không có của cải ấy, thì tôi đã chí thú làm ăn, còn thời giờ đâu mà rượu chè cờ bạc. Chính ông đã gieo trồng những tội lỗi ấy vào tâm hồn tôi.
Giữa lúc đó có tiếng vọng từ xa:
- Hãy coi chừng và đừng tham lam, kẻo khi sống phải túng thiếu đói khát, và khi chết không biết để lại cho ai. Như vậy, mất cả chì lẫn chài, mất cả vốn lẫn lãi, mất cả đời này lẫn đời sau.
Một nhà truyền giáo được mời tới bên giường của một bệnh nhân nhà quê giàu có. Quì cạnh người hấp hối, ông ta xin bệnh nhân nắm lấy tay mình cùng cầu nguyện để được nâng đỡ trong giờ lâm chung. Nhưng người bệnh không chịu chìa tay ra. Sau đó, bệnh nhân chết, người ta lật chăn mền lên thì thấy hai tay cứng đờ nắm chặt lấy xâu chìa khóa két bạc. Điều ấy chứng tỏ đến phút cuối cùng, bệnh nhân còn trìu mến tiền của, nhưng nào có đem theo mình được gì đâu. Đúng như lời Chúa dạy: “ Hỡi kẻ ngu dại, chính hôm nay linh hồn ngươi sẽ bị đòi về. Vậy của cải ngươi thu tích sẽ thuộc về ai?”.
Trò ngu ngốc do lòng tham gây nên mãi mãi là một thảm họa cho muôn loài. Dù biết sẽ dễ sinh nguy hiểm và đem lại biết bao tai họa như vậy, nhưng người ta vẫn để cho lòng tham lam chi phối cuộc đời mình, đôi khi có người lấy nó làm tiêu chuẩn để suy nghĩ và hành động nữa. Dĩ nhiên, lòng ham của tham tiền này không phải chỉ có người giàu mới bị, nhưng đã là người thì bất cứ ai ít hay nhiều đều có sẵn trong mình vì tính tham lam đã ăn sâu vào tâm trí con người đến nỗi người ta coi nó như một thứ vũ khí để đấu tranh sinh tốn.
Do đó, khi nghe lại lời Chúa hôm nay, chúng ta đừng vội tưởng rằng Chúa chỉ cảnh cáo những người giàu có, chứ đâu phải mình để rồi quên kiểm tra coi thử của cải đã chi phối đời sống xã hội và đạo đức mình như thế nào.
Trước hết chúng ta thử hỏi tại sao trong cuộc sống hằng ngày lại có lắm cảnh bất công, nhiều điều bất nhân bất nghĩa xảy ra ? Câu trả lời chính xác nhất là do lòng tham vô đáy của con người gây nên. Bởi vì đâu có sự tham lam ham hố thống trị thì ở đấy sẽ xuất hiện tranh chấp, chia rẽ, hận thù, ghen ghét. Và khi có sự giành giật nhau thì bao giờ cũng gây tổn thương về mặt tinh thần, đạo đức cũng như sinh ra đổ máu, chết chóc.
Ngay cả khi vì tham lam ham hố mà sinh ra tranh chấp, chia rẽ dù có được giải quyết hợp lý đến đâu đi nữa thì đó cũng chỉ là một giải pháp tạm thời nhằm bảo vệ quyền lợi và ổn định tình hình chung, chứ không thể tiêu diệt tận gốc rễ mọi nỗi bất công trong xã hội.
Vì thế, khi một thanh niên đến xin Chúa phân xử việc tranh chấp gia tài với anh mình thì Ngài đã từ chối làm công việc của tòa án. Điều này không có nghĩa Chúa phi bác giả trị phân xử của quan tòa, nhưng Ngài có ý đưa ra một giải pháp căn bản cho mọi vấn đề tranh chấp bằng cách phơi bày ra ánh sáng lòng dạ con người là nơi phát sinh những ý đồ xấu xa đê tiện. Nói khác đi, để có sự hòa giải thực sự và lâu bền thì giải pháp của Chúa là phải lột bỏ, tiêu diệt lòng tham lam nơi người trước đã. Vì khi tâm trí con người được giải thoát khỏi tham sân si thì đâu cần luật lệ, tòa án xử kiện nữa.
Thứ đến, thử hỏi tại sao lòng tham lam đem lại nhiều hậu quả xấu như vậy ? Bởi vì, lòng tham lam, nhất là tham lam của cái vật chất dễ làm cho con người trở nên mù quáng, ích kỷ, ngu dại. Hơn nữa, người ta, nhất là người giàu có, thường nghĩ rằng có tiền là có tất cả nên người ta tạo cho mình một cái bọc an ninh giả tạo để rồi trong lời ăn tiếng nói, hành động cư xử họ bất xét phải trái, bất cần đời. Cái ngu dại của họ khi nghĩ rằng của vật chất có thể bảo đảm cho mình được an toàn, nhưng không ngờ đó lại là mồ chôn chính mình.
Đó chính là cái ngu ngốc của những kẻ tham lam, giàu có mà Chúa đã cảnh cáo, lên án trong bài Phúc Âm hôm nay. Họ ngu ngốc vì cứ nghĩ rằng của cải, quyền thế ở trần gian này là một thứ bảo hiểm chắc chắn cho họ hạnh phúc và sự sống của họ đến nỗi quên cái chết rình rập, bất xét đến phần rỗi đời đời. Họ ngu ngốc vì cứ bo bo giữ lấy của cải cho thật nhiều để tiêu xài, ăn chơi thỏa thích, cung phụng cho bản thân để rồi không biết khôn ngoan dùng của cải mau lấy bằng hữu trong nước trời.
Chớ gì lời Chúa hôm nay soi sáng hướng dẫn cho mỗi người chúng ta biết chặn đứng ngay lòng tham lại, biết dùng của cải để mua lấy những giá trị vĩnh cửu của Nước Trời: đó là công bằng, bác ái, bố thí, làm việc lành phúc đức.
Chương trình của một tân chính phủ nào đi chăn nữa, nhất là tại các quốc gia đang phát triển như Philippine chẳng hạn, cũng đặt kế hoạch chống nghèo và chấn hưng kinh tế lên ưu tiên hàng đầu. Nhưng sau mỗi nhiệm kỳ của một chính phủ, mọi người nhất là những người nghèo thường khám phá ra rằng: những trương trình chống nghèo và chấn hưng kinh tế của các chính phủ chỉ là những cái bánh vẽ để mị dân. Phụng vụ lời Chúa hôm nay cũng đề ra những chương trình chống nạn nghèo đói bằng cách vạch mặt chỉ tên những kẻ giàu có giả tạo để kêu gọi mọi người chung tay làm một cuộc sống cách mạng, đó là đặt lại giá trị đích thực của công ăn việc làm và của tiền bạc. Với niềm xác tín rằng: chỉ có Thiên Chúa mới là chủ tế mọi sự, chủ tế của thời gian. Còn tất cả mọi người, kể cả những người có tiền rừng biển bạc cũng chỉ là những người quản lý được ban cho một khoảng thời gian để sống. Chuẩn bị đón tiếp Chúa vào tâm hồn qua Lới Hằng Sống và qua Mình Máu Thánh Chúa, chúng ta hãy xin Thiên Chúa tẩy rửa những vết nhơ tội lỗi mà chúng ta đã xúc phạm đến Chúa và tha nhân.
Trong thời gian ba năm hoạt động mục vụ tại các họ đạo trong một giáo phận giáp ranh với Manlila, tôi đã có dịp chứng kiến vài sự cố xảy ra như sau: Lần kia khi đi ngang qua những gian nhà trong một khu xóm bình dân, tình cơ tôi thấy một em bé khoảng ăm tuổi hớn hở chạy ra đón người cha đi làm về. Trên tay người cha câm mấy ổ bánh mì nhỏ, hỏi ra mới biết là mấy ổ bánh mì ấy là quà của người cha hứa với em bé vì hôm nay là người sinh nhật của em. Những nụ cười tươi nở trên đôi môi của em bé nhà nghèo khi cầm những ổ bánh mì thanh đạm, nhắc tôi nhớ lại bầu khí của một buổi tiệc thịnh soạn khác cũng được tổ chức nhân dịp sinh nhật của một em bé nhà giàu. Dĩ nhiên, em bé này cũng rất vui mừng vì em đã nhận được những món quà đắt giá, nhưng so sánh nụ cười của em bé con nhà triệu phú này với cái hân hoan hồn nhiên thể hiện trên khuôn mặt của em bé nhà nghèo trên, tôi tự đặt cho mình một câu hỏi: Không biết em bé nào thực sự được hạnh phúc hơn ? Một sự khác biệt trong mức độ hạnh phúc và chênh lệch giá cả giữa món quà sinh nhật, là những ổ bánh mì tầm thường và những đồi chơi ngoại đắt giá không thể lắp bằng được.
Những quan sát trên giúp tôi xác tín vào sự tương đối của giàu sang và giá trị giới hạn của tiền tài. Đã biết rằng không ai phủ nhận được công cụ và sự cần thiết của tiến bạc, nhất là trong thời kỳ khó khăn của cuộc sống. Nhưng tự nó tiền tài không thể mang lại hạnh phúc cho ai được, vì thế những người giàu chưa hẳn đã hoàn toàn được hạnh phúc, cũng như những người nghèo không nhất thiết phải luôn luôn bất hạnh. Bởi vì hạnh phúc thực sự hệ tại ở chỗ lương thiện, ở chỗ có sự thanh bình trong tâm hồn, ở tính khiêm nhu, thuận hòa, ở tinh thần rộng lượng, vị tha, bác ái, phục vụ. Đó là điều kiện để được hạnh phúc thực sự mà những người giàu có khó thực hiện hơn những người thanh bần. Lần kia, tôi dùng phương tiện chuyên chở tiếng địa phương Philippine gọi là xe Juply để đi về nhà. Xe chúng tôi đang chạy ngon trớn thì một xe du lịch mới toanh tình cờ lách ra khỏi hàng xe bên kia, để chạy xang hàng xe chúng tôi. Anh tài xế xe Jyply phản ứng rất nhanh, anh vội đạp thắng khiến hành khách trên xe vật ngã sau tiếng rít ghê sợ, chiếc xe dừng lại kịp, chỉ đụng đàng sau xe kia một chút không gây thương tích gì cả. Thế mà những hành khách trên xe đã chứng kiến cảnh hùng hồn của ông chủ chiếc xe lộng lẫy đó, ông ta phùng mang trợn mắt la mắng, dọa nạt anh tài xế xe Juply.
Rồi khi cảnh sát công lộ đến, ông ta rút thẻ căn cước ra làm chứng và lên tiếng tự xưng mình là luật sư. Thật khó tìm nơi những người giàu sự khiêm tốn, vị tha và cũng khó tìm nơi những người giàu sự rộng lượng, bác ái, thể hiện qua tinh thần liên đới, chia sẻ. Người phú hộ trong câu chuyện ngụ ngôn Đức Giêsu thuật lại trong bài Tin mừng hôm nay là một thí dụ điển hình. Sau khi trúng được một màu lúa kỷ lục, ông ta chỉ nghĩ đến mình, cả trong lúc bàn tính ông ta chỉ biết nói với chính mình: “ Tôi nói với tôi”. Tôi sẽ làm gì ? Tôi sẽ làm thế này: kho lẫm của tôi, lúa thóc của cải của tôi, tôi sẽ bảo linh hồn tôi thế này thế nọ. Nhưng ngoài cái ích kỷ tự cao tự đại xem mình như là cái rốn của vũ trụ trên thì sự sai lầm to lớn của những người giàu có không chỉ dừng lại ở chỗ đó, bởi lẽ họ không nghĩ đến kẻ khác mà họ cũng không nghĩ đến Đấng thiêng liêng, không nghĩ đến Thiên Chúa. Họ lầm tưởng rằng: “ Nếu có tiền mua tiên cũng được”. Với đồng tiền, họ cũng có thể mua được tất cả những cái khác như: mua hạnh phúc, mua tình yêu, mua sức khỏe, được sống lâu.
Họ lầm tưởng rằng: có tiền đương nhiên là họ làm chủ tất cả, kể cả mạng sống và tương lai cuộc đời họ, vì thế ngày sống của họ sẽ được kéo dài theo số lượng của những đồng tiền họ có. Nhưng với một câu nói, Thiên Chúa có thể đánh thức họ khỏi những giấu mơ trên: “ Hỡi kẻ ngu dại, đêm nay Ta đòi linh hồn ngươi thì của cải của ngươi sẽ để cho ai ?”. Như thế, Đấng ban sự sống và định đoạt cái chết mới là chủ tể của thời gian trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Còn con người, chào đời với chút bụi đất thì cũng từ giã cuộc đời với hai bàn tay trắng, với chút bụi tro. Vậy mục đích của đời người là gì ? Để chỉ lo làm giàu tích trữ của cải ư ? Theo Đức Giêsu thì tích trữ của cải chỉ là “ công dã trành xe cát biển đông” nếu con người không làm giàu trước mặt Thiên Chúa. Nhưng làm sao để trở nên giàu có trước mặt Thiên Chúa ? Câu trả lời đơn giản nhất thiết nghĩ là muốn làm giàu trước mặt Thiên Chúa thì hãy dâng Thánh lễ và sống thánh lễ. Vậy giờ đây chúng ta hãy tiếp tục dâng lên Thiên Chúa lễ vật hy sinh, những cử chỉ và công việc bác ái nho nhỏ trong cuộc sống hằng ngày, hiệp với những hy lễ Thập giá của Đức Giêsu để biến trọn cuộc đời mình thành của lễ bằng cách kéo Thánh lễ bàn thờ sang Thánh lễ cuộc đời, với quyết tâm sống lại cuộc sống của Đức Giêsu Kitô nhờ đó mỗi ngày một trở nên giàu có hơn trước mặt Thiên Chúa.
Một người biết tiên liệu, biết dành dụm, biết chuẩn bị cho ngày mai được coi là người khôn ngoan. Ông phú hộ trong bài Tin mừng vì có nhiều của cải nên đã xây những kho lẫm lớn để tích trữ của cải hầu bảo đảm cho cuộc sống. Đáng lẽ ông phải được khen là khôn ngoan thì Thiên Chúa lại nói về ông: “ Đồ ngốc”. Lời phán quyết của Thiên Chúa về người phú hộ như thế lại chẳng phải là nặng nề lắm sao ?
Thật ra, Thiên Chúa không trách người phú hộ về chuyện ông chuẩn bị kho lẫm để tích trữ của cải. Nhưng Người trách ông vì ông đã coi của cải là một bảo đảm tuyệt đối cho sự sống. Ông đã loại trừ Thiên Chúa ra khỏi mọi dự phóng của đời mình. Trong khi đó Chúa Giêsu lại nói: “ Của cải không bảo đảm được cho mạng sống”. Chính Thiên Chúa có quyền cất mạng sống của con người bất cứ lúc nào Người muốn. “ Ngay đêm nay Ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai ?”. Cái ngốc của người phú hộ là ông đã mặc cho của cải vật chất sức mạnh vạn năng đến độ phủ nhận Thiên Chúa. Cái ngốc của ông là ông tưởng rằng với số của cải ông dự trữ được, ông sẽ sống sung sướng, sẽ vui chơi thoải mái mãi mãi và không phải lo lắng gì hết. Ông không biết rằng chỉ còn ít giờ phút nữa thôi, ông sẽ bị Thiên Chúa rút lại sự sống của ông. Ông sẽ chết khi chưa được vui thỏa như tính toán của ông. Ông sẽ ra đi với đôi tay trắng, mặc dầu chung quanh ông đầy dẫy những khó lẫm chứa đựng của cải mà ông đã gầy dựng.
Thì ra, đúng là tiền bạc, của cải không thể đảo đảm được cho mạng sống. Tiền bạc, của cải không phải là toàn năng. Dù nó có thể mua được nhiều thứ, nhưng không thể mua được sự sống là giá trị cao quý nhất của con người. Chỉ mình Thiên Chúa mới là chủ của sự sống. Sự sống của thân xác cũng như sự sống của linh hồn. Sự sống đời này và sự sống đời sau. Người muốn cho ai được sống thì người đó sống. Người muốn rút lại sự sống nơi ai thì Người rút. Tiền bạc, của cải cũng không thể làm gì được.
Chính trong ý nghĩa này mà tác giả sách Giảng Viên đã nói:
“ Phù vân nối tiếp phù vân, Trần gian tất cả chỉ là phù vân”
Hiểu được những giới hạn của tiền bạc, của của cải đời này như thế, ta không thể cứ mù quáng lao vào để tìm kiếm chúng một cách phi pháp, một cách bất lương. Và ta không thể để cho tiền bạc, của cải chi phối, thống trị đến độ không còn biết đến Thiên Chúa ở trên đầu mình.
Thánh Phaolô đã khuyên nhủ chúng ta: “ Anh em hãy tìm kiếm những gì thuộc thượng giới, nơi Đức Kitô đang ngư bên hữu Thiên Chúa. Anh em hãy hướng lòng trí về những gì thuộc thượng giới, chứ đừng chú tâm vào những gì thuộc hạ giới”. Tìm những sự thuộc về thượng giới đó là tìm kiếm sự công bằng, tìm sự lương thiện, tìm sự ngay thẳng, tìm những giá trị tinh thần và tâm linh
Kết thúc dụ ngôn người phú hộ, Chúa Giêsu cũng nhắc tới việc làm giàu trước mặt Thiên Chúa. Mà sự giàu có trước mặt Thiên Chúa đó là: Giàu tình thương, giàu nhân nghĩa, giàu lòng quảng đại, giàu lòng vị tha, giàu lòng đạo đức.
Chỉ những sự giàu có như thế, cùng với những sự thuộc về thượng giới mà chúng ta tìm kiếm được mới có thể bảo đảm cho ta một cuộc sống hạnh phúc bất tận.
Người Do Thái hay kể truyện ngụ ngôn cũng về A-lịch-sơn Đại đế. Vị danh tướng mệt mã vì đi bộ đường xa, bèn ngồi nghĩ bên bờ một suối kỳ lạ. Ông uống nước và cảm thấy sảng khoái lạ lùng. Ông nhúng cá muối vào nước cho đỡ mặn và ngạc nhiên khi thấy nước làm cho cá có vị ngon lạ thường. Ông tự nghĩ: chắc hẳn đây không phải là nước đường, nó phải phát xuất từ một kỳ diệu nào, ta phải lần đến tận nguồn xem sao. Ông đi mãi cho tới cổng thiên đàng. Cổng khóa, ông gõ cổng xin vào, nhưng bên trong chỉ có một tiếng đáp lại: “ Ngươi không được vào đây, vì cổng nảy thuộc về Thiên Chúa”. Vị đại tướng trả lời ngạo nghễ: “ Ta là Chúa của trái đất. Ta là A-lịch-sơn chiến thắng, không mở cửa cho ta sao ?” – Không, chúng ta chẳng biết kẻ chiến thắng nào hết. Chúng ta chỉ biết những người đã chiến thắng dục vọng thấp hèn của mình, chỉ những người công chính ngay thẳng, nới được vào thiên đàng.
A-lịch-sơn giận dữ như điên cuồng, nhưng chẳng ảnh hưởng chi hết đến người giữ cổng thiên đình. Ông đổi rao bế và hối lộ, nhưng vẫn vô hiệu, bèn nài nỉ lần chót: “ Ta là vua lớn và được mọi nước suy phục. Dầu không cho ta vào thiên đàng, nhưng ít ra cũng cho ta vật gì đem về để chứng tỏ với người thế gian rằng ta đã được đến nơi chưa từng có ai đến. Người gác cổng đáp: “ Đây, hỡi tên khùng kia, ta cho ngươi điều ngươi xin, cầm về và tim hiểu ý nghĩa của nó. Nó sẽ cho ngươi bài học ngoan mà chưa từng có ai dạy ngươi. A-lịch-sơn vồn vã đưa tay nhận gói quà và vội vàng trở về trại quân mở ra coi. Lạ quá, trước mắt ông, chỉ là một mảnh sọ người. Giận dữ, ông quẳng mảnh xương xuống đất, la to: đây là quà tặng cho vua và anh hùng sao ? Công ta lặn lội vất vả chỉ xứng như thế này sao ? Nhưng trong đoàn tùy tùng có một người thông thái, ông khuyên vua: “ Tâu đức vua, xin chớ khinh vật nhỏ bé này, nó có tính chất rất lạ kỳ đáng đức vua để ý. Hãy cân nó với vàng bạc báu vật của đức vua, thử xem bên nào nặng hơn. Theo lệnh vua, họ đem cân tới, mảnh sọ một bên, còn bên kia chất vàng bạc, bảo ngọc lạy thay, xưng vẫn nặng hơn. Người ta chất thêm vàng, bạc, bửu thạch nữa vẫn nặng hơn. Càng thêm bao nhiêu, mảnh xương càng nặng hơn bấy nhiêu ! Vua kinh ngạc: “ Một mảnh sọ lại nặng hơn bấy nhiêu vàng bạc ! Có gì nặng hơn mảnh sọ này không ? Nhà thông thái đáp: “ Thưa có, chỉ một chút đất thôi”. Ông liền lấy đất phủ lên mảnh sọ, lập tức, xương mất hết trọng lượng, nhảy bồng lên, bên kim khí nặng hạ xuống. A-lịch-sơn la hoảng: “ Cái này còn lạ hơn nữa !” Nhà thông thái giải thích: “ Mảnh sọ này là lỗ mắt con người, dầu nhỏ bé, nhưng sự ham hố làm cho no thỏa sự ham muốn của nó. Nhưng khi nó bị đất bao phủ và chôn vùi trong mồ mả, thì sự ham hố trần thế của nó mới hết.
Chúa Giêsu phán: “ Được lời lãi cả thế gian mà thiệt mất linh hồn nào được ích chi ? Hoặc lấy gì mà đổi được linh hồn mình ?”. Tác giả Thánh vịnh suy luận: “ Chúng cậy vào của cải, lại vênh vang bởi nắm bạc tiền, nhưng nào có ai tự chuộc nổi mình, và trả được giá thục hồi cho Thiên Chúa. Mạng người dù giá cao mấy nữa, thì rồi ra cũng chấm dứt đời đời“
Vậy chúng ta hãy sống khôn ngoan theo lời khuyên của Thánh Gioan: “Anh em đừng yêu thế gian và những gì ở trong thế gian. Kẻ nào yêu thế gian thì nơi kẻ ấy không có lòng mến Chúa Cha, vì mọi sự trong thế gian: như dục vọng của tính xác thịt, dục vọng của đôi mắt và thói cậy mình có của, tất cả những cái đó không phát xuất từ Chúa Cha, nhưng phát xuất từ thế gian ; mà thế gian đang qua đi cùng với dục vọng của nó. Còn ai thi hành ý muốn của Thiên Chúa thì tồn tại mãi mãi.
Tục ngữ có câu: “Có tiền mua tiên cũng được” nhưng có tiền như: “Vua Ngô ba mươi sáu lọng vàng, chết xuống âm phủ chẳng mang được gì”.
Chúng ta, ai cũng biết đến giải thưởng nổi tiếng nhất thế giới là giải thưởng Nobel do tài sản khổng lồ của ông Algred Nobel để lại. Ông đã dùng tiền của thế nào ?
Ban đầu, ông Nobel đã dùng tiền của sáng chế ra chất nổ làm cốt mìn và thuốc súng không khói. Kết quả là nhà thí nghiệm kho chất nổ của ông bị phát nổ tan tành, và bộ chiến tranh nước Ý đã lập cho ông một phòng thí nghiệm khác ở San Remo năm 1891. Để ông làm đạn và mìn. Do đó, nhiều người cho ông là hung thần phá hoại. Bà Bertha Suttner nói với ông “ông là tên sát nhân”. Có lẽ nhờ những lời đó mà ông thay đổi cách dùng tiền của.
Trước khi tạ thế, Nobel đã làm chúc thư gởi tất cả tiền của vào ngân hàng để lấy tiền lời thưởng hàng năm cho những ai có công nhất với nhân loại về năm công trình sau đây:
Thứ nhất giải thưởng cho ai có công xây dựng hòa bình. Thứ hai giải thưởng cho ai có công phát minh về sinh học, y học. Thứ ba giải thưởng về vật lý. Thứ tư giải thưởng về hóa học. Thứ năm giải thưởng văn chương cho tác phẩm nêu lên được lý tưởng cao đẹp cho nhân loại.
Như vậy, ông Nobel, lúc đầu đã dùng tiền của làm những việc bất nhân, về sau, ông đã biết dùng tiền của giúp ích cho nhân loại.
Đức Giêsu không nói tiền của là xấu, nhưng đã cảnh giác lòng tham lam tiền của và phải coi chừng đừng dùng tiền của ăn chơi bất chính và gây những việc bất nhân. Tin mừng hôm nay nói đến một người đến xin Đức Giêsu: “Xin Thầy bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi”.
Chắc hẳn cha mẹ anh đã chết, chỉ còn lại hai anh em chung sống với nhau thôi. Thế mà em đòi anh phải chia gia tài. Có lẽ anh không chịu nên em đến xin Đức Giêsu lấy quyền như một vị tiên tri bắt anh chia gia tài cho em. Như vậy em đã coi tiền của hơn tình nghĩa anh em ruột thịt. Nó coi của hơn người. Nó chọn chia rẽ hơn đoàn kết, tranh chấp hơn hòa thuận.
Chúa Giêsu còn thấy rõ tâm trạng người em này muốn có tiền để ăn chơi, phung phá, nên Người đã nói với nó phải tránh xa mọi thứ tham lam, tránh xa cái thói ăn chơi như hạng phú hộ kia, ông có nhiều ruộng sinh nhiều hoa lợi, xây những kho lẫm lớn tích trữ để ăn uống vui chơi cho đã. Nhưng khốn cho ông ta, “đồ ngốc! Đêm nay, người ta sẽ đòi mạng ngươi”. Quả thực, chỉ qua một đêm thôi, đến sáng người ta đã lo đóng hòm, bó chặt lại, khiêng ông đi chôn cho sâu, nén cho chặt để khỏi bốc ra những mùi thối tha. Quả vậy, chỉ một cơn gió độc đêm nay, mắt ta nhắm nghiền lại, không bao giờ còn liếc nhìn, lườm nguýt ai nữa, mồm ta câm lại, không bao giờ ăn nhậu say sưa nữa, không còn cãi nhau, chửi nhau, vu oan vu vạ, nói hành nói xấu nữa, lòng dạ gan ruột xẹp lép không còn hờn giận, ghen ghét căm thù nữa. Chỉ còn linh hồn ra trước tòa Chúa để chịu phán xét thôi.
Nếu biết sử dụng tiền của ở đời này để trở nên giầu có trước mặt Thiên Chúa thì thật vinh phúc biết bao cho ta khi ra trước tòa Chúa phán xét. Thiên Chúa đã dựng nên vũ trụ này thật phong phú, và dựng nên con người đầy tài năng phi thường để con người khai thác phát triển làm đẹp cuộc đời mình, làm vinh quang đời sống mình cho đến muôn đời; chứ không phải cho con người của cải, như cho một đứa con hư, chỉ ăn chơi phung phá làm hại cuộc đời mình, phá hoại đời sống nhân loại. “Của cải là đầy tớ tốt” khi con người biết sai khiến nó giúp đỡ mình. Nhưng tiền của là “ông chủ xấu” khi tiền của sai khiến ta, khi lòng tham tiền của xúi đẩy ta làm những điều bất nhân, bất công.
Truyện kể về một em bé mười một tuổi được mọi người yêu thích vì sự đơn sơ, ngay thật. Có lần, người ta đưa cho em hai đồng tiền: một lớn, một nhỏ để cho em lựa chọn. Nhưng em đã chọn đồng tiền nhỏ. Người ta thử em nhiều lần, nhưng lần nào em cũng chọn đồng tiền nhỏ. Có người cho em là dại, nhưng em đáp: “Tôi dại gì mà lấy đồng tiền lớn, bởi vì nếu tôi tỏ ra mình khôn ngoan, thì đâu có ai thử tôi nữa, và như vậy tôi đâu có tiền hoài hoài”.
Câu chuyện “khôn ngoan” của em bé trên đây, cũng như câu chuyện của người phú hộ trong Tin mừng hôm nay đều là cái khôn của người đời, tức là cái khôn khờ dại theo cách nói của Chúa Giêsu.
Người khôn ngoan thật trước mặt Thiên Chúa, là người không tích trữ cho mình những thứ của cải sẽ bị mối mọt gặm nhấm và ten sét làm hoen rỉ, nhưng là tích trữ của cải thiêng liêng, tức là những việc lành phúc đức, những việc bác ái yêu thương.
Sở dĩ những người khôn ngoan theo kiểu thế gian bị coi là khờ dại, là vì họ mắc phải tội tham lam, và như Kinh thánh nói: “Tham lam là đầu mối tội, đầu mọi sự dữ. Vì tham lam người ta chà đạp, chèn ép và hãm hại nhau. Đó là điều chúng ta phải cảnh giác đề phòng. Có thể chúng ta không giàu, nhưng không phải là không vướng tội tham lam: tham lam của cải, địa vị, danh vọng, và cải tham lam nào cũng đưa đến chỗ hư mất.
Nguyện xin Chúa cho chúng ta biết tìm sự khôn ngoan đích thực cho yêu thương, phục vụ, tha thứ. Xin cho chúng ta sẵn sàng trình diện với Chúa bất cứ lúc nào, với một trái tim rộng mở và một tâm hồn thanh thoát.
Nedo Pozzi là nhà báo chuyên giải đáp thắc mắc cho độc giả báo Thành Phố Mới ở Pháp. Có người trong số báo tháng 2 năm 1998, hỏi ông: "Nơi tôi hành nghề chỉ có 2 giá trị được đề cao: đó là tay nghề và sự giàu có đạt được. Trong gia đình, chúng tôi thâm tín về những giá trị khác nữa nhưng điều đáng tiếc là tôi không có can đảm làm chứng về những điều tôi thâm tín trước mặt người khác. Tôi thực băn khoăn không biết làm sao thực hiện được điều đó."
Nhờ bạn nên tìm lại được lý tưởng
Theo nhà báo Nedo Pozzi, không gì hữu hiệu cho bằng chính chúng ta hăng hái sống những giá trị ta thâm tín là những giá trị mà ta muốn truyền đạt cho người khác. Tác giả nêu giai thoại sau đây để minh họa điều vừa nói.
"Một hôm tôi nhận được một "cú " điện thoại từ Hoa Kỳ. Người gọi tôi là anh bạn 36 năm qua xa vắng. Bằng mọi giá anh muốn gặp tôi trong chuyến đi Âu Châu sắp tới. Chúng tôi đã nhận ra nhau ngay khi xuất hiện. Anh bạn tôi tỏ ra sinh động y hệt xưa. Ngồi vào bàn ăn, anh liền nói về cuộc sống của anh. Anh nói:
- "Tôi muốn hưởng thụ. Hiện tôi có một gia sản kếch xù gồm một công ty Hoa Kỳ, một công ty Á Châu và một công ty Âu Châu nữa, tất cả tính ra dollars khá nhiều... Nhưng vợ tôi không muốn tháp tùng tôi trong nghề nghiệp, cho nên tôi sống một cuộc sống riêng lẻ... với những người khác. Còn bạn thì sao đối với đàn bà, có xuôi chảy lắm không?"
Nhà báo Nedo Pozzi nhận ra ngay điều anh bạn muốn dò hỏi, nên trả lời:
- "Tôi đây chỉ có một vợ, người mà tôi đã cưới cách đây ba mươi năm. Tôi vẫn một lòng trung thành với nàng, bởi lẽ tôi yêu nàng. Hai chúng tôi rất hạnh phúc với nhau trong gia đình." "Anh bạn tôi bị đụng chạm do điều tôi vừa nói. Lập tức anh đổi thái độ, trở nên nghiêm chỉnh. Anh nói:
- "Mình thật thèm muốn được như bạn... Hãy coi, có ai thương mình đâu. Mình thật cô đơn một cách đáng sợ. Khi soi gương mình thấy rõ đời mình bị uổng phí đi cách bi thảm. Các cố vấn tâm lý đâu có thể chất chứa được gì vào cái trống rỗng ở nơi mình! Cuối cùng mình chẳng còn tin vào bất cứ ai mặc dầu trong thâm tâm mình vẫn tin mọi người đều là anh em với nhau."
Nhà báo Nedo Pozzi kể tiếp: "Anh bạn nhìn tôi với cặp mắt sửng sốt và xúc động. Vậy là tôi có thể nói cho anh nhe về đời sống gia đình tôi và về những giá trị chính tôi gắn bó. Tối hôm đó chúng tôi chào biệt nhau thực sự trong tình anh em. Anh nói với tôi:
- "Câu chuyện của chúng ta chiều nay đã khiến tôi tìm lại được lý tưởng tôi từng theo đuổi thời niên thiếu. Tôi hy vọng chúng ta sẽ năng gặp nhau."
Trong câu chuyện vừa kể ta thấy thấp thoáng hình ảnh nhân vật phú hộ của Luca nơi bạn của nhà báo Nedo Pozzi. Người bạn này cũng phải đối diện với cơn khủng hoảng giống cơn khủng hoảng nhà phú hộ sẽ phải đối diện ở cuối cuộc đời như Luca cho thấy. Ở tột đỉnh của giàu có, nhà phú hộ của Luca đã có thể tự nhủ mình: "Hồn tôi hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi cứ nghỉ ngơi cứ ăn uống vui chơi cho đã" (c. 19). Nhưng đó lại là lúc nhà phú hộ bị chính Thiên Chúa cật vấn về ý nghĩa đời y. Của cải mà y đã thu lượm sẽ thuộc về tay ai? Mạng sống y đâu phải chỉ là của cải. Chính Thiên Chúa mới là Đấng nắm giữ ý nghĩa đời y. Nhà phú hộ nghe văng vẳng tiếng lương tâm cắn rứt: "Đồ ngốc, nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi..." (c. 20). Thiên Chúa mới là Đấng nhà phú hộ phải trả lẽ về đời mình. Bấy lâu nay y lo làm giàu và hưởng thụ để rồi ra trước mặt Thiên Chúa với hai bàn tay trắng thì thật là cả một cuộc đời phí uổng!
Dĩ nhiên anh bạn của nhà báo Nedo Pozzi làm giầu một cách hiện đại nên không phải lo xây dựng kho lẫm mới lớn hơn cái cũ. Tài sản của anh được đầu tư vào những công ty khác nhau ở cả ba đại lục Âu Á Mỹ, nên anh đâu có bị đe dọa bởi cơn khủng hoảng tiền tệ đang xảy ra do một số nước Á Châu.
Thoạt đầu xem ra chỉ là chuyện vợ anh không tháp tùng anh trong nghề nghiệp khiến anh phải tìm tương quan với những người khác. Và rồi những tương quan ấy chẳng xuôi chảy khiến anh rơi vào cảnh cô đơn mỗi ngày một thêm trầm trọng. Chưa nói gì đến đời sau, ngay bây giờ lương tri anh đã cắn rứt anh, cho anh thấy cả một đời uổng phí và trống rỗng mà không một cố vấn tâm lý nào có thể giúp lấp đầy được.
Điều mang lại hy vọng là nhà phú hộ thời mới nói đây đã tìm thấy ánh sáng từ đời sống chứng ta Phúc Âm của nhà báo Nedo Pozzi. Anh cũng được thấy khơi dậy nơi lòng anh lý tưởng đạo đức anh từng theo đuổi thời niên thiếu. Thiết tưởng cơ hội đã đến để anh được gặp gỡ chính Đức Giêsu Đấng đích thân mời anh gia nhập Nước Thiên Chúa. Theo hướng đó, bộ sách giáo lý do Hội Đồng Giám Mục dành cho người trưởng thành có thể giúp anh chút nào đó, khởi sự với những dòng sau đây:
Dựa theo một thứ não trạng, con người là chủ duy nhất xây dựng nên lịch sử, là trọng tài cho định mệnh đời mình. Nhưng con người đã liên tục cảm nghiệm sự thất cơ của mình, bởi họ bất lực tự giải thoát mình khỏi muôn vàn hình thức nô lệ, và cũng chẳng thể tự cứu lấy mình một cách toàn diện.
Khi loan báo Nước Thiên Chúa, Chúa Giêsu có những lời lẽ rất mới: Thiên Chúa đến cùng chúng ta và trao ban cho ta kế hoạch sống tự do và hiệp thông của Ngài. Thiên Chúa đang hoạt động, Ngài mời gọi con người hôm nay hãy cùng Ngài đóng vai chính và đồng thời là cộng sự viên quyết tâm của Ngài.
Quả thật, Chúa Giêsu gây bối rối cho những kẻ lắng nghe Ngài và kêu gọi hãy "thay đổi cuộc sống", nghĩa là, hãy thay đổi cách nhìn cuộc sống và sự vật, để tất cả theo cách thức riêng của chính Thiên Chúa, dù phải trả giá là thấy tất cả những gì xem ra là trọng tâm của cuộc sống mình khi xưa giờ đây trở thành vô nghĩa.
Hôm nay ơn cứu độ sẽ đến trong nhà này
Ngài khẩn trương kêu gọi con người như Ngài đã kêu gọi Giakêu: "Hãy xuống mau vì hôm nay ta phải lưu lại nhà ngươi" (Lc 19,5). Một khi Chúa Giêsu đã quyết định tỏ tình thân cùng ông, thì con người đó, một thủ lãnh những người thu thuế tại Giêricô, kẻ đã leo lên cây để thấy được Ngài, đã cảm thấy ngay lập tức bổn phận phải tiếp đón Ngài vào nhà và thay đổi đời sống: "Lạy Chúa, con sẽ cho phân nửa của cải con cho người nghèo, và nếu con lừa gạt ai, con sẽ đền gấp bốn." Một quyết tâm khiến Chúa Giêsu phải thốt lên: "hôm nay ơn cứu độ sẽ đến trong nhà này" (Lc 19,8-9).
Giakêu đã vào trong Nước Thiên Chúa, bởi vì khi tiếp nhận Chúa Giêsu, ông đã dành chỗ cho Thiên Chúa. Mọi sự an ổn về phía trần gian phải gạt sang một bên: đứng trước ơn cứu độ của Thiên Chúa, ta phải từ bỏ tất cả, từ bỏ cả cái thế giới bé nhỏ của mình, và hoàn toàn phó thác bản thân mình cho hành động yêu thương của Ngài.
Thay đổi cuộc sống và tin vào Tin Mừng có ý nghĩa là quyết định không dè dặt để sống cho Thiên Chúa và trong Thiên Chúa, cho tha nhân. Như thế, vào chính giây phút xảy ra một mối tương quan mới giữa Thiên Chúa và chúng ta, thì những mối tương quan của chúng ta với những người khác được canh tân tận gốc rễ.
Chính Chúa Giêsu đã ra lệnh truyền yêu mến Thiên Chúa và đồng loại làm nền tảng cho loại tương quan mới mẻ này (Mc 12,29-31). Hai tình yêu này được liên kết bằng một sợi dây thâm sâu và không thể tách biệt: "Ai nói: tôi yêu mến Thiên Chúa mà ghét anh em mình ấy là dối trá. Vì kẻ đã không yêu anh em mình xem thấy được, không thể yêu mến Thiên Chúa mà mình không xem thấy. Đây là lệnh truyền duy nhất ta lãnh nhận bởi Ngài: là kẻ nào yêu mến Thiên Chúa, thì cũng phải yêu thương cả anh em mình (Ga 4,20-21).
Giáo huấn Chúa nhật trước, Chúa dạy chúng ta cách cầu nguyện. Trong phần xin cho loài người, nhu cầu cần có bánh hằng ngày đã đứng hàng đầu. Dĩ nhiên bánh đây còn hiểu là Thánh Thể, nhưng trong thực tế dường như người ta ai cũng chỉ nghĩ đến nhu cầu vật chất cho sự sống của thân xác nhiều hơn: Vì theo giáo huấn Chúa nhật này, hội Thánh cảnh tỉnh chúng ta coi chừng của cải vật chất. Đặc biệt dưới ngòi bút của Luca, của cải như con dao hai lưỡi.
Nhờ nó, bà Linh Dương dù đã chết, Phêrô cũng cầu xin cho bà sống lại (xem Cv9, 36t).
Vì nó, vợ chồng Ananya và Saphira lại bị Phêrô lên tiếng cảnh cáo, tức khắc cả hai chết gục dưới chân Phêrô (xem Cv 5, 1t).
Do đó giáo huấn trong Chúa nhật này chỉ cho chúng ta biết sống cách nào để phải chuốc lấy án phạt, và sống thế nào để được Chúa chúc phúc.?
A. CÁCH SỐNG GÂY ĐẠI HỌA:
Bởi hai lối sống:
-Lạm dụng quyền bính. -Tôn thờ tiền của.
Nó được minh họa bằng hai câu chuyện trong tin mừng hôm nay:
-Anh không chịu chia gia tài cho em. -Phú hộ xây kho tích trữ của.
LẠM DỤNG QUYỀN BÍNH ĐỂ CHIẾM ĐOẠT:
Theo luật pháp Do Thái đã quy định: “người anh em hưởng 2/3 gia tài của cha mình” (Dnl.21, 17), thế mà người anh vẫn lạm dụng quyền trưởng nam mà chiếm đoạt tất cả gia sản của cha, hắn không chia gì cho em, gây ra sự bất hòa, xáo trộn trong gia đình, khác nào Esau giành quyền trưởng nam với Giacóp ngay khi còn trong bụng mẹ để được hưởng trọn phúc lành của cha, đến nỗi Esau còn giành cả bát cháo của em. Thế là anh em chia lìa, cha mẹ lạc mất con cái (xem St 25, 19 .St 27).
Sự lạm dụng quyền bính còn tệ hại dã man hơn, khi người ta dựa vào pháp luật trong cơ cấu chính quyền để bóc lột quyền của cá nhân. Ví dụ: có kẻ dựa vào pháp luật, dựa vào cơ cấu quyền bính chụp mũ cho ai đó cái tội làm ăn phi pháp, thế là người đó bị trừng trị “đúng với pháp luật” trong khi cá nhân người đại diện pháp luật đó có lề lối cai trị làm hại cả một dân tộc, mà vẫn được muôn vàn tiếng tung hô…!!
Câu trả lời của Chúa Giêsu cho người em nhờ Ngài can thiệp với anh mình phải chia gia tài cho em theo pháp luật đã quy định. Đức Giêsu trả lời: “Này anh, ai đã đặt tôi làm thẩm phán, hay làm trọng tài trên các anh” (LC 12, 14). Lời này là Ngài lặp lại lời người Do Thái phản đối ông Môsê khi ông can hai người Do Thái không được đánh nhau (Xh 2, 14). Như thế là Đức Giêsu đã nhắc đến cảnh người Do Thái bị tập đoàn quyền bính pháp luật đế quốc Ai cập thống trị, bóc lột trên người Do Thái để làm giàu cho vua, mà cả đến Môsê, dù được công Chúa Ai cập nuôi dưỡng trong cung điện, được nhập vào dòng họ vua Chúa, Môsê cũng không được ai đặt làm quan án để xét xử cảnh bất công khi lính Ai cập thừa lệnh, nhà vua đàn áp bóc lột sức lao động của người Do Thái. Thế mà Môsê đã tự ý xử phạt.
Lính Ai Cập để bênh quyền lợi của người đồng hương. Do đó ông đã bị chính quyền Ai Cập truy nã ông để xử theo pháp luật! (x Xh 2 ).
TÔN THỜ TIỀN CỦA VÌ NÓ LÀ CHÚA BẢO VỆ HẠNH PHÚC CON NGƯỜI:
Câu chuyện người phú hộ được mùa, ông cho phá các kho cũ, xây kho lớn hơn để tích trữ hoa màu vào đó, rồi ru hồn: “nghỉ đi, ăn uống đi, hưởng đi”. Hắn nói được như vậy thì quả thật của cải vật chất đã trở thành thần tượng, là Chúa tể hắn thờ: loại người này được thể hiện qua các lối sống.
1/ Tính hưởng thụ:
Họ nghĩ ra đủ mọi kiểu ăn chơi cho thoả các đam mê xác thịt của họ, không cần xét đến sự hoang phí vô lý, không cần nghĩ lợi hại thế nào cho sức khỏe của cơ thể, nhất là nhiều khi không cần nghĩ đến danh dự, tư cách sống của mình, không nghĩ rằng cách dùng tiền của vô ý thức của mình đã gây cho người nghèo càng thêm xót xa!
Một người thợ may Nhật Bản tên là Jimikaisura, đã may cho cô dâu chiếc áo cưới trên có đính 2.000 viên ngọc và 65 viên kim cương, trị giá năm 1984 là 1.280.000 dollars, khoảng 3.200 cây vàng. (theo báo CGDT-tr ngày 27/5/1984).
2/ Tính hà tiện:
Lại có những loại nhà giàu, họ chỉ biết cong lưng làm thâu đêm sáng ngày như con trâu: Miễn sao thủ tích được nhiều của cải, trong khi đó đời sống không dám tiêu xài gì. Vàng bạc có hằng kho hằng két, nhưng quần áo tầm thường, rách rưới, cơ thể thiếu dinh dưỡng, nhà dột nát thì vá víu.
3/ Quan điểm duy vật:
K.mác, ông tổ duy vật nói: “Tôi có tiền bạc, tôi có thể mua đủ mọi thứ… muốn gì cũng được. Tôi càng nhiều tiền tôi càng nhiều sức mạnh: dù tôi có xấu trai, nhưng nếu tôi có tiền bung ra, thì tôi sẽ mua được bất cứ người con gái đẹp nào. Nếu tôi có tiền tôi là người thế nào đi chăng nữa: gian ác, đần độn… thiên hạ vẫn kính trọng tôi. Tôi có nhiều tiền, khỏi cần nghe lời liêm khiết, chính trực, vì trước mặt mọi người tôi đã làm người liêm khiết, chính trực rồi; tôi có kém thông minh, nhưng bạc tiền kia mới thực sự là thông minh. Đồng tiền như son phấn của con người. Tôi nắm được tiền là tôi nắm được mọi sự. (Triết lý mác-VI)
Tất cả lối sống lạm dụng trên đây vì tin Thiên Đàng chỉ có đời này, được xây dựng trên kinh tế và hưởng thụ mà thôi, họ gạt đi chân lý: “Người khôn kẻ dại đều phải chết, bỏ lại tài sản cho người khác, còn ba tấc đất mới thật là nhà” (Tv 48/49,1-12)
Mỗi người có đạo hãy tự hỏi mình: ta cố gắng, có khéo hết cách, có mấy ai có thể giữ sự sống của thân xác mình được trên 100 tuổi không? Thế mà suốt đời (24/24) chỉ tôn thờ cái bụng làm Chúa, vinh quang đặt nơi điều đáng xấu hổ (xem Phil.3,19).
B. ĐỂ SỐNG HẠNH PHÚC: Người kitô hữu phải ý thức rằng:
“Phù vân rất mực phù vân, khó nhọc vất vả thế rồi phải trao lại cho kẻ không vất vả hưởng” (Bài đọc 1). Lời than này không phải là tiếng thở dài của riêng Salomon, tác giả sách giảng viên, trước giờ chết, biết mình không còn được hưởng thụ giá trị trần thế! Nhưng là kết tinh kinh nghiệm sống của bao người, bao thế hệ. Do đó sách giảng viên không ghi Salômon nói, mà viết là “Qohelet” nói, vì Qohelet không phải là tên riêng của ai, mà từ Qohelet có nghĩa là: “cộng đoàn”.
Tại sao Salomon là người giàu có nhất trên đời, mà ông còn than: “Mọi sự là phù vân”? Thưa: ấy vì là Salomon chưa đón nhận được Đấng Kitô con thiên Chúa.
Còn chúng ta, hôm nay được Đấng Kitô ở cùng để làm cho mọi sự thuộc về ta, không còn là phù vân nữa, một khi ta lo thực hành lời Thánh Phaolô dạy: “Anh em hãy tìm kiếm những sự trên cao, chứ đừng hướng về những sự dưới đất… anh em hãy sát phạt chi thể mê theo thế tục… hãy lột bỏ con người cũ với các hành vi xấu xa của nó. Bởi vì có là gì khi tất cả mọi sự ở trong Đức Kitô”(Col.3. 1-11:bài II).
Ngài lấy lời nuôi sống chúng ta, chứ Ngài không chỉ lấy bánh nuôi chúng ta (All). Cụ thể ta hãy dành thời gian và trái tim dâng thánh lễ mọi ngày cách tích cực để nhờ liên kết với sự vĩnh cửu của lời Ngài (Mt 24, 35), và thánh thể (Ga 6, 51), mà mọi sự không còn là phù vân, mà trở nên phù hộ ta, vì hôm nay ta biết nghe lời Chúa, và không còn “cứng lòng nữa!”
Đây là huy chương "bội tinh" nhiều nước đồng loạt gắn cho người Mỹ sau vụ anh chàng Russell Weston lên cơn nhào vô tòa nhà Quốc Hội Capitol bắn chết hai cảnh sát và làm máu me tung tóe vấy bẩn ngay bộ mặt nước Mỹ ngày 24 tháng 7 vừa qua, trong lúc đầy du khách vào mùa hè đến từ khắp thế giới. Cả tổng thống Clinton cũng bảo rằng đây là một việc mọi rợ ở ngay trước cửa nhà văn minh Mỹ.
KHI NGƯỜI MỸ BỊ CHÊ
Xin đừng chỉ nghĩ tới Russell Weston. Hay lại bảo anh ta vì bị bệnh tâm trí. Tờ báo Sun có nhiều độc giả nhất bên Anh nói ngay: "Đó chỉ là một chuyện điển hình của Mỹ về tình trạng xã hội tồi tệ và điên súng". Các tờ báo lớn bên Ý như La Stampa, La Republica cũng đều đăng trang đầu với hàng chữ lớn như vậy. Người Tàu ở Bắc Kinh thì mỉa mai: "Thấy chưa, cứ chửi chúng tôi là vi phạm nhân quyền. Để xem ai phạm hơn ai. Mỹ cứ phô trương là tự do dân chủ...quá đà đến nỗi như vậy đấy!".
Tờ Guardian của Anh nhận xét: "Vụ Russell Weston cũng như vụ nổ bom ở Oklahoma City và nhiều nơi khác không phải là những vụ riêng rẽ, mà là nét chung của Mỹ. Vậy mà hiện vẫn chưa có một đạo luật nào về việc dùng súng có hy vọng thông qua ở quốc hội". Một ông chủ tiệm gốc Pháp thì phát ngôn: "Chẳng phải ở đâu xa cả. Ngay trong tiệm ăn của tôi dưới phố, tiền khách trả để trên bàn ăn mà không để ý là có một bọn oắt con lẻn vào vồ chạy hồi nào không biết. Thiếu hẳn giáo dục. Hỗn quá. Chả lẽ đang tiến gần tới mọi rợ!"
Người Mễ thì có dịp nói lên những bực bội nhiều năm qua khi phải ở sát nách anh chàng Mỹ nhà giầu mà tư cách tồi quá. Giáo sư Jose Hinojona ở đại học Texas lên tiếng: Người Mỹ không biết rằng sang Mễ là phải nhập gia tùy tục, phải kính trọng phong tục luật lệ nơi mình tới, chứ đừng nghĩ muốn làm gì thì làm; nhất là một số bọn choai choai đi nghỉ hè bên đó, thì ôi thôi, thật là vô kỷ luật và làm những chuyện vô luân khơi khơi, chẳng còn một chút liêm sỉ tối thiểu!
Thực vậy, người Mễ với truyền thống Công Giáo 500 năm sang từ nam Âu thì lại có cả một nếp sống khác Mỹ do dân "hồng mao" Anglo-saxon gốc bắc Âu chủ động. Máu hồng mao thiên về buôn bán và thực tiễn vật chất, nên họ có tiền, tự cho mình là nước hạng nhất so với Mễ là nước thuộc thế giới hạng ba. Mễ lại có biên giới dài hai ngàn rưởi dặm cạnh Mỹ mà lại xa lạ, xem ra gần Argentina hơn là San Diego. Lối nhìn và nếp sống khác nhau như vậy mà người Mỹ đâu chịu tự giáo dục để biết học hỏi cái hay của người. Họ cứ dùng đồng tiền để lấn lướt khinh thường người khác. Người Mỹ thật xấu xí: "Ugly American"!
TIN VUI GỬI NGƯỜI MỸ XẤU XÍ
Xấu xí tới cỡ nào thì chưa biết nhưng cứ nhìn mấy đứa choai choai ăn mặc thì phải nhận là chẳng thẩm mĩ chút nào: cái quần Zinco thùng thình với đũng tới đầu gối như kiểu quần mấy bà cấy lúa xưa; còn áo thì là loại áo thung rộng bao la bát ngát vẽ vạch lung tung với những chữ lếu láo. Đó là điển hình của bừa bãi. Mà hình như càng bừa bãi thì càng tỏ ra hợp thời trang hơn!
Như vậy thì có tiền nhiều đâu có nghĩa là giầu! Xấu xí bề ngoài đã vậy, mà xấu xí nghèo nàn tư cách mới thực đáng buồn. Ai lại gặp nhau mà đi hỏi lương tháng bao nhiêu. Phê bình một nước thì cứ phải đưa tiêu chuẩn lợi tức đầu người mỗi năm bao nhiêu. Vậy ra giá trị một người hay một nước tùy ở đồng tiền to hay bé sao?
Thì ra vụ chàng Weston bắn ở nhà Quốc Hội Capitol đã trở thành mốc ghi và thước đo tình trạng xấu xí hay đẹp đẽ của cả một nền văn minh Mỹ, đúng như lời ông Clinton nói: "Đây là một việc mọi rợ ở ngay trước cửa nhà văn minh Mỹ". Vì tòa nhà quốc hội là biểu tượng cho người dân Mỹ, nơi vẽ nền tảng và tạo dựng trật tự cho nền văn minh này.
Tờ Republica bên Ý thì đăng tin này song song với tin khác về ông tổng thống một nước mà bị trát đòi hầu tòa về tội lạng quạng với Monica Lewinsky, rồi chú giải thêm rằng đã đến lúc bộ mặt tồi thật của đời sống Mỹ hiện hình; chuyện chàng Russell Weston chỉ như một việc tất nhiên sẽ đến không che giấu nổi nữa dù có vẽ son trét phấn.
Bởi vì xã hội này cổ võ phá đổ mọi tiêu chuẩn luân lý, phúc tội. Ai nghĩ gì cũng được; cho là đúng là cứ việc thả cửa kéo bè rủ cánh mà làm khỏi cần thước đo đúng sai nào cả. Lên cơn muốn bắn là bắn không cần nhiều lý do, muốn lạng quạng thì cứ việc lạng quạng mà mặt vẫn tỉnh táo chả chút e dè. Rối từ trên rối xuống. Rối từ trong ra ngoài, chả cần phải có tư cách tác phong gì cả, miễn là biết làm ra nhiều tiền là có quyền vung vít.
Người Mỹ còn bị coi là nhớ ít và đãng trí. Nhớ ít vì vụ tàu Titanic chưa xa bao nhiêu mà toan tính quên đi, may mà ông Cameron nhất định diễn lại lay động mọi người. Đãng trí vì nghĩ rằng mình chẳng bao giờ chết, cứ sống mãi phây phây mà mải miết lo đi chôm chỉa gom góp, hết sang Phi rồi lại sang Tàu, cứ như là tàu đời mình chẳng bao giờ đắm được.
Chính vì thế mà Chúa Giêsu đã cảnh cáo: "Coi chừng, kẻo mắc tật tham lam dưới mọi dạng thức, vì của cải mặc dù thừa thãi, không đủ sức bảo đảm đời sống của người ta". Kế đó Người kể một tỉ dụ: Xưa có một nhà giầu, gặp năm ruộng đất được mùa, người ấy tự nghĩ: "Tính toán làm sao đây? Mình không đủ chỗ chứa hoa mầu. À phải rồi, ta sẽ phá các kho lẫm của ta đi mà xây thêm những kho lẫm lớn hơn, rồi bao nhiêu thóc lúa của cải sẽ chất vào đó. Sau đó ta sẽ bảo hồn ta rằng: Hồn tôi ơi, Người có tài lộc dự trữ cho nhiều năm. Đừng lo nữa, hãy ăn uống, chơi sài cho đã". Nhưng Thiên Chúa bảo hắn: "Đồ ngu! Chính đêm nay ta sẽ đòi hồn mi, tài sản chồng chất của mi sẽ về tay ai đây? Đó là số phận của người dự trữ của cải cho mình, mà không biết làm giầu trước mặt Thiên Chúa." (Luca 12:15-21).
COI CHỪNG TÀU ĐẮM!
Chuyện hy hữu xẩy ra thực là vào năm 1923, một cuộc họp quan trọng về buôn bán được tổ chức tại khách sạn Edgewater ở Chicago, gồm những tay chủ tịch các hãng sở sừng sỏ nhất thời đó: hãng thép lớn nhất, hãng đồ dùng lớn nhất, hãng ga lớn nhất, thị trường chứng khoán New York, và hối đoái Wall Street, ngân hàng quốc tế, hãng buôn lúa mì lớn nhất, và một nhân viên trong nội các tổng thống Harding.
Và chuyện gì đã xẩy ra 25 năm sau? Chủ tịch hãng thép lớn nhất là Charles Schwab chết vỡ nợ, chủ tịch hãng đồ dùng lớn nhất là Samuel Insull chết không còn một xu, chủ tịch hãng ga lớn nhất là Howard Hobson bị điên, chủ tịch thị trường hối đoái New York là Richard Whitney vừa được thả khỏi nhà tù, chủ tịch ngân hàng hối đoái là Leon Fraser tự tử, tay buôn lúa mì là Arthur Cutten chết cháy túi, tay hối đoái Wall Street là Jesse Livermore tự tử, nhân viên trong chỉnh phủ của tổng thống Harding là Albert Fall vừa được ân xá khỏi nhà tù để về chết ở nhà.
Mà cũng chẳng phải chuyện của mấy người giầu hay dân Mỹ nào tồi bị đắm tàu. Thấy thiên hạ chửi Mỹ quá, cứ tưởng họ chửi ông Clinton hay chàng Weston chứ, đâu ngờ mình cũng là Mỹ vàng rồi! Xu hào bạc xanh có thể rủng rỉnh hơn, nhưng đang có thể càng ngày càng nghèo đi: nghèo nết, nghèo lòng. Xin thánh vịnh 14 chỉ dạy cho con đi theo đường ngay thẳng.
Kẻ ngu si tự nhủ:
"Làm chi có Chúa Trời!" Chúng đã ra hư đốn, làm những điều ghê tởm, Từ trời cao, Chúa nhìn xuống loài người, Xem ai là kẻ có lương tri, Biết kiếm tìm Thiên Chúa. Này chúng phải kinh hoàng sợ hãi, Vì Thiên Chúa bênh dòng dõi chính nhân. Các ngươi chế diễu dự tính của người nghèo, Nhưng Chúa là nơi họ ẩn náu.
Tin Mừng hôm nay nói về cuộc biến hình: Đó là một biến cố rất quan trọng để hiểu sứ mạng của Đức Giêsu cũng như để củng cố niềm tin của các tông đồ, tức là của Giáo Hội.
Thực tại tuyệt vời tàng ẩn
Trước hết nhờ cuộc biến hình, Đức Giêsu cho ta thấy thực tại tuyệt vời tàng ẩn phía sau dung mạo nhân loại của Người hàng ngày. Chính Người một hôm đã hỏi Nhóm Mười Hai: "Người ta nghĩ Thầy là ai?" "Riêng với anh em, thì Thầy là ai?" Câu hỏi đó còn đòi một cuộc dấn bước thêm nữa. Bởi lẽ đó là câu hỏi cơ bản Nhóm Mười Hai sẽ phải trả lời: Sứ mạng của Nhóm trong tương lai chính là để nói cho thế giới biết Đức Giêsu là ai. Ông Phêrô đã đại diện Nhóm để trả lời rằng: "Thầy là Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống." Qua cuộc biến hình, chính Thiên Chúa trả lời câu hỏi đó: Đó là lúc Đức Giêsu tỏ lộ thực tại sâu thẳm của Người và Chúa Cha xác nhận Người chính là Con mà Ngài yêu dấu. Điều đó cho thấy Đức Giêsu thuộc về gia đình nơi thế giới của Thiên Chúa: đó là Ba Ngôi.
Nhưng Đức Giêsu cũng thuộc về gia đình nơi thế giới loài người. Bởi lẽ trên núi Đức Giêsu được bao bọc bởi các vị tông đồ Phêrô, Gioan và Giacôbê. Điều đó có ý cho thấy rằng toàn Giáo Hội trần thế có mặt trên núi. Nhưng Giáo Hội là gì? Chính Đức Giêsu cắt nghĩa vấn đề này trong Tin Mừng theo thánh Matthêu 18,20 khi Người nói tới một nhóm những con người nơi đó có Người hiện diện ở giữa.
Giữa Trời và Đất
Nhưng ở trên núi Đức Giêsu cũng hiện diện ở giữa một bên là các tông đồ, một bên là Chúa Cha, ông Môsê và ông Êlia, nghĩa là giữa trời và đất. Điều vừa nói cho thấy sứ mạng của Đức Giêsu: Đó là qui tụ Trời và Đất, mang nhân loại tội lỗi trở về lòng Chúa Cha, tập họp con cái Thiên Chúa bị tản mác do tội, trở về trong sự hiệp nhất của Chúa Cha. Chính nhờ vậy mà các tông đồ hiểu được căn tính của Đức Giêsu cũng như căn tính riêng của họ. Đức Giêsu là Người Con Chí Ái của Chúa Cha và chính các tông đồ được mời gọi tham dự vào tính cách làm con đó, tức là trở nên con cái của Thiên Chúa như sau này thánh Phaolô cắt nghĩa: "Anh em là … người nhà của Thiên Chúa" (Ep 2,18-19).
Như vậy cùng lúc Đức Giêsu là Người Con của Thiên Chúa Cha và là thủ lãnh của Nhân Loại Mới. Đức Giêsu không bao giờ là một cá vị lẻ loi. Người luôn chung sống, luôn kết hợp với Cha và với chúng ta. Người là Đấng kết hợp thế giới của Thiên Chúa với thế giới của loài người. Người là Đấng đưa ta vào nhà Cha "nơi ta được khỏe khoắn" (c.33). Người là Đấng mang lại cho ta Gia Đình đích thực: Đó là Ba Ngôi Thiên Chúa. Vậy là ta không còn cảm thấy mồ côi nữa. Cách nào đó từng bị mồ côi như bé Diễn. Diễn là một em Mỹ lai chừng 10 tuổi. Má em qua đời tại Việt Nam. Em bị bán cho một gia đình người Hoa và được đưa tới Hoa Kỳ.
Giấc mơ nơi máng cỏ
Đó là vào chiều lễ Sinh Nhật. Diễn chưa bao giờ cảm thấy cô đơn như vậy. Trong gia đình người Hoa, em không tìm được tình yêu vì bị hành hạ, bị coi là người tôi tớ hơn là một người con. Chiều lễ Sinh Nhật hôm đó, em chạy trốn vì quyết tâm đi tìm kiếm cha mình: em không thể sống một mình được do nhu cầu cần được âu yếm. Mẹ em đã trối lại cho em tên của bố em là Giuse Minh Lễ (Joe Miller) cùng với tấm ảnh của bố. Diễn bước đi trên vỉa hè của thành phố lấp lánh ánh sáng. Nó thấy các trẻ em ra vào các cửa tiệm cùng với gia đình thân yêu của mình. Nó nghĩ "Ôi những trẻ em ấy sung sướng biết bao vì có ba má bên cạnh". Mỗi lần Diễn gặp một người đàn ông có dáng vẻ giống bố nó, nó liền hỏi xem người đó có phải là ông Giuse Minh Lễ chăng, nhưng xem ra chẳng có ai có tên đó cả. Cuối cùng giữa lúc đói và mệt mỏi, nó bước vào nhà thờ ngay trong thánh lễ nửa đêm. Diễn được thu hút do máng cỏ: Nó dán mắt nhìn trẻ Giêsu giữa hai bố mẹ Giuse và Maria và mấp máy đôi môi với lời van xin "Chúa thật sung sướng hơn con. Xin giúp con tìm ra người bố của con!" Thế rồi vì mệt lữ nó nằm trong một góc nhà thờ mà ngủ. Nó mơ giấc mơ của máng cỏ: Thánh Giuse người cha vuốt ve và cho nó rất nhiều quà… Khi nó thức dậy đã ban ngày thì thấy một người đàn ông nhìn nó với một nụ cười: đó chính là cha sở, người đã khám phá ra bé Diễn đang ngủ trong nhà thờ.
- Con làm gì ở đây?
Diễn dán mắt nhìn vị linh mục rồi thay vì trả lời, nó cho vị linh mục thấy bức ảnh của bố nó là Giuse Minh Lễ.
- Con nhặt tấm ảnh này ở đâu? - Chính mẹ con khi chết đã cho con. - Giuse Minh Lễ chính là cha đây.
Chấm dứt tình trạng mồ côi
Diễn liền nhảy chồm lên cổ vị linh mục, hôn lấy hôn để. Giuse Minh Lễ đã từng đi lính tại Việt Nam, nhưng khi về nước, ông đã thay đổi cuộc sống, đã vào học ở chủng viện và đã chịu chức linh mục. Bé Diễn mừng rỡ vì đã tìm thấy bố và đã chấm dứt tình trạng mồ côi cha.
Tái tạo hiệp nhất
"Hai vị … nói về cuộc xuất hành của Người sắp hoàn thành tại Giêrusalem…" (c.31). Hai ông Môsê và Êlia nói về cái chết và sự sống lại của Đức Giêsu. Lý do vì đó là phương tiện Thiên Chúa dùng để tái tạo sự hiệp nhất giữa Thiên Chúa và loài người: "Vì dưới gầm trời này, không có một danh nào khác đã được ban cho nhân loại, để chúng ta phải nhờ vào danh đó mà được cứu" (Cv 4,12). Điều đó có nghĩa là con đường duy nhất để nhập gia đình của Thiên Chúa (tức là được cứu) đó là tình yêu tự hiến cho đến cùng: Tình yêu hoàn toàn biết cho đi tất cả đến mức chết vì những người mình yêu. Đó là tình yêu mà Đức Giêsu đã yêu ta, một tình yêu khiến Người chịu đánh đập, chịu đội mão gai, chịu đóng đinh và chết trên thập giá như một tội nhân.
Tất cả những điều đó quá đòi hỏi đối với đức tin yếu đuối của các tông đồ là những con người đã từng được nuôi dưỡng bằng ý nghĩ về một vị cứu tinh quyền năng và vinh hiển. Vì thế nên Đức Giêsu muốn cho họ thấy một chút về thực tại thần linh của Người cũng như về kế hoạch Người có về tình yêu: Người muốn soi sáng và củng cố đức tin của các ông bằng cách cho các ông thấy rằng đau khổ mà được chấp nhận vì tình yêu, sẽ mang lại vinh quang lớn lao hoàn toàn đáng ước ao.
Chính chúng ta cũng cần để cho đức tin của chúng ta được soi sáng và được củng cố. Bởi lẽ chúng ta không có những con đường khác đưa ta tới hạnh phúc và vinh quang thuộc gia đình Thiên Chúa, ngoài con đường tình yêu biết hy sinh tất cả, biết quên mình, biết quên cả đau khổ riêng bản thân để nâng đỡ những người khác đang chịu đau khổ. Cần hành xử như Đức Giêsu trên đường Can-vê, Người đã quên nỗi khổ đau và nhục nhã bản thân để an ủi những người phụ nữ đang than khóc (Lc 23,28tt).
Quên nỗi đắng cay riêng
Có lẽ gương của chị Lưu Bích (Chiara Lubich) là người sáng lập phong trào Tổ Ấm Fô-cô-la-rê, cũng giúp soi sáng vấn đề ta đang tìm hiểu: Đó là vào năm 1944, gia đình chị để tránh bom đạn, đã bỏ thành phố Trentô lên núi tỵ nạn.
Khi ấy chị Lưu Bích 24 tuổi, chị nghe thấy tiếng Chúa mời gọi chị lo cho công việc tông đồ của Người. Chị chỉ tháp tùng gia đình tới quả đồi gần thành phố, kế đó chị đã quay bước trở về. Chị đã phải khóc thương gia đình nhiều, nhưng vẫn hy sinh tách khỏi gia đình để thể hiện ý Chúa. Trên đường về, chị Lưu Bích gặp một phụ nữ đang kêu gào: "chúng đã giết chết 4 con tôi!" Quả thật các con của bà này đều đã bị giết dưới làn bom đạn.
Ta thấy chị Lưu Bích đã quên nỗi đắng cay riêng của mình để hoàn toàn lo an ủi người phụ nữ bất hạnh nói trên. Đó quả là một gương đáng kể về tình huynh đệ!
Một số câu hỏi gợi ý
1. Có khi nào bạn có kinh nghiệm về điều bé Diễn và biết bao trẻ mồ côi khác từng trải qua: như kinh nghiệm về lẻ loi, về thiếu tình thương và thiếu tình thân mật gia đình? Chẳng lẽ bạn không cảm thấy?
Vậy mỗi lần bạn đọc kinh Lạy Cha hoặc kinh Sáng Danh, bạn hãy tưởng tượng như chính bạn là bé Diễn vào lúc bé ấy tìm được người bố của mình và hãy cám ơn Chúa đã trao đứa con lại cho bố nó.
2. Bạn hãy thử lập lại kinh nghiệm của chị Lưu Bích: Mặc dầu chịu khổ, bạn vẫn quên nỗi khổ đó của bạn để nâng đỡ nỗi khổ của người khác. Đó sẽ là kinh nghiệm của niềm vui chư thánh nghiệm thấy ở trên trời.
1. Luật Môisen đã qui định luật thừa kế của người Do thái. Theo giả thiết dân quê, người anh cả thừa kế 2/3 gia tài (Đnl 21,17), với điều kiện để phần còn lại cho anh em khác. Trong trường hợp người ta đem đến CGS, hình như người anh cả chẳng chịu nhường chi cả. Vì quyền thừa kế bị luật pháp chi phối, nên các thầy thông thái và các nhà chuyên môn về luật thường sẵn sàng góp ý kiến và quyết định. Anh chàng kia tìm gặp CGS, như một nhà tiến sĩ luật để xin phân định về vấn đề thừa kế và dùng uy tín gây áp lực với người anh bất công. Vì Ngài được coi như một tiến sĩ luật nổi danh, nói và làm cách uy quyền. Khi dân chúng tìm đến CGS để trình bày những xấu xa của thân thể và tâm hồn mình, họ thấy Ngài luôn giúp đỡ mình, nhưng khi anh chàng kia đến trình bày công việc thừa kế thì Ngài lại từ chối. Tại sao ?
CGS từ chối làm quan án cho bất cứ ai. Dĩ nhiên, Ngài không chấp nhận sự bóc lột, cướp đoạt như thế. Nhưng những lời Ngài sắp nói là những lời tố giác sự nguy hiểm giàu sang, có giá trị đối với mọi người, đối với người bóc lột cũng như người bị bóc lột và nhất là đối với người bóc lột. Vì CGS không đến gây chia rẽ, để vạch lá tìm sâu như những bậc thày trần gian thường làm, Ngài không đến để tu chỉnh một số bất công nhưng để giải phóng con người và trước tiên giải phóng con người khỏi người ràng buộc của chính mình. Ngài không đến để lên án, nhưng để tự cho con người lên án. Không để xử án, nhưng để con người tự xét xử, để rồi tự mỗi người khám phá ra điều bất chính của mình và dốc quyết từ bỏ.
Dĩ nhiên, CGS muốn có công bình và ít kẻ trộm cướp, bóc lột. Nhưng Ngài sẽ không bao giờ bắt nạt ai bằng thế lực hay bằng sức mạnh quyền uy của Ngài. Ngài chỉ có thể và chỉ muốn khuyên bảo dạy dỗ. Khuyên bảo để người ta được giải phóng và được công bình. Vì thế dụ ngôn này là một lời răn bảo, dạy ta không nên đồng hóa cuộc sống mình với của cải, đừng an tâm cậy dựa vào một vật gì khác ngoài một mình TC.
2. Lý do CGS đưa ra để cảnh giác chống lại tính tham lam là: dù rất giàu có, cuộc sống con người không tùy thuộc vào của cải. Thật là điên rồ, người giàu nào tưởng tượng rằng của cải trần gian là một bảo đảm chống lại sự chết, rằng ông ta có thể thu xếp đời mình không tùy thuộc vào tư tưởng chết chóc, như thể TC không phải là chủ để gọi ông đúng giờ theo ý muốn toàn năng của Ngài. Những của cải trần gian không thể kéo dài cuộc sống, dù chỉ kéo dài trong chốc lát, ngoài kỳ hạn TC đã định và cái chết bất ngờ chia lìa chúng ta.
Nhưng dụ ngôn còn có một bài học khác: nếu ngụp lặn trong sự giàu sang, hy vọng sống lâu hạnh phúc là một điều điên rồ, thì cũng điên rồ không kém chi cho rằng giàu có là để hưởng thụ cho riêng mình. Đáng ra Lc trích dẫn 2 cách áp dụng vào phần cuối dụ ngôn, nhưng ông đã đưa ra một áp dụng trong phần nhập đề (c.15) và trong phần kết luận (c.21). Do đó dụ ngôn dạy hai bài học: giàu sang phú quí không giúp cho sống lâu trường thọ, và khi thu tích cho riêng mình, người ta chẳng thu tích được gì. Nhưng phải nhìn nhận như nhiều nhà chú giải bài học thứ hai này không mấy ăn khớp với dụ ngôn: vì dụ ngôn ít nói đến vấn đề dùng của cải (dĩ nhiên người giàu ấy không nhắm đến những tiêu xài ích kỷ, nhưng người ta không nhấn mạnh đến khía cạnh ấy), mà nói đến quan niệm về sự giàu sang như là một thứ bảo đảm tuyệt đối chống lại sự chết. Theo quan niệm ấy, câu kết luận của dụ ngôn thật ra đã nằm ở câu nhập đề rồi (c.15 và câu 21 chỉ làm rộng nghĩa câu kết, bao hàm bài học về việc dùng của cải).
KẾT LUẬN
Dùng của cải một cách ích kỷ thì nhất định phải mất mát. Để được giàu có đích thực, phải biết ký thác tiền bạc mình vào ngân hàng của TC, bằng cách ban phát bố thí dưới mọi hình thức. Vì, chính tiền bạc không thể kéo dài cuộc sống trần thế thêm một giây. Người ta chết bất đắc kỳ tử và phải để tiền bạc lại cho kẻ khác. Có điên rồ mới bám víu vào tiền bạc để mưu tìm hạnh phúc cho mình trong cuộc đời này thôi. Những gì mình có thể tích lũy là hạnh phúc của cuộc sống bên kia, nhưng với điều kiện là chia sẻ cho kẻ không có gì.
Ý HƯỚNG BÀI GIẢNG
1. Ttrong bài phúc âm này, CGS không chịu làm trọng tài phán xử việc thừa kế, không phải vì vấn đề công bằng (justice distributive) không quan trọng, nhưng vì nghĩ vấn đề ấy không tìm thấy được giải đáp đích đáng ở trong lề luật. CGS có ý vượt quá tư tưởng bách phân đơn giản kia (2 phần gia tài trao cho người anh cả, một phần trao cho người em út), quân bình kinh tế, thực thi đúng những qui ước của luật pháp ... Ngài có ý đưa ra môt giải pháp căn bản cho mọi vấn nạn thuộc bình diện trần thế bằng cách dò thấu tận đáy lòng người là nơi phát sinh “những dự định xấu xa, giết người, trộm cắp, chứng gian, phỉ báng” (Mt 15,19). Ở đây, giải pháp của CGS là lột trần nơi anh em lòng tham của cải, vì lòng tham là nguồn mạch chia rẽ. Nếu con tim được giải phóng khỏi lòng tham thì không cần đến lề luật bên ngoài, cải vả, thưa kiện nữa; vì các điều ấy mà CGS không để mình bị lôi kéo vào phạm vi luật pháp là phạm vi không thể giải quyết thỏa đáng những vấn đề gây chia rẽ giữa người với người.
2. Không những CGS tấn công tận cơ sở vấn đề người ta trình bày cho Ngài, bằng cách cảnh giác họ đừng tham lam, nhưng Ngài còn cho thấy, tại sao con người không có lý do xác đáng nào để tự bảo vệ mình nhờ của cải: tiền bạc không phải là thứ vững bền ta có thể bám víu vào cách an toàn. Không môt thứ của cải vật chất nào có thể bảo đảm an toàn cho chúng ta trong cuộc sống này, vì chính cuộc sống cũng có thể bị cất khỏi chúng ta trong nháy mắt. Vậy thật là điên rồ khi tìm sự an toàn trong cái dễ hư mất.
3. Và CGS kết luận: nếu của cải bất lực trong việc tạo hạnh phúc cho ta, không thể cho ta sống lâu trường thọ, thì cách tốt nhất là hãy sử dụng và biến chúng trở nên những của cải trường tồn đem ký thác ở ngân hàng TC để sinh lời, bằng cách dùng chúng để phục vụ tha nhân.
4. Tiền bạc, tự nó không tốt không xấu. Nó chỉ là phương tiện, một khí cụ, một đồ dùng, như con dao chẳng hạn. Cái làm cho nó tốt hay xấu chính là sự xử dụng. Con dao có thể giúp người mẹ dùng để sửa soạn hay giúp bác sĩ giải phẫu cứu sống bệnh nhân nhưng cũng có thể dùng để sát nhân. Tiền bạc cũng thế, cái bị lên án trong dụ ngôn của CGS, là lòng tin tưởng quá đáng vào tiền bạc và việc người giàu có xử dụng tiền bạc cách quá ích kỷ. Nếu được dùng để mưu cầu hạnh phúc cho tha nhân, tiền bạc có thể là một phương tiện làm cho ta trở nên vĩ đại trước mặt Chúa và nhờ đó được sống muôn đời.
Cách đây nhiều năm, một nhà hàng tại Chicago có in thật đẹp những tấm khăn lót đĩa trên tất cả bàn ăn trong nhà hàng mình. Những tấm khăn này được vẽ theo một kiểu chỉ dành riêng cho nhà hàng này mà thôi. Và nếu bạn muốn xin cô chiêu đãi viên một tấm, cô sẽ sẵn sàng biếu bạn một tấm đem về nhà, đóng khung treo lên tường làm kỷ niệm. Tôi xin thổ lộ cho bạn về những lời ghi trên những tấm khăn lót dĩa ấy. Câu chuyện như sau:
“Vào năm 1923, một cuộc họp quan trọng được tổ chức tại khách sạn Edgewater Beach ở Chicago. Tham dự buổi họp gồm có những vị tai to mặt lớn sau đây:
Chủ tịch công ty thép lớn nhất thế giới, Chủ tịch công ty đồ gia dụng lớn nhất thế giới, Chủ tịch công ty dầu khí lớn nhất thế giới, Chủ tịch thị trường chứng khoán Nữu Ước, Chủ tịch các chi nhánh ngân hàng quốc tế, Tay đầu cơ lúa mì lớn nhất thế giới, Tay có thế lực nhất ở phố Wall Street
(phố này nổi tiếng về những dịch vụ liên quan đến chứng khoán toàn thế giới N.D .)
Tay cầm đầu một công ty độc quyền lớn nhất thế giới.
Và cuối cùng là một nhân viên trong nội các của Tổng Thống Mỹ Harding”.
Phải nói rằng đây là danh sách những người đầy thế lực. Thế nhưng 25 năm sau, số phận 9 tay kỹ nghệ gia khổng lồ này đi về đâu?
Theo câu chuyện ghi trên tấm khăn lót đĩa ấy, vị chủ tịch công ty thép lớn nhất Charles Schwab đã bị chết như một người khánh kiệt, vị chủ tịch công ty đồ gia dụng lớn nhất thế giới Samuel Insull khi chết không còn một đồng dính túi, vị chủ tịch công ty dầu khí lớn nhất thế nhất Howard Hobson thì bị điên loạn; vị chủ tịch thị trường chứng khoán Nữu ước Richard Whitney thì vừa mới ở tù ra; Vị Chủ tịch nhà băng Leon Fraser thì tự tử chết; Tay đầu cơ lúa mì nổi tiếng Arthur Cutten khi chết không còn đồng xu dính túi; Tay thế lực nhất ở Wall Street, Jesse Livermore cũng tự sát chết; Vị cầm đầu một công ty độc quyền lớn nhất thế giới Ivar Kruegar lại cũng tự sát chết, cuối cùng Albert Fall, nhân viên thuộc nội các Tổng Thống Harding thì vừa được ra tù để được chết ở nhà.
Câu chuyện trên đây, cũng như một số câu chuyện khác, có thể làm sáng tỏ chủ điểm ẩn chứa trong các bài đọc Thánh Kinh hôm nay, chủ điểm đó là gì? Chủ điểm đó được tóm tắt tuyệt hảo trong dụ ngôn của Chúa Giêsu về anh chàng nông gia khờ dại nọ. Trái với điều một số người thường nghĩ, trong dụ ngôn này Chúa Giêsu không hề kích bác sự tích luỹ của cải. Ngài không phê phán công việc làm ăn riêng của mỗi người, mà Ngài chỉ đả kích ý nghĩ khờ dại của một số người khi họ lấy việc tích trữ của cải vật chất là quan trọng hơn sự tích luỹ của cải thiêng liêng.
Cách đây vài năm, một vị thừa sai người Phi Châu ở Kenya có kể rằng có một số dân phi Châu vẫn còn giữ tập tục lấy đi tất cả áo quần người chết đang mặc trước khi chôn cất người. Một trong những mục đích của tục lệ này nhằm nói lên rằng chúng ta rời khỏi thế gian này cũng y hệt như khi chúng ta đi vào thế gian. Đây chính là điều Thánh Phaolô đã đề cập đến trong thư thứ nhất gởi cho Timôtê: “Chúng ta đã chẳng mang gì vào trong thế gian, và chúng ta cũng sẽ không thể mang bất cứ cái gì ra khỏi đó” (1 Tm 6: 7). Và đây cũng chính là chủ ý Chúa Giêsu nêu ra trong dụ ngôn anh chàng nông gia ngu ngốc nọ. Ngài nhắc chúng ta rằng một khi chúng ta qua đời thì điều đáng kể không phải là của cải chúng ta tích luỹ được trong lúc còn sống, nhưng chính là con người mà chúng ta đã trở nên trong tiến trình sống. Chúa Giêsu bảo rằng ưu tiên trong cuộc sống của chúng ta phải là làm sao để trở nên một con người đúng ý Chúa, chứ không phải chỉ lo mải mê thu gom của cải. Nói cụ thể hơn, chúng ta sẽ vi phạm luật ưu tiên Chúa Giêsu đã truyền dạy khi chúng ta cứ lo miệt mài tích luỹ của cải bất chấp những phương cách bất lương, khi chúng ta cứ lo thu vén quyền lực bất chấp phải tỏ ra tàn bạo, khi chúng ta ráng tìm kiếm danh vọng trong cộng đoàn dù phải bỏ bê gia đình riêng của chúng ta. Nói tóm lại, chúng ta sẽ vi phạm lụât ưu tiên Chúa Giêsu truyền dạy khi chúng ta cứ bận rộn với việc tích trữ của cải trần gian này bất chấp bị mất kho tàng vĩnh cửu trong cuộc sống mai hậu.
Như thế, các bài đọc hôm nay mời gọi chúng ta duyệt xét lại những gì đáng phải ưu tiên hơn cả trong cuộc sống. Chẳng hạn anh chị em thử nghĩ xem. Nếu có người nào đó hỏi con trai của anh chị em: “ưu tiên số một trong đời của bố cháu là gì?” Đứa bé ấy sẽ trả lời thế nào? Nó sẽ nói rằng: “Dễ ợt ! ưu tiên số một của bố là gia đình bố”, hay nó sẽ nói. “Ưu tiên số một của bố cháu là công việc làm ăn của ông ấy!”. Hoặc có ai đó hỏi con gái anh chị em: “Ưu tiên số một của mẹ cháu là gì?” thì cô bé ấy sẽ trả lời làm sao? Nó sẽ trả lời: “Dễ ợt ! ưu tiên số một của mẹ cháu là gia đình của mẹ!” hay nó sẽ trả lời: “Cháu không rõ ưu tiên số một của mẹ cháu là gì, nhưng chắc chắn không phải là gia đình đâu” và hoặc nữa, nếu có ai hỏi bố của ta rằng ưu tiên số một của ta là gì thì bố ta sẽ trả lời làm sao ? Có thể nào bố ta sẽ trả lời như một ông bố nọ: “Tôi rất ghét phải thú nhận điều này, nhưng phải nói rằng ưu tiên số một của con trai tôi chính là nó. Nó chẳng hề quan tâm đến bất cứ sự gì trừ khi sự ấy đem lại lợi lộc cho nó.”
Cách đây nhiều năm, vào một buổi sáng, Alfred Nobel giở báo ra xem và đọc thấy mục cáo phó về cái chết của mình. Một tay phóng viên người Pháp nọ đã sơ ý đưa tin Alfred qua đời thay vì người anh ông ta. Alfred thật sửng sốt. Lần đầu tiên trong đời, ông đã nhìn thấy chính mình giống như những người khác đang nhìn ông. Ông thấy mình chính là “Ông vua cốt mìn”. Chuyên tiêu phí cả cuộc đời vào việc chế ra những khí cụ gây chết chóc và huỷ diệt.
Thế là ngay sáng hôm ấy, Alfred Nobel đã quyết định phải thay đổi cái hình dạng mà mọi người đang có về ông. Chính quyết định này đã đẻ ra các giải Nobel hàng năm về vật lý, hoá học, y học, văn chương và hoà bình.
Bài Phúc Âm hôm nay mời gọi chúng ta thực thi điều Alfred Nobel đã làm. Bài Phúc Âm mời gọi chúng ta dùng tưởng tượng để đọc bản cáo phó về cái chết của chính mình. Nó mời gọi chúng ta nhìn vào chính mình như những kẻ khác đang nhìn vào ta, để thấy rõ con người thật của mình dưới con mắt của Chúa. Hoặc nói theo từ ngữ được dùng trong dụ ngôn của bài Phúc Âm hôm nay, nếu phải ra trình diện Chúa đêm nay để tính sổ về cuộc đời mình, thì vào lúc đó liệu chúng ta có phải nghe Chúa nói với chúng ta điều Ngài đã nói với anh chàng nông gia ngu ngốc nọ không? “Này anh chàng khờ dại, nếu đêm nay ngươi bị đòi mạng thì mọi thứ mà người đã chuẩn bị, đã tích lũy ấy sẽ thuộc về ai?”
Chúng ta hãy kết thúc với lời cầu nguyện:
Lay Chúa, Chúa đã phán xét với các môn đệ: “Kẻ nào được lời lãi cả thế gian mà phải hư mất chính mình thì lợi ích chi?” (Lc 9 ; 25)
Xin giúp chúng con ghi lòng tạc dạ những lời này, xin giúp chúng con nhìn rõ được chính mình. Và nhất là xin giúp chúng con thấy được rằng một mai khi chúng con qua đời thì điều đáng kể chẳng phải là của cải chúng con còn tích luỹ được suốt thời gian còn sống, mà chính là con người mà chúng con đã trở nên qua tiến trình sống của mình.
Năm 1923, Hội nghị các nhà kinh tài lớn tổ chức tại khách sạn Edgewater Beach Bang Chicago. Trong số các nhân vật tham dự, có chín nhà kinh doanh thành công nhất thế giới: Giám đốc công trình luyện thép độc lập, giám đốc công ty hàng tiêu dùng, Giám đốc công ty dầu khí, nhà đầu cơ lớn nhất về mễ cốc. giám đốc chứng khoán ở New York: Một nhân viên phủ Tổng Thống. Nhà phát minh nổi tiếng ở Wall Street, một Giám đốc độc quyền lớn nhất thế giới. Giám đốc hiệp ước quốc tế ngân hàng.
Thế rồi sự thể xảy ra thế nào cho những nhân vật giàu có ấy? Trước hết Charles Schwab chết vỡ nợ, thứ đến Samuel Insull phải rời quê hương và chết không một xu dính túi. Thứ ba Howard Hopson mất trí. Thứ tư Arthur Cotton chết ở ngoại quốc, chồng chất nợ nần. Thứ năm Richard Whitney bị án tù lâu năm tại khám đường Sing Sing. Thứ sáu Albert Fall được tạm tha khỏi nhà tù để có thể chết tại nhà riêng. Thứ bảy Jesse Livermore, Thứ tám Ivor Krueger và thứ chín Leon Fraser cả ba đều tự sát.
Đây là một bằng chứng hùng hồn về điều Chúa Giêsu nói với chúng ta trong bài Tin mừng hôm nay: Một người giầu có muốn được giàu có thêm, nhưng Thiên Chúa gọi ông ta trước khi ông sử dụng sự giầu có ấy.
Chính khi chúng ta tìm kiếm tiền bạc chỉ vì danh vọng và khoái lạc, đến nỗi chúng ta có thể nói với tâm hồn mình: “Này hồn tôi ơi, hãy nghỉ ngơi đi, hãy ăn uống, hãy vui mừng”. Chính lúc đó nó trở nên sự dữ. Đó là lý do mà Thánh Phaolô nói với chúng ta trong bài đọc thứ hai: “Anh em hãy chăm chú vào những việc trên trời hơn là những việc dưới đất”.
Chúa Giêsu không nói rằng bản chất tiền bạc là xấu. Nhưng theo Thánh Phaolô trong thơ gởi Timôthi (6:10) Chúa Giêsu quả quyết với chúng ta rằng: “Lòng ham mê tiền bạc là nguồn gốc mọi sự dữ.”
Tiền bạc là quan trọng, nhưng chỉ để mua, để làm những gì cao quí hơn nó. Nó cung cấp lương thực, y phục, học vấn và nhà cửa cho gia đình chúng ta. Nó giúp phổ biến sự nhận biết và phục vụ Chúa Kitô. Nó giúp chúng ta giúp bạn bè của chúng ta. Nó giúp chúng ta trở nên giàu có đối với Thiên Chúa. Chúng ta không nguyền rủa người giàu có và tán tụng kẻ nghèo, có những người nghèo tham lam ích kỷ, cũng có người giàu quảng đại, vị tha. Dĩ nhiên thường thì ngược lại. Hãy nhìn thẳng vào hoản cảnh của riêng bạn. Mỗi người chúng ta phải suy nghĩ, cân nhắc cẩn thận, và cầu nguyện chân thành về thái độ của chúng ta đối với tiền bạc dưới ánh sáng những điều Chúa Giêsu nói với chúng ta hôm nay. Chúa Giêsu đã có thể là một người giầu nhất chưa từng có. Với cách thức là người nhưng người đã chọn sống nghèo khó, người từ bỏ tất cả, ngay cả mạng sống mình để cứu chuộc chúng ta. Trong Thánh lễ này, Chúa Kitô lại hiến dâng trọn vẹn vì chúng ta, cho Cha trên trời, Người lại ban chính Mình cho chúng ta trong khi rước lễ, xin Người ban cho chúng ta tinh thần của Người đối với giầu sang, đối với tiền bạc. Xin Chúa chúc lành bạn. Amen
Chắc nhiều người trong chúng ta còn nhớ câu chuyện kể về ông Gióp trong Cựu Ước. Và nếu chúng ta nói: “đa tôn, đa tử, đa phú quý” là hạnh phúc, thì ông Gióp có đủ các tiêu chuẩn đó. “Ông có 7 người con trai và 3 cô con gái. Ông còn có một đàn súc vật gồm 7.000 chiên dê, 3.000 lạc đà, 500 đôi bò, 500 lừa cái và một số đông tôi tớ”. Và Thánh Kinh tuyên bố: “Ông là người giàu có nhất trong số các con cái Phương Đông” (G 1, 2-3). Thế nhưng, chỉ trong một ngày, tất cả con cái của ông đều chết trong một trận cuồng phong. Còn đàn súc vật của ông thì bị cướp sạch, các tôi tớ thì bị giết chỉ còn lại một vài người sống sót về báo tin cho ông (x. G 1, 13-19). Chưa hết, bản thân ông lại “mắc chứng ung nhọt ác tính từ bàn chân cho đến đỉnh đầu. Ông ngồi giữa đống tro, lấy mảnh sành mà gãi” (G 2, 7b). Cuộc sống của ông Gióp như đi đến tận cùng của sự thất bại: con cái chết, của cải bị cướp, bản thân thì mang bệnh, ngay cả vợ ông cũng nói với ông: “Ông còn kiên vững trong đường lối vẹn toàn của ông nữa hay thôi? Hãy nguyền rủa Thiên Chúa và chết đi cho rồi” (G 2, 9). Thế nhưng, ngay giữa lúc cùng cực nhất đó, ông Gióp đã đáp lại: “Chúng ta đón nhận điều lành từ Thiên Chúa, còn điều dữ, lại không biết đón nhận sao?” (G 2, 10b).
Tất cả những điều đó cho thấy sự giới hạn của cuộc sống trần thế: nay còn mai mất. Đồng thời cũng cho chúng ta thấy được tâm tình siêu thoát của ông Gióp. Ông sẵn sàng làm việc, sẵn sàng sở hữu và hưởng dùng tất cả của cải, nhưng không lệ thuộc vào nó. Nó vẫn là vật bên ngoài ông. Cùng đích của ông vẫn là ở nơi Thiên Chúa. Đó cũng chính là giáo huấn mà lời Chúa hôm nay muốn nói với mỗi người chúng ta.
1. SỰ GIỚI HẠN CỦA CUỘC SỐNG TRẦN THẾ:
Với kinh nghiệm sống của mình, nhìn lại các biến động của thời cuộc, nhất là những thay đổi sau ngày thống nhất đất nước, hay gần đây hơn là cơn sốt đất cách đây vài ba năm, những mảnh đất tưởng chừng như chẳng làm gì được, bỗng nhiên lên giá làm cho nhiều người bỗng trở thành triệu phú, và rồi cơn dịch cúm gà H5N1, hồi đầu năm nay đã làm cho nhiều người trắng tay, ăn Tết mất ngon. Thế nhưng, rồi mọi sự cũng qua đi, bây giờ, tôi lại thấy có nhiều nhà đã bắt đầu nuôi gà lại.
Tất cả những điều đó cho chúng ta thấy rằng, chẳng có gì là tuyệt đối an toàn và bền vững. Cũng chính từ những suy tư trên, tác giả sách Giảng Viên sau khi đã nhìn thấy thời tiết bốn mùa thay đổi, cảnh thế sự thăng trầm cùng với việc suy gẫm về cuộc đời của bản thân và lịch sử của dân tộc mình từ những giai đoạn huy hoàng nhất như thời các vua Đavít, Salômon cho đến lúc phải lưu đày, “nhà tan, cửa nát”, ông đã thốt lên: “Hư không trên các sự hư không, hư không trên các sự hư không, và mọi sự đều hư không. Vì kẻ này làm việc vất vả trong sự khôn ngoan, hiểu biết và lo lắng, rồi phải để sự nghiệp lại cho người ở nhưng không”.
“Mọi sự đều hư không”, đây là một chân lý. Thế nhưng, trong thực tế, nhiều người trong chúng ta lại quên đi điều này, chúng ta vẫn cứ mãi chạy theo những điều không bền vững đó. Chúng ta cứ vất vả ngày đêm tính toán lo toan làm sao cho có thật nhiều của cải vật chất, là những điều mà không một ai trong chúng ta có trước khi vào đời, và có thể đem nó theo sau khi chết. Chúng ta thật giống như người phú hộ trong bài Tin mừng hôm nay. Ông ta “có ruộng đất sinh nhiều hoa lợi, nên suy tính trong lòng rằng: “… Tôi sẽ làm thế này là phá các kho lẫm của tôi, mà xây những cái lớn hơn, rồi chất tất cả lúa thóc và của cải tôi vào đo, và tôi sẽ bảo linh hồn tôi rằng: “Hỡi linh hồn, ngươi có nhiều của cải dự trữ cho nhiều năm: ngươi hãy nghỉ ngơi, ăn uống vui chơi đi””.
“Nhưng Thiên Chúa bảo nó rằng: “Hỡi kẻ ngu dại, đêm nay người ta sẽ đòi linh hồn ngươi, thế thì những của ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai?”. Và Đức Giêsu đã kết luận: “Những kẻ tích trữ của cải cho mình mà không làm giàu trước mặt Chúa thì cũng vậy”.
Vâng, nếu đêm nay Chúa gọi linh hồn chúng ta, thì mọi sự chúng ta có, mọi công lao vất vả của chúng ta sẽ về tay ai? Đó là điều mà chẳng ai trong chúng ta biết trước được. Nếu chúng ta cứ mãi lo lắng và tích trữ những điều mà mình không thể hưởng dùng mãi mãi, thì quả thật chúng ta cũng là “kẻ ngu dại” giống như người phú hộ trong bài Tin mừng. Chính vì thế, Đức Giêsu đã nhắc nhở chúng ta: “Chẳng phải sung túc mà đời sống được của cải bảo đảm cho đâu”. Hay nói cách khác, của cải vật chất tự nó không đủ để bảo đảm cho chúng ta có được một sự sống vĩnh cửu. Trái lại, đôi khi nó còn là một trở ngại khiến chúng ta không thể đạt đến cùng đích của đời mình.
2. SỐNG SIÊU THOÁT:
Thiên Chúa không cấm chúng ta lo lắng cho hiện tại, Ngài không muốn chúng ta sống nghèo khó, nhưng Ngài muốn chúng ta không lệ thuộc vào tiền của. Chúng ta không được làm nô lệ, nhưng phải là người chủ của nó. Chúng ta cần biết sống tốt giây phút hiện tại, biết sử dụng thời giờ, phương tiện, tiền của Chúa ban như những phương tiện để đưa chúng ta đến cuộc sống vĩnh cửu. Chính vì thế, Đức Giêsu nhắc bảo chúng ta: “Các ngươi hãy coi chừng giữ mình tránh mọi thứ tham lam”. Ngài muốn chúng ta sử dụng của cải, nhưng không tham lam, nghĩa là không quá lệ thuộc vào nó. Và không chỉ là tránh tham lam làm giàu về tiền của, nhưng mỗi người chúng ta còn cần tránh mọi sự tham lam khác. Chúng ta không được tham lam danh vọng, hay chức quyền, cũng không được tham lam lời khen ngợi hay ao ước sự chê bai…, vì tất cả đều là “hư không”
Cũng trong chiều hướng đó, thánh Phaolô mời gọi chúng ta: “Nếu anh em đã sống lại với Đức Kitô, anh em hãy tìm những sự trên trời, nơi Đức Kitô ngự bên hữu Thiên Chúa. Anh em hãy nghĩ đến những sự trên trời, chớ đừng nghĩ đến những sự dưới đất”. Chúng ta đã được tái sinh, được trở nên nghĩa tử của Thiên Chúa nhờ phép Rửa tội trong sự chết và Phục Sinh của Đức Kitô, chúng ta không được phép sống như những người không tin. Chúng ta cần làm chủ những đam mê, dục vọng, những đòi hỏi nơi con người tự nhiên của mình, theo lời dạy của thánh Phaolô: “Vậy còn sống trên địa cầu, anh em hãy kiềm chế các chi thể anh em, là sự gian dâm, ô uế, dục tình, đam mê xấu xa và hà tiện, tức là sự thờ phượng thần tượng”. Thánh nhân còn mời gọi chúng ta: “Anh em chớ nói dối với nhau, anh em hãy lột bỏ người cũ cùng các việc làm của nó, và mặc lấy người mới, con người được đổi mới theo hình ảnh của Đấng đã tạo thành nó”. Chúng ta cần sống như những con người mới, cần có một cái nhìn đúng đắn, chính xác hơn về những giá trị vật chất trước mắt. Chúng ta cần có của cải, tiền bạc để nuôi sống thân xác, nhưng đó không phải là tất cả cuộc sống của chúng ta.
Tóm lại, lời Chúa hôm nay nhắc nhở mỗi người chúng ta đổi mới cuộc sống. Chúng ta đừng quá lệ thuộc vào của cải vật chất, danh vọng, quyền thế, cũng đừng quá lệ thuộc vào lời khen, tiếng chê…, bởi tất cả đều là “hư không”, nay còn mai mất. Chúng ta hãy biết dùng của cải Chúa ban để “làm giàu trước mặt Chúa”, bằng cách sẵn sàng chia sẻ với anh chị em những gì mình có. Đừng để lợi lộc, tiền tài làm lu mờ tâm trí và bẻ cong chân lý. Nhờ đó, chúng ta có thể làm chứng cho mọi người về giá trị vĩnh cửu của đời sống mai hậu. Amen.
Một trong những đặc tính thần học trong Tin mừng Luca không thể không nhắc đến đó chính là vấn đề liên quan đến giàu nghèo trong xã hội- một trong những đề tài thánh sử đặc biệt yêu mến. Chính vì thế ngài rất nhạy cảm với vấn đề của cải- một trong những yếu tố cấu thành nên sự giàu có và nghèo khổ trong xã hội. Trình thuật Tin mừng hôm nay đặt trong bối cảnh hành trình lên Giêrusalem của Chúa giúp chúng ta khám phá ra rằng, của cải không là tất cả và mạng sống con người cũng không nhờ vào đó mà được đảm bảo.
Vào thời Chúa Giêsu, có lẽ do ảnh hưởng của Lề luật Môsê, hầu hết những vụ tranh chấp về tài sản, định đoạt quyền thừa kế, v.v… dân chúng hay chạy đến các Rabbi để nhờ họ phân xử. Người em trong Tin mừng hôm nay chạy đến nhờ Chúa Giêsu phân xử vì trong chuyện thừa kế tài sản, có lẽ anh ta bị thiệt thòi. Chúa Giêsu từ chối việc xét xử này, không phải do lời khẩn cầu của người em không chính đáng, và cũng chẳng phải vì Chúa Giêsu không đủ uy tín để đứng ra phân xử, nhưng vì công việc này vốn thuộc thẩm quyền của thẩm phán toà án. Vả lại, xét cho cùng, nếu Chúa Giêsu có nhận lời đứng ra xét xử vụ tranh chấp này, Người cũng chỉ giải quyết được phần ngọn của vấn đề, tức là giải quyết được vấn đề công bằng giữa hai anh em mà chưa thể đi xa hơn trong việc giải quyết tận gốc rễ của vấn nạn đó là sự rạn nứt tình cảm và không thể làm cho họ tốt hơn. Chính vì thế, Chúa Giêsu khuyên nhủ đám đông cần phải giữ mình khỏi mọi sự tham tham. Chúng ta biết, tham lam chính là cội rễ của mọi sự bất công và cũng là đầu mối của những vụ tranh chấp kiện cáo. Từ bao đời nay, tiền bạc vốn được xem là ma lực có sức lôi cuốn con người nhất. Nó có thể là một thứ ngẫu tượng đầy sức hấp dẫn khiến cho quan hệ giữa người với người phút chốc trở nên thù oán, trở nên ghẻ lạnh hờn căm. Vì thế, theo Chúa Giêsu, cần phải giải quyết vấn đề này tận gốc rễ, bởi tiền bạc không thể làm nên sự sống và tham lam cũng không làm cho mạng sống con người có thể kéo dài thêm tuổi thọ hay bớt đi lo lắng. Dụ ngôn ông phú hô dại khờ là một minh chứng điển hình.
Suốt trình thuật của dụ ngôn, chúng ta thấy tác giả không lên án ông phú hộ. Lý do đơn giản là ông không làm điều gì xấu cả, cũng chẳng làm điều gì tội lỗi. Tác giả dụ ngôn cũng không quá nhấn mạnh đến việc người phú hộ tích luỹ tải sản hay ăn chơi sa đọa gì. Bởi xét cho cùng, khi của cải thêm nhiều thì việc phá những kho lẫm nhỏ để nới thêm những cái to hơn cũng là điều hiển nhiên thôi. Và, ý nghĩ “cứ nghĩ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã” cũng chỉ xảy ra trong đầu chứ ông cũng chưa biến nó thành hiện thực, vì thế cũng có thể cảm thông được. Vậy thì điều gì làm cho nhà phú hộ kia trở nên dại khờ? Dụ ngôn cho chúng ta thấy sai lầm lớn của nhà phú hộ khi cho rằng tiền bạc và của cải là một thứ tài sản có giá trị tuyệt đối. Nó đảm bảo cho cuộc sống hạnh phúc của ông ta. Núp mình trong đống của cải đồ sộ đó, nhà phú hộ tưởng rằng bản thân mình từ nay sẽ được sung sướng, được an toàn ngay cả mạng sống. Thật thế, những dự định mà ông cho là khôn ngoan thì đó lại là sự dại khờ. Nhà phú hộ dại khờ vì ông không thể phân định đâu là tài sản đích thực và đâu là tài sản tạm thời chóng qua, mau hư nát; Nhà phú hộ dại khờ vì ông ngỡ rằng có thể xây dựng cuộc đời mình trên nền tảng là tiền bạc và của cải mà quên đi đó chỉ là những thứ chóng tàn phai, nay còn mai mất; Nhà phú hộ dại khờ vì ông đã sai lầm trong nhận định đâu là chân giá trị, ông chỉ để ý đến của cải, tiền bạc vốn chỉ có giá trị nhất thời, không chắc chắn mà quên mất thứ tài sản trân quý nhất chỉ đến từ Thiên Chúa- Đấng có thể làm cho ông được sống cũng như có thể lấy mạng sống ông bất cứ lúc nào. “Đồ ngốc, nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì người sắm sẵn đó sẽ về tay ai?”.
Lời Chúa hôm nay không thể không làm cho mỗi người chúng ta duyệt xét lại cách nhìn, cách quan niệm của mình trước vấn đề của cải, tiền bạc. Rất có thể chúng ta đang là những phú hộ dại khờ, xem tiền bạc, của cải trên cả Thiên Chúa, trên cả mạng sống mình. Xin Chúa giúp chúng ta biết nhận ra giá trị đích thực không nằm trong của cải tiền tài mà nằm trong chính tình yêu và sự quan phòng của Thiên Chúa.
Một trong những mối khát vọng lớn của loài người là ước muốn được an toàn. Những quảng cáo bảo hiểm, để dành tiền trong nhà băng đều đánh đúng vào cái bản năng muốn được an toàn và sinh tồn. Xét về đời sống vật chất, người ta đều sửa soạn dự liệu cho tương lai khi về hưu. Người ta mong có tiền an sinh xã hội khi về già. Người ta cũng sửa soạn cho tương lai của con cháu, cho những người tuỳ thuộc vào họ trong trường hợp họ chết sớm.
Mỗi người đều ý thức về cái thiếu thốn, cái bất toàn của mình, và người ta tìm đến người này vật nọ mà có thể cung cấp cái thiếu thốn của họ. Con người giống như là cái khoảng trống trong máy hút bụi, cần có người nọ vật kia để lấp đầy sự trống rỗng, và cô đơn của mình. Họ cần đến người nọ vật kia để cậy dựa, để cho họ cái bảo đảm, cái an toàn, cái ý nghĩa và mục đích của cuộc sống. Kết quả là nhiều người đi tìm sai chỗ. Do đó họ không tìm thấy cái mà họ muốn tìm. Có những người cậy dựa vào những sự vật trần thế mong manh, làm mất thế đứng của mình. Họ là những người xây nhà trên cát như Chúa ví. Điều đó giải thích cho nhiều vấn nạn của loài người. Mặc dầu với những bảo đảm về phương diện vật chất, với kỹ thuật và khoa học tiến triển, họ vẫn không có hạnh phúc. Cái bất an và lo lắng đã lên tới mức 1o ngại trong thời đại ta đang sống. Thuốc an thần, thuốc chống lo âu, thuôc trị chán đời đang tràn ngập thị trường và được tiêu thụ với số lượng đáng kể.
Như vậy thì ta phải giải quyết thế nào cho vấn đề thiếu hạnh phúc ở đời này? Có phải ta cần tìm đến khoa học, kỹ thuật, tìm đến y học, hay xì ke ma tuý, hay tìm đến cái gì khác? Bài trìch sách Giảng viên hôm nay nói về những người làm việc vì công việc, nghĩa là họ coi công việc làm là cùng đích của đời mình. Sách Giảng viên gọi những cố gắng của họ là hư không vì nó không dựa trên những sự vật vĩnh cửu, nó làm cho họ ăn không ngon, ngủ không yên. Vì thế mà Thánh Phaolô trong Thư gửi tín hữu Colossê căn dặn ta hãy tìm kiếm những sự trên trời và đừng quá lo bận tâm vào những sự vật trần thế. Bài Phúc âm hôm nay bàn đến một trường hợp cụ thể. Nhân vật trong dụ ngôn có được mùa gặt hái tốt đến nỗi anh ta không có đủ kho nẫm để chứa. Anh ta bèn xây nhà kho mới. Và rồi anh ta tự nhủ mình: Hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư sài nhiều năm. Thôi cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã (Lc 12: 19).
Chúa Giêsu thấu hiểu cái ước muốn đưọc an toàn của loài người. Và trong Phúc âm Chúa muốn ta đặt cho đúng chỗ cái ước muốn đó. Chúa muốn ta đáp ứng cái bản năng muốn được an toàn về phưong diện vật chất. Ta biết tiền của là phương tiện cần thiết cho đời sống thể chất. Chính Chúa cũng đã đặt một tông đồ lo việc giữ tiền. Tuy nhiên ta sẽ phạm một điều sai lầm lớn, nếu ta nghĩ rằng tiền của có thể bảo đảm cho ta một đời sống an toàn. Và cái khát vọng cho đời sống an toàn vĩnh cửu không thể nào được thoả mãn với những sự vật có tính cách chóng qua.
Đọc tin mừng Phúc âm hôm nay, ta không thấy có dấu hiệu gì ám chỉ người phú hộ kia đã làm giàu cách bất chính hay lường gạt ai. Cái điều sai lầm của người phú hộ là ông ta nghĩ mình nắm được vận mệnh trong tương lai. Ông ta cậy dựa vào chính mình để bảo đảm đời sống an toàn vật chất mà quên lãng an toàn vĩnh cửu. Ông ta chỉ tìm cái an toàn ở đời này mà không nhìn xa trông rộng đủ để tìm kiếm một thứ an toàn mà chí có Thiên Chúa mới có thể bảo đảm. Ông ta đã không nhìn ra ngoài chính bản thân cho tới lúc quá trễ.
Một học sinh miệt mài học tập, sau những năm dài chăm chỉ, hy vọng sẽ nắm trong tay mảnh bằng cấp, nhờ đó có thể vun đắp cho tương lai đời mình. Tương tự, người lao động muốn làm việc thành thạo, phải có một thời gian gắn bó với việc mình làm, biết đâu nhờ đó tương lai rạng sáng hơn... Như vậy, sau những năm dài học tập hay làm việc đều là một quá trình. Để làm thành quá trình, đòi phải có thời gian...
Cùng là một quá trình, đời người là sự góp nhặt thời gian. Để làm thành một cuộc đời, ai cũng phải một lần có mặt trong thời gian. Thời gian là cánh cửa mở rộng với cuộc đời của người này, nhưng cũng có thể khép chặt nơi cuộc đời của người khác. Vì có những cuộc đời dài đến trăm năm, nhưng không ít mảnh đời chỉ mới thành thai trong lòng dạ một ai đó đã vội tắt. Dẫu thời gian có một chiều dài hay chỉ là khoảng ngắn, đủ để ta gọi đó là cuộc đời. Cuộc đời là một quá trình dài ngắn khác nhau, cũng giống như học tập hay làm việc đòi cả một quá trình.
Giống nhau đến vậy. Nhưng lại không giống chút nào với quá trình học tập, làm việc của một học sinh hay một người lao động. Rất khác, khác xa, khác đến nỗi không thể so sánh! Sao giống rồi khác? Chẳng phải mâu thuẫn lắm sao?
Một quá trình học tập, làm việc của một người, đưa tới niềm hy vọng và tương lai sáng sủa phía trước. Nhưng cái đích cuối cùng mà mỗi cuộc đời phải chạm tới không bao giờ là tương lai sáng sủa, ngược lại, rất oan nghiệt, vì đó là cái chết. Chết là kết thúc của một hành trình sống. Chết là không bao giờ hiện diện nữa, là mất hút, là thối rữa, hoặc chỉ còn một chút tro tàng. Nói cho cùng: Nếu chỉ nhìn trên bình diện thể xác và vật chất, con người chẳng khác một con vật: sống để rồi chết; chết để rồi tàn phai.
Nói như thế, có thể bị coi là bi quan. Nhưng đó là sự thật. Vì chân lý cuối cùng trong cuộc đời mỗi người sẽ quy về một sự thật hiển nhiên Là: Có sống, sẽ có chết! Bạn và tôi đều đặn nhịp bước trong cuộc đời, vẫn cần những khoảnh khắc dừng chân nhìn thẳng vào sự thật bị coi là bi quan ấy để nhận ra mình, nhận ra lẽ sống mà mình đang chọn, cách sống mà mình đang thực hiện. Nếu cần, hiệu chỉnh cho phù hợp.
Thật ra, sống hay chết chẳng bi quan với hết mọi người. Chỉ những ai thiếu đức tin, không tin, nếu có lúc bất chợt suy tư, trước mặt họ đúng là đáng sợ, bi quan, là cả một bầu trời vô định và đen tối, một khoảng không vô tận không biết lấy gì lấp đầy.
Nhưng với người có đức tin, lẽ sống họ chọn sống là chính đức tin, sẽ cung cấp cho họ lối sống phù hợp với đức tin. Đức tin ấy nung đốt trong lòng họ niềm mến yêu con người, mến yêu cuộc đời. Chính vì lẽ sống đức tin, niềm mến yêu ấy, họ sống dị tha, khoang dung, biết khước từ sự sang trọng giả tạo, khước từ đam mê sở hữu, đam mê vật chất một cách tha hóa, biến chất đến độ mất lương tri, chẳng còn nhân phẩm...
Bởi đó, nếu thời gian là thước đo những tháng năm dài học tập, làm việc của người học trò hoặc của người lao động, thì thời gian cũng sẽ là cán cân đong đếm cuộc đời mỗi người. Chiếc cán cân ấy khắc ghi từng con số. Nếu bạn là người có đức tin, hãy sử dụng cuộc đời mình để khi thời gian càng dài, cán cân thời gian đo cuộc đời càng thêm những chỉ số của sự cộng tác với ơn Chúa, lòng đạo đức, sự thánh thiện, chứ không phải khắc thêm chỉ số của bần tiện, gian dối, giả trá, tội lỗi...
Nếu nói nghĩ về cuối hành trình của cuộc đời mỗi người để nhận ra cái chết đang chờ đón là bi quan, thì hôm nay, trong Tin Mừng, Chúa Giêsu mời gọi hãy nhìn thẳng vào nỗi bi quan ấy và suy nghĩ cách thấu đáo về lối sống và lẽ sống mà mình chọn sống. Đó là câu chuyện nhà phú hộ có dư thừa của cải kia, chỉ biết xây dựng cuộc sống của mình trên đống của cải ấy. Chính khi ngụp lặn trong đam mê vật chất, nhà phú hộ đã đánh đổi Thiên Chúa, thay vào đó là cái kho của cải to lớn mà ông còn đang dự định xây lại một cái kho khác còn to lớn hơn.
Nhưng khốn nạn cho ông! Chính khi nhà phú hộ khép kín đời mình trên đống của; khi còn đang ảo tưởng về sự tính toán khôn ngoan của mình; khi ông chất chứa, không chỉ trong kho, nhưng trong chính lòng ông mọi thứ tham vọng trần tục, kiêu ngạo và hưởng thụ, là chính lúc cái chết đang ập đến trên ông. Lời của Thiên Chúa qua môi miệng Chúa Giêsu còn đó, như một bản án khắc nghiệt dành cho những ai đam mê thế tục đến mức che mờ đức tin, nặng hơn: chối từ đức tin: “Nhưng Thiên Chúa bảo anh ta rằng: ‘Hỡi kẻ ngu dại, đêm nay người ta sẽ đòi linh hồn ngươi, thế thì những của cải ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai?’”. Và Chúa kết luận, một lời kết luận cũng khắc ngiệt không kém: “Vì kẻ tích trữ của cải cho mình mà không làm giàu trước mặt Chúa thì cũng vậy”.
Hóa ra nghĩ về cuối hành trình của sự sống để chuẩn bị cho giờ chết chẳng phải bi quan, nhưng là thái độ lạc quan, rất lạc quan và khôn ngoan, rất khôn ngoan. Vì nếu ai biết sống như sẽ chết, nghĩa là chuẩn bị sẵn sàng cho cái chết của bản thân như đức tin dạy bảo, chắc chắn người đó thanh thản lắm, tâm hồn thơ thới bình an lắm. Những người như thế sẽ để lại trong lòng người ở lại nhiều niềm thương, nỗi nhớ vô cùng.
Ngược lại, kẻ chỉ biết xây dựng đời mình bằng cách loại trừ đức tin, bằng hưởng thụ, tham lam, đam mê xấu, tha hồ ngụp lặn trong tội lỗi, suốt đời là những bước đi vô định, để cuối cùng, đứng trước cái chết, rơi vào nỗi hoang mang, lo sợ, lương tâm dằn xé, đó mới chính là nỗi bi quan đến tột cùng, bi quan không gì bằng! Nỗi bi quan lớn như vậy là bởi sống không định hướng. Mà sống đã không định hướng, chết tất sẽ mịt mù, bi đát.
Bạn và tôi là người có đức tin, hãy nhớ điều này: Thật ra của cải không xấu. xây kho hay hưởng thụ vừa phải những gì Thiên Chúa ban cũng không xấu, “nhưng phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam” (Lc 12, 15). Đừng để nhà kho, két sắt, ví tiền thành mục đích. Vì người giàu đáng yêu trước mặt Chúa là người biết cho đi. Làm sao để cuối hành trình trần thế, đến trước tòa Chúa, chúng ta thấy kho của mình trống trơn, vì vừa mới cho đi tất cả.
“Có người trong đám đông nói với Đức Giê-su rằng: "Thưa Thầy, xin bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi." Người đáp: "Này anh, ai đã đặt tôi làm người xử kiện hay người chia gia tài cho các anh ?" Và Người nói với họ: "Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi sự tham lam, vì không phải hễ ai được dư giả, thì mạng sống người ấy nhờ của cải mà được bảo đảm đâu."
Sau đó Người nói với họ dụ ngôn này: "Có một nhà phú hộ kia, ruộng nương sinh nhiều hoa lợi, mới nghĩ bụng rằng: 'Mình phải làm gì đây ? Vì còn chỗ đâu mà tích trữ hoa mầu !' Rồi ông tự bảo: 'Mình sẽ làm thế này: phá những cái kho kia đi, xây những cái lớn hơn, rồi tích trữ tất cả thóc lúa và của cải mình vào đó. Lúc ấy ta sẽ nhủ lòng: hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã !' Nhưng Thiên Chúa bảo ông ta: 'đồ ngốc ! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai ?' Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó."
Tại Pa-lét-tin người ta thường đem những vấn đề tranh cãi đến xin các ra-bi phân xử. Đối với nhân vật trong đoạn này, ông coi Chúa Giê-su là một vị thầy có thế giá có thể giải quyết vấn đề cho ông, nhưng Chúa Giê-su từ chối không muốn tham dự vào vấn đề tranh chấp về tiền bạc. Có những người đến với thẩm quyền tôn giáo không phải để xin những chỉ dẫn về đời sống thuộc linh, mà lại xin giải quyết những vấn đề vật chất. Chúa Giê-su không đáp lại yêu cầu này, không phải không nhạy cảm về những bất công có thể có trong phạm vi gia đình, nhưng Ngài không muốn can thiệp vào những việc không liên hệ trực tiếp đến sứ mạng cứu rỗi. Câu trả lời của Chúa ngụ ý rằng Ngài chỉ chú trọng đến công việc thuộc linh và Ngài không muốn xâm phạm vào địa hạt luật pháp dân sự hay chiếm đoạt địa vị của nhà cầm quyền: "Này anh, ai đã đặt tôi làm người xử kiện hay người chia gia tài cho các anh?"
Có thể câu trả lời này chứa đựng một thông điệp cho thời đại chúng ta, cảnh cáo chúng ta đừng lẫn lộn những nhiệm vụ của Giáo Hội và Nhà Nước. Địa hạt của Giáo Hội là thuộc linh, thẩm quyền của Giáo Hội không phải là để quyết định những vấn đề kinh tế và chính trị. Tuy nhiên Giáo Hội có những cống hiến và ghi khắc những nguyên tắc liên quan đến các vấn đề luân lý và quyết định về sự công bình và lẽ phải trong mọi lãnh vực nhân sinh.
Chúa Giê-su đã từ chối "chia gia tài", nhưng Ngài đã nhìn sâu vào căn nguyên lời yêu cầu và thấy rằng người ấy đã bỏ qua luật lệ dân sự để đến nhờ một giáo sư tôn giáo giúp đỡ là do lòng tham lam thúc đẩy. Nhân cơ hội này Chúa chỉ dạy cho kẻ theo Chúa phải có thái độ nào đối với vấn đề vật chất, và Ngài dạy qua một câu chuyện. Câu chuyện về lão phú hộ ngu dại dạy ta rằng tiền của không tạo nên nội dung thật của sự sống, cho nên chỉ mải lo tìm kiếm vàng bạc mà quên Thiên Chúa là điều khờ dại.
Có hai điều đáng chú ý về người giàu này:
Ông ta không hề nhìn xa hơn chính mình: không có dụ ngôn nào nhiều chữ "mình" như trong dụ ngôn này: "Hoa màu của mình, kho lẫm của mình, thóc lúa và của cải của mình, linh hồn của mình." Đó là những chữ rất khó nghe mà người ích kỷ hay dùng đến. Người giàu ích kỷ chỉ biết nỗ lực tập trung vào mình. Có lời phê bình nổi tiếng về người ích kỷ như sau: "Có quá nhiều cái tôi trong vũ trụ của hắn !" Khi người này đã có của cải dư dật, ông không bao giờ nghĩ đến việc chia sẻ. Tất cả thái độ của ông đi ngược lại hẳn với tinh thần Ki-tô giáo. Thay vì từ chối mình, ông ta lại bảo vệ mình một cách khiêu khích ; thay vì tìm hạnh phúc trong sự san sẻ, ông ta đã cố sức bám lấy hạnh phúc bằng cách bám chặt lấy của cải. Luật sống của John Wesley là tiết kiệm hết sức mình và ban phát hết sức mình. Khi ông ở Oxford ông có số lương là ba mươi bảng Anh một năm. Ông tiêu hai mươi tám đồng và cho đi hai đồng. Khi lương của ông tăng lên sáu mươi, rồi chín mươi, rồi một trăm hai mươi đồng một năm, ông chỉ tiêu xài hai mươi tám đồng, còn bao nhiêu thì cho đi. Khi viên kế toán trưởng của công ty đồ gia dụng xin ông gửi bảng liệt kê những gì cần mua, ông trả lời "Tôi có hai thìa cà phê bạc tại Luân đôn và hai cái tại Bristol, đó là tất cả đồ bằng bạc mà tôi có hiện giờ, và tôi không mua thêm cái nào nữa trong lúc biết bao nhiêu người chung quanh tôi không có bánh ăn." Châm ngôn La-mã có câu: "Tiền bạc khác nào nước biển, ai càng uống nó thì càng khát thêm." Bao lâu người ta có thái độ giống như người giàu ngu dại thì người ta cứ ước ao được giàu thêm mãi-và đó là thái độ ngược với tinh thần Ki-tô giáo.
Ông ta không hề nhìn xa hơn thế giới của mình. Mọi chương trình của ông ta chỉ đặt nền tảng cuộc sống lẩn quẩn trong thế giới của ông ta. Sau đây là cuộc đàm thoại giữa một chàng thanh niên ham hố và một ông lão hiểu đời:
Chàng nói: "Tôi sẽ học buôn bán." Ông lão hỏi: Rồi sao nữa ? Rồi sao nữa ?" –"Tôi sẽ mở hiệu buôn." Rồi sao nữa ? –"Tôi sẽ dựng nên cơ nghiệp lớn !" Rồi sao nữa ? – Tôi sẽ trở về già, hưu hạ và sống bằng tiền bạc của tôi !" Rồi sao nữa ? – Ờ có lẽ một ngày kia tôi sẽ chết. Rồi sao nữa ?
Câu hỏi sau cùng như một lưỡi dao. Người nào không hề nghĩ rằng có một thế giới bên kia thì người đó sẽ có ngày phải gặp một bất ngờ và cũng khủng khiếp.
Khi giải thích dụ ngôn này của Chúa, thánh Anatasiô đưa ra lời khuyên: "Ai sống như phải chết mỗi ngày – vì biết rằng cuộc sống này tự nó là tạm bợ, không chắc chắn - sẽ không phạm tội, vì sợ hãi Chúa dập tắt một phần lớn lòng tham lam ; trái lại, ai nghĩ mình còn sống lâu sẽ dễ dàng để cho mình bị dục vọng cai trị."
Ngu dại của người giàu này là coi có tiền có của như là mục đích duy nhất của đời sống, nó bảo đảm vững bền khát vọng của con người. Có được các cần thiết để sống và phát triển là chân chính, nhưng coi việc thâu góp tài sản như là một lý tưởng sẽ đưa đến phá hủy con người và xã hội: "Đối với một dân tộc cũng như đối với một cá nhân, có thêm nhiều của cải hơn không phải là mục đích tối hậu. Mỗi một sự thăng tiến đều có hai mặt: nó cần thiết để con người được nên người hơn, nhưng đồng thời nó cũng giam hãm con người một khi nó trở thành giá trị cao cả nhất, không còn cho nhìn thấy giá trị nào khác. Lúc đó lòng người trở nên chai đá và tinh thần khép kín lại, con người không còn đến với nhau vì tình nghĩa, nhưng chỉ vì lợi lộc. Lợi lộc dễ làm cho con người chống đối nhau và chia rẽ nhau. Vì thế nếu chỉ tìm kiếm của cải mà thôi thì không những sẽ làm cản trở cho sự phát triển của con người, mà còn phản lại sự cao cả bẩm sinh của con người. Đối với một quốc gia cũng như đối với một con người, tội tham lam là một hình thức lộ liễu nhất của tình trạng luân lý thấp kém." (Đức Phao-lô VI, Phát triển 19)
Người Do-thái hay kể truyện ngụ ngôn cũng về A-lịch-sơn Đại đế. Vị danh tướng mệt mã vì đi bộ đường xa, bèn ngồi nghỉ bên bờ một suối kỳ lạ. Ông uống nước và cảm thấy sảng khoái lạ lùng. Ông nhúng cá muối vào nước cho đỡ mặn và ngạc nhiên khi thấy nước làm cho cá có vị ngon lạ thường. Ông tự nghĩ: chắc hẳn đây không phải là nước thường, nó phải phát xuất từ một kỳ diệu nào, ta phải lần đến tận nguồn xem sao." Ông đi mãi cho tới cổng thiên đàng. Cổng khóa, ông gõ cổng xin vào, nhưng bên trong chỉ có một tiếng đáp lại: "Ngươi không được vào đây, vì cổng này thuộc về Chúa." Vị đại tướng trả lời ngạo nghễ: "Ta là Chúa của trái đất. Ta là A-lịch-sơn chiến thắng, không mở cửa cho ta sao ?" – Không, chúng ta chẳng biết kẻ chiến thắng nào hết. Chúng ta chỉ biết những người đã chiến thắng dục vọng thấp hèn của mình, chỉ những người công chính ngay thẳng, mới được vào thiên đàng.
A-lịch-sơn giận dữ như điên cuồng, nhưng chẳng ảnh hưởng chi hết đến người giữ cổng thiên đình. Ông đổi ra o bế và hối lộ, nhưng vẫn vô hiệu, bèn nài nỉ lần chót: "Ta là vua lớn và được mọi nước suy phục. Dầu không cho ta vào thiên đàng, nhưng ít ra cũng cho ta vật gì đem về để chứng tỏ với người thế gian rằng ta đã được đến nơi chưa từng có ai đến. Người gác cổng đáp: "Đây, hỡi tên khùng kia, ta cho ngươi điều ngươi xin, cầm về và tìm hiểu ý nghĩa của nó. Nó sẽ cho ngươi bài học khôn ngoan mà chưa từng có ai dạy ngươi. A-lịch-sơn vồn vã đưa tay nhận gói quà và vội vàng trở về trại quân mở ra coi. Lạ quá, trước mắt ông, chỉ là một mảnh sọ người.
Giận dữ, ông quẳng mảnh xương xuống đất, la to: Đây là quà tặng cho vua và anh hùng sao ? Công ta lặn lội vất vả chỉ xứng như thế này sao ? Nhưng trong đoàn tùy tùng có một người thông thái, ông khuyên vua: "Tâu đức vua, xin chớ khinh vật nhỏ bé này, nó có tính chất rất lạ kỳ đáng đức vua để ý. Hãy cân nó với vàng bạc báu vật của đức vua, thử xem bên nào nặng hơn. Theo lệnh vua, họ đem cân tới, mảnh sọ một bên, còn bên kia chất vàng bạc, bảo ngọc … lạ thay, xương vẫn nặng hơn. Người ta chất thêm vàng, bạc, bửu thạch nữa … Xương vẫn nặng hơn. Càng thêm bao nhiêu, mảnh xương càng nặng hơn bấy nhiêu !Vua kinh ngạc: "Một mảnh sọ lại nặng hơn bấy nhiêu vàng bạc ! Có gì nặng hơn mảnh sọ này không ? Nhà thông thái đáp: "Thưa có, chỉ một chút đất thôi." Ông liền lấy đất phủ lên mảnh sọ, lập tức, xương mất hết trọng lượng, nhảy bồng lên, bên kim khí nặng hạ xuống. A-lịch-sơn la hoảng: "Cái này còn lạ hơn nữa !" Nhà thông thái giải thích: "Mảnh sọ này là lỗ mắt con người, dầu nhỏ bé, nhưng sự ham hố của nó không có giới hạn. Hết thảy của cải trần gian không làm cho no thỏa sự ham muốn của nó. Nhưng khi nó bị đất bao phủ và chôn vùi trong mồ mả, thì sự ham hố trần thế của nó mới hết.
Chúa Giê-su phán: "Được lời lãi cả thế gian mà thiệt mất linh hồn nào được ích gì ? Hoặc lấy gì mà đổi được linh hồn mình ?" (Mc 8, 36-37). Tác giả Thánh vịnh suy luận: "Chúng cậy vào của cải, lại vênh vang bởi lắm bạc tiền, nhưng nào có ai tự chuộc nổi mình, và trả được giá thục hồi cho Thiên Chúa. Mạng người dù giá cao mấy nữa, thì rồi ra cũng chấm dứt đời đời …" (49,7-9).
Vậy chúng ta hãy sống khôn ngoan theo lời khuyên của thánh Gio-an: "Anh em đừng yêu thế gian và những gì ở trong thế gian. Kẻ nào yêu thế gian thì nơi kẻ ấy không có lòng mến Chúa Cha, vì mọi sự trong thế gian: như dục vọng của tính xác thịt, dục vọng của đôi mắt và thói cậy mình có của, tất cả những cái đó không phát xuất từ Chúa Cha, nhưng phát xuất từ thế gian ; mà thế gian đang qua đi cùng với dục vọng của nó. Còn ai thi hành ý muốn của Thiên Chúa thì tồn tại mãi mãi." (1 Ga 2,15-17).
Ông Co-he-lét nói:" Phù vân, quả là phù vân. Phù vân, quả là phù vân…" Quả thế, có người đã đem hết khôn ngoan và hiểu biết mà làm việc vất vả mới thành công, rồi lại phải trao sự nghiệp của mình cho một người đã không vất vả gì hết. Điều ấy cũng chỉ là phù vân và lại là đại hoạ. Chuyện gì sẽ xảy ra cho con người qua bao mối bận tâm và bao gian lao vất vả nó phải chịu dưới ánh mặt trời? Phải, đối với con người ấy, trọn cuộc đời chỉ là đau khổ, bao công khó chỉ đem lại ưu phiền! Ngay cả ban đêm, nó cũng không được yên lòng yên trí. Điều ấy cũng chỉ là phù vân!
Bài đọc 2: Cl 3, 1-5. 9-11.
Qua Bí tích Thánh Tẩy, chúng ta đã đoạn tuyệt với con người cũ, nô lệ của tội lỗi, để sống một cuộc đời của con người mới, tự do, thông hiểu, con người phục sinh cùng với Đức Ki-tô. Con người mới này chỉ lo tìm những gì thuộc thượng giới nơi Đức Ki-tô đang ngự bên hữu Thiên Chúa. Con người mới hiện có sự sống tiềm tàng của Đức Ki-tô, không tham lam, không dối gạt lẫn nhau.
Bài TIN MỪNG. Lc 12, 13-21. ĐỪNG THU TÍCH CỦA CẢI CHO MÌNH.
Có người trong đám đông nói với Đức Giêsu rằng:" Thưa Thầy, xin Thầy bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi". Người đáp:" Này anh, ai đã đặt tôi làm người xử kiện hay người chia gia tài cho các anh"? Và người nói với họ:" Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, vì không phải hễ ai được dư giả, thì mạng sống người ấy nhờ của cải mà được bảo đảm đâu".
Sau đó Người nói với họ dụ ngôn này:" Có một nhà phú hộ kia, ruộng nương sinh nhiều hoa lợi, mới nghĩ bụng rằng:" Mình phải làm gì đây? Vì còn chỗ đâu mà tích trữ hoa mầu!" Rồi ông ta tự bảo:" Mình sẽ làm thế này: Phá những cái kho kia đi, xây những cái lớn hơn, rồi tích trữ tất cả thóc lúa và của cải mình vào đó. Lúc ấy ta sẽ nhủ lòng: hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã!" Nhưng Thiên Chúa bảo ông ta:" Đồ ngốc! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai? Ay kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó".
Ngẫm
CÂU HỎI GỢI Ý:
1. Một số người chủ trương:" Có thực mới vực được đạo." Điều này có mâu thuẫn với lời khuyên của Tin mừng:" Hãy tìm những gì thuộc thượng giới" không?
2. Đừng nhầm lẫn giữa phương tiện và mục đích.
3. Một số phương thế giúp chúng ta luôn hướng thượng.
SUY TƯ GỢI Ý:
1. Xem ra có vẻ mâu thuẫn.
Nếu xét về mặt văn chương thì đoạn văn của Vua Co-he-lét, con Vua Đavit, đạt đểm rất thấp vì đã sử dụng đến 7 lần chữ PHÙ VÂN. Nhưng về nội dung, ông đã lột trần được một sự thực phủ phàng là "Tất cả chỉ là phù vân". Phù là trôi nổi, huyền ảo. Vân là mây. Phù vân là bèo dạt mây trôi, là hay thay đổi, chóng qua, chóng tàn. Mọi của cải vật chất trên trần gian này, kể cả cuộc sống của mỗi người chúng ta đều là phù vân. Báo chí ngày 26-07-01 đưa tin về vụ hoả hoạn đã thiêu rụi 92 căn nhà tại chợ Năm Căn với biết bao tiếng rên xiết kêu la thảm khốc, có trường hợp muốn đi đến quyên sinh vì tiếc của. Ý thức được điều này, Thánh Phaolô khuyên chúng ta hãy tìm kiếm những gì thuộc thượng giới, nơi Đức Kitô đang ngự bên hữu Thiên Chúa. Rồi đến lượt Đức Giê-su khuyên chúng ta:" Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, vì không phải hễ ai được dư gia, thì mạng sống người ấy nhờ của cải mà được bảo đảm đâu" (Lc 12, 15). Câu nói của Chúa Giêsu rất đúng ngay cả nghĩa đen. Thật vậy, chính những người giàu có mới bị trộm cướp thanh toán, hãm hại, khi đi đường hoặc lúc canh khuya. Nhưng có người lại chủ trương "Có thực mới vực được đạo". Nghĩa là trước tiên ta cần phải sống, rồi sau đó mới có khả năng làm gì thì làm. Ý tưởng này cũng đúng vì sống là nhu cầu căn bản của con người. Ai cũng ham sống, sống hạnh phúc và sống thọ. Điều kiện ắt có và đủ cho sự sống là tài sản. Vậy muốn sống phải ra sức làm ra tài sản. Như thế, xem ra có sự mâu thuẫn giữa Lời khuyên của Chúa Giêsu và cuộc sống thực tế cần vật chất của chúng ta ?
2. Không lẫn lộn giữa mục đích và phương tiện.
Suy nghĩ kỹ, ta không thấy có chút mâu thuẩn nào giữa thực tế cuộc sống của ta và lời khuyên của Chúa Giêsu. Ngài còn khuyên chúng ta hãy sống và sống dồi dào. Đức đương kim Giáo Hoàng Phaolô II, trong bài đáp từ với Tổng Thống Hoa kỳ G.W. Bush dịp hội kiến ngày 23-07-01 vừa qua, đã nói lên ưu tư của mình về sự chia sẻ của cải vật chất cho mọi người:"… trong đó, toàn dân chúng thế giới đóng góp cách tích cực cho nền thịnh vượng kinh tế chung và cũng phải được chia sẻ hậu quả của chúng …" Không lẽ Đức Giáo hoàng, khi cổ vũ cho việc phát triển kinh tế vật chất, là đi ngược lại với Tin Mừng? Thực ra, Diều Ngài phát biểu còn nói lên Tin Mừng là đàng khác:"…phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam…"(Lc 12, 15a). Tham lam là vơ vén tích lũy của cải về chỉ cho riêng mình, cho đất nuớc và dân tộc mình. Hãy tạo cho mọi người được quyền hưởng lợi từ quả đất là mái nhà chung. Như vậy, không có mâu thuẫn giữa nhu cầu vật chất của con người và lời chỉ dạy của Chúa Giêsu. Chỉ còn một điều là ta không nên lẫn lộn giữa mục đích và phương tiện. Ai cũng ước ao cuộc sống mình trường tồn mãi mãi. Vậy cuộc sống viên mãn mai hậu là mục đích. Còn cuộc sống đời này, với nhu cầu tiền bạc tài sản của nó, phải được xem là phương tiện. Nếu chúng ta xem nó là mục đích thì tự ta, ta đã mâu thuẫn với chính ta, vì:" Trăm năm nào có gì đâu. Chẳng qua một đám cỏ khâu xanh rì. (Kiều).
3. Một số phương thế giúp chúng ta hướng thượng.
– Trước hết, chúng ta phải thấy rõ một sự thực là xã hội mà ta đang sống hết sức thực dụng. Thực dụng có nghĩa la ta chỉ nhắm ích lợi hoặc hiệu quả trước mắt,không cần suy nghĩ tới hệ quả lâu dài. Người ta có thể đổi lấy một chút hư ảo của làn khói bạch phiến để suốt đời vật vả vì nó. Người ta có thể biển thủ để có nhiều tiền cho những canh bạc thâu đêm suốt sáng mà bất chấp những ngày sau đó có thể vào tù ra khám hay thậm chí dựa cột như ông Phạm Huy Phước trước đây. Xa hơn nữa, "Con người" có thể đắm chìm theo những đam mê của cái "CON" (thú tính) mà không đếm xỉa gì đến hậu vận của kiếp "NGƯỜI" sau khi chết. Chúng ta cần phải lội ngược dòng trong sự lạc quan. Có những thân hình lúc la lúc lắc theo điệu nhạc cuồng nhiệt dưới ánh đền sân khấu thì cũng có những con người đang thầm lặng quì chầu trước Thánh Thể để múc nguồn sống vô tận.
– Kế đến, nếu chúng ta nghĩ rằng sự chết đến bất cứ lúc nào, có thể là trong phút giây sắp tới, ta sẽ bớt tham lam của cải vật chất hơn, bớt ham muốn giành dân lất đất hơn. Kinh nghiệm cho thấy, sau mỗi lần vào nhà thương ung bướu, tính tình chúng ta trầm lại, suy tư.
– Cuối cùng, ta nên chiêm niệm Chúa Giêsu trần trụi trên khổ giá. Ngài đã được nâng lên khỏi đất sau khi vứt bỏ tất cả những gì khong cần thiết. Ngài chỉ giữ lại một THÂN XÁC PHỤC SINH.
Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, xưa Chúa đã hứa cùng con rằng, khi nào Chúa bị treo lên khỏi đất, Chúa sẽ kéo mọi sự lên cùng Chúa. Giờ đây xin Chúa thực hiện lời hứa ấy với con. Xin cho con luôn can đảm dành sự ưu tiên cho những gì thuộc thượng giới. Sự can đảm này chính là một bảo chứng cho con được vào cõi trường sinh. Amen.
Cuộc sống của con người thật đẹp nhưng cũng thật là phù vân, phù vân là mây nỗi mây bay mây tan trong vũ trụ bao la, phù vân là tụ lại rồi tan nhanh khi có cơn gió thổi tới. Đời sống là phù vân, tiền tài danh vọng địa vị là phù vân, tất cả đều là phù vân, và mạng sống của con người ở trần gian này cũng chỉ là phù vân, phù vân như hoa cỏ sớm nở chiều tàn và trở về với nơi đã làm nên nó: bụi đất.
Tiền bạc là phù vân
Giàu có lắm thì cũng như phú ông tronng bài Tin Mừng là cùng: tiền bạc của cải không có chổ cất giữ nên phải làm kho lẫm mới để tích trử, nhưng không hề tích luỷ những việc lành phúc đức để khỏi phải hối hận trước toà phán xét của Thiên Chúa, thất khốn nạn khi đang hưởng thụ của cải tiền bạc mà Thiên Chúa đến đòi lại linh hồn, trở tay có kịp không ?!
Tình cảm cũng chỉ là phù vân
Con người ta sống cần phải có tình cảm: tình yêu vợ chồng, tình bạn, tình thầy trò.v.v…. tất cả tình cảm ấy đều là nhu cầu thiết thực của con người để con người vươn lên sống với chức phận làm con Thiên Chúa của mình. Nhưng tình cảm thân thiết này cũng chỉ làm bạn với chúng ta đến khi quan tài của mình nằm trong huyệt, thì cha mẹ, vợ chồng con cái, bạn bè thân sơ giao, cũng tiếc nuối đưa tiễn chúng ta đến phần mộ rồi họ trở về, chứ không cùng đi với chúng ta qua thế giới bên kia, và rồi một vài tháng sau thì họ cũng sẽ quên mất người thân vừa qua đời của mình.
Việc làm tốt
Chỉ có người bạn thân sẽ đi với chúng ta khi chúng ta từ giã cõi đời này, đó chính là những việc lành mà chúng ta đã làm khi còn sống. Tiền tài danh vọng sẽ qua tay người khác khi chúng ta nhắm mắt, cha mẹ, con cái bạn bè và những người thân, dù yêu thương chúng ta đến đâu thì cũng chỉ đưa chúng ta ra đến phần mộ rồi họ trở về, nhưng việc làm tốt đẹp có ích cho mọi người cũng sẽ có ích cho chúng ta khi chúng ta đến trước tòa Thiên Chúa để chịu phán xét…
Anh chị em thân mến,
Hôm qua và hôm kia tôi đã đi dâng thánh lễ ở hai viện dưỡng lão khác nhau trong khu vực tôi chịu trách nhiệm truyền giáo, tôi đã giúp cho những cụ già nhìn lại cuộc sống của mình:
Lúc còn trẻ thì bôn ba thức khuya dậy sớm để kiếm tiền và tích lủy bạc tiền cho mình và cho con cái, bây giờ tuổi tác cao, không được ở nơi nhà cao cửa rộng mà mình đã đổ mồ hôi để gầy dựng, con cái một hai tháng mới đến thăm một lần, nói qua loa vài chuyện rồi trở về với gia đình riêng của nó, tuổi già lụm khụm lui tới trong viện dưỡng lão cô đơn mới thấy cuộc đời tiến tài danh vọng là phù vân và phù vân, do đó chúng ta chỉ còn có một công việc cần phải làm mà khi còn trẻ chúng ta không làm hay chưa làm tốt, đó chính là chuẩn bị tích trử thời giờ còn lại lo lắng cho linh hồn mình bằng lời cầu nguyện và những việc làm tốt có ích lợi cho linh hồn mình cũng như cho linh hồn người khác.
Chỉ còn lại Thiên Chúa là Đấng hằng yêu thương và hằng ở cùng chúng ta trong mọi hoàn cảnh, chỉ có Thiên Chúa là Đấng làm cho cái phù vân trở thành lời ca chúc tụng Ngài trong cuộc sống của chúng ta, và chỉ có Thiên Chúa mới làm cho chúng ta không trở nên phù vân nhờ cái chết và sống lại của Chúa Giêsu.
Tiền tài, danh vọng và ngay cả mạng sống cũng đều là phù vân nay còn mai mất, bon chen vất vả khổ cực rồi cũng tay trắng ra đi về với cát bụi…
Cái duy nhất còn lại và trung tín với chúng ta đó chính là những việc lành phúc đức mà chúng ta làm vì tha nhân mà thôi…
Xin Thiên Chúa chúc lành cho chúng ta.
Bài giảng chủ nhật 18 thường niên tại nhà thờ Phục Sinh
Lm. Giuse Maria Nhân Tài, csjb.
1. Vấn đề của đoạn Tin Mừng này được gợi lên từ việc anh em tranh dành gia tài.
2. Dụ ngôn nói tới một người phú hộ đã lo tích trữ được rất nhiều của cải và cho rằng từ nay cuộc đời mình sẽ được bảo đảm.
3. Nhận định của Chúa Giêsu về người phú hộ đó: hắn là đồ ngốc vì đã lấy của cải vốn không bền để mà bảo đảm cho cuộc đời mình. Người khôn phải dùng của cải không bền ở đời này mà làm phúc để mua lấy của cải bền vững đời sau. Đó mới là bảo đảm chắc chắn thật sự cho cuộc đời.
B.... nẩy mầm.
1. Gc 4,13--5,6: Thánh Giacôbê đã hiểu đoạn Tin Mừng này như thế nào ?
2. Con người có khuynh hướng tạo an toàn cho mình, bằng tiền bạc, bằng bảo hiểm, bằng dự trữ v.v. Nhưng tất cả những thứ mà con người tưởng là an toàn ấy có thể sụp đổ tan tành trong một sớm một chiều. Như thế sự an toàn của con người không nằm trong tầm tay của con người. Nó nằm trong bàn tay của Chúa. Do đó an toàn nhất là “làm giàu trước mặt Thiên Chúa” (câu 21).
3. Có hai cách xài tiền đưa đến hai kết quả khác nhau: a/ Xài một cách ích kỷ cho riêng mình ; kết quả: không bảo đảm cho sự sống đời đời ; b/ Dùng tiền để “làm giàu trước mặt Chúa”: kết quả là sự sống đời đời được bảo đảm. 4. Tiền:
Người công nhân đồ mồ hôi để có được nó Kẻ hoang phí thì đốt nó Chủ ngân hàng đem nó cho vay Đàn bà xài nó Kẻ lưu manh làm giả nó Nhân viên thuế vụ lấy nó Người hấp hối lìa bỏ nó Kẻ thừa kế tiếp thu nó Người tiết kiệm để dành nó Người keo kiệt thèm khát nó Kẻ ăn trộm chộp lấy nó Người giàu gia tăng nó Người cờ bạc bị mất nó Phần tôi thì dùng nó (Quote)
5. Một ông già nghèo ngồi bên cửa sổ lo lắng cho tương lai. Một người lạ mặt ôm một con ngỗng đến tặng ông già và nói: “Ông hãy chăm sóc con ngỗng này chu đáo thì nó sẽ giúp ích cho ông”. Rồi người đó đi mất. Ông già nghèo đem con ngỗng vào nhà, cho nó ăn, cho nó uống, ban đêm cho nó ngủ trong một cái lồng sạch sẽ. Sáng hôm sau khi nhín vào chiếc lồng ông vui mừng thấy một quả trứng ngỗng bằng vàng. Ông mang quả trứng ra tiệm bán được một số tiền lớn, mua được đủ mọi thứ cần thiết cho cuộc sống. Hôm sau ông được thêm một trứng ngỗng vàng nữa. Hôm sau nữa cũng vậy. Cứ thế mỗi ngày ông nhặt được một quả trứng vàng. Từ đó ông không còn nghèo nữa, ông sống rất thoải mái. Nhưng dần dần ông trở thành tham lam. Ông không chịu mỗi ngày chỉ có một trứng, ông không thể chờ cho tới hết tuần mới có được 7 trứng. Ông muốn có ngay một lúc tất cả những trứng vàng của con ngỗng. Thế là ông mổ bụng con ngỗng ra. Nhưng ông chẳng thấy quả trứng nào trong đó cả. Ông vội may bụng ngỗng lại mong nó đừng chết. Nhưng vô ích. Khi đó người lạ mặt kia trở lại, và nói: “Trước đây tôi đã chẳng bảo với ông rằng nếu ông chăm sóc con ngỗng tử tế thì nó sẽ giúp ích cho ông sao ? Bây giờ cả ông lẫn tôi đều đã mất tất cả” (Aesop).
6. Có một nhà phú hộ kia, ruộng nương sinh nhiều hoa lợi mới nghĩ bụng rằng: “Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã !” Nhưng Thiên Chúa bảo ông ta: “Đồ ngốc ! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai ?” (Lc 12,16.19-20)
Trong mớ giấy tờ còn lại của một viên sĩ quan chết ở thế chiến thứ nhất, người ta đã thu nhặt được lời kinh này:
“Lạy Chúa Giêsu, ngay từ bây giờ con chấp nhận cái chết từ bàn tay Chúa... Con ước ao chết đi để hoàn toàn bị tước đoạt tự do và nhờ thế trở nên trọn vẹn là của Ngài... Con ước ao chết đi bởi vì con phó thác vào tình Chúa vô bờ bến. Nhưng lạy Chúa Giêsu, con là của Ngài, con sẵn sàng làm việc cho Ngài lâu hơn nếu Chúa cho con sức mạnh. Con không muốn chết để chạy chốn đau khổ... Lạy Chúa, xin làm cho con điều Ngài muốn, bây giờ và cho đến muôn đời. Amen”
Tôi thật cảm động và khó quên trước cái chết của những người đang sống đẹp, sống tốt. Và tôi thật khâm phục trước cái chết của những người sẵn sàng với giờ chết, vì thấy mình đã sống trọn vẹn cho đời.
Giêsu ơi, như ngài đã dạy chúng con, chết không phải là hết, nhưng chỉ là đường dẫn đến cuộc sống vĩnh cửu. Xin giúp con biết sống trọn vẹn ở đời này. để con khỏi ngỡ ngàng trước phúc Thiên Đàng Chúa đang chờ con. (Hosanna)
Một trong những nét bất biến của tâm lý nhân loại là bất cứ điều gì cũng quy về mình. Chúng ta để sang một bên những khảo sát công phu chẳng ràng buộc gì hết, có thể được chú ý như một trò chơi luyện trí. Chúng ta tạm đứng ở tầm mức người ta cảm thấy cuộc sống cuộc sống mình, quyền lợi mình bị liên quan. Một lời giảng dạy cao siêu sẽ bị hiểu theo chiều nào thuận cho quyền lợi riêng. Ở đây cũng vậy. Đức Giêsu vừa dạy rằng con người sống ở thế gian phải quan tâm đến sự phán xét của Thiên Chúa sau này. Một thính giả thấy vậy ngỏ lời: “Thưa Thầy, xin Thầy bảo anh tôi chia gia tài với tôi”. Nghe rõ lời Chúa, nhưng người ấy giải thích theo lòng tham, cho rằng: Rabbi này nói hay, hình như có uy quyền, ta xin Thầy can thiệp giải quyết dùm vấn đề tranh chấp gia tài. Lời dạy rất quan trọng của Đức Kitô lọt vào tai người ấy, biến thành một cách giải thích lợi cho mình, hợp với quyền lợi riêng tư. Đức Giêsu trả lời như vẫn thường làm: Phải phân biệt chính yếu và phụ thuộc, vĩnh cửu và chóng qua, quan trọng và kém quan trọng. Gia tài, tư sản giúp được gì cho người ta khi đến trước tòa Thiên Chúa? Nguy cơ là muốn áp dụng lối giải thích vụ lợi, muốn thu hẹp lời dạy cao siêu của Phúc Âm. Chúng ta liệu có tránh được cám dỗ ấy không?
1) Điều quan trọng là không được biến Phúc Âm thành một bộ luật cách mạng xã hội, không được định nghĩa sứ mạng dưới thế của Đức Kitô như một cách mạng định kỳ với mục tiêu phân chia của cải. Phúc Âm chủ trương công bằng, nhưng đòi hỏi nhiều hơn nữa. Trong quan hệ người với người, công bằng chưa đủ, vì nhược điểm nhỏ nhất của nó là tính chất bấp bênh. Phúc Âm đi vào vấn đề chính yếu, bắt buộc con người phải ý thức rõ về mình trước con mắt Thiên Chúa. Đức Giêsu nói: “Hà tất tranh giành nhau về những của cải chóng qua, chóng hết? Tại sao có thể tự tại trong tình trạng an toàn vật chất giả dối? Chốc nữa đây, khi phải trả lời câu hỏi tối hậu của Thiên Chúa về cuộc đời mình, các ngươi sẽ ăn nói làm sao? Những câu hỏi này của Đức Kitô đặc biệt gửi đến những Kitô hữu và cả đến những xã hội, những nền văn minh nữa. Những kẻ có trách nhiệm trực tiếp nhất phải trả lời là những Kitô hữu. Chúng ta nhận xét thêm, sở dĩ một số cách mạng phát sinh bởi trước kia hoặc hiện nay người Kitô hữu không trả lời đúng cách những câu hỏi của Đức Kitô.
2) Đức Giêsu nói về sự cần thiết tránh tích trữ của cải cho chính mình, trái lại phải làm giàu theo ý định của Thiên Chúa. Ở đây Chúa nói ra một ý tưởng Người thường nhắc tới, là sự chia sẻ trong tình huynh đệ. Công bằng chỉ đưa ra những đòi hỏi giới hạn, công bằng là một thái độ đối xử tối thiểu. Vấn đề chính yếu trong con mắt Thiên Chúa là sự công bằng sung mãn liên kết người với người như anh em ruột thịt, nó hậu thuẫn cho tình yêu, cho bác ái. Không thể có tình huynh đệ nếu thiếu điều kiện tiên quyết là sự công bằng. Tuy vậy, công bằng mà tuyệt nhiên không thương yêu nhau thì cách đối xử công bằng cũng chẳng bền vững. Chính tình yêu mở rộng tấm lòng để sẵn sàng chia sẻ, tình yêu khiến chúng ta trở nên giàu có trước con mắt Thiên Chúa.
Linh mục Mễn
Thư viện lời chúa & thư viện sách quý
ĐỐ VUI VUI THÚ VỊ
CẦU LỄ - THEO NĂM DẤU THÁNH
SÁCH ĐỨC MẸ HẰNG CỨU GIÚP
NHẬT KÝ LÒNG THƯƠNG XÓT CHÚA Phấn I: số 1-150
CUỘC ĐỜI CHÚA GIÊSU - Tóm lược - Thơ
LỄ GIỖ - GIA ĐÌNH
Suy Niệm Tin Mừng Lễ An Táng Bài 1-40 Ta là sự sống lại và là sự
Giảng Lễ Cưới Bài 1-40 Suy niệm về Hôn nhân Gia đình
CHÚA GỌI CON VỀ - Sách thăm bệnh nhân và nguyện người qua đời